II.FENİKELİLER Sami asıllıdırlar. Lübnan ve Suriye'nin Akdeniz kıyılarında yaşamışlardır. Önemli şehirleri Biblos, Sayda ve Sundur. M.Ö.1000-M.Ö.800 yıllarında en parlak dönemlerini yaşamışlardır. Fenikeliler sırasıyla Tirler, Asurlular, Babilliler ve Perslerln hakimiyetine girmiştir. Fenikeliler krallıkla yönetilmiş ve şehir devletleri halinde yaşamışlardır. Fenikelilerin toprakları tarıma elverişli olmadığından denizcilikle uğraşmışlardır. Fenikeliler ticari koloniler kurmuşlar ve Akdeniz ticaretini kontrollerine geçirmişlerdir. Akdeniz'de en önemli ticari kolonileri Kartaca idi.

Askerliğe önem vermediklerinden kolonilerini kolaylıkla kaybetmişlerdir. Fenikeliler'de en önemli sınıf tüccar sınıfı idi. Fenikeliler Mısır'dan öğrendikleri yazıyı geliştirmişler ve ilk kez 22 harfli bir alfabe kullanmışlardır. Fenike alfabesini Frigyalılar, Lidyalılar, İyonyalılar, Yunanlar ve Latinler kullanmışlar ve bugünkü Latin alfabesi ortaya çıkmıştır. İbraniler de Fenikeliler'in alfabesini almışlardır. Fenikeliler ilk camt icat etmişlerdir. En önemli sanatları camcılık ve fildişi işlemeciliği idi. Şehirler surlarla çevrilmiştir. Fenikeliler dini bakımdan Sümer kültüründen etkilenmişlerdir, çok tanrılı dine inanmışlardır. Her şehrin bir tanrı veya tanrıçası vardır. Tanrılarına kurbanlar vermişlerdir

I.GİRİT MEDENİYETİ Ege'de bilinen en eski medeniyet Girit'tir. Girit medeniyeti Cilalı Taş Devri'nde başlar. M.Ö.3000 yıllarında Maden Devri'ne geçmişlerdir. Girit önce Akalar'ın sonra da Dorlar'ın istilasına uğramıştır. Girit, önceleri şehir devletleri halinde iken daha sonra tek krallık haline gelmiştir. Güçlü bir donanmaya sahip olduklarından adadaki saray ve şehirlerin etrafına sur yapmamışlardır.

Giritliler, çok tanrılı dine sahiptiler. Tanrıçalar, tanrılardan daha önemli idi. Mezarlara Ölen kişiyi sevdiği eşyaları ile gömmüşlerdir. En önemli geçim kaynakları ticarettir. Suriye,Mısır ve Yunanistan'la ticaret yapmışlardır. Giritliler Linear A, daha sonra da Linear B çizgisel yazı sistemini kullanmışlardır, yazılar günümüze kadar hala okunamamıştır. Girit sanatı özellikle saray ve ev yapımında oymacılıkta gelişmiştir. En önemli eserleri Kandiye çevresindeki Knossos Sarayı'dır. Seramik isçiliği de gelişmiştir.

II.MİKEN(AKA) Miken medeniyetini Anadolu'da Yunanistan'a gelen Akalar kurmuştur. Mikenliler Girife son vermiştir. Kıbrıs ve Güneybatı Anadolu'ya seferler düzenlemişlerdir. Boğazların hakimiyeti için Truva ile savaşmışlardır. Miken medeniyeti Dorlar tarafından yıkılmıştır. Miken halkı Giritlilerden etkilenmiştir. Çok tanrılı inanca sahiptirler. Ölülerini değerli eşyaları ile gömmüşlerdir. Mikenliler büyük saray ve mezarlar yapmışlardır. En önemli eserleri Miken Şatosu ve kuyu mezarlarıdır.

