TAPU VE KADASTRO GENEL MÜDÜRLÜĞÜ ARŞİV DAİRESİ BAŞKANLIĞI BELGE RESTORASYON ve KONSERVASYON BİRİMİ

I. BELGE RESTORASYONU VE KONSERVASYONUNA GENEL BİR BAKIŞ TARİHÇE: Yazılı eserlerin korunması ile ilgili çalışmalar, yazının icadından sonra yazı malzemelerinin fiziksel, kimyasal ya da biyolojik zararlı etkenlere karşı tedbir alınması amacıyla başlamıştır. Bilimsel anlamda kitap konservasyonu ve restorasyonu konusundaki organize ilk girişim 19. yy.da Vatikan Kütüphanesi kardinali tarafından yapılmıştır. Türkiye’de ise bilimsel olarak kitap ve belgelerin konservasyon ve restorasyon çalışmaları ilk defa Süleymaniye Kütüphanesi’nde gerçekleştirilmeye başlanmıştır. Tapu Kadastro Genel Müdürlüğü’nün Arşiv Dairesi Başkanlığı bünyesinde bulunan Restorasyon Birimi ise 2007 yılında kurulmuş olup, 2009 yılından itibaren tam olarak faaliyet göstermeye başlamıştır ve aktif olarak çalışmalarına devam etmektedir.

II. BELGE RESTORASYONU İLE İLGİLİ TEMEL KAVRAMLAR Restorasyon nedir? Konservasyon nedir?

Restorasyon Nedir? Arşiv terminolojisinde restorasyon; biyolojik, fizikî, kimyevî, mekanik ve diğer tahrip unsurlarından biri veya birkaçı sebebiyle tahribe uğramış arşiv malzemelerine aslına uygun bir şekilde korumak maksadıyla yapılan tamirattır. Eserin özgünlüğüne zarar vermeden gelecek kuşaklara aktarabilmek için yapılan zorunlu müdahalelerdir. Artık eserdeki bozulmayı önlemek anlamında yapılacak herhangi bir şey kalmadığında yapılması gereken bir uygulamadır.

Konservasyon Nedir? Objenin zaman içerisinde oluşabilecek fizikî, kimyevî, biyolojik, mekanik ve bunlar dışında kalan çeşitli tahribat unsurlarıyla bozulup asli hüviyetini kaybetmesini önlemek, belli şartlar altında muhafazasını sağlamak ve sağlıklı bir şekilde yaşayabilmesini temin etmek için koruma amacıyla alınan önlemlerdir. Çevre koşullarını kontrol altına alarak objeyi çürüme ve bozulmalara karşı kalıcı hale getirmektir. Konservasyon eser için yapılan en zararsız işlemdir ve objeyi mümkün olabilen en az değişiklikle korumaya çalışır.

III. BELGE RESTORASYONUNUN AMACI: Belge Restorasyon Birimi; “Arşivler bir milletin hafızasıdır” düşüncesi ile arşivleri geleceğe taşımak ve gelişmeleri yakından takip ederek çağa ayak uydurmak, zamanın tozlu raflarında kalmış tarihi eser niteliğindeki belgelerin uzun yıllar boyunca kullanımını sağlamak, daha fazla yıpranmasını engellemek, sağlamlaştırmak ve dijital ortama aktarabilmek için belgelerin hazırlanmasını amaçlar. Restorasyonun amacı, eser üzerinde var olan hasarın tamiri veya hasara sebep olan nedenlerin giderilmesidir. Yapılabilecek en az müdahale ile eserin sürekliliğini ve dayanıklılığını sürdürmesine yardım etmektir. Unutulmamalıdır ki, oluşmuş hasarın tamamen geriye döndürülmesi mümkün değildir.

IV. BELGE RESTORASYONUNDA TEMEL İLKELER: Belge restorasyonunda temel ilke; üniteye gelen belgenin orijinal özellikleri göz önünde bulundurularak, aslına zarar vermeden onarımının yapılmasıdır. Esere yapılan her türlü müdahale eseri orijinal durumundan biraz daha uzaklaştırdığından, esere yapılan müdahalenin en minimumda tutulmaya çalışılması etik bir zorunluluktur.

