İSTANBUL’DA SU HAVZALARINDA ŞEHİRSEL GELİŞMENİN COĞRAFİ BİLGİ SİSTEMLERİ YARDIMIYLA DEĞERLENDİRİLMESİ

SU HAVZALARI Su toplama havzaları, içme ve kullanma sularının temin edildiği, yüzey ve yeraltı suyu kaynaklarının doğal su toplama alanlarıdır. Yeterli yeraltı su kaynaklarına sahip olmayan alanlarda artan su gereksinimi, göller ve barajlar gibi yerüstü su kaynaklarının büyük oranlarda kullanılmasını zorunlu kılmaktadır. Kamu sağlığı açısından bu gölleri ve bunların su toplama alanlarını her türlü kirlenmeye karşı muhafaza etmek gerekmektedir. Su havzalarında kalitenin bozulmasına neden olan kaynaklar arasında; yeterli veya hiç arıtması olmayan yerleşim yerleri ve endüstriler, zirai amaçlı kullanılan gübre ve tarım ilaçları, rekreasyon alanları, çöp alanları, yol yapımı ve diğer bayındırlık hizmetleri ilk sıralarda sayılabilir. Bu etkenler havzada; erozyon, sedimantasyon, kirlilik, su seviyesinin değişmesi ve su rejiminin değişmesi şeklinde kendini gösterir. Su toplama havzalarını korumaya yönelik olarak çeşitli önlemler alınmaktadır.

SU HAVZALARI İSKİ yönetmeliği ile hidrolojik su toplama havzasının tümü koruma alanı olarak tanımlanmış ve göl ya da barajdan uzaklığına bağlı olarak mutlak, kısa, orta ve uzun koruma alanlarına ayrılmıştır. Mutlak Koruma Alanı: İçme ve kullanma suyu rezervuarlarının maksimum su seviyesinden itibaren 300 m. genişliğindeki şerittir. Bu alanda koruma tedbirleri alınır:-Koruma alanı içinde kalan bölge, ilgili kanunun yetkili kıldığı İdarece kamulaştırılır. Kısa Mesafeli Koruma Alanı :İçme ve kullanma suyu rezervuarlarının mutlak koruma alanı sınırından itibaren 700 m. genişliğindeki şerittir. Orta Mesafeli Koruma Alanı: İçme ve kullanma suyu rezervuarlarının kısa mesafeli koruma alanı sınırından itibaren 1 km genişliğindeki şerittir. Uzun Mesafeli Koruma Alanı: İçme ve kullanma suyu rezervuarlarının yukarıda tanımlanan koruma alanlarının dışında kalan su toplama havzasının tümü uzun mesafeli koruma alanıdır. Mutlak Koruma Alanı (0-300 m) Kısa Mesafeli Koruma Alanı(300m –1000 m) Orta Mesafeli Koruma Alanı (1000-2000m) Uzun Mesafeli Koruma Alanı (2000-5000 m) Uzun Mesafeli Koruma Alanı (5000 m-Havza Sınırı)

SU HAVZALARI kaçak yapılaşma ve yanlış arazi kullanımları nedeniyle özellikle büyük kentlerin yakın çevresinde yer alan havza alanları ve orman alanları gibi önemli çevre değerlerinin tahrip olmasına neden olmaktadır. İstanbul kenti de orman ve su havzaları yoğun bir kaçak yapılaşma tehditi ile karşı karşıya bulunmaktadır. Çalışmamızın amacı; Coğrafi bilgi sistemleri yardımıyla İstanbul kentinde yer alan kaçak yapılaşma baskısı altında bulunan su toplama havzalarında yanlış arazi kullanımları belirlenmesi ve bunların yol açtığı tahribatı izlenmesine yönelik analizlerin yapılmasıdır

