Hematopoetik Kök Hücre Nakli Prof.Dr. Nazan Sarper
Kemik iliği naklinin tarihi 1956:İkinci dünya savaşında Japonya’ya atılan atom bombası sonrası radyasyonun yarattığı kemik iliği hasarı ve lösemi gelişimi üzerine olan çalışmalar sırasında Donall E Thomas, nakil çalışmalarını farelere dalak hücrelerini naklederek başlattı. Daha sonra yüksek doz radyasyon kullanarak köpeklerde nakil yaptı. 1959 da akut lösemili hastada nakil gerçekleştirildi. 1965: Mathe, lösemili hastaya kardeşinden kemik iliği nakli yaptı. Ancak hasta doku reddi ve enfeksiyonla kaybedildi. Avrupa Hematoloji okulu EBMT el kitabı. 6.baskı. 2012
Kemik iliği naklinin tarihi 1968 e kadar yapılan 203 transplanttan sadece 3 hasta hayatta kaldı. 1968: J Dausset ve J.J Van Rood HLA sistemini keşfetti. 1989:R.Storb ve E.D Thomas doku reddini önleyen ışınlama ve ilaçların kullanımını geliştirdi. 1969 da G.Santos cyclophosphamidin myeloablasyonda kullanımını başlattı. 1974 te G. Santos TBI yerine busulfan kullanımını başlattı. Avrupa Hematoloji okulu EBMT el kitabı. 6.baskı. 2012
Kemik iliği naklinin babası Donnall E Thomas (1990-2012) Kemik iliği naklinin babası 1990 Nobel ödülünü Donall E Thomas, Joseph E Murray ile birlikte lösemi ve kanserlerde kemik iliği nakli ile aldı. 1984 GATA-Ankara. Türkiye’de erişkin hastada ilk kemik iliği nakli 1989 yılında Bizim Lösemili Çocuklar Vakfı-İstanbul Çapa-çocuklarda ilk kemik iliği nakli
Türkiye pediatrik hematopoetik kök hücre nakil merkezleri (Halen aktif 17 merkez) BLÇV (1989) Çukurova Ün. Tepecik SSK Hacettepe Ün. Ankara Ün. Akdeniz Ün. Ege Ün. GATA-Ankara İstanbul Ü Gazi Ün. Dokuz Eylül Ün. Erciyes Ün. Ondokuz Mayıs Ün. Dışkapı AÇHOH Demetevler Onk MP Antalya MP Göztepe MP Bahçelievler MP Samsun Adana Acıbadem Medipol Ün-İstanbul Merkezimiz Türkiye’deki 61. nakil merkezi; 18. pediatrik nakil merkezi
Türkiyede erişkin+çocuk toplam yıllık nakil sayıları 2012 2592 2011 2000------- 500 çocuk hasta 2010 1467 2009 1203 2008 997 2007 855 2006 801 2005 665 2004 460 2003 498 2002 443 2001 374 2000 293
Çocuklarda allogeneik nakil yapılan hastalıklar Lösemiler Lenfomalar Akdeniz anemisi (Talasemi major) Kemik iliği yetersizlikleri (aplastik anemi gibi) Doğumsal metabolik hastalıklar (Mukopolisakkaridozlar gibi) İmmün yetersizlikler Solid organ kanserleri
Çocukta Otolog Nakil Akut myeloblastik lösemi Lenfoma Beyin tümörleri Nöroblastom Germ hücreli tümörler Otoimmün hastalıklar (SLE, Chron hast. Gibi) Böbrek tümörü (Wilms gibi)
Nakil Odası Özellikleri Tek kişilik, tuvalet banyolu, camı açılmayan Hastanenin kalabalık olmayan alanında HEPA filtreli odalar Odadan koridora doğru hava akımı olan Oda havasındaki 0,3 mikrogramdan büyük parçacıkların %99.9 unu temizleyebilen, oda havasını saatte 10-12 kez temizleyebilen
Hematopoetik kök hücre kaynakları 1. Kemik iliği 2. Çevre kanı kök hücreleri 3. Kordon kanı kök hücreleri
Ameliyathanede kemik iliği toplanması
Kemik iliği aspirasyonu
Aferez işlemi ile çevre kanından hematopoetik kök hücre toplanması
Kordon kanı
Kordon kanı Avantaj: Kaynak sınırsızdır. Verici için risk oluşturmaz Alıcıya virus bulaşı olmaz Kullanıma hazırdır, zaman kazandırır 4/6-6/6 uyum genellikle yeterlidir Dezavantaj: Bir ünitedeki hücre sayısı sınırlıdır. Ancak 20 kg’a kadar hastalara yetebilir. Son yıllarda bir erişkin hastaya iki ünite kullanımı başlamıştır.
Kök hücre işleme, kademeli dondurucu
Kök hücre saklama, sıvı azot tankları (-180◦C)
Allojenik Nakil işlemi Konseyde nakil endikasyonunun tartışılması Hastanın HLA grubunun belirlenmesi ve verici aranması Alıcı ve vericinin nakil öncesi tetkikleri, organ fonksiyonlarının kontrolü Aile ve hastadan bilgilendirilmiş onam alınması Hastaya CVC (Hickmann tipi) takılması
Nakil işlemi Hastaya nakil öncesi kemoterapi±tüm vücut ışınlaması uygulanması (myeloablasyon) Kök hücre toplama Hastaya CVC yoluyla kök hücre infüzyonu Koruyucu antifungal, antiviral, antibakteryel uygulanması GVHH profilaksisi Enfeksiyonlarla ve diğer komplikasyonlarla savaş Engraftman (nötrofil ve trombosit engraftmanı) (2-4 hafta)
Nakil sonrası takip İmmunsupresiflerin kullanımı IVIG replasmanı İmmün sistemin yeniden yapılanması (1-2 yıl) Aşılama GVHD gelişirse tedavisi (steroid, Mezenkimal kök hücreler, fotoferez)
Kr.GVHH da fotoferez
Nakil sonrası takip polikliniği
Nakil Ünitesinin kurulmasında emeği geçen herkese teşekkürler. Hastalarımıza şifa getirmesi dileklerimle.