IV. BELGE RESTORASYONUNDA TEMEL İLKELER: Esere müdahale edileceği zaman, taşıdığı tarihi ve estetik değerlerinin bütünlüğünü koruyarak devamını sağlayabilmek için her zaman en az ve en gerekli müdahaleyi yapma çabası gösterilmelidir. Restorasyon sırasında uygulanacak işlemler en ince ayrıntılarıyla not edilip rapor hazırlanmalı, böylece gelecekte eseri yeniden çalışacak birine restorasyon sırasında ne yapıldığını bilme olanağı sağlanmalıdır. Restorasyon yapacak olan kişiler bu konuda yetişmiş, alanında uzman, çeşitli restorasyon tekniklerini bilen kişiler (restoratörler) olmalıdır.

IV. BELGE RESTORASYONUNDA TEMEL İLKELER: Restorasyonda yapılan müdahalenin şekli ve derecesi görünür olmalıdır. Restorasyonu yapılan kağıdın üzerindeki yazılı metnin tahrip edilmemesine özen gösterilmelidir. Restorasyon sırasında kullanılan tamir malzemesi gerektiği zaman sökülebilir olmalıdır. Restorasyonda doğru malzeme kullanılmasına çok dikkat edilmeli, tercih edilen malzeme en az zararlı olan olmalıdır. Kullanılacak metotların doğru, yapılacak işlemin uzun ömürlü ve mümkün olduğu kadar az masraflı ve kolay bulunabilecek cinsten olmasına dikkat edilmesi gerekmektedir.

V. KAĞIT ESERLERİN TAHRİBAT NEDENLERİ: Kağıtta tahribata sebep olan faktörler ana hatlarıyla üç grupta toplanır: Biyolojik faktörler Fiziksel faktörler Kimyasal faktörler

1. Biyolojik Faktörler: Kağıtta tahribata sebep olan biyolojik faktörler; Mikroorganizmalar, Böcekler ve kemiriciler gibi biyolojik zararlılardır.

a) Mikroorganizmalar: Kağıdı tahrip eden mantar ve bakterilerin her ikisine birden “Mikrobiyolojik etkenler” denir. Mikroorganizmalardan bakteriler daha çok deri, mantarlar ise kağıt eserler üzerinde tahribat yapmaktadırlar. Nemlenme sonucunda oluşan mantarlar, kağıtta renk değişikliğine yol açarak genellikle sarı, kahverengi veya siyah lekeler oluştururlar. Mantarlar kağıdın liflerini parçalayarak dayanıklılığını azaltmaktadır. Mantar oluşumunu engellemek için depolardaki sıcaklığın, nemin ve ışığın kontrol altında tutulması gerekmektedir.

b) Böcekler: Böcekler kağıt eserlere zarar veren bir diğer biyolojik zararlı gruptur. Kitap ve belgelerin bulunduğu ortamlarda en çok rastlanılan türleri; Gümüşcün, kağıt güveleri, hamamböceği, termit, un kurdu ve ambar kurdu, kitap kurtları, kitap-kabuk bitleri gibi böcek çeşitleridir. Böcek istilasına karşı alınacak en iyi tedbir, kağıt objelerin bunlara maruz kalmasını engellemektir.

c) Kemirgenler: Fare veya diğer kemirgenler kâğıt eserlere hem yiyerek hem de sadece parçalayarak büyük zararlar verirler. Kemirgenlerle mücadele etmenin en etkin yolu,kâğıt eserlerin bulunduğu ortamlarda iç ve dış izolasyonun düzgün yapılması ya da kemiricileri defedici malzemeler kullanılmasıdır. Bu malzemelerin kullanımı esnasında deri tahribatına ve kirlenmeye sebep olmayacak, kağıdın sağlamlık, dayanıklılık, esneklik gibi özelliklerine ters etki yapmayacak, kötü kokusu olmayacak normal kullanım ve depolama şartlarında etkili olacak maddeler tercih edilmelidir.

