Bakara Sûresi: 140- Kur’ân Buluşmaları: 56 ÜMİT ŞİMŞEK

Bakara: 140   اَمْ تَقُولُونَ اِنَّ اِبْرٰه۪يمَ وَاِسْمٰع۪يلَ وَاِسْحٰقَ وَيَعْقُوبَ وَالْاَسْبَاطَ كَانُوا هُوداً اَوْ نَصَارٰىۜ قُلْ ءَاَنْتُمْ اَعْلَمُ اَمِ اللّٰهُۜ وَمَنْ اَظْلَمُ مِمَّنْ كَتَمَ شَهَادَةً عِنْدَهُ مِنَ اللّٰهِۜ وَمَا اللّٰهُ بِغَافِلٍ عَمَّا تَعْمَلُونَ     Yoksa, “İbrahim, İsmail, İshak ve Yakub ile torunları Yahudi veya Hıristiyandı” mı diyorsunuz? De ki: Siz mi daha iyi biliyorsunuz, yoksa Allah mı? Kendisine Allah’tan gelmiş bir delili saklayandan daha zalim kim vardır? Allah sizin yaptıklarınızdan asla habersiz değildir.

Bakara: 140 Ey Ehl-i Kitap! İbrahim hakkında niçin tartışıp duruyorsunuz? Oysa Tevrat da, İncil de ondan sonra indirilmiştir. Hiç akıl etmiyor musunuz? Siz ki, bir parça bilginiz olan konuda tartıştınız diyelim; hiçbir bilginiz olmayan şey hakkında nasıl oluyor da tartışmaya giriyorsunuz? Herşeyi Allah bilir, siz bilmezsiniz. İbrahim ne Yahudi idi, ne de Hıristiyan. O bütün bâtıl inanışlardan uzak, dosdoğru bir Müslümandı ve asla müşriklerden değildi. Âl-i İmrân, 3:65-67

Bakara: 140 Bundan önce de, bu kitapta da sizi Müslümanlar olarak O isimlendirdi. Hac, 22:78 Yahudîlik din olarak Hz. Musa’dan, Hıristiyanlık da Hz. İsa’dan sonra kullanılmaya başladı. Yahudilik ve Hıristiyanlık, tahrif edilmiş dinlere beşer tarafından konulan isim.

Bakara: 140 «Siz mi daha iyi biliyorsunuz, Allah mı?» Kur’ân «İbrahim ve diğerleri Müslüman idi» diyor Kur’ân’ın Allah kelâmı olduğu ortaya çıkmıştır («İnanmıyorsanız benzerini getirin») Allah’ın şahitliğine karşı çıkabilecek bir deliliniz olamaz

Bakara: 140 | Şahitliği saklamak Kendilerine kitap verdiklerimiz, onu, kendi oğullarını tanıdıkları gibi tanırlar. Yine de onlardan bir zümre var ki, bile bile gerçeği gizliyor. Bakara, 2:146 Hakkı açıkça bildiren kitabı size O indirdiği halde, ben Allah’tan başka hakem mi arayacağım? Kendilerine kitap verdiklerimiz, onun, Rabbinden hak olarak indirilmiş olduğunu bilirler; bundan şüphen olmasın. En’âm, 6:114

Bakara: 140 | Şahitliği saklamak Şahitliği saklamayın. Onu saklayanın tâ kalbi günahkâr olur. Allah ise sizin yaptıklarınızı biliyor. Bakara, 2:283 Ey iman edenler! Adaleti ayakta tutan ve Allah için şahitlik eden kimseler olun — isterse kendi aleyhinize veya anne baba yahut yakınlarınızın aleyhine olsun. Onlar zengin de olsa, fakir de olsa, Allah onlara sizden daha yakındır. Onun için heveslerinize uyarak adaletten ayrılmayın. Eğer sözü eğip büker veya şahitlikten kaçınırsanız, hiç şüphe yok ki Allah sizin yaptıklarınızdan haberdardır. Nisâ, 4:135