Coğrafi Bilgi Sistemlerinin Doğal Kaynakların Korunmasında Kullanımı Coğrafi Bilgi Sistemleri, son yıllarda, klasik arşivleme yöntemlerinin yetişemeyeceği kadar çok ve değişik türdeki verilerin yönetilmesinde kullanılan önemli bir araçtır. Bunun yanında Coğrafi Bilgi Sistemleri’nin en önemli faydalarından birisi de coğrafi varlıklara ilişkin olaylar üzerine “doğru kararların” verilebilmesine yardımcı olmasıdır. Çok değişik uygulama alanları bulunan Coğrafi Bilgi Sistemleri, doğal çevre ile ilgili verilerin toplanmasında yönetilmesinde sorgulanmasında ve analizinde ayrıca çevreyle ilişkili olaylar üzerine doğru kararlar vermede kullanılan etkili teknolojik bir araçtır. Social Factors Biodiversity Engineering Land Use Environmental Considerations Overlay analizlerinden örnekler

İSTANBUL’UN HAVZA ALANLARI İstanbul’da havza içerisinde çok sayıda dere yatağının bulunması ve sanayilerin bunları su kaynağı olarak kullanmaları nedeniyle bu alanlar sanayi kuruluşları için çekici olmuş ve bu tür kuruluşların hızla çoğalmalarına yol açmıştır. Çevre yollarının bölgeye sağladığı kolay ulaşımın da etkisiyle havzalarda bulunan yerleşim bölgeleri hızla büyümekte ve çevresine doğru orman alanlarına doğru yayılma olmaktadır. Havzaların içerisinde ve havzaların etrafında bulunan büyük iş potansiyeline sahip organize sanayi bölgeleri ve sanayi kuruluşları nüfus artışını ve yerleşimi körüklemiştir. Bunun sonucunda kaçak yapılaşma sonucu su havzalarında bulunan yerleşimlerin nüfusları hızla artmakta bu yerleşimlerin ve sanayi kuruluşlarının orman alanları ve su havzaları üzerinde yol açtığı tahribatta bu ölçüde fazla olmaktadır. İstanbul’da 7 su havzası bulunmaktadır. Bunların üçü Anadolu yakasında, dördü Avrupa yakasındadır

İstanbul’un su toplama havzaları ÇALIŞMA ALANI TERKOS HAVZASI B.ÇEKMECE HAVZASI SAZLIDEREHAVZASI ALİBEYKOY HAVZASI ELMALI HAVZASI ÖMERLİ HAVZASI DARLIK HAVZASI İstanbul’un su toplama havzaları Avrupa yakasında 1. Alibeyköy havzası 2. Büyükçekmece havzası, 3. Sazlıdere havzası ve 4. Terkos (Durugöl) havzaları bulunmaktadır. Anadolu yakasında 5. Elmalı havzası 6. Ömerli havzası 7. Darlık havzası,

VERİLERİN HAZIRLANMASI AŞAMASI ÇALIŞMANIN AŞAMALARI VERİLERİN HAZIRLANMASI AŞAMASI İstanbul Boğazına ait kıyı çizgisi haritaya altlık oluşturması için theme ekle komutu ile çağrıldı Havzalara ait sınırlar (mutlak, kısa, orta ve uzak koruma kuşak sınırları) çizgi halinde import edildi. Çizgilerle ilgili keşişmeme, çakışma gibi hatalar edit edildi. Kıyı çizgisi ve haritayla çakışması için gerekli düzeltmeler yapıldı

ÇALIŞMANIN AŞAMALARI Göller, poligon olarak sayısallaştırıldı ve göller theme yaratıldı ve gerekli göllerle ilgili öznitelik tabloları eklendi. Havza Sınırları çizgi halinde iken alan olarak sayısallaştırılarak havza poligonları oluşturuldu. Sonuçta New theme olarak havzaalan theme çalışmaya eklendi

ÇALIŞMANIN AŞAMALARI Havza alanları, göller gibi layerlar oluşturulduktan sonra havza alanlarını overlay analizi yapmak için arazi kullanımıyla çakıştırıldı. Orman alanları, sanayi alanları, yerleşim alanları, yollar gibi layerlar add theme ile eklendi. Verilerin birbiriyle uygun olması, uyumlu olması, çakışma sorunu olmaması için veriler çok dikkatli seçildi. Layerların üst üste çakıştırılması ve gerekli renk ayarlamaları yapılması ile overlay analizi sonucu şekildeki harita elde edildi. Overlay haritası LAYOUT komutu ile sunuma hazır hale getirildi. Overlay analizi sonucunda elde edilen harita ile su toplama havzalarının koruma alanlarına giren yerleşim alanları, sanayi alanları, yollar gibi havzaya zarar veren yanlış arazi kullanımları belirlendi.

