Ekolojik Sertifikalı Kozmetikler ve Temizlik ürünleri Prof. Dr. Hulusi BARLAS KKTC 28 Şubat 2014

Tüketici Ne Yapmaya Çalışıyor ? Tüketici, her geçen gün daha çok, “zararlı kimyasal içermeyen”, sürdürülebilir ve etik kozmetik ürün arayışında. Tüketicilerin bir kısmı “kimyasalları” kötü, “naturel”i daha iyi ve güvenilir olarak algılıyor. Bu algı, medya tarafından ve klasik kozmetik hakkındaki korkulu hikayelerle besleniyor. Fakat tüketici organik ve naturel kozmetikleri seçerken önemli problemlerle karşı karşıya kalıyor: “Naturel” ve “organik” kozmetik ürünlerin ne olup ne olmadığını belirleyen yasalar bulunmamaktadır. Bu yüzden çok düşük miktarda “naturel” ve “organik” maddeler içeren klasik ürünler “naturel içerikli” iddiasında bulunabilmektedirler. Tüketici ürün etiketine ve içerik listesine bakarak aydınlanmaya çalışmakta , fakat çoğu zaman içerik listesinin karmaşıklığı karşısında şaşırıp kalmaktadır.

Organik Kozmetik Tanımı ??? Organik ve Naturel Kozmetik dünyanın hiç bir yerinde “yasal mevzuat” kapsamında değildir. Uluslararası Naturel ve Organik Kozmetik Pazarı “özel girişim= private initiative” tarafından yönlendirilmektedir. Organik ve Naturel Kozmetik için yasal bir tanım henüz mevcut değildir. Organik ve Naturel Kozmetik için evrensel anlamda, üzerinde mutabakata varılmış tanımlar da henüz mevcut değildir.

Çok Sayıda “Standartlar” Bu durumda ürünlerin belirli naturel ve organik standartlara uymasını sağlayan standartlar ve sertifikasyon, tüketici için bir garanti sunarak önemli bir rol oynamaktadır. Standartlar, ürünün potansiyel zararlı maddeleri içermediği ile ilgili bir teminat olduğu için sertifikasyon tüketicide “güven” oluşturmaktadır. Özellikle Kuzey Amerika’da ve Avrupa’da sertifiye edilen ürün sayısının gittikçe artmasına rağmen, önemli standartlar arasında, hangi içerik maddelerine izin verileceği ile ilgili farklılıklar bulunmaktadır. Yine bazı marka sahipleri ve mağaza zincirleri de kendi naturel/organik etiket ve logolarını geliştirerek, tüketicinin aklındaki karışıklığı daha da artırmaktadırlar.

Daha Başka Var Mı ???

Avrupa ve ABD’deki Önemli Naturel&Organik Kozmetik Standart ve Etiketleri

Ekolojik Kozmetik Sertifikalarına Örnekler:

2004 yılında Saç Boyalarındaki 22 Aromatik Amin (kanserojen oldukları için ) yasaklandı Bu maddeler 2004’ten önceki 10-15 yılda hep tartışıldı... 1) Ekolojik Sertifikalı Saç Boyaları başından beri bu maddeleri içermediler...zararları tartışılan bu maddelere yer vermediler. 2) Yasaklama tarihi olan 2004 yılına kadar o boyaları kullanmaya devam edenlerse risk üstlendiler.

FORMALDEHİD Raf ömrünü uzatmak için kozmetiklere katılan bir “sentetik koruyucu” idi. Kanserojen olduğu için kullanımı bugün yasalarla pratik olarak yok seviyesine indirilmiş durumda. (Ama adı Formaldehid olmayan , fakat ürüne katıldığında zaman içinde Formaldehid vererek ürünün raf ömrünü uzatan bazı maddeler ise hala izinli olarak kullanımda). Ekolojik Sertifikalı Kozmetikler ise tartışmaların başladığı ilk günden beri Formaldehid ve Formaldehid Veren Maddeler kullanılmadan üretilmektedirler.

Görüldüğü gibi... zararlı maddelerin resmen yasaklanması çok uzun yıllar alabilmektedir. Ekolojik Sertifikalar, henüz yasaklanmamış ama zararlı oldukları tartışılan maddelerin ürün içeriğinde olmadığının bir göstergesidir. Yani Ekolojik Sertifikalar, yasaklanmaya kadar geçecek tartışmalı zaman içinde sizin kendinizi korumanıza (riskleri en aza indirmenize) yardım ederler.