Biyolojik Faktörlerden Korunma Yöntemleri: MANTARDAN ARINDIRMA (STERİLİZASYON): Mikroorganizma saldırısına uğrayan eserlerin dezenfeksiyonu yapılırken kullanılacak olan yöntem; eserlerin yapısına, bozulma derecelerine ve mikroorganizma çeşitlerine göre belirlenir. Mikrobiyolojik saldırıya karşı korunmak için tavsiye edilen ve kullanılan bileşikler arasında; aseton, beta nafrol, formaldehit, sodyum tuzu, borik asit, timol, etilen oksit, kloramin-T ve oksit gazı sayılabilir.

Biyolojik Faktörlerden Korunma Yöntemleri: Biyolojik tahribat nedenlerinden biri olan mantarlar kağıdın ana maddesi olan selüloz liflerini parçalayarak kağıdın lapa haline gelmesine neden olur. Bu nedenle belgeyi mantardan arındırmamız gerekmektedir. Mantar istilasına uğramış belgeler ve kitaplar, hava sızdırmaz dezenfeksiyon çemberi içerisinde bütil alkol veya farklı kimyasallara maruz bırakılarak mantardan arındırılabilir.

Biyolojik Faktörlerden Korunma Yöntemleri: Mantar istilasına uğramış kitap ve belgelerin dezenfeksiyonunda en fazla tercih edilen metot, Timol Fümigasyonu ve Etilen oksit ile fümigasyondur. Mantar sporları timol dumanına maruz bırakılarak öldürülebilirler. Timol Fümigasyonu uygulaması için; mantar istilasına uğramış belgeler ve kitaplar, hava sızdırmaz bir oda veya dolap içerisinde timol buharına maruz bırakmak yeterlidir. Oksit etilen ile fümigasyon uygulamasında; istilaya uğramış kitap ve belgeler vakumlu bir oda veya cihazda %50 etilen oksit hava karışımına 24 saat süre ile maruz bırakıldığında mantarlar üzerinde belirgin bir tahribat etkisi gözlenmiştir.

Biyolojik Faktörlerden Korunma Yöntemleri: Hava sızdırmaz dezenfeksiyon çemberi Bütil Alkol

2. Fiziksel Faktörler: Fiziksel tahribata sebep olan etkenleri; Işık, Isı ve nem İnsan kaynaklı faktörler, Yangın Su baskınları ve doğal afetler olarak sayabiliriz.

a) Işık: Eserler üzerinde en fazla tahrip edici etkisi olan ışık kaynağı güneştir. Güneş ışığının, kağıt temelli objelerin içeriğinde bulunan selülöz ve diğer maddeleri tahrip etmesinin esas sebebi, içinde barındırdığı ultraviyole ışınlardır. Güneş ışığının kağıt üzerinde sebep olduğu tahribatlar; yırtılma ve gerilme kaybının oluşması ve katlanma dayanıklılığının azalması şeklinde görülür.

Işığa Karşı Koruma Yöntemleri: Güneş ışığına karşı kağıdı koruma altına alabilmek için; kitap ve belgelerin saklandığı yerler (depo, kütüphane, koleksiyon vs) mümkünse penceresiz ve düşük şiddetli suni ışık kaynakları ile aydınlatılan yerler olmalıdır. Ultraviyole ışınlarını yok edebilmek için tavan ışıklandırmasının yansıtılarak yapılması, penceresi olan mekanlarda ise pencerelerin dış kısmının tel örgülerle kapatılması gereklidir. Işığın sebep olabileceği etkilere karşı kitap ve belgelerin kapalı dolap, kasa ve sandık gibi yerlerde saklanması yararlı olacaktır. Belgeler için en güvenilir ışık kaynağı fiber optiklerdir çünkü aydınlatma esnasında ısı üretmezler. Ayrıca teşhir camekanlarında ise iç aydınlatmada flüoresan lamba kullanılmalıdır.

b) Isı ve Nem: Yüksek sıcaklık belgelerin “doğal yaşlanma” sürecini hızlandırır. Yüksek ısı ve düşük nem birleştiğinde kağıtta kuruma ve kolay kırılabilme ortaya çıkar, diğer taraftan nemli ısıya maruz kalan kağıt ise yumuşamanın ardından birbirine yapışacak hale gelir. Kağıttaki bu değişim küflenmeyi de artırır. Fazla nem kağıdın dokusunu zayıflatır ve selülöz, ahar ve deri ile beslenen mikroorganizmaların ortaya çıkmasına, bozunma reaksiyonlarının hızlanmasına ve eser üzerinde nem lekelerinin oluşmasına neden olur. Düşük nem ise, kâğıdın esnekliğini azaltarak fiziksel tahribatlara açık hale gelmesine neden olur. Belgelerin bulunduğu ortam içerisindeki durgun hava nemin oluşmasına neden olabilmektedir.