ÇALIŞMANIN AŞAMALARI Daha sonra jeolojik duruma ilişkin uygun veri projeye eklendi. arazi kullanımı ve havza alanları layerları ile jeolojik durum üst üste çakıştırılarak yapılan overlay analizi sonucu şekildeki harita elde edildi. Bu overlay analizi ile havza alanlarına ve jeolojik bakımdan hassasiyet gösteren alanlarda bulunan yerleşimler, sanayi alanları tespit edildi. Jeolojik durumla ilgili İstanbul bütününe ilişkin yeterli veri bulunamadığından bu overlay analizi Alibey ve Elmalı su toplama havzaları için yapılabildi.

ANALİZ SONUCUNDA HAVZA ALANLARI KAYNAK Rezervuar yüzey alanı (km2) Toplam Koruma Alanı TERKOS 39 619 B.ÇEKMECE 23 621 ÖMERLİ 36 620 ELMALI 4 81 DARLIK 9 207 ALİBEY 3 160 Terkos Sazlıdere Alibey Darlık B.çekmece İstanbul’un Avrupa yakasında Sazlıdere ile Alibey su havzalarının, Anadolu yakasında ise Ömerli ile Elmalı su havzalarının kaçak ve aşırı yapılaşma nedeniyle tehdit altında olduğu görülmektedir. Ömerli

AVRUPA YAKASI Uzun mesafe Orta Mesafe Kaynak Yerleşim Merkezi Adedi Mutlak Koruma Mesafesi Kaynak Yerleşim Merkezi Adedi Nüfus Yerleşim Merkezi Adedi B.Çekmece 21 100.000 3 4.500 23.500 Alibey 5 22.000 - 1 13.000 Terkos 13 45.000 4 9.000 10.000 Sazlıdere 6.500 6.000 7.000 Terkos Havzası Alibey Havzası B.Çekmece Havzası Sazlıdere Havzası Terkos Havzası, Büyükçekmece havzası, Sazlıdere havzası, Alibey Havzası bulunmaktadır.

TERKOS HAVZASI Terkos havzası İstanbul’un batısında, Karadenizin kıyısında Çatalca ilçesine bağlıdır. Toplam havza alanı 619 km2dir. Terkos havzası şehir merkezinden uzak olması yapılaşma baskısını azaltmaktadır. Havza ekolojisi yönünden yapılaşmadan daha çok tehlikeli olan tarım faaliyetleridir. Mutlak ve kısa mesafeli koruma alanlarında yapılan tarım hem erozyona neden olmakta hem de kullanılan gübreler nedeniyle suda kirliliğe yol açmaktadır. Bu nedenle bu koruma alanlarına giren tarım faaliyetlerine izin verilmemelidir. Havza içersinde Çatalca ilçesine bağlı toplam 18 yerleşme girmektedir. Bu yerleşmelerden ikisi göl mutlak koruma alanına, üçü kısa mesafeli koruma alanına, biri orta mesafeli ve on ikisi de uzak mesafeli koruma alanında yer almaktadır. Terkos Havzası

TERKOS HAVZASI 1985 nüfus sayımına göre 17.665 olan havza nüfusu 2000 yılı nüfus sayımına göre %25.3 oranında artarak 22.137 kişiye ulaşmıştır. Mutlak koruma alanına giren Terkos ve Balaban yerleşimlerinde toplam 2879 kişi yaşamaktadır. Havza içersinde kısa mesafeli koruma alanına giren Ormanlı, Hisarbey, Celep ve Belgrad yerleşimlerinde de 2377 kişi yaşamaktadır. Mutlak ve kısa koruma alanına giren yerleşimlerin kamulaştırılması gerekmektedir.