Kozmetik veTemizlik ürünleri gibi gıda dışı alandaki ürünler için dünyada ve ülkemizde henüz “ekolojik açıdan” yasal çerçeveler bulunmamaktadır. Burada tüketicinin tartışılan zararlı maddelerden korunmasını “ekolojik sertifikasyon firmaları” üstlenmek zorunda kalmaktadırlar.

Kozmetikler ve Temizlik ürünleri için “Ekolojik Ürün Sertifikası” bugünkü bilgilere göre (bbg) oluşturulmuş bir mutabakattır : Bu sertifikalar, hammaddeleri mümkün olduğunca sertifikalı ekolojik tarımdan elde edilmiş ve içinde bugünkü bilgilere göre zararlı kimyasal madde bulunmayan EKOLOJİK ÜRÜNLER için verilmektedir.

Aşağıdaki zararlı maddeler Ekolojik Kozmetiklerde hiç bir şekilde yer alamazlar: Parabenler, Klormetilizotiyazolinon, formaldehid, formaldehid veren maddeler gibi raf ömrünü uzatan sentetik koruyucular (bazıları allerji yapıcı, bazıları kanserojen) Sentetik koku maddeleri (allerjilere neden olurlar ve vücutta birikirler) Sodyumlaurilsülfat, sodyumlauriletersülfat, amonyumlauriletersülfat gibi yıkama maddeleri (tensidler) PEG (polietilen glikol) ve türevleri (emülgatörler): Cildin geçirgenliğini artırırlar, zararlı maddelerin cilt yoluyla daha çok geçmesine neden olurlar) Sentetik Boyarmaddeler, mineral yağlar, parafinler

Ekolojik kozmetikler doğal ve cilde dost maddelerden üretilmelidirler (Mineral yağlar cilt tarafından emilemezler ve cilt üzerinde su geçirimsiz bir tabaka oluştururlar). Ekolojik kozmetikler doğal ve cilde dost maddelerden üretilmelidirler Ambalajları çevre ile uyumlu malzemelerden seçilmelidir. Ekolojik kozmetik üretimi sırasında çevre kirlenmesine neden olunmamalıdır. Ekolojik kozmetiklerin tam içerikleri INCI kurallarına uygun olarak ambalaj üzerinde yer almalıdır. Ekolojik kozmetik kavramı, hayvanlar üzerinde test yapılmasını kesinlikle dışlamaktadır.

Önemli Ekolojik Temizlik ürünleri Sertifikaları :

Temizlik ürünleri için verilen bu sertifika işaretleri arasında önemli farklar olmakla birlikte EKOLOJİK TEMİZLİK ÜRÜNLERİ Kriterleri kısaca şu şekilde özetlenebilir: Ekolojik Temizlik Ürünleri çevreye zarar veren, sağlığı tehdit eden ya da allerjilere neden olan hiç bir maddeyi içermemelidir. Yani sentetik koku maddeleri, sentetik boyarmaddeler, sentetik koruyucular, enzimler, fosfatlar, optik beyazlatıcılar gibi klasik deterjanların esasını oluşturan hammaddeler ekolojik sertifikalı temizlik ürünlerinin üretiminde kullanılamazlar.

Yüzey Aktif Maddeler (Tensidler) : Ekolojik Temizlik Ürünleri’nde esas olarak saf bitkisel sabunlar kullanılır. Sabuna destek olsun diye ayrıca mısır veya patates nişastasından elde edilmiş şekerden ve hindistancevizi yağından üretilen Hindistancevizi Yağ Alkol Sülfatları ve Şeker Tensidleri de Ekolojik Temizlik Ürünlerine eklenirler. Bu maddeler % 100 oranında biyolojik olarak parçanmaktadırlar. Yağ Alkol Eter Sülfatları ve Yağ Alkol Etoksilatları gibi etoksile maddeler Ekolojik Temizlik Ürünleri üretiminde kullanılmazlar.

