BELGELENDİRME VE AKREDİTASYON Metin KORÇAK Direktör (Teknik) 26.02.2015, ISTANBUL

UYGUNLUK DEĞERLENDİRMESİ VE BELGELENDİRME Uygunluk değerlendirmesi:  Bir ürün, hizmet, proses, sistem, kişi veya kuruluş ile ilgili belirli şartların (standart, kriter, teknik düzenleme, mevzuat) karşılandığının ispat edilmesiyle ilgili işlemler olarak tarif edilmektedir (TS EN ISO/IEC 17000). Belgelendirme hizmeti, bir uygunluk değerlendirme işlemi olup; belirli şartlara uygunluğun yazılı olarak üçüncü taraf (bağımsız) bir kurum/kuruluş tarafından belirlenmesi faaliyetidir. Belgelendirme Kuruluşları: ● Personel Belgelendirmesi yapan kuruluşlar ● Ürün Belgelendirmesi yapan kuruluşlar ● Kalite Sistem Belgelendirmesi Yapan Kuruluşlar ● Muayene Kuruluşları (Bir ürün veya hizmete ilişkin analiz ve deney sonuçlarını yorumlayarak belgelendiren kuruluşlar) ● Laboratuvarlar (Her türlü kalibrasyon, analiz ve test hizmeti veren)

AKREDİTASYON Akreditasyon: Ulusal veya uluslar arası kuruluşlar tarafından; laboratuvarların, muayene ve belgelendirme kuruluşlarının ulusal ve uluslar arası kabul görmüş teknik kriterlere göre değerlendirilmesi, yeterliliğinin onaylanması ve düzenli aralıklarla denetlenmesidir. Akreditasyon kuruluşları tarafından oluşturulmuş uluslar arası veya bölgesel örgütler: ● Uluslararası Akreditasyon Forumu (IAF) ● Uluslararası Laboratuvar Akreditasyonu Birliği (ILAC) ● Avrupa Akreditasyon Birliği (EA) Akreditasyon kuruluşları arasındaki güven mekanizması, bu tür örgütler ile yapılmakta olan çok taraflı tanınma anlaşmaları ile tesis edilmektedir. Türk Akreditasyon Kurumu (TÜRKAK) yukarıdaki örgütlere tam üyedir.

UYGUNLUK DEĞERLENDİRME KURULUŞLARININ AKREDİTASYONU Uygunluk değerlendirme (Belgelendirme) kuruluşlarının akreditasyonu: ● Bu kuruluşlar için yeterlilik kriterlerini belirleyen uluslar arası standartlar, ● İlgili sektöre özel gereklilikler, ● Bölgesel veya uluslar arası akreditasyon kuruluşları tarafından belirlenmiş rehber dokümanlarda belirlenmiş, dünya genelinde kabul görmekte olan gereklilikler esas alınarak gerçekleştirilmektedir.

AKREDİTASYON STANDARTLARI Uygunluk Değerlendirmesi yapacak kuruluşların akreditasyonu için genel kriterleri içeren standartlar Standart Kapsam TS EN ISO/IEC 17020 Muayene Kuruluşlarının Çalıştırılmaları TS EN ISO/IEC 17021 Kalite Sistem Belgelendirmesi TS EN ISO/IEC 17024 Personel Belgelendirmesi TS EN ISO/IEC 17025 Deney ve Kalibrasyon Laboratuvarları TS EN 45011 Ürün Belgelendirmesi

YÖNETİM SİSTEMLERİ AKREDİTASYON STANDARTLARI TÜRKAK, Yönetim Sistemleri Belgelendirmesi konusunda ISO/IEC 17021 standardına göre akreditasyon hizmeti sunmaktadır. Standart Kapsam ISO 9001 Kalite Yönetim Sistemleri ISO 14001 Çevre Yönetim Sistemleri ISO/IEC 27001 Bilgi Güvenliği Yönetim Sistemleri ISO 22000 Gıda Güvenliği Yönetim Sistemleri ISO 13485 Tıbbi Cihazlar Kalite Yönetim Sistemleri

AKREDİTE UYGUNLUK DEĞERLENDİRME KURULUŞLARI Muayene Kuruluşları (128 adet) Kalite Sistemi Belgelendirme Kuruluşları (76 adet) Çevre Yönetim Sistemi Belgelendirme Kuruluşları (55 adet) Ürün Belgelendirme Kuruluşları (50 adet) Personel Belgelendirme Kuruluşları (57 adet) Gıda Güvenliği YS Belgelendirme Kuruluşları Medikal Cihazlar YS Belgelendirme Kuruluşları Bilgi Güvenliği YS Belgelendirme Kuruluşları Deney Laboratuvarları Kalibrasyon Laboratuvarları Tıbbi Laboratuvarlar Yeterlilik Deneyi Sağlayıcıları (TSE Deney ve Kalibrasyon Merkezi vb.)