BÜYÜK ÇEKMECE HAVZASI Büyük çekmece içme suyu havzası İstanbul’un batı yakasında olup, Marmara denizi kıyısında konumlanmıştır. Doğusunda Küçük çekmece gölü, batısında Sinekli yerleşmesi, kuzeyinde Terkos içme suyu havzası, ve güneyinde Marmara denizi bulunmaktadır. Havza içersine Büyük Çekmece, Çatalca ve Silivri ilçelerine bağlı yerleşmeler bulunmaktadır. Büyük Çekmece gölü İstanbul’un Avrupa yakasındaki en büyük su kaynağıdır. Havzanın toplam drenaj alanı 620 km2dir. BÜYÜK ÇEKMECE HAVZASI

BÜYÜK ÇEKMECE HAVZASI Havza içersinde toplam 31 adet yerleşim bulunmaktadır. Bu yerleşmelerin toplam nüfusu 1985 yılı nüfus sayımına göre 47.236 iken 2000 yılı nüfus sayımına göre %14.7 oranında bir artışla 54.231 e yükselmiştir.Yerleşmelerin üçü mutlak koruma alanında, altısı orta mesafeli koruma alanında, yirmi ikisi ise uzak mesafeli koruma alanında bulunmaktadır. Mutlak koruma alanına giren üç yerleşimden Tepecik beldesi son yıllarda büyük gelişme göstererek 1985 yılında 7.382 olan nüfusu 2000 yılında %160 oranında artarak 19.217 olmuştur. Yine mutlak koruma alanında bulunan Bahşayış (354 nüfuslu) ve Ahmediye (1.203 nüfuslu) yerleşimleriyle birlikte mutlak koruma alanında bulunan nüfus 20.774 kişidir. Bu büyük yerleşimler havza için tehdit oluşturmaktadır

ALİBEY HAVZASI ALİBEYKÖY HAVZASI Avrupa yakasında yerleşim merkezlerine çok yakın yer almaktadır. Havza kuzeybatı-güneydoğu doğrultusunda konumlanmıştır. Kuzeybatı yönünde Terkosa kadar, güney doğu yönünde ise Kağıthane yerleşimine kadar uzanmaktadır. Havza alanının güneyinde Sazlıdere havzası yer almaktadır. Havza Gaziosmanpaşa, Eyüp ve Bakırköy ilçelerinin sınırları içinde bulunmaktadır. Havzanın toplam drenaj alanı 160 km2 dir. Bunun 3 km2lik kısmı baraj gölü alanını kapsamaktadır.

Havza alanında bulunan yerleşim alanları ALİBEY HAVZASI Alibey içme suyu havza alanı içersinde toplam 10 yerleşim birimi bulunmaktadır. Alibey havzası içinde mutlak koruma sınırı içine Pirinççi köyü girmektedir. Ancak Pirinççi köyü 1985-2000 yılları arasında nüfusunun tehlikeli biçimde %118 oranında artarak 1546 dan 3373 kişiye yükseldiği görülmektedir. havza içersine giren yerleşimlerin nüfusları son on beş yılda %355.9 oranında artarak 29.916 kişiden 136.384 kişiye ulaşmıştır. Bu yoğun yapılaşmaya ve büyümeye önlem alınması gerekmektedir. Havza alanında bulunan yerleşim alanları

ALİBEY – JEOLOJİK DURUM KARABURUN ÇUKURÇEŞME FORMASYONU Jeolojik durum, arazi kullanımı yerleşim ve havza alanları çakıştırılarak overlay analizi sonucu aşağıdaki harita elde edilmiştir. KARABURUN ÇUKURÇEŞME FORMASYONU Taşıma kapasitesi iyi. Bina yapılabilir. Ama Yamaç olan bölgelerde su tutuyor ve bu yüzden akışkanlık kazanıyor. Yani heyelan yapıyor. Eğimli bölgelerde tehlikeli. Depreme dayanıklı değildir. Alibey havza alanında bulunan yerleşmeler sadece havza için değil aynı zamanda jeolojik açıdan da sakıncalı olabilir TRAKYA FORMASYONU Genel olarak sağlam bir zemin. Ama kırılma, çatlama ve faylanma gibi özelliklere sahip. Bu nedenle düzlük bölgeleri yapılaşmaya uygun ve depreme dayanıklıyken eğimli bölgelerde endişelenmek gerekiyor.