Isı ve Nem Kontrolü: Organik eserler için ideal ortam sıcaklığı 19-20 C, nisbi nem oranı ise %40- %55 arasında olmalıdır. Kitap ve belgelerin saklandığı ortamdaki halı, perde ve dokumalar da aşırı olmayan şartlar için doğal nem dengeleyicidirler. Çok yüksek veya çok düşük seviyelerdeki ısı ve nem değerlerini kontrol altına alacak en güvenilir metot sıcaklık için klimaların, nem için de nem alıcı ve verici makineler ile otomatik nem ayarlayıcıların kullanılmasıdır. Arşiv ve kütüphaneler gibi organik eserlerin yoğun olarak bulunduğu mekanlarda ortamdaki nem ölçümü higrometre ile yapılır. Higrometrelerden alınan sonuçların güvenilirliliğinin sağlanabilmesi için en az ayda bir saykometre ile kontrolü yapılmalıdır. Ayrıca sıcaklık ve nem kontrolünün yapıldığı ortamlarda havanın en az %5’inin taze hava olması gerekir.

c) İnsan Kaynaklı Faktörler: İnsan kaynaklı fiziksel tahribatlarda sorun çoğunlukla yanlış kullanımdan kaynaklanmaktadır. Eserlerle temas halinde olan insanlar depolama, kullanım ve taşıma aşamalarının her birinde eserlere ciddi zararlar verirler. Bunların yanı sıra tükenmez kalemler, fosforlu kalemler, selobantlar veya gıdalarla kirletme yoluyla eserlerin kimyasal ve biyolojik tahribatlara açık hale gelmesine neden olurlar. Bu da insan kaynaklı fiziksel tahribatın büyüklüğünü arttırır. Belgelerin özensiz ve yoğun olarak kullanımı, Belgelere daha önce uygulanmış yanlış ve kaba tamiratlar, Çalınma(hırsızlık), savaş ve terör de kitap ve belgelere zarar verebilen insan kaynaklı faktörler arasında yer alır.

İnsan Kaynaklı Tahribatın Kontrolü: Araştırmacılara ve personele verilecek basit eğitimlerle hem eserlerin ömrü uzatılır hem de hasara uğramış olan objeleri kurtarmak için yapılacak olan restorasyon işlemi engellenmiş olur. Bu konuda personele verilecek hizmet içi eğitim, araştırmacılar için de kütüphane ve arşivlerdeki çalışma masalarının üzerine bırakılacak, kitap ve belgeleri kullanırken yapılmaması gerekenleri anlatan broşürler insan kaynaklı tahribatın önlenmesinde etkili olacaktır. Eserlerin bulunduğu mekanların yangın ve hırsızlığa karşı cihazlar veya alarmlar ile güvence altına alınması ve düzenli olarak kontrol edilmesi gerekmektedir.

d) Yangın ve Kontrolü: Kâğıt eserler için tutuşma sıcaklığı ortalama 232°C’dir . Yangın başladığında sıcaklık kısa sürede 1000°C’nin üzerine çıkar. Yangına karşı en iyi önlem oluşumunu engellemek veya oluşur oluşmaz durdurmaktır. Yangını söndürmede Su, CO2, Kuru kimyasal toz, Halon gazı, Argon gazı, Su spreyleme sistemleri ve Kontrollü atmosfer sistemleri kullanılmaktadır. Eserlerin saklandığı ortamın yangına karşı duvar, zemin ve tavanlarının en az 2 saat, kapıların ise 1 saat dayanabilmesi, Binaların yangın alarmlarının sıcaklığa değil dumana karşı alarm verir olması, Ayrıca personelin yangın esnasında neler yapması gerektiğini bilmesi, sabit ve taşınabilen yangın söndürme cihazlarının nasıl kullanılacağı konusunda eğitilmiş olması gereklidir.