III.YUNAN MEDENİYETİ Yunan medeniyeti Dorlar tarafından kurulmuştur.Polis adı verilen şehir devletlerini kurmuşlardır. En önemli şehir devletleri Atina, İsparta, Korİnt,Tebai ve Larisa'dır. Şehir devletleri birbiri üzerinde üstünlük sağlamayaçalıştıklarından İlkçağ'da aralarında siyasi birliğikuramamışlardır. Polis devletleri Persler'le yaptıkları 27yıl süren Paleponnes Savaşları'nı kazandılar. Büyük İskender Polis devletlerini hakimiyeti altına aldı (M.Ö.337). I-Devlet Yönetimi: Yunanistan'da her Polis ayrı bir devletti.Her Polis devleti kendi içinde serbestti ve kanunlarını kendileri yapardı.Devleti Tiran denen yöneticiler idare ederdi. M.Ö.VII.yüzyılda, Tiranlık sona ermiş ve her yıl seçimle başa gelen üç kişiden oluşan Arhonlar yönetime gelmiştir. Devletlerin başında krallar vardı, ancak zamanla asiller idareyi ele geçiriş ve aristokrat yönetimler kurulmuştur.

Dragon Kanunları düzenlenmiştir Dragon Kanunları düzenlenmiştir.Dragon kanunları asilleri korurken diğer sınıflara ağır cezalar getirmiştir. Solon, Arhon seçilince yeni düzenlemeleryaparak; Köylülerin bütün borçlarını ödemiş,Borcunu ödemeyen kişinin köle olması gerektiği yönündeki kanunu kaldırmış,Doğuştan gelen soyluluğa son vermiş,Zenginleşen kişilerin bir üst sınıfa geçebileceğini kabul etmiştir, Halk gelirlerine göre Dörtyüzfer Meclisi ve Halk Meclisi olarak yönetime katılmıştır. Klistenes, yaptığı kanunlarla;Sınıf farklılıklarına son vermiş, Aslilerin seçtiği Beşyüzler Meclisi'nl Kurmuş,Halkın hükümet işlerinde görev alması için yeni uygulamalar düzenlemiş, demokrasi yönetimini kurmuştur. * Tarihte ilk demokrasi örneğini Yunan medeniyeti uygulamıştır.

(1993 -ÖSS) Atina şehir devletinde halkın yardımıyla basa geçen Klistenes, sınıf ayrılığını ortadan kaldırmaya çalışmış, Halk meclisi kurmuş, bu meclise geniş yetkiler vermiştir. Klistenes'in bu reformlarla ulaşmak istediği amaç aşağıdakilerden hangisidir? A) Halkın ülke dışına göçünü önlemek B) Kanunları yazılı hale getirmek c) Halkı diş saldırılara karsı korumak D) Yunan şehir devletlerini birleştirmek E) Halkın yönetime katılımını arttırmak

Sosyal ve Ekonomik Hayat * Halk sınıflara ayrılmıştır;Aristokratlar (soylular), Tüccarlar-Sanayiciler,Köylüler,Köleler.Köylüler soylulardan aldıkları borçları ödeyemediği zaman topraklarını veözgürlüklerini kaybediyordu. Rahiplerin ayrıcalığı yoktur. Kölelerin ayaklanmasını önlemek için Yunan şehirlerinde güçlü ordular kurulmuştur; İsparta'da kara,Atina'da donanma. Nüfusun artışı ile Akdeniz ve Karadeniz'de koloniler kurmuşlardır. Kolonicilik sayesinde güçlü tüccar sınıfı ve ticaret filosu ortaya çıkmıştır. Halk ticaretle uğraşmamış; hayvancılık,balıkçılık ve zeytincilikle geçimini sağlamıştır. Yunanlar Lidyalılar'ın icat ettiği parayıkullanmışlardır,

Din: Yazı, Dil ve Edebiyat: Yunanlar Girit, Anadolu ve Mezopotamya dinlerinden etkilenmişlerdir. Çok tanrılı inanışa sahiptirler, en büyük tanrıları Zeus'tur. Tanrılarını insan gibi düşünmüşler, tanrılarının Olimpus Dağı'nda yaşadığına inanmışlardır. t Tanrılarının Öfkelerini dindirmek ve yardımını almak için spor, şiir, ve müzik yarışmalarından oluşan Olimpiyat Yarışmaları düzenlemişlerdir. Yazı, Dil ve Edebiyat: Fenike Alfabesi'ni almışlar ve kendilerine göre düzenlemişlerdir. En eski ve en önemli yazılı eserleri Homeros'un İlyada ve Odesa destanlarıdır. Yunanlar tiyatro ve güzel konuşma sanatına da önem vermişlerdir. Öripides, Sofokles ve Aristofanes ünlü Yunan tiyatrocularıdır.