Enzimler : Yağları, proteinleri ve nişastayı düşük sıcaklıkta kolayca parçalamak için klasik deterjanlara katılan enzimler çamaşırlarda kalıntılar bırakmakta, bunlar da rahatsız edici allerjilere yol açmaktadırlar. Diğer taraftan klasik deterjanlarda kullanılan enzimlerin neredeyse tamamının genetiği değiştirilmiş mikroorganizmalardan elde edildiği de unutulmamalıdır. Ekolojik Temizlik Ürünleri içeriğinde enzimler yer almamaktadır.

Kokular Sentetik Koku Maddeleri allerjilere neden olmakta, sinir sistemi ve duyular üzerinde tahrişlere yol açabilmektedirler. Ekolojik Sertifikalı Temizlik Ürünleri’nde sentetik kokular hiç bir şekilde kullanılamazlar. Ekolojik Sertifikalı Temizlik Ürünleri ya sadece ekolojik sertifikalı eterik yağlar ile kokulandırılmakta ya da –özellikle aşırı allerjik kişiler için - tamamen kokusuz olarak üretilmektedirler.

Ekolojik Ürünlerin Ekonomikliği !!! Ekolojik ürünlerin kitlesel reklamları yok. Modellere, mankenlere de paralar harcamıyorlar...Ekolojik ürüne ödenen para tamamen değerli ekolojik hammaddelerin, çevreyi kirletmeyen bir üretim biçiminin karşılığı. Ekolojik kozmetikler, mesela eczanelerde satılan lüks kozmetik markalarındaki eşdeğerlerine göre, oldukça ucuzlar. Ekolojik kozmetiklerin ve temizlik ürünlerinin büyük çoğunluğu konsantre oldukları için klasik ürünlere göre son derece tasarruflu bir kullanımları var (bir şampuan ya da diş macunu haftalarca yetebiliyor). Ekolojik ürünler mesela allerjilere neden olmadıkları için beklenmedik rahatsızlıklara yol açarak sizi masrafa sokmuyorlar (görünmeyen giderler !).

Yanılsamalar / “Yeşil Beyin Yıkama” Araştırma kuruluşları özellikle Asya’da kozmetik şirketlerinin naturel veya organik iddialarıyla tüketicileri yanılttıklarını belirlemekte ve bu konuda uyarılarda bulunmaktadırlar: “Bazı firmalar eser miktarda organik madde içeren kozmetik ürünlerini organikmiş gibi sunmaya çalışmaktadırlar. Bazıları da organik içerik maddelerinin sembol ve logolarını ambalaj üzerine basarak son ürün sanki sertifikalıymış gibi bir yanılsama oluşturma gayretine girmektedirler.

Yasallaşmaya Doğru... Var olan tüm standartlar aynı temel felsefeye, fakat farklı teknik detaylara sahipler. Hiç biri yasal bir zorunluluk değil. İsteyen istediğine –formülünde ne olursa olsun- “naturel” veya “organik” diyebiliyor. Tüm bu kargaşaya son vermek için...

Yasal Çerçevede Son Durum ! Naturel ve Organik Kozmetik için yasal bir standart hazırlamak için Avrupa Komisyonu ,Temmuz 2016’ya kadar Avrupa Parlamentosu’na ve Konsey’e bir rapor sunmak üzere harekete geçti. ISO (Uluslararası Standart Organizasyonu), “naturel” ve “organik” kavramları için yasal tanımlar hazırlamaya başladı. Şubat 2011’de Avrupa Komisyonu, ölçütlerini belirlemeden önce ISO’nun tavsiyelerini beklemeyi kararlaştırdı. İçinde 34 ülkenin yer aldığı ISO Teknik Komitesi 217, 2013 yılı sonlarına doğru “naturel” ve “organik” terminolojisi ile ilgili standardı hayata geçireceğini açıkladı.

Avrupa Organik Kozmetik Pazarı’nda Eğilimler 2016’dan itibaren: yeni AB yasaları nedeniyle sadece organik ve konvansiyonel kozmetik olacak ( sertifikasız “naturel" ürünler olmayacak). Tüm klasik kozmetik firmaları organik kozmetik paletine sahip olacaklar Pazar’da “yeni oyuncu” sayısı azalacak (gerekli yatırım ve profesyonellik nedeniyle). Titiz ve iyi bilgilendirilmiş tüketiciler güvenilirlik ve saydamlık talep edecekler.