STANDART VE DOKÜMANLAR Standartlar ● Türk Standartları (TS) ● Diğer ülke standartları (TSE tarafından kabul gören DIN, ANSI vb) ● Bölgesel standartlar (CEN, CENELEC ve ETSI tarafından hazırlanan EN vb) ● Uluslar arası standartlar ( (IEC, ISO vb) [CEN: Avrupa Standartlar Komitesi CENELEC: Avrupa Elektroteknik Standartlar Komitesi ETSI: Avrupa Telekomünikasyon Standartları Enstitüsü IEC: Uluslararası Elektroteknik Komisyonu ISO: Uluslararası Standardizasyon Kuruluşu] Uygulama kodları ve teknik dokümanlar ● IEEE, ASME, ASTM vb kuruluşlar tarafından hazırlanan ve uluslararası kabul gören [IEEE: Elektrik ve Elektronik Mühendisleri Enstitüsü] Belgeler ● Kritere Uygunluk Belgesi (TSEK Markası) ● CE işareti (AB Direktifleri kapsamındaki malzeme ve teçhizat için)

MÜHENDİSLER İÇİN MESLEKİ BELGELER Proje Uzmanlık Sertifikası (PUS) Yetkili Eğitim Kuruluşlarınca elektrik tesislerinin projelerinin hazırlanmasına yönelik olarak düzenlenen eğitimler sonucunda ilgili mühendislere verilen belgedir. [Paftaları, hesapları ve raporları imzalayan jeoloji, jeofizik, inşaat, makine, elektrik, elektronik, elektrik-elektronik ve elektronik-haberleşme mühendisleri için] SMM Belgesi İlgili meslek odaları tarafından yetkilendirilen serbest müşavir mühendis/mimar [Serbest olarak çalışan ve üçüncü şahıslara ait projeleri hazırlayan mühendisler için] Elektrik 1 kV Üstü ve 1 kV Altı Tesisler SMM Belgesi Elektronik ve elektronik-haberleşme mühendislerinin kendi branşları dışındaki elektrik projelerini imzalayabilmeleri için.

PUS İÇİN YETKİLİ EĞİTİM KURULUŞLARI PUS eğitimi verebilecek yetkili kuruluşlar ● Bakanlık tarafından yetkilendirilmiş ihtisas sahibi kamu kurum ve kuruluşları ● Üniversiteler ● Akredite kuruluşlar (TS EN ISO/IEC 17024 standardına göre akredite edilmiş) ● Proje Onay Birimi (POB): Elektrik tesislerinin, hesap ve raporlarını inceleyerek proje paftalarını onaylamak üzere görevlendirilmiş Bakanlık birimi veya bu amaçla Bakanlık tarafından yetkilendirilen DSİ, TEİAŞ, TEDAŞ, EDAŞ, EÜAŞ, OSB ve benzeri ihtisas sahibi kurum ve kuruluşlar ● İlgili meslek odaları

EKAT BELGESİ EKAT belgesi: 30/11/2000 tarihli ve 24246 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Elektrik Kuvvetli Akım Tesisleri Yönetmeliği uyarınca elektrikle ilgili fen adamları için alınması gerekli Yüksek Gerilim Altında Çalışma İzin Belgesidir. Fen adamları; yapı, elektrik tesisatı, sıhhi tesisat ve ısıtma, makine, harita kadastro vb alanlarda mesleki ve teknik eğitim veren okullardan mezun olmuş veya 3308 sayılı Çıraklık ve Meslek Eğitimi Kanununa göre ustalık belgesine sahip olan elemanlardır. Elektrik ile ilgili fen adamları, gördükleri mesleki ve teknik öğrenim seviyelerine göre aşağıdaki gruplara ayrılırlar; 1. GRUP : En az 3 veya 4 yıl yüksek teknik öğrenim görenler. 2. GRUP : En az 2 yıllık yüksek teknik öğrenim görenler ile orta okuldan sonra en az 4 veya 5 yıl mesleki ve teknik öğrenim görenler. 3. GRUP : En az lise dengi mesleki ve teknik öğrenim görenler, lise mezunu olup bir öğrenim yılı süreyle Bakanlıkların açmış olduğu kursları başarı ile tamamlamış olanlar ile 3308 sayılı Çıraklık ve Meslek Eğitimi Kanununun öngördüğü eğitim sonucu ustalık belgesi alanlar.