Bakara: 140 | Şahitlik Şahitliği Allah için özenle yapın. Talâk, 65:2 Ne kâtip, ne de şahit mağdur edilmesin. Bakara, 2:282 Cabir (r.a.) : Resulullah (s.a.v.) faiz yiyeni, yedireni, kâtibini ve şahitlerini lânetledi. Müslim, Müsakat: 106

Bakara: 140 | gaflet “Allah sizin yaptıklarınızdan habersiz değildir” 2:74, 85, 140, 144, 149, 3:99 6 yerde geçiyor 6’sı da Ehl-i Kitap ile ilgili âyetlerde Önceki kitaplarda yapılan tahrifatın en önemli hedefi, Allah’ın ilim sıfatını sınırlamak olmuştur

Bakara: 141 تِلْكَ اُمَّةٌ قَدْ خَلَتْۚ لَهَا مَا كَسَبَتْ وَلَكُمْ مَا كَسَبْتُمْۚ وَلَا تُسْـَٔلُونَ عَمَّا كَانُوا يَعْمَلُونَ۟      Onlar bir ümmetti, gelip geçti. Onların kazandığı onlara, sizin kazandığınız sizedir. Onların yaptıkları sizden sorulmaz.

Bakara: 141 Hiçbir günahkâr başkasının günahını yüklenmez. En’âm, 6:164; İsrâ, 17:15; Fâtır, 35:18; Zümer, 39:7; Necm, 53:38 Sorumluluğun şahsîliği, ümmet ve kesb kavramları için bk. Bakara, 2:134 (Kur’ân Buluşmaları, 52. bölüm)

Bakara: 142 سَيَقُولُ السُّفَـهَٓاءُ مِنَ النَّاسِ مَا وَلّٰيهُمْ عَنْ قِبْلَتِهِمُ الَّت۪ي كَانُوا عَلَيْهَاۜ قُلْ لِلّٰهِ الْمَشْرِقُ وَالْمَغْرِبُۜ يَهْد۪ي مَنْ يَشَٓاءُ اِلٰى صِرَاطٍ مُسْتَق۪يمٍ      İnsanların idrakten yoksun (sefih) kısmı diyecek ki: “Önceden yöneldikleri kıbleden bunları çeviren şey ne?” Sen de ki: Doğu da, batı da Allah’ındır. O, dilediğini dosdoğru bir yola ulaştırır.

Bakara: 142 | sefih Sefih / sefahet Zıddı: reşid / rüşd Akıl ve hikmete muhalif hareket / beyinsizlik Akıl ve hikmeti terk edip keyif, hevâ ve hevese tâbi olmak: sefahet Yahudiler / müşrikler / münafıklar [Tafsilât: Bakara, 2:13]

Bakara: 142 | kıble Kıble: yön, yönelinen cihet / şey Hicretten sonra 16-17 ay Mescid-i Aksâ’ya müteveccihen namaz kılındı Yahudiler: «Kıblemize uyuyor, ama dinimize muhalefet ediyor» Kıble değiştikten sonra: Yahudilerle ilişkiler bozuldu Müşrikler: «Bize yanaşıyor» Münafıklar: «Ne lüzum vardı? Peygamber keyfî davanıyor»

Bakara: 142 | kıble Doğu da, batı da Allah’ındır. Nereye dönseniz Allah’ın yönü orasıdır. Şüphesiz, Allah Vâsi’dir, Alîmdir. Bakara, 2:115 Birr’e ermek demek, yüzünüzü doğuya, batıya çevirmek demek değildir. Birr’e eriş, o kimsenin erişidir ki, Allah’a, âhiret gününe, meleklere, kitaplara ve peygamberlere inanmış; yakınlarına, yetimlere, yoksullara, yolculara, ihtiyacından dolayı isteyene, esaret altındakilere malından seve seve vermiş; namazı dosdoğru kılmış, zekâtı vermiştir. Onlar, sözleştikleri zaman sözlerinde duran kimselerdir. Onlar, darlıkta, sıkıntıda ve çetin şartlar altında sabredenlerdir. Onlar sadıkların tâ kendisi, onlar takvâ sahiplerinin tâ kendisidir. Bakara, 2:177