İlginize Teşekkürler ! Prof. Dr. Hulusi Barlas 0532 3218235 hbarlas@okotek.com.tr

Nesrin Barlas Nesrin BARLAS, eşinin Münih Teknik Üniversitesi’nde doktora yaptığı 1981-1985 yıllarında Almanya’da bulundu. Eşi Hulusi Barlas’ın “ekolojik kimya” alanındaki doktora çalışması münasebetiyle ekolojik konulara ilgi duymaya başladı ve o sıralarda Almanya’da çevre bilincinin gittikçe yükselmeye başlaması sonucu sayıları 3000’e ulaşan doğal ürün marketleri ve ekolojik ürünler ile ilgili çalışmalarda bulundu. Özellikle gıda dışı alanlara, kozmetiğe ve oyuncaklara odaklandı.

Nesrin Barlas 1989 yılında % 50 ortağı olduğu (hissesi 1998 yılında % 99 a çıktı) Ökotek Çevre Teknolojisi ve Kimya Sanayi Limited Şirketi bünyesinde “Çevreyi Kirletmeyen Ürünler Bölümü”nü kurdu. İstanbul’da Bakırköy ve Ataköy merkezli doğal ürün bilgilendirme çalışmalarına başladı: Sertifikalı doğal kozmetikler, tahta taraklar, deterjan tüketimini azaltan manyetik kauçuk toplar gibi ürünleri tanıtmaya çalıştı. O yıllarda ülkemizde “organik” kelimesi sadece pamuk ile ilgili ve dar bir çevrede kullanılır durumdaydı. Kontrol altında üretilen “doğal ürünler” bilinmiyordu. Sadece aktarlarda satılan ürünler vardı. Çevreyi kirletmeyen ürünler, zararlı maddeler ve serifikalı doğal ürünlerle ilgili bilgilendirme çalışmaları sonucunda oluşmaya başlayan potansiyel nedeniyle 1991 yılından itibaren sertifikalı doğal ürün satışlarına başlandı. 1994 yılında Türkiye’nin ilk doğal ürün marketi “Ökotek Doğal ürün Marketleri” zincirinin ilk halkası olarak Istanbul Bakırköy’de açıldı.

İstanbul Ticaret Odası – 4 İstanbul Ticaret Odası – 4. Başarılı Kobi Yarışması: 2008 yılı Kadın Girişimcisi Ökotek Doğal Ürün Marketleri Kurucusu Nesrin Barlas,  İstanbul Ticaret Odası tarafından düzenlenen  4. Başarılı Kobi Yarışması’nda 2008 yılı için Yılın Kadın Girişimcisi seçildi. Nesrin Barlas, son 19 yılda doğallık kavramını gerçek anlamıyla temsil eden öncü kimliğiyle ülke düzeyinde gerçekleştirdiği çalışmalar nedeniyle bu ödüle layık görüldü. Ödülü 09.02.2009 Tarihinde İstanbul Ticaret Odası’nda düzenlenen törende Başbakan Erdoğan tarafından verildi (ekteki Foto : Nesrin Barlas, İTO Başkanı Yalçıntaş ve Başbakan Erdoğan).

Back Up Slides

Ätherische Öle Ätherische Öle gehören zu den schönsten und kostbarsten Substanzen, die in der Kosmetik eingesetzt werden. Sie sind mehr als der eingefangene Duft: Sie sind das Essentielle, die Seele der Pflanze. Ätherische Öle unterscheiden sich von den so genannten fetten Ölen wie Oliven- oder Mandelöl, sie hinterlassen auf Papier keine Fettflecken und sie sind leicht flüchtig. Sie werden über die Haut und durch die Nase aufgenommen und wirken sowohl auf den Körper als auch auf die Seele. In natürlicher Haut- und Körperpflege macht man sich ihre vielfältigen Wirkungen zunutze: Für jeden Hautzustand gibt es besonders geeignete ätherische Öle, die zur Pflegewirkung eines Produkts beitragen.

Ätherische Öle Ätherische Öle können außerdem keimhemmend wirken und so zur Haltbarkeit des Produktes beitragen. Und nicht zuletzt sorgen sie für einen angenehmen Duft. Ätherisches Öl sitzt in winzigen Öltröpfchen in oder auf dem Pflanzengewebe, in den Blüten, den Blättern, der Rinde oder der Fruchtschale. In der Zitronenschale sind diese Öltröpfchen sogar sichtbar. Die Gewinnung ist immer ein aufwendiger Vorgang, der viel Sorgfalt erfordert. Die Ausbeute ist gering: Um z. B. einen Liter ätherisches Thymianöl zu erhalten, braucht man ca. 100 kg Pflanzen.