MESLEKİ YETERLİLİK KURUMU (MYK) Misyon: Paydaşlarla birlikte, yeterlilikleri tanımlayan ve tanıyan uluslararası düzeyde kalite güvencesi sağlanmış Ulusal Yeterlilik Sistemini kurmak ve işletmektir. Vizyon: Eğitimin istihdamla uyumunu güvence altına alarak nitelikli insan kaynağının oluşmasına öncülük eden, uluslararası ölçekte tanınan, etkin ve saygın bir kurum olmak. Ulusal yeterlilik: Yetkilendirilmiş belgelendirme kuruluşlarınca yapılan değerlendirmelerle tespit edilen ve MYK tarafından onaylanarak ulusal yeterlilik çerçevesine yerleştirilen, bireyin sahip olması gereken bilgi, beceri ve yetkinliktir. Ulusal Meslek Standardı: Bir mesleğin başarı ile icra edilebilmesi için MYK tarafından kabul edilen gerekli bilgi, beceri, tavır ve tutumların neler olduğunu gösteren asgari normdur. Ulusal meslekî yeterlilik sistemi: Ulusal ve uluslararası meslek standartlarını temel alarak teknik ve meslekî eğitim standartlarının ve yeterliliklerin geliştirilmesi, uygulanması ve bunlara ilişkin akreditasyon, yetkilendirme, denetim, ölçme, değerlendirme ve belgelendirmeye ilişkin kural ve faaliyetlerdir.

MESLEK SEVİYELERİ AB standartlarına göre , meslek yetki ve sorumlulukları sekiz seviyeden oluşmaktadır. Bu sistemde ilk üç seviye; temel, ilk ve orta düzeydedir. Dördüncü seviyedeki meslek liselerinde mesleki bilgi ve becerilerin kazandırılması amaçlanmaktadır. Seviyeler Beceri Düzeyi Öğretim Düzeyi Seviye 1 Sınırlı beceri Temel Seviye 2 Becerili Sertifika programı Seviye 3 Kapsamlı becerili Seviye 4 Denetçi/ Nezaretçi Seviye 5 Teknisyen Uzmanlık Seviye 6 Mühendis-Bilim Adamı Yüksek (Üniversite) Seviye 7 Diğer idari kadrolar Lisans üstü Seviye 8 Yönetici

ENERJİ SEKTÖRÜ MESLEK STANDARTLARI (1) Meslek Standardı Hazırlayan Kuruluş Endüstriyel Soğutma Sistemleri Uzmanı – seviye 5 İstanbul Ticaret Odası (İTO) Bireysel ve Ticari Klima Sistemleri Montaj ve Servis Elemanı- seviye 4 Doğal Gaz İşletme Bakım Operatörü- seviye 4 Türkiye Doğal Gaz Dağıtıcıları Birliği Derneği (GAZBİR) Isıtma ve Doğal Gaz İç Tesisat Yapım Personeli - seviye 3 GAZBİR Doğal Gaz Isıtma ve Gaz Yakıcı Cihaz Servis Personeli - seviye 4 Doğal Gaz Çelik Boru Kaynakçısı - seviye 3 Topoğraf - seviye 4

ENERJİ SEKTÖRÜ MESLEK STANDARTLARI (2) Meslek Standardı Hazırlayan Kuruluş Doğal Gaz Polietilen Boru Kaynakçısı - seviye 3-4 GAZBİR Coğrafi Bilgi Sistemleri Operatörü - seviye 5 Doğal Gaz Altyapı Yapım ve Kontrol Personeli - seviye 4 Biyogaz Sistemleri Personeli –seviye 3-4-5 Ege Üniversitesi Güneş Enerjisi Enstitüsü Fotovoltaik Güç Sistemi Personeli- seviye 3-4-5 Güneş Isıl Sistem Personeli-seviye 3-4-5 Elektrik Sayacı Sökme Takma Elemanı – seviye 4 Ölçüm Sanayicileri ve İş Adamları Birliği Derneği (ÖLÇÜBİR)

ELEKTRİK/ELEKTRONİK SEKTÖRÜ MESLEK STANDARTLARI (1) Meslek Standardı Hazırlayan Kuruluş Elektrik Dağıtım Şebekesi İşletme Bakım Görevlisi, seviye 4 Elektrik Dağıtım Hizmetleri Derneği (ELDER) Elektrik Dağıtımı SCADA Operatörü, seviye 5 ELDER Elektrik Pano Montajcısı, seviye 3-4-5 Ankara Sanayi Odası, 1. OSB Otomasyon Sistemleri Montajcısı, seviye 4 Otomasyon Sistemleri Programcısı, seviye 5 Elektrik Tesisatçısı, seviye 3-4 Türkiye Esnaf ve Sanatkarları Konfederasyonu (TESK) Elektronik ve Elektrikli Ürünler Servisçisi, seviye 4 Türkiye Metal Sanayicileri Sendikası (MESS)

ELEKTRİK/ELEKTRONİK SEKTÖRÜ MESLEK STANDARTLARI (2) Meslek Standardı Hazırlayan Kuruluş İşletme Elektrik Bakımcısı, seviye 3-4-5 Türkiye Metal Sanayicileri Sendikası (MESS) Trafo Bobin Sarma İşçisi, seviye 4 MESS Elektro-Mekanik Montaj İşçisi, seviye 3-4 YG Kablo Aksesuarları Montajcısı, seviye 4 Ankara Sanayi Odası, 1. OSB YG Teçhizatı Test Elemanı, seviye 4 Röle Görevlisi, seviye 4 ELDER Endeks Okuma Görevlisi, seviye 3

TEŞEKKÜRLER