V.ÜNİTE EKONOMİ ve SOSYAL HAYAT Öğrenme Alanı: Üretim-Dağıtım ve Tüketim

TARIM Çeşitli makinelerden, insan ve hayvan gücünden yararlanarak topraktan ürün elde etme faaliyetine TARIM denir. Tarımda makine kullanımı ile ekili-dikili alanlar artmış ve ürün miktarı artmıştır.

TIMAR SİSTEMİ Osmanlı Devleti’nde toprağın sahibi devlettir. Yeni ele geçirilen toprakları devlet, komutan ya da memurlarına “maaş” karşılığı vermiştir. Bu topraklardan devlet tarım ürünü vergisi almazdı. Vergiyi toplayan tımar beyi, bu vergi ile maaşını karşılar ve kalanı ile de asker yetiştirirdi. Bu askerler “Tımarlı Sipahi Ordusu”nu oluşturur.

TIMAR SİSTEMİ Tımarlı Sipahi Ordusu Osmanlı’nın en kalabalık ordusudur. Atlı askerlerden oluşur. Toprağını ekmeyen ya da terk edenden devlet “çiftbozan” vergisi alırdı. Eğer 3 yıl üst üste ekmezse o toprak elinden alınır başkasına verilirdi. 1839 “Tanzimat Fermanı” ile Tımar Sistemi tamamen sona ermiştir.

TIMAR SİSTEMİNİN FAYDALARI Üretimin sürekliliği sağlanmıştır. Hazineden büyük bir yük kalkmıştır. Savaşa hazır bir ordu oluşmuştur. Ülke güvenliği sağlanmıştır. Toprağın boş kalması önlenmiştir. Vergilerin düzenli toplanması sağlanmıştır.

AHİLİK 13.Yüzyılda Anadolu’da faaliyet göstermiş olan esnaf ve sanatkarlar birliğidir. Ahi Evran ilk kurucusudur. AHİLİK: ahlak, sanat ve konukseverliğin birleşimi olarak ün yapmıştır. 12-13 yaşlarındaki çocuklar yeteneklerine uygun bir sanat faaliyeti gösteren bir ustanın yanına çırak olarak verilirdi. Usta, çırağın hem ahlaki hem mesleki hocasıdır.

USTA KALFA ÇIRAK

1.BÖLGE 2.BÖLGE Y TARIM ÜRÜNÜ BUĞDAY İÇ ANADOLU MARMARA MISIR AKDENİZ KARADENİZ Ş.PANCARI PAMUK G.DOĞU AND. EGE TÜTÜN AYÇİÇEĞİ ZEYTİN Y

Y HAYVANCILIK BESLENEN YER BÜYÜK BAŞ H. D.ANADOLU KÜÇÜK BAŞ H. KARADENİZ KÜÇÜK BAŞ H. İÇ ANADOLU G.DOĞU AND. KÜMES HAYV. MARMARA B.KARADENİZ İPEK BÖCEKÇ. BURSA, BİLECİK, DENİZLİ, ELAZIĞ ARICILIK RİZE, MUĞLA, HAKKARİ, ANTALYA, BURSA BALIKÇILIK Y

TARIMI ETKİLEYEN FAKTÖRLER 5. Deniz Etkisi 1. İklim 4. Enlem 2. Yerşekilleri 3. Toprak Türü

TARIM ÜRÜNÜ BİTKİ ÖRTÜSÜ SICAKLIK YAĞIŞ İKLİM

Tarımda Verimi Etkileyen Faktörler: 1. Sulama 2. Gübreleme 3. Tohum Islahı 4. Tarımda Makineleşme 5. Zirai Mücadele

Y Ülkemizde TARIMI destekleyen kurum ve kuruluşlar nelerdir? Tarım İşletmeleri Genel Müdürlüğü: Üretim ve kaliteyi yükseltmeye çalışır. Ziraat Bankası: Kredi vererek ve yatırımlar yaparak çiftçiyi destekler. Tarım Kredi Kooperatifleri: Ürünleri değerlendirmek ve destek alımlara yapmaktadır. Devlet Su İşleri (DSİ): Bent, gölet, baraj ve sulama şebekesi ile tarımı destekler.

Yurdumuzda sulama yaygınlaşırsa: Tarım çalışmaları iklime bağlı olmaktan kurtulur. Nadas tarımı sona erer. Tarlalardan bir yılda birden fazla ürün elde edilir. (Yaz uzunluğuyla da ilgili) Tarlaların verimi artar. Çiftçinin gelir seviyesi artar. Üretimde dalgalanma azalır. yazılacak

TARIM SEKTÖRÜ

UYARI: Ekonomisinde tarım sektöründe çalışanların payının fazla olduğu ülkeler geri kalmış ülkelerdir.