Naturel Kozmetikte KullanılanBoyarmaddeler

Problemfelder in der Naturkosmetik Toxikologische Bewertung von Pflanzen: Das SCCS fordert verstärkt Dossiers für den Einsatz von Pflanzen in speziellen Anwendungsbereichen (s. Haarfarben!) Das kann bis zum Verbot einzelner Pflanzen oder Pflanzeninhaltsstoffe (Curcuma Longa, Lawson; Cumin) oder starken Konzentrationsbeschränkungen (Riechstoffe, Methyleugenol) führen

Dünyadaki Önemli Naturel & Organik Kozmetik Standartları /Kaynak: Organic Monitor Firma Ülke Ana Coğrafi Bölge Standart Tipi Yorum BDIH Almanya Avrupa Naturel ve Organik Kozmetik COSMOS Grubu’nun 5 üyesinden biri Ecocert Fransa Öncelikle Avrupa, fakat diğer bölgeler de Naturel ve organik kozmetik Cosmebio Soil Association İngiltere Organic Kozmetik ICEA İtalya Organik Kozmetik Na True Belçika Kar amacı gütmeyen organizasyon USDA NOP ABD Organik Kozmetik (organik içerik miktarı esaslı) Milli organik gıda standartına uyan kozmetikler sertifikalandırılıyor NSF International Na True ‘ya benzer Standartlar NPA Naturel Kozmetik - IBD Certification Brezilya Na True ve NSF’e benzer standartlar OFC Avustralya

“Kuşkulu” Hammaddelerin Önemlileri / kaynak :Organic Monitor INCI Malzeme Tipi Kabul Eden Standart Yasaklayan Standart Allantoin Doğala özdeş cilt yatıştırıcı NPA Ecocert, Soil Association, NaTrue, BDIH Bor Nitrür Toz, sensory enhancer NPA (geçici olarak) Ecocert, NaTrue, BDIH Kapriloil Glisin Koruycu / Yumuşatıcı NPA, NSF, NaTrue, BDIH Ecocert Klorfenezin Koruyucu Kokoamidopropil Betain (ve ilgili Betainler) Yumuşak ,köpüren yüzey aktif madde NPA, NaTrue, BDIH Koko Betain Yumuşak, köpüren yüzey aktif madde NPA (geçici olarak), Ecocert Disodyum(&sodyum) kokoamfoasetat (&lgili diğerleri) Disodyum Lauril Sülfosüksinat Guar Hidroksipropiltrimonyum Klorür Saç & cilt düzenleyicisi Ecocert( sadece saç ürünleri için geçici olarak) İsopropil miristat, İsopropil palmitat Yumuşatıcı Magnezyum Askorbil Fosfat Vitamin C türevi Pantenol Aktif madde Ecocert, Soil Association, NaTrue

“Kuşkulu” Hammaddelerin Önemlileri –(devam ) /kaynak :Organic Monitor INCI Malzeme Tipi Kabul Eden Standart Yasaklayan Standart Fenetil Alkol (sentetik) Koruyucu, doğal olanı da artık mevcut NPA, Soil Association Ecocert, NaTrue, BDIH Doğal olanı yasak değil Fenoksietanol Koruyucu Soil Association Ecocert, NaTrue, NPA Potasyum Cetil Fosfat Emülgator NaTrue, BDIH Ecocert Retinil Palmitat Vitamin A türevi NPA Shea Butter Amidopropiltrimonyum Klorür Saç & cilt düzenleyicisi NPA (geçici olarak) Sodyum Lauril Sülfat / Sodyum Koko Sülfat Aşırı köpüren yüzey aktif madde Ecocert, NaTrue, BDIH (sadece sodyum koko sülfat) Sodyum Lauril Glukoz Karboksilat Yumuşak, köpüren yüzey aktif madde NPA, NaTrue, BDIH Sodyum Lauril Sülfoasetat Ecocert, BDIH NPA, NaTrue Tropolon Ubikuinon Koenzim Q10 (fermentasyon ile üretilebilir) NPA, BDIH Ecocert’de listelenmemiştir, NaTrue- fermentasyon grade ise uyar

2 -3 Yıl Önceki Durum