SAZLIDERE SAZLIDERE HAVZASI Baraj havzası, Küçükçekmece gölünün 6 km kuzeyinde bulunmaktadır. Batısında Hadımköy ve Büyükçekmece havzası, doğusunda Alibey havzası yer almaktadır. Toplam drenaj alanı 165 km2 dir. Havza alanı içine Çatalca, Gaziosmanpaşa ve Bakırköy ilçelerine bağlı 12 yerleşim girmektedir.

Havza alanında bulunan yerleşim alanları SAZLIDERE Havza içersine giren yerleşmelerin 1985 yılı toplam nüfusları 11.975 iken 2000 yılında toplam nüfus %80 artışla 60.910 kişiye ulaşmıştır. Yerleşmeler içersinde uzak mesafeli koruma alanına bulunan Arnavutköy nüfus ve gelişme yönünden havzanın en büyük yerleşimidir. Nüfusu 1985 yılında 4.182 iken 2000 yılında 32.581 olmuştur. Kısa mesafeli koruma alanında bulunan Kayabaşı (1.425 nüfus) ve mutlak koruma alanında bulunan Sazlıbosna (1.480 nüfus), Dursunköy (560 nüfus) ve Şamlar(815 nüfus) ve orta mesafeli koruma kuşağında bulunan Çilingir (780 nüfus) yerleşmeleri en fazla nüfusa sahip yerleşmelerdir. Havza alanında bulunan yerleşim alanları

ANADOLU YAKASI DARLIK HAVZASI ELMALI HAVZASI ÖMERLİ HAVZASI Asya Yakası Ömerli Darlık Elmalı NÜFUS 349,583 2568 135,674 Drenaj Alanı Km2 600 207 76 Etkin Kapasite (milyon m3) 235 107 10 Tam Dolu Halde Göl Alanı (Km2) 20 5,8 12,1

ELMALI HAVZASI Elmalı Havzası, İstanbul’un doğu yakasında il merkezine 15 km uzaklıkta olup; Üsküdar, Beykoz ve Kartal ilçe sınırları içersinde kalmaktadır. Doğusunda Ömerli içme suyu havzası, batısında Ümraniye, Güneyinde Küçük bakkalköy, ve kuzeyinde Beykoza bağlı köyler yer almaktadır. ELMALI HAVZASI

ELMALI HAVZASI Havza alanından geçen otoyol havza alanını olumsuz etkilemektedir. Havza alanında yerleşim alanları Havza alanında bulunan yerleşim alanları – Çavuşbaşı, Çekmeköy ve Dudullu havza için büyük tehlike oluşturmaktadır. Havza alanında bulunan sanayi alanları. Elmalı su havzasında mutlak koruma sınırında bulunan Çavuşbaşı beldesinin son yıllarda büyük gelişme gösterdiği görülmektedir. Havza, özellikle Çavuşbaşı’nın gelişmesi sonucu yoğun bir yapılanma baskısı altındadır. Belde nüfusu son on beş yılda (1985 den 2000 yılına kadar) 4 kat artışla 15,907 kişiye ulaşması havza için ne kadar büyük tehlike olduğunu göstermektedir. Havza koruma alanları içinde kalan yerleşimlerin nüfusları son on beş yılda 28.017 den 135.674 kişiye ulaşarak yaklaşık 4 kat arttığı görülmektedir.