Yangın ve Kontrolü: Yangın söndürme sistemleri

e) Su Baskınları ve Doğal Afetler: Kâğıt eserler ıslandıkları zaman hızlı bir şekilde deforme olurlar. Kitaplar şişip bükülürken, belgelerde mürekkep ve boya akmaları oluşur. Su ile temas etmiş eserler uygun koşullarda müdahale görmemişlerse 2–3 gün içerisinde mikroorganizmalarca istila edilir. Su baskınları ve doğal afetlerle mücadelenin en etkin yolu önleyici tedbirlerin ve ön hazırlığın düzgün bir şekilde yapılmasıdır. Bu amaçla kütüphane ve arşivlerde okuyucu, personel ve yönetici sorumluluklarını içeren ve bütün tahrip unsurlarını kapsayan bir ACİL EYLEM PLANI oluşturulmalıdır.

Kağıtta Fiziksel Tahribatın Ölçülmesi: Kağıtta fiziksel tahribatın derecesi, kağıdın alfa-selülöz miktarı, bakır indisi, bakır-amonyum kompleksi ile ölçülen viskozitesi, katlama dayanımı, patlama dayanımı ve çekme dayanımının ölçülmesi ile tayin edilebilir. Viskozitenin düşük olması ve bakır indisinin yüksek olması, tahribatı işaret eder. Fiziksel tesirle kağıdın yaşlanmasının en iyi ölçümünü katlama dayanımı testi gösterir.

3. Kimyasal Faktörler: Kağıdın kimyasal nedenlerle bozulmasına neden olan faktörler; atmosferde bulunan asidik gazlar, duman, tozlar ve kağıdın imalatı sırasında kullanılan kimyasallar ile mürekkeplerin zaman içerisinde oluşturduğu tepkimelerdir. Bu etkenleri sınıflayacak olursak; Atmosferik kirlilik, Tozun etkisi, ve Zararlı kimyasal maddeler, olarak gruplandırabiliriz.

a) Atmosferik Kirlilik: Atmosferdeki kirleticiler; karbon oksitler, azot oksitler ve özellikle de kükürt oksitlerdir. Özellikle kükürt dioksit gazı, kağıt objelerin saklandığı ortamların havasından uzaklaştırılmalıdır. Çünkü, kükürt dioksit gazı ile atmosferdeki oksijen ve su buharı arasında oluşan reaksiyon sonucu sülfürik asit meydana gelir ve sülfürik asit kağıt için çok zararlı bir maddedir.

b) Tozun Etkisi: Fiziksel ve kimyasal bozunmanın bir diğer kaynağı toz ve kirdir. Tozun zararlı etkilerinden kurtulmak için kitap ve belgelerin bulunduğu ortamın tozdan arındırılmış olması ve sık sık temizlik yapılması gerekmektedir.

c) Zararlı Kimyasal Maddeler: İmalat sırasında kağıda katılan kimyasalların ve kullanılan mürekkeplerin kağıdı tahrip edici özellikleri vardır. Mürekkeplerin içeriğindeki maddelerin de kağıdın bozunması üzerinde olumsuz etkisi vardır. Mürekkepteki asit miktarı yüksek olduğunda zaman içerisinde kağıtta delinmeler görülebilmektedir. Ayrıca ataş, raptiye, zımba teli vb. maddelerdeki demir oksitleri kâğıt eserlerin tahribatını hızlandırmaktadır.

Tahribata uğramış bir belgenin görünümü:

Kimyasal Tahribatın Kontrolü: Kimyasal tahribata karşı koruyucu tedbir olarak; Objelerin saklandığı ortamların havalandırılması, Tozlu ortamların temizliğine itina gösterilmesi, Fazla asidin nötralize edilmesi ve Havalandırma cihazlarından ortama verilen havanın alkali çözeltiler ile yıkanması gereklidir.