UYARI: Bir ülkede sanayi ve hizmet sektöründe çalışanların sayısı fazla ise o ülke gelişmiş bir ülkedir.

İhracat: Dış Satım İthalat: Dış Alım

FINDIK üretiminde dünyada 1. ülkeyiz

AYÇİÇEĞİ Edirne-Trakya-Marmara

GÜL-ISPARTA 1 lt gülyağı için kaç kilo gül yaprağı gereklidir.

LEBLEBİ (Nohuttan yapılır) ÇORUM, DENİZLİ

ANKARA TİFTİK KEÇİSİ Angora örgüsü, Sof ipliği

KONYA OVASI BUĞDAY, ARPA, ÇAVDAR (Tahıllar, hububat)

RİZE Yaylalarında Büyükbaş Hayvancılık ve Arıcılık çok gelişmiştir.

ZEYTİN: Ege ve Marmara

HUMUS: Çürümüş bitki kalıntılarının, toprağın üst kısmında birikmesi ile oluşan tabakaya humus denir. Verimi arttırır.

NADAS: Toprağın bir sene boş bırakılmasıdır NADAS: Toprağın bir sene boş bırakılmasıdır. Sebep: Yağışın yetersiz olmasından dolayı toprağın verimsiz olması. Amaç: Toprağı bir yıl boş bırakarak, eksik olan mineralleri toplamasını sağlamak.

Yağışın yetersiz olduğu yerlerde yapıldığı için; NADAS: Yağışın yetersiz olduğu yerlerde yapıldığı için; *İç Anadolu, *Güney Doğu, *Doğu Anadolu, *Ergene’de yapılmaktadır.

Bu uygulama Erozyonu arttırır. Yani toprak Nadasa bırakılmamalıdır. Nadas uygulamasının azaltılması, sulamanın geliştirilmesine bağlıdır.

KURU TARIM: Tamamen doğal koşullara bağlı olarak yapılan tarımdır. İklimde meydana gelen olumsuzluklar, tarımda verimliliği hemen etkiler.

SULU TARIM: Sulama imkanlarının olduğu alanlardaki tarım çeşididir. Yağışın yetersiz olduğu yıllarda üretim açığı sulama ile kapatılır. Sulu tarım ile üretimde denge sağlanır. Yıldan yıla dalgalanma söz konusu olmaz.

SULU TARIM

MODERN (İNTANSİF) TARIM: Sulama, gübreleme, makine kullanımı, kaliteli tohum, ilaçlama gibi yöntemler kullanılarak, birim alandan elde edilen verimi arttırma tekniğidir. Makineli tarım, düz arazide yapılabilir.

MODERN (İNTANSİF) TARIM

İLAÇLAMA İNCE (İNTANSİF) TARIM

MAKİNELİ TARIM

KARADENİZ (EĞİMLİ ARAZİ)

İLKEL(EKSTANSİF)TARIM: Tarımın, insan ve hayvan gücü ile yapılmasıdır. Türkiye’de 1950’lere kadar vardı. Verim çok düşüktür. Makineleşme ile insanlar işsiz kalmış ve kente göç başlamış.

İLKEL TARIM

Buğday: İç Anadolu Arpa: İç Anadolu Mısır: Akdeniz Pirinç: Marmara TAHILLAR: Buğday: İç Anadolu Arpa: İç Anadolu Mısır: Akdeniz Pirinç: Marmara

ENDÜSTRİ BİTKİLERİ: Pamuk: G.Doğu Anadolu Tütün: Ege Bölgesi Şeker Pancarı:İç Anadolu Çay: Karadeniz

Ayçiçeği: Marmara Zeytin: Ege Bölgesi Haşhaş: Ege Bölgesi YAĞ BİTKİLERİ: Ayçiçeği: Marmara Zeytin: Ege Bölgesi Haşhaş: Ege Bölgesi

MEYVELER: Fındık: Karadeniz Turunçgiller: Akdeniz Üzüm: Ege Bölgesi İncir: Ege Bölgesi Elma: İç Anadolu

Yurdumuzda Hayvancılığın Geliştirilmesi İçin: Hayvan ırklarının ıslah edilmesi. Otlakların ıslah edilmesi. Yem üretiminin artırılması. Ahır hayvancılığının artırılması. Hayvan hastalıklarıyla mücadele edilmesi. Devlet kredilerinin artırılması gereklidir.

TÜRKİYE’DE CİNSE GÖRE HAYVAN YÜZDESİ

MERA HAYVANCILIĞI: Hayvanların otlaklarda beslendiği hayvancılık türüdür. Meralar yağışa bağımlı olduğu için yağışın az olduğu dönemlerde verim düşer. Doğu Anadolu 1., Karadeniz 2.dir. AHIR HAYVANCILIĞI: İyi cins, verimi yüksek hayvanlarla ahırlarda yapılan hayvancılıktır. Geliri yüksektir. Büyük kent çevrelerinde yapılır. Marmara Bölgesi 1.dir.