Bilim ve Sanat: Yunanlar tarih, felsefe, tıp, astronomi, aritmetik ve geometride ilerlemişlerdir. Felsefe alanında Sokrat,Eflatun (Platon) ve Aristo yetişmiştir. Tarihte Tukidides, edebiyatta Homeros ünlü isimlerdir. Yunan medeniyeti mimaride, heykelcilikte ve resimde ilerlemişlerdir. Güneş takvimine katkıda bulunmuşlardır.

İSKENDER İMPARATORLUĞU (Makedonya Devleti) VE HELLENİZM MEDENİYETİM.Ö.VII.yüzyılda kurulmuştur. Kral II.Filip Balkanları ve Yunanistan'ı hakimiyeti altına alarak Hellen Birliği m kurmuştur. II.Fİlip'in oğlu Büyük İskender Pereleri iki kez mağlup ederek Anadolu'ya hakim olmuştur(M.Ö.334). Asya Seferleri sonucunda İskender; Suriye, Filistinve Mısır'ı ele geçirmiştir.Doğu'da Hindistan'a kadar ulaşmış, geri dönüşünde ölmüştür (M.Ö.323). Doğu ve Batı medeniyetinin karışımından Hellenizm kültürü ortaya çıkmıştır.M.Ö.330-M.Ö.30 tarihleri arasında Hellenistik Dönem denilmiştir. Hellenizm medeniyetinin ortaya çıkmasında Yunan,Anadolu, Mezopotamya ve Mısır medeniyetlerinin etkisi vardır. Hellenizm döneminde Babil ve İskenderiye'dedünyanın en büyük kütüphaneleri kurulmuştur. Pozitif bilimlerde ilerlemeler olmuştur. * Mimaride en önemli eser, günümüze ulaşamamış olan İskenderiye Feneri'dir. İskender ölünce İmparatorluk parçalanmış ve ülke üçe bölünmüştür: Makedonya'da; Antigonitler Krallığı, Trakya ve Batı Anadolu'dan Hindistan'a kadar olan bölgede; Selevkoslar Krallığı,Mısır'da; Ptolemeler Krallığı.

Selevkos öldükten sonra Selevkos Krallığı parçalandı ve dörde bölündü: Kuzeybatı Anadolu'da; Bitinya Krallığı,Karadeniz'in güneyinde; Pontus Krallığı, Orta Anadolu'da; Kapadokya, Kuzeybatı Anadolu'da; Bergama Krallığı.Bergama ve Bitinya Krallıkları Yunan, Pontus Krallığı ise doğu medeniyetlerinin temsilcisi olmuştur. En önemli krallık Bergama Krallığı'dır.Bergama Krallığı'na Romalılar son vermiştir. Hellenistik Dönem'de Bergama, Efes ve Milet dünyanın kültür merkezleri haline gelmiştir. Bergamalılar koyun ve keçi derisinden Parşömen Kağıdı'm icat etmişlerdir. Bergamalılar saray, tapmak ve tiyatrolar inşa etmişlerdir. Bergamalıların en önemli mimari eserleri ZeusTapınağı'dır. Bergama, Rodos, Efes ve İskenderiye ticaret merkezi

ROMA İMPARATORLUĞU Roma Medeniyeti İtalya topraklarında kurulmuştur. İtalya'ya göç eden ilk kavim İtaliklerdir.İtaliklerden sonra Etrüksler, ardından da Latinler gelmiştir.Roma Medeniyeti'ni Latinler kurmuştur. Düzenli orduya sahip olduklarından sınırları kısa sürede; Doğuda; Hazar ve Basra Körfezi, Batıda; Fas ve Portekiz, Kuzeyde; Britanya, Güneyde; Somali'ye kadar sınırları ulaşmıştır. Roma İmparatorluğu tarihteki ilk büyük imparatorluktur. Kavimler Göçü etkisiyle Roma İmparatorluğu Doğu ve Batı olmak üzere ikiye ayrılmıştır (M.S.395). Daha sonra Batı Roma İmparatorluğu yıkılmıştır.(M.S.476). Roma İmparatorluğu yıkılınca Avrupa'da Feodalite (Derebeylik) Rejimi doğmuştur

