KORTİKOSTEROİDLERİN YAN ETKİLERİ

STEROİDLER Endojen steroidler sürrenallerde adrenokortikotrop hormon(ACTH) uyarısı, zona fasikulatada kolesterolden sentezlenen maddelerdir.

Eksojen steroidler çeşitli tedavilerde sıklıkla kullanılmaktadır. Endokrin hastalıkların teşhisinde Adisson hastalığında Enflamasyonu önlemede Allerjik durumlarda Otoimmun hastalıklarda (SLE, PAN, vaskülitler, dermatomyozit vb.) Cilt ve göz hastalıkları İmmunsupresif olarak

Antineoplastik olarak Septik şok, adisson krizi, KİBAS, Pulmoner ödem tedavisi, Hiperkalsemi tedavisi ..

Steroidlere Örnekler

Steroid Metabolizması Kortizol , plazmada %95 oranında transkortin adı verilen bir -2 globuline bağlanır. Geri kalan az miktarda kortizol albumine bağlanarak taşınır.Karaciğerde konjugasyonla suda çözünür hale geldikten sonra renal itrah ile atılır. Karaciğer fonksiyon bozukluklarında steroidlerin yarılanma ömürleri artar.

Steroid Metabolizması 2 Sürrenal fonksiyonlar ve ilaç düzeyi tayininde 24 saatlik idrardaki metabolize olmamış kortizol miktarı RIA ile ölçülerek değerlendirilebilir. Glukokortikoidler metabolize olduktan sonra 17-Hidroksikortikosteroid olarak idrarla atılır, kortizolun %1 i değişmeden idrarla atılır.

YAN ETKİLER İyatrojenik cushing sendromu Hipertansiyon, ödem Aydede yüzü, buffalo hörgücü, sentropedal yağlanma (ince ekstremite geniş gövde), ciltte incelme, aknelerde artış, saç dökülmesi, seste kalınlaşma, adet düzensizlikleri Hipertansiyon, ödem Mineralokortikoid etkinliğin artmasına bağlı, Na su retansiyonu, intra-ekstravasküler volumde artış

YAN ETKİLER 2 Jinekomasti, hirsutizm, akne Androjen miktarındaki dengesizlik ile Ciltte atrofi, strialar, yara iyileşmesinde gecikme, telenjiektaziler Steroidlerin kollajen yapımını bozması ve yıkımını arttırması, fibroblast gelişimini inhibe etmesi kollajen ve bağ dokusu kaybı ile

YAN ETKİLER 3 Osteoporoz Myopati, kaslarda güçsüzlük, atrofi Ca atılımının artması, emilimin azalması, osteoklastik aktivitede artış Myopati, kaslarda güçsüzlük, atrofi Protein katabolizmasının arttırılması, kas ve yağ dokusunun glukoz uptake’ini azaltması nedeni ile

YAN ETKİLER 4 Sekonder diabetes mellitus Glukoneogenez ve glikojenoliz artması şeklinde anti insüliner etki ile Periferik kandaki nötrofil, eritrosit, ve trombositlerin sayısını ve % hemoglobin miktarını arttırırken başta lenfositler olmak üzere eozinofil, bazofil ve monositlerin sayısını azaltır Otoimmun , allerjik ve malignitelerdeki tedavi rejimlerinde bu özelliklerinden yararlanılır.

YAN ETKİLER 5 Enfeksiyonlara yatkınlık Özellikle hücresel immünitenin baskılanması, viral ve fungal enfeksiyonlarn gelişimini arttırır.Tüberküloz alevlenmesi olabilir, bakteriel patojenlerle olan enfeksiyonlarda sepsis gelişme riski artar. IL-1, IL-2, PAF, IFN , TNF- gibi sitokinleri bloke ederkT lenfositlerin sitotoksik T lenfositlere , monositlerin makrofaja dönüşmesini önler. Lipokortin sentezini arttırarak PG, tomboksan A2 ve lokotrien sentezini öneyerek fagositik fonksiyonlarda azalmaya neden olurlar

YAN ETKİLER6 Mental-emosyonel değişiklikler Büyümeyi yavaşlatır erken dönemde öfori, geç dönemde depresyon ve psikoz Büyümeyi yavaşlatır Uzun süre kullanımında reseptör down regulasyonu , somatomedin inhibisyonu ve GH baskılanması ile (gün aşırı uygulama ile bu etki minimuma indirilebilir)

YAN ETKİLER 7 Konjestif kalp yetmezliği Na ve su tutulumuna bağlı yüklenme Potasyum atılımını arttırma etkisine bağlı hipokalemi sonucu; motor güçte azalma, paralitik ileus, aritmiler, kardiyak diastolik asistoli. Lokal uygulanımda; gözde korneal ülser, glokom, katarakt, viral enfeksiyonlarda alevlenmelere neden olabilir.

YAN ETKİLER 8 Peptik ülser Mide asit salgısının artması, mukus tabakasının bozulması, yara iyileşmesinde geciktirme ile Tedavisinde de kullanılmasına karşın bilinmeyen bir mekanizma ile intrakranial basınç artışına neden olabilir.

YANETKİLER 9 Adet düzensizliği Konvülzyon Aterosklerozu hızlandırır Hiperkoagulabilite, tromboza eğilim