Kimyasal Tahribatın Kontrolü: Asitlenme belgenin kırılıp ufalanmasına ve böylelikle belgenin tahrip olmasına neden olmaktadır. Kimyasal tahribat nedenlerinden biri olan asitlenme ile mücadele etmek için çeşitli yöntemler kullanılmaktadır. Bunlardan bazıları şunlardır:

Kimyasal Tahribatın Kontrolü: 1-Asit ölçücü phmetre: Asiditenin belirlenmesinde genel olarak kullanılan metotlardan biri PH metre ile kağıt içerisindeki serbest asiditenin ölçülmesidir. Eğer PH düşük ise, kağıttaki tahribatın fazla asiditeden kaynaklandığı söylenebilir. 7 civarında olan PH değeri nötr bir durumu gösterir. 7’nin altı asidik Üstü bazik demektir.

Kimyasal Tahribatın Kontrolü: 2- Bookkeper sprey system: Belgeleri asit ve tozlardan arındırmak için kullanılan bir yöntemdir.

Kimyasal Tahribatın Kontrolü: Asitten arındırma işlemi için Bookkeeper’ın içinde püskürtüleceği çeker ocak:

VI. RESTORASYON ÖNCESİ İŞLEMLER: Bir belgenin restorasyonuna başlamadan önce belgenin kayıt altına alınması amacıyla; Belgeyi tanımlayan bilgi, Belgenin restorasyon görmeden önceki durumu, Onarım öncesi yapılan işlemler, Belgeye uygulanan işlem ve teknikler, Restorasyonu yapan personelin kimliği ve İşlem tarihini içeren bir rapor hazırlanır.

VI. RESTORASYON ÖNCESİ İŞLEMLER: Dokümandaki tahribatın cinsi ve belgenin özellikleri tespit edilerek durum analizi yapılır. Restorasyonda kullanılacak tedavi yöntemleri belirlenir.(Belgenin ilk muayenesi) Tedavi şekli belli olduktan sonra belgeler ciltli ise formalarına, formalar sayfalarına ayrılır. Yeni sayfa numarası verildikten sonra sayfalar tek tek ele alınıp restorasyon işlemine başlanır.

VI. RESTORASYON ÖNCESİ İŞLEMLER: Restorasyon süresince izlenecek yol belirlenirken; Belgedeki tahribat derecesine, Kağıdın cinsine, Kullanılan mürekkebin cinsine, Mürekkebin akıp akmadığına dikkat etmek gerekmektedir.

VII. RESTORASYON TEKNİKLERİ: Belge restorasyonunda uygulanan başlıca teknikler; Küçük onarımlar, Aharlama, Kağıt ile restorasyon Laminasyon ve Ciltleme olarak sınıflandırılabilir.

a) Küçük Onarımlar: Eser üzerinde oluşmuş olan küçük ölçekli yırtıklar ile çeşitli etkenlerin sebep olduğu tahribatların giderilmesinde uygulanan bir yöntemdir. Bu yöntemle hem hasarlı kağıttaki boşluk doldurulmuş olur hem de yırtık kısım güçlendirilmiş olur.

b) Aharlama: Aharlama, eserin emniyetli kullanılması için gerekli dayanıklılığı verir. Genellikle restorasyon işlemindeki son aşamadır. Restorasyon işlemi biten belgelerin dayanıklılığını artırmak amacıyla uygulanır. Aharlama işleminden sonra kağıt sertleşir ve kir ya da lekelenmeye karşı direnç kazanır.

Aharlama: Belgenin ince japon kağıdı ve metil selülöz ile kaplanarak dayanıklılığının artırılması

c) Kağıt ile Restorasyon: Klasik tamir işlemlerinde kullanılan bir yöntemdir. Yapıştırma, doldurma, çerçeveleme, destekleme ve kağıt ayırma gibi farklı uygulamaları vardır.

Kağıt ile Restorasyon: Kuru temizleme Kazıma işlemi

Kağıt ile Restorasyon: Japon kağıdı ile onarım

Kağıt ile Restorasyon: Restorasyon işlemi tamamlanan belgeler (cilt öncesi)

d) Laminasyon: Kağıt tamiratında kullanılan en eski ve en yaygın tekniktir. Yüzeyi kir ve tozdan arındırılmış, dezenfekte işlemi tamamlanmış olan belgelerin ipek kağıdı, selülöz asetat veya benzeri sentetik yapraklarla sıcak kaplanması demektir. Laminasyon işlemi sonucunda, kağıdın hava ve diğer dış etkenlerle teması tamamen kesilmekte ve kağıda tam bir sağlamlık kazandırmaktadır.