ELMALI HAVZASI -JEOLOJİK DURUM Elmalı havzası için Jeolojik durum, arazi kullanımı yerleşim ve havza alanları çakıştırılarak overlay analizi sonucu harita edilmiştir. ÇAVUŞBAŞI FORMASYONU Mağmanın yüzeye çıkmasıyla oluşmuş sağlam bir kayadan oluşuyor. Yapılaşmaya uygun ve depreme son derece dayanıklı. Ama kayanın çevresinde ayrışmış yani sağlamlığını kaybetmiş bölgeler var. Bu bölgeler yapılaşmaya uygun değil. Bina kayanın etrafını çevreleyen bu bölgeye denk gelirse tehlikeli oluyor. Çavuşbaşı ve civarında görülüyor. Trakya formasyonuyla benzer özelliklere sahip. Yapılaşmaya uygun bir zemin. Daha yaşlı olduğu yani kayalaşma sürecini tamamladığı için bilim adamlarınca depreme karşı daha güvenli kabul ediliyor KARTAL FORMASYONU AYDOS FORMASYONU Anadolu yakasının önemli bir bölümü bu zemine sahip. Taşıma kapasitesi çok yüksek, stabil ve deprem açısından sağlam bir zemin. Tek kusuru, tektonik olaylarla meydana gelmiş yeraltındaki kırıklar birbirinin üstüne biniyor. İki kırık arasındaki bölgeye rastlayan binalar için tehlike olabiliyor.

ÖMERLİ HAVZASI Ömerli Barajı, Anadolu yakasında Karadenize açılan havzalardan en büyüğü olan Riva deresi üzerinde bulunmaktadır. Havza idari olarak İstanbul ve Kocaeli il sınırları içinde yer almaktadır. Havza alanı içine Beykoz, Kartal, Üsküdar ve Şile ilçeleri ile Kocaeli’nin Gebze ilçesine bağlı 27 yerleşim birimi girmektedir. ÖMERLİ HAVZASI

ÖMERLİ HAVZASI Havza alanından geçen otoyol havza alanını olumsuz etkilemektedir. Havza alanını tehdit eden ve günden güne büyüyen yerleşim alanları Samandıra ve Sultanbeyli havza alanına giren nüfusun %68 ini oluşturmaktadır ve havza için en tehlikeli yerleşimlerdir.. - Sultanbeyli Alüvyon yelpazeleri zeminine sahiptir. Depreme dayanıklılığı zayıf. Yüksek katlı ve yoğun yapılaşma için sakıncalı durumdadır Ömerli Havzası, çok yoğun bir yapılaşma baskısı altındadır. Havza nüfusunun 1990 ile 2000 yılları arasında artış oranı %131 dir. En yüksek oranda artışın %224.1 ile Samandıra’da ve %208.2 ile Sultan çiftliği’nde olduğu görülmektedir. Kişi sayısındaki artış olarak bakıldığında ise Sultanbeyli nüfusunun 92.873 kişi artmasıyla birinci sıradadır. 6 Mayıs 2003 Star gazetesi

DARLIK HAVZASI Baraj gölünün drenaj alanı, 207 km2 dir. Havzanın kuzeyinde yer alan baraj gölü Şile ilçesinin 7 km güneyinde yer almaktadır. Batısında Ömerli baraj havzası bulunmaktadır. Hızla gelişen ve büyüyen İstanbul’un su ihtiyacının karşılanması amacıyla yapılan Darlık barajı 1989 yılından bu yana hizmet vermektedir DARLIK HAVZASI Havza içersinde küçük orman köyleri bulunmaktadır. Tehlike yaratacak derecede gelişme gösteren yerleşme yoktur. Havza içersine toplam nüfusu yaklaşık 2568 kişi olan 11 köy girmektedir. Kaşbaşı köyü mutlak koruma sınırında olup havza için sakınca yaratmaktadır. Bu nedenle İSKİ içme suyu havzaları koruma yönetmeliğine göre kamulaştırılması gerekmektedir. Bunun dışında havza alanı ormanla kaplı olduğundan havza doğal ekosistemi üzerinde herhangi bir zararlı etki söz konusu değildir. Havzada bulunan yerleşmelerdeki nüfus gelişmeleri izlenmelidir. Mutlak ve kısa koruma kuşaklarında tarım yapılmaması gerekmektedir.