Bakara: 142 | kıble Kıblenin hakikî illeti: İlâhî emir / mekânın özelliği değil Faiz yiyenler, şeytan çarpmış kimsenin kalkışı gibi kabirlerinden kalkarlar. Bu, onların “Alışveriş de faiz gibidir” demeleri yüzündendir. Oysa Allah alışverişi helâl, faizi haram kılmıştır. Bakara, 2:275 Peygamber size ne verdiyse alın; neyi yasakladıysa ondan da kaçının. Haşir, 59:7 «Biz Ona teslim olmuş Müslümanlarız» Bakara, 2:133, 136

Bakara: 142 | kıble Kim bizim gibi namaz kılar, bizim kıblemize yönelir, kestiğimizi yerse, o, Allah’ın ve Resulünün zimmetinde olan bir Müslümandır. Onun zimmetinde olan bir hususta sakın Allah’a hıyanet etmeyin. Buharî, Salât: 28 Bir beldede iki kıble olmaz. Ebû Dâvud, İmâre: 27-28; Tirmizî, Zekât: 11

Bakara: 142 | kıble Sizden biri namaza durduğunda, yüzünü Allah’a dönmüş olur. Ebû Davud, Salât: 22 Kul namazında başka bir şeye yönelmediği müddetçe, Aziz ve Celil olan Allah ona teveccüh eder. Kul başka şeyle ilgilenmeye başladığında Allah da ondan yüz çevirir. Ebû Davud, Salât: 160-161 Sizden birisi ihtiyacını giderirken önünü de, arkasını da kıbleye dönmesin. Nesâî, Tahâret: 36

Bakara: 142 | kıble Kıble: Müslümanların hayatına vahdet kazandıran bir unsur Namaz Kurban Kabir Evlerin düzeni (şimdiki televizyonla kıyas!)

Bakara: 142 | kıble Ehl-i kıble: İslâmın bütün fırka, mezhep, grup v.s. topluluklarını barındıran tabir Mezhebi ne olursa olsun, Kâbe’ye yönelerek namaz kılmanın farz olduğuna inananlar «Ehl-i kıble tekfir olunmaz»

Bakara: 142 | hidayet «Allah dilediğini sırat-ı müstakîme ulaştırır» Allah kimleri hidayete ulaştırır: Allah’a iman ederek Ona sımsıkı sarılanlar Nisâ, 4:175 Allah’ın rızasını takip edenler Mâide, 5:16 İman edip amel-i salih işleyenler Yunus, 10:9 Allah’a yönelenler Ra’d, 13:27; Şûrâ, 42:13

[Tafsilât: İman İlmihali, 36. Bölüm] Bakara: 142 | hidayet Sizi de, yaptıklarınızı da O yarattı. SÂFFÂT, 37:96 Allah dilemedikçe siz dileyemezsiniz. İNSAN, 76:30 Âlemlerin Rabbi olan Allah dilemedikçe siz dileyemezsiniz. TEKVİR, 81:29 [Tafsilât: İman İlmihali, 36. Bölüm]

Bakara: 142 | sırat-ı müstakîm Sizin de, benim de Rabbimiz Allah’tır; Ona kulluk edin. Sırat-ı müstakîm işte budur. Âl-i İmrân, 3:51 İsa onlara “Allah sizin de, benim de Rabbimizdir; Ona kulluk edin. Sırat-ı müstakîm işte budur” demişti. Meryem, 19:36

Bakara: 142 | sırat-ı müstakîm İtikadda sırat-ı müstakîm: İslâm / Ehl-i Sünnet Aklın sırat-ı müstakîmi: Hikmet Amelde sırat-ı müstakîm: yiğitlik, iffet... [Tafsilât: Fatiha, 6. âyet]

Bakara: 142 | sırat-ı müstakîm Fatiha, 1:6 الصراط المستقيم Bakara, 2:142 صِرَاطٍ مُسْتَق۪يم Doğrudan doğruya İlâhî lütuf eseri olan, mahiyeti sizce meçhul, harikulâde bir yol

