AİLE PLANLAMASI Tıbbi yardım Amaç: Ailenin geleceği ile ilgili planlarına yardım Anne sağlığını koruma Üremenin sağlıklı olmasını temin etmektir Kontrolsüz ve sık gebelik Artmış düşük sayısı Hekimin görevi Hizmete kolay ulaşabilme

AİLE PLANLAMASI Anneye istediği sayıda ve istediği zaman doğurma şansı Hekimin görevi : Sağlığa zararsız ve en uygun yöntemleri önermek Varsa bu yöntemlerin zararlarını açıklamak Ve uygulamayı kontrolde tutmaktır Her yöntemin kendine özgü yan etkileri, zararları ve yetersizlikleri vardır Doktor bir yöntem önerirken fayda ve zararlarını açık seçik anlatmalı, tercihi çiftlere bırakmalıdır

YÖNTEMİN İDEAL OLMA ÖZELLİKLERİ Gebeliği önleme oranı yüksek olmalı Sağlığa zarar vermemeli Her iki çift tarafından içtenlikle benimsenmeli Uygulama kolaylığı olmalı Maliyeti düşük olmalı

AİLE PLANLAMASI GEREKTİREN DURUMLAR Tıbbi endikasyonlar Doğum aralarını ayarlamak Çocuk sayısını kısıtlamak Kriminal düşük sayısını azaltmak Nüfus planlamasına katkı

AİLE PLANLAMASI GEREKEN TIBBİ ENDİKASYONLAR Kardiyo-vasküler hastalıklar Somatik yada psişik bir hastalığın gebelikte ağırlaşma ihtimali Genetik hastalıklı bir çocuk doğurma ihtimali Malign kan hastalıkları ve ağır anemiler Hipertansiyon, Malign tümörler Angiopatili ağır diabet vakaları Eski gebelik ve doğumları patolojik seyretmişler Ölü doğumlarla sonuçlanmış Rh uyuşmazlığı Psikonörozlar

BAŞARISIZLIK ORANI PEARL İNDEKS ile değerlendirilir Burada 100 kadın yılı uygulamada görülen gebelik sayısı gösterilmektedir 1 Kadın yılı = 12 siklus 100 KADIN YILI = 1200 SİKLUS Yani pearl indeks 1200 siklus uygulamada görülen başarısızlıktır

KONTRASEPTION METODLARI A- HALK METODLARI:Koitus interruptus, Post koital yıkama,Laktasyonun uzatılması B- GELENEKSEL METODLAR:Kondom, Vaginal diafram,Spermisidler,Vaginal sünger Ritm metodu C-MODERN METODLAR:O.K.,IUD, Tekrarlanan injeksiyonlarla hormonal kontrasepsiyon,Cerrahi sterilizasyon D- VAZEKTOMİ

KONTRASEPSİYON METODLARI

KOİTUS İNTERRUPTUS ( 10 - 38 ) En eski kontraseptif metoddur Ejekülasyon öncesi penisi geri çekme Zorluğu erkeğin kendini kontrol edememesidir Effektivitesi azdır. Buna ; Ejekülasyon öncesi sperm kaçışı Vagina kenarındaki eksternal genital organlarda sperm birikmesi yol açar

POST-KOİTAL YIKAMA ( 21 - 41 ) Ejekülasyon sonrası vaginayı yıkamak suretiyle spermiumları uzaklaştırmak İneffektif’ dir Kadında ve erkekte cinsel doyumsuzluğa yol açabilir Kullanılan mayinin cinsine göre değişik vaginit yapar

LAKTASYONUN UZATILMASI ( 24 - 26 ) Emziren kadınlar daha az fertildir Doğum sonu hipofizer ve hipotalamik etki ile ovulasyonun yokluğuna dayanır Post-partum 1. ayda % 6 kadında menstruel siklus geri döner Uzatılmış meme ile beslenme bebekte malnütrisyona sebep olabilir Doğum kontrolü için ineffektif’ dir

KONDOM ( 7 - 28 ) Plastik bir kılıftır Koitus öncesi penise takılır ve semenin vaginaya boşalmasına engel olur Uygun kullanıldığında ucuz ve effektif Bazıları spermisid ihtiva eder Seksüel geçişli hastalıklardan korur Yetersizliği mekanik yırtılma ve geç takılmadır

VAGİNAL DİAFRAM ( 4 - 35 ) Vagina ile servikal kanala konulan mekanik bir bariyerdir Bir kontraseptif jel veya krem servikal alana sürülür Kadına uygun olan ölçü seçilmelidir Pratik değildir

SPERMİSİD PREPARATLAR ( 5 - 20 ) Jel , krem , suppuzatuar ve köpük şeklindedir Spermleri öldürücü etki gösterirler Kondom veya diafram ile birlikte kullanılırsa % 100 effektif olur Uygulama ile cinsel birleşme arasında bir süre geçmesi gerekir Bu kimyasal maddeler vaginayı irrite edebilirler