e) Lifcasting (Belge Eksik Tamamlama): Belgelerin daha hızlı restore edilebilmesi için otomatik tamamlama cihazı (Lifcasting Machine) kullanılmasıyla yapılan restorasyon işlemidir. Bu yöntemde hazırlanan kağıt hamuru makinedeki belgeye dökülüp vakumlanarak eksik kısımlar daha hızlı olarak tamamlanmış olacaktır.

e) Lifcasting (Belge Eksik Tamamlama): 1- Belge eksik tamamlama makinesi (Lifcasting Machine):

e) Lifcasting (Belge Eksik Tamamlama): Kağıt hamuru Kağıt hamuru hazırlamak için üretilmiş Thermomix:

f) Ciltleme: Restorasyon işlemi tamamlanan belgelerin tekrar bir araya getirilmesi veya dağınık sayfaların kullanımını kolaylaştırmak, onları hırsızlık ya da yanlış yere koyma gibi sorunlardan korumak için en iyi yöntem klasik ciltlemedir. Ciltlemenin, birleştirme, dikme, sırt geçirme, kapak yapma ve kaplama gibi işlemlerinin hepsi elle yapılır. Ciltleme işleminde kullanılan tüm malzemelerin, özellikle de koruma amaçlı yapılan ciltlerde dayanıklılık ve süreklilik sağlaması açısından, en iyi kalite ve işçilik ile yapılmış olması gerekmektedir.

Ciltleme işleminde kullanılan işkence makinesi:

Ciltleme işlemi biten bir defterin görüntüsü:

VIII. BELGE RESTORASYONUNDA KULLANILAN MALZEMELER: Belge restorasyon biriminde kullandığımız malzemeler asitsiz olup, büyük bir kısmı yurt dışından ithal edilmektedir. Bu malzemeler belgeye zarar vermeden uzun yıllar koruyabilecek niteliktedir.

VIII. BELGE RESTORASYONUNDA KULLANILAN MALZEMELER:

VIII. BELGE RESTORASYONUNDA KULLANILAN MALZEMELER: Belge restorasyonunda kullanılan malzemeler belgenin durumuna ve restorasyonun yapıldığı yerin özelliklerine göre değişken olmakla birlikte, geleneksel yöntemlerle yapılan belge restorasyonu işlemlerinde genellikle şu malzemeler kullanılmaktadır:

Kuru temizlik işleminde kullanılan malzemeler:Toz alma fırçası, silgi, kalem silgi, elektrikli silgi, kuru temizleme pedi,

Nemlendirme:Su, alkol, pamuk, Su püskürtme aleti

Düzleştirme:Teflon ıstaka, restorasyon ütüsü, pres makinesi, Düzleştirme işleminde kullanılan pres makinesi

Düzleştirme: Teflon ve kemik ıstaka Restorasyon ütüsü

Kazıma işleminde kullanılan malzemeler:Bistüri, kelebek falçata vb.

Onarım: Japon Kağıtları

Yapıştırma:Metil selülöz (glutolin), yapıştırma fırçaları

Tahribata Uğramış Belge Örnekleri:

Tahribata Uğramış Belge Örnekleri:

Tahribata Uğramış Belge Örnekleri:

Tahribata Uğramış Belge Örnekleri:

Tahribata Uğramış Belge Örnekleri:

Restorasyon İşlemi Tamamlanmış Defter Örnekleri:

Restorasyon İşlemi Tamamlanmış Defter Örnekleri:

Restorasyon İşlemi Tamamlanmış Defter Örnekleri:

SONUÇ: Belge restorasyonu, belgelerdeki kırılma, kopma, kavrulma ve parçalanma gibi sorunların ortadan kaldırılarak, belgelerin dijital ortama aktarılmasını kolaylaştırır. Saklanması tarihî, hukukî, idarî ve çeşitli bakımlardan lüzumlu olan, herhangi bir konuyu aydınlatmaya, birtakım hakları belgelemeye ve korumaya yarayan ve Osmanlı Devleti’nin mirası olan belgelerin daha uzun yıllar muhafaza edilmesini sağlar.