Bakara: 143 وَكَذٰلِكَ جَعَلْنَاكُمْ اُمَّةً وَسَطاً لِتَكُونُوا شُهَدَٓاءَ عَلَى النَّاسِ وَيَكُونَ الرَّسُولُ عَلَيْكُمْ شَه۪يداًۜ وَمَا جَعَلْنَا الْقِبْلَةَ الَّت۪ي كُنْتَ عَلَيْهَٓا اِلَّا لِنَعْلَمَ مَنْ يَتَّبِـعُ الرَّسُولَ مِمَّنْ يَنْقَلِبُ عَلٰى عَقِبَيْهِۜ وَاِنْ كَانَتْ لَكَب۪يرَةً اِلَّا عَلَى الَّذ۪ينَ هَدَى اللّٰهُۜ وَمَا كَانَ اللّٰهُ لِيُض۪يعَ ا۪يمَانَكُمْۜ اِنَّ اللّٰهَ بِالنَّاسِ لَرَؤُ۫فٌ رَح۪يمٌ     Biz sizi böylece vasat bir ümmet yaptık — tâ ki siz insanlara şahitler olun, Peygamber de size bir şahit olsun. Senin vaktiyle yöneldiğin Kâbe’yi ise, kim Peygambere uyuyor, kim de topuğu üzerinde gerisin geri dönüyor, görelim diye kıble yaptık. Bu, Allah’ın hidayet verdiği kimselerden başkasına pek güç gelir. Yoksa Allah sizin imanınızı zayi edecek değildir. Gerçekten, Allah insanlara çok şefkatli,çok merhametlidir.

[«ümmet» ve «vasat ümmet» için bk. Bakara, 2:134] Bakara: 143 | vasat ümmet «vasat ümmet» vasat = adl (Buharî, Tirmizî, İbni Mâce, Müsned’de yer alan Nuh aleyhisselâm ile ilgili şahitlik hadisi) aşırılıklardan uzak, mutedil, dengeli, adaletli, insanlara örnek teşkil eden bir ümmet İcmâ’ın delil olduğunu gösterir Ümmetim dalâlet üzerinde ittifak etmez. İbni Mâce, Fiten: 8 [«ümmet» ve «vasat ümmet» için bk. Bakara, 2:134]

Bakara: 143 | vasat ümmet Genel olarak muhatap: ümmet-i Muhammed Özel olarak muhatap: Sahabe Siz başkalarını örnek alacak ve onların peşinden gidecek bir topluluk değilsiniz Üstün olan sizsiniz (Âl-i İmrân, 3:139)

Bakara: 143 | ümmetin şahitliği Allah uğrunda, Ona lâyık bir cihadla cihad edin. Sizi O seçti ve dinde size bir güçlük de yüklemedi. Atanız İbrahim’in dini üzere olun. Bundan önce de, bu kitapta da sizi Müslümanlar olarak adlandıran Odur — tâ ki Peygamber size şahit olsun, siz de insanlara şahit olun. Öyleyse namazı dosdoğru kılın, zekâtı verin ve Allah’a sarılın. Sizin dostunuz Odur. Ve O ne güzel dost, ne güzel yardım edicidir. Hac, 22:78

Bakara: 143 | ümmetin şahitliği Resulullah (s.av.), Abdullah ibni Mes’ud’a (r.a.): «Bana Kur’ân oku.» «Kur’ân sana indirilidiği halde onu sana ben mi okuyayım?» «Evet, ben Kur’ân’ı başkasından dinlemeyi severim.» İbni Mes’ud: Ben onu Nisâ sûresini okumaya başladım. ‘Biz her ümmetten bir şahit getirip seni de bunlara şahit tuttuğumuzda halleri ne olacak?’ âyetine (Nisâ, 4:41) gelince «Bu kadar yeter» buyurdu. Baktım, gözlerinden yaşlar süzülüyordu. Buharî, Tefsir 4:41; Fezâilu’l-Kur’ân: 32, 33, 35; Müslim, Müsafirîn: 247, 248