KONTRASEPTİF SÜNGER Poliüretandan yapılır Spermisidlerle beraber kullanılabilir Uzun süre vaginada bırakılırsa toksik şok tablosu yapabilir

RİTM METODU ( 2.4 - 38 ) Ovum 24 saat, sperm 48-72 saat yaşayabilir Bu yöntemi uygulamak için menstrüel siklusların düzenli olması gerekir Ogino ve Knaus adında iki Japon bilim adamı tanımlamıştır Buna göre 28 günlük siklusları olan bir kadın 8-19 ya da 9-17. günlerde fertildir BBT veya LH piki tespiti

ORAL HORMONAL KONTRASEPTİFLER ( 0.03 - 0.1 ) Doğal estrojen ve progesterona benzeyen sentetik steroidlerdir Uygun kombinasyonlarda ve dozlarda ovulasyonu engellerler Kombine, bifazik ve trifazik kullanım Sekansiyel preparatlar bugün kullanılmamaktadır

O.K. KONTRENDİKASYONLARI KESİN: Gebelik ( Fetus kız ise virilizasyon ) Trombo emboli geçirmiş olanlar Akut ve kronik KC hastalıkları Tanı konulmamış uterin kanama Meme, ovarium, uterus tümörleri 35 yaş üstü siğara içen kadınlar

O.K. KONTRENDİKASYONLARI RELATİF: İleri derecede varisliler,Emziren kadınlar Hipertansiyon, Migren Ağır kalp ve böbrek hastalıkları Diabet,Epilepsi,Porfiri Osteoskleroz ( Otitis skleroza ) Multipl skleroz

O.K. KULLANIMI 1. kutu siklusun 1. günü alınmalıdır Her gün aynı saatte alınmalıdır 12 saatlik unutmada unutulan ilaç hemen alınır 24 saatlik unutmada iki tablet birden alınır 2 gün üst üste unutmada korunma kesin değildir İlaç bitiminde 7 gün ara verilir 8. gün yeni kutu Bu arada kanama olur, olmasada 2. kutu ilaç Sigara içimi trombo-emboli, koroner infarktüs ve serebral vasküler hastalık riskini arttırır

ORAL KONTRASEPTİFLER YAN ETKİLERİ: UYGULAMA BİTİMİNDE Kilo alma,Bulantı Hafif kanlı lekelenme Mastodyni,Baş agrısı Görme bozuklukları UYGULAMA BİTİMİNDE % 90 Altı ay içinde spontan kanamalar ve ovulasyon başlar İlk sikluslarda çoğul gebelik riski olabilir

POST-KOİTAL (MORNİNG AFTER) PİLL Prezervatif yırtılması veya tecavüzde KÖ:15mgx2 beş gün, Etinil östradiol 2,5mgX2 beş gün Ovral 12 saat ara ile 2 tab Lo/Ovral 12 saat ara ile 4 tab Aşırı bulantı , dış gebelik riski vardır Yüksek doz östrojen Ovulasyonu suprese eder Ovulasyon oluşmuş ise tuba peristaltizmini arttırarak nidasyona engel olur

İNJEKSİYONLA HORMONAL KONTRASEPSİYON Uzun etkili hormonal enjeksiyonlar 5mg EV+50mg NET enantat (Mesigyna) 150 mg İM MPA ( Üç ayda bir) Noretindron enantat 200 mg (iki ayda bir) Cilt altına yerleştirilen hormon implantlar Norplant: Toplam 36 mg Levonorgestrel 5 yıllık kullanımda 0.25 ng/ml kan düzeyi Progestine bağlı kanama ve yan etki

IUD veya RİA ( 0.5 - 5.8 ) Plastik , metal veya bunların kombinasyonu Endometrial kaviteye yerleştirilir Yabancı cisim reaksiyonu Seksüel partner sayısı Menstruel periodda uygulanır Uygulamada; ağrı, senkop ve perforasyon Yan etkileri: Gebelik, Ekstra uterin gebelik IUD atılması, Kanama ve ağrı, Endometrit

IUD KONTRENDİKASYONLARI Gebelik Ciddi servisitis,Patolojik smear Genital sistemdeki malign tümörler Sebebi belirsiz uterus kanamaları Akut ve sub-akut salpenjitis Servikal kanal stenozu Ektopik gebelik anamnezi Sık seksüel partner değiştirenler

IUD’ nin ÇIKARILMA ENDİKASYONLARI Ciddi uterus krampları Alt abdominal ağrı Aşırı ve uzamış uterus kanaması Perforasyon ve yerinden ayrılma İntra uterin gebelik Salpenjitis

STERİLİZASYON VE KÜRTAJ CERRAHİ STERİLİZASYON Kadında tuba kapatılması ( 0.04 - 0.08) Laparoskopik Laparotomi ile Erkekte vazektomi ( 0.15 ) LEGAL KÜRTAJ 10. Gebelik haftasına kadar Evli ve eşlerin her ikisinin rızasıyla Vakum küretaj ( Carman ) veya D&C