SONUÇ İstanbul’da su havzaları, sanayi, barınma, hizmet bölgelerinin atıkları ile kirlenmektedir. Yerleşme dışı alanlar olarak nitelendirilmesi gereken bu alanlar bugün kentleşmenin tehditi altındadır. 1985 yılında toplam havza nüfusu 170.793 kişi iken 2000 yılında bu rakam 590694 kişi yani 3.5 kat artarak 761.487 kişiye ulaştığı görülmektedir. Bu derece hızlı nüfus artışlarının yaşandığı su havzalarında nüfusun ve yapılaşmanın azaltılması ve kontrol edilmesi gerekmektedir. Yapılması gereken havzaların çevreye duyarlı bir planlama anlayışıyla ele alınması ve sistemi bir bütün içinde ele alan planların ve analizlerin yapılmasıdır. Coğrafi bilgi sistemleri de bu aşamada havzalar hakkında daha sağlıklı bilgi sahibi olmak ve havza düzenlemesine ilişkin daha doğru kararlar verebilmek için gerekli olan havzaların tüm özellikleriyle bilinmesine ve birlikte analizine olanak sağlamaktadır. Bu çalışmada da İstanbulda bulunan su havzalarına ait arazi kullanımları, jeolojik durum gibi veriler CBS ortamında toplanarak, sayısal ortamda birleştirilmesi ile overlay analizleri yapılmıştır. Analizler sonucunda Elmalı, Ömerli ve Alibey havzalarında başta olmak üzere havza alanları içinde bulunan yerleşim alanları ve sanayiler gibi yanlış arazi kullanımlarının mekansal olarak tespitinin yanısıra jeolojik bakımdan sakıncalı olan alanlardaki yerleşimler de belirlenmiştir. Sürekli olarak yenilenen verilerle bu analizlerin tekrar edilmesi havzalardaki arazi kullanımlarının kontrolü ve takip edilmesi için gereklidir. Ancak bu şekilde güncel, ve bütün özellikleri kapsayan verilerle yapılacak planlama başarılı olabilecektir 3

KAYNAKLAR ÇETİNER A; TÜRKOĞLU H.; GÜNGÖR Ö; İstanbul’da su toplama havzalarında kentleşmenin çevresel etkileri Dünya şehircilik günü, İTÜ DÖŞER H.; Şehirleşme süreci içinde İstanbul içme suyu havzalarının Ekolojik durumu, Yüksek Lisans Tezi Yıldız Üniversitesi ORHON D.; İstanbul’da su toplama havzalarında endüstriyel kirlenmenin boyutları, Su toplama havzaları koruma stratejileri uluslar arası sempozyumu İSKİ SAMSUNLU A.; EROĞLU V., Yüzey su kaynaklarının korunmasında atıksu arıtma tesislerinin işletilmesinin önemi Su toplama havzaları koruma stratejileri uluslar arası sempozyumu İSKİ TERZİOĞLU K.; Ömerli Elmalı su toplama havzalarının çevresel kirlenme etkilerinden korunması için gerekli önlemler; Su toplama havzaları koruma stratejileri uluslar arası sempozyumu İSKİ YOMRALIOĞLU T., AKÇA M., D., Çevresel bilgi sistemleri için model - altlık tasarımı : Trabzon - Değirmendere havzası örneği , Yerel Yönetimlerde Kent Bilgi Sistemi Uygulamaları Sempozyumu, 1999 KTÜ, Trabzon T.C. ÇEVRE BAKANLIĞI ÇEVRE KORUMA GENEL MÜDÜRLÜĞÜ Alıcı Ortamları Koruma Dairesi Başkanlığı SU HAVZALARININ KORUNMASI Nisan 2002 İstanbul Dünya Ticaret Merkezi Ar-Ge Departmanı “TÜRKİYE’DE İÇME SUYU SEKTÖRÜ” 3