Bakara: 143 | vasat ümmet Peygambere hitaben: ümmetini gözetme emri Ümmete hitaben: elinin altındakileri gözetme emri Onlardan üç beş tanesini nasiplendirdiğimiz şeye gözünü dikme ve onlar için tasalanma. Yalnız sen mü’minlere kanat ger. Hicr, 15:88 Sana uyan mü’minlere kanat ger. Sana karşı gelecek olurlarsa, “Ben sizin yaptıklarınızdan uzağım” de. Aziz ve Rahîm olana tevekkül et. Namaza kalktığında da O seni görür, Secde edenler arasındaki dolaşmanı da. Şuarâ, 26:215-219

Bakara: 143 | Furkan Kur’ân = Furkan İnen âyetler, hak ile bâtılı, doğru ile yanlışı, mü’min ile kâfiri / münafığı ayırır Yeni bir sûre indirildiğinde, onlardan “Bu sûre hanginizin imanını arttırdı?” diyenler olur. İman edenlere gelince, bu sûre gerçekten onların imanını arttırmıştır; onlar bununla sevinç duyarlar. İndirilen sûre, kalplerinde hastalık bulunanların da pisliğine pislik katar; sonunda onlar kâfir olarak ölürler. Tevbe, 9:124-125

Bakara: 143 | Furkan Size Rabbinizden gerçeği gösteren deliller gelmiştir. Artık görenin yararı kendisine, körlük edenin zararı da kendisinedir. Ben sizin üzerinizde bir bekçi değilim. Âyetleri Biz böyle çeşitli şekillerde anlatırız — tâ ki onlar “Sen bunu bir yerden ders almışsın” desinler, Biz de bilen bir topluluğa onu iyice açıklamış olalım. En’âm, 6:104-105

Bakara: 143 | Furkan İnsanlar “İman ettik” demekle bırakılıp da imtihan edilmeyeceklerini mi sandılar? Gerçek şu ki, Biz onlardan öncekileri de imtihan ettik. Sözünde doğru olanları ve yalancıları Allah böylece birbirinden ayırt edecektir. Ankebut, 29:2-3 Gerçekten de İblis onlar hakkındaki zannını doğruladı ve mü’minlerden bir topluluk dışındakiler ona uyup gittiler. Aslında, İblis’in onlar üzerinde hiçbir gücü yoktur; âhirete iman edenlerle ondan şüphe edenleri Biz böylece ayırt ediyoruz. Rabbin ise herşeyi gözetip koruyucudur. Sebe’, 34:20-21

Bakara: 143 | Furkan «Bu, Allah’ın hidayet verdiği kimselerden başkasına pek güç gelir» Sabır ve namazla yardım isteyin. Ancak bu huşû sahiplerinden başkasına pek ağır gelir. Bakara, 2:45 Şunu da bilin ki, aranızda Allah’ın Resulü vardır. Eğer işlerin birçoğunda o size uysaydı sıkıntıya düşerdiniz. Fakat Allah size imanı sevdirdi ve onu kalplerinizde süsledi; inkârı, günahı ve isyanı da size çirkin gösterdi. İşte doğru yolda olanlar bunlardır. Bu Allah tarafından bir lütuf ve nimettir. Allah ise Alîmdir, Hakîmdir. Hucurat, 49:7-8

Bakara: 143 | iman - amel «Allah sizin imanınızı zayi edecek değildir» Kıble değiştirilmeden önce ölen Müslümanların kılmış oldukları namazların boşa gidip gitmediği hususunda çıkan tereddütler ve sorulan sorular üzerine bu âyet indi. Buharî, İman: 30

Bakara: 143 | iman-amel İman ve amel-i salih arasındaki ilişki «İman eden ve amel-i salih işleyenler» / 50 âyet Yoksa onlar, kendilerine melekler gelsin, yahut Rabbin gelsin, yahut Rabbinin âyetlerinden biri gelsin diye mi bekliyorlar? Halbuki Rabbinin âyetlerinden biri geldiği zaman, daha önce iman etmemiş yahut imanında bir hayır kazanmamış olan kimsenin imanı artık kimseye fayda vermez. Sen “Bekleyedurun,” de. “Biz de bekliyoruz.” En’âm, 6:158

İnternet adresleri iman_ilmihali@googlegroups.com utesav.org.tr facebook.com/yazarumitsimsek