Devlet Yönetimi: Roma İmparatorluğumda üç değişik yönetim şekli görülmüştür: Krallık (M.Ö.73S- M.Ö.S10), Cumhuriyet (M.Ö.S10- M.Ö.27), İmparatorluk (M.Ö.27-M.S.395). İlk anayasa krallık zamanında hazırlanmıştır. Kral döneminde etkili İki meclis vardı: Kral tarafından seçilen Senato Meclisi, Patricilerin toplanmasıyla oluşan Halk Meclisi. Cumhuriyet döneminde kralın yetkilen bir yıl için Konsül'e devredilmiştir. Roma'da ordusu,Lejyon denilen paralı askerlerden oluşmuştur

Sosyal ve Ekonomik Hayat: Romalılar'da halk üç sınıfa ayrılmıştır: -Patrlciler, -Plepler, -Köleler. Patriciler; Jens denen aile birliklerinin oluşturduğu soylular sınıfı idi. Senato Meclisi'ni oluştururlar, Roma'yı yönetir,memurluk ve yaparlardı. Roma'ya sonradan gelen, tarım, ticaret ve sanatla uğraşan sınıfı oluştururdu. Patriciler'le evlenmeleri yasaktı. Zamanla Patriciler ve Plepler arasında mücadeleler ortaya çıkmış ve bu mücadeleleri sona erdirmek için Oniki Levha Kanunları düzenlenmiştir. On iki Levha Kanunları, Avrupa hukukunun temelini oluşturmuştur. Romalılar tarım ve ticaretle uğraşmışlardır. İhtiyaç duydukları ürünleri Anadolu'dan karşılamışlardır.

Din: Romalılar Yunanlıların dini inançlarını devam ettirmişler ve çok tanrılı dine inanmışlardır.Tanrıların Kapitol adlı bir dağda yaşadığına inanmışlardır.Zamanla Hristiyanlık halk arasında yayılmış,Roma bu dinin mensuplarına sert davranmıştır. Roma, Milano Fermanı ile Hristiyanlık dinini serbest bırakmıştır (313), Büyük Teodosıus zamanında Hristiyanlık,Roma'nın resmi dini kabul edilmiştir (381).Roma Hristiyanlık dininin yayıcısı olmuştur

Bilim ve Sanat: Romalılar Fenike,İyon ve Yunanlıların geliştirdiği alfabeye son şeklini vererek Latin Alfabesi'ni oluşturmuşlardır. Mısırlıların bulduğu güneş yılı esaslı takvimi Sezar geliştirmiş ve Jülyen Takvimî'ni oluşturmuştur. Romalılar mimaride ilerlemişlerdir.Romalılar şehirlerde tapınaklar,su kemerleri,heykeller, stadyumlar,agoralar, tiyatrolar, hamamlar ve kütüphaneler inşa etmişlerdir. Romalılar'dan günümüze kalan eserlerden bazıları şunlardır: İstanbul'da; Bozdoğan Su Kemeri, Çemberlitaş ve Dikilitaş, Ankara'da;Augustus Tapınağı ve Roma Hamamı, Antalya'da; Aspendos Tiyatrosu,Zafer Takı, Gerda Köprüsü ve Valans.

BİZANS İMPARATORLUĞU Kavimler Göçü'nden bir süre sonra Roma İmparatorluğu Doğu ve Batı olmak üzere ikiye ayrıldı (395). Batı Roma 476'da yıkıldı.Doğu Roma'nın adı Bizans İmparatorluğu adını almıştır. Bizans en parlak dönemini Jüstinyanus soyu zamanında yaşamıştır(518-610). Jüstinyanus zamanında Akdeniz Bizans gölü haline gelmiştir. Ayasofya Kiliseside Jüstinyanus zamanında açılmıştır. Heraklius zamanında İstanbul Avarlar tarafından kuşatılmış, Slavların saldırısına uğramıştır (610-717). Heraklius zamanında Bizans, doğuda Sasaniler ile mücadele etmiştir. Müslümanlar Bizans'a ait olan Suriye,Filistin ve Kuzey Afrika'daki topraklan almışlardır. Malazgirt Savaş ile Türkler Bizanslılar‘ı mağlup etmiş ve Anadolu'ya girmişlerdir (1071). Fatih'in İstanbul'u atması ile Bizans İmparatorluğu yıkılmıştır (1453).