ÖZELLİK HAYVANCILIK Kümes Hayvancılığı İpek Böcekçiliği Arıcılık Modern tavuk çiftlikleri Marmara’da en gelişmiştir. İpek Böcekçiliği Tekstilde kullanılır. Bursa, Balıkesir, Denizli.. Arıcılık Çam balı ve çiçek balı. Rize, Muğla, Hakkari, Kars Balıkçılık Karadeniz bölgesi 1.dir. Deniz ve tatlı su balıkçılığı

(Karadeniz 1., Akdeniz 2.dir) ORMANCILIK (Karadeniz 1., Akdeniz 2.dir) Ormanların Faydaları: Erozyonu önler, havayı temizler, Kereste, tomruk ve odun elde edilir, Çam fıstığı, defne yağı, sığla yağı, Avcılık ve turizm için önemlidir, Mobilyacılık ve inşaat sektörü gelişir, Kağıt üretiminde kullanılır,

GAP

PKK’yı önlemeyi hedefleyen dünyanın on projesinden biri ......... tır. Hammadde işlenerek ............. yapılır. Elazığ, Muğla, Bursa’da çıkarılan .......... paslanmayan bir maden olduğundan kaplama sanayinde kullanılır. Jet ve roket yakıtı, bilgisayar ve cep telefonu alanında kullanılan ......... geleceğin petrolü olarak tanımlanır. Sivas ve Malatya’da çıkarılan ve Elazığ, Karabük ve İskenderun’da işlenen .......... madenidir. PKK’yı önlemeyi hedefleyen dünyanın on projesinden biri ......... tır.

PKK’yı önlemeyi hedefleyen dünyanın on projesinden biri GAP tır. Hammadde işlenerek SANAYİİ yapılır. Elazığ, Muğla, Bursa’da çıkarılan KROM paslanmayan bir maden olduğundan kaplama sanayinde kullanılır. Jet ve roket yakıtı, bilgisayar ve cep telefonu alanında kullanılan BOR geleceğin petrolü olarak tanımlanır. Sivas ve Malatya’da çıkarılan ve Elazığ, Karabük ve İskenderun’da işlenen DEMİR madenidir. PKK’yı önlemeyi hedefleyen dünyanın on projesinden biri GAP tır.

Ben bir çiftçiyim. Seralarım var. İşimi iyi yaptığımı düşünüyorum. Doğayı çok seviyorum. Ürünlerimi sevgi ile yetiştiriyorum. Ayrıca çocukluğumdan beri kendi arazilerimizde bu işi yapıyorum. Organik tarım yaparak daha iyi gelir elde ediyorum.

Mesleğinizi en iyi şekilde yapabilmeniz için önce kendinizi tanımanız gerekmektedir. Kendinize, “En geçerli ya da en çok kazanç getiren meslek nedir?” Sorusunu değil, “Ben hangi işi en iyi yapabilirim? Hangi işte mutlu olurum?” sorularını sormalısınız.

Aşağıda “A” ürününün yıllara göre üretim miktarları verilmiştir. (ton) 40 – 30 – 20 – 10 – 1980 1990 2000 2008 1. “A” ürünü en fazla hangi yıl üretilmiştir? 2. Üretimin yıllara göre dağılımı nasıldır? 3. En az hangi yıl üretilmiştir? 4. 1990 yılında üretim yaklaşık kaç tondur?

Türkiye turunçgil ağaçlarının bölgelere dağılışı (DİE-1990) Sayı Yüzde % Akdeniz 17.700.000 73 Ege 5.300.000 22 Diğer 1.000.000 5 Türkiye 24.000.000 100 Türkiye turunçgil ağaçlarının bölgelere dağılışı (DİE-1990) 1. En fazla ağaç hangi bölgemizdedir? 2. Toplam turunçgil ağacı ne kadardır? 3. Doğu bölgelerimizde turunçgil olup olmadığını bu tablodan çıkarabilir miyiz?

Yandaki grafikte, ormanların Türkiye’nin coğrafi bölgelerine dağılışı verilmiştir. Grafiğe bakılarak aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılamaz? A. Kıyılardan iç bölgelere gidildikçe orman varlığı azalmıştır. B. Karadeniz ve Akdeniz bölgeleri orman varlığı yönünden en zengin bölgelerdir. C. Ormanlarımız enleme uygunluk göstermektedir. D. Orman yönünden en fakir bölge Güneydoğu Anadolu Bölgesi’dir.

Yandaki grafikte, ormanların Türkiye’nin coğrafi bölgelerine dağılışı verilmiştir. Grafiğe bakılarak aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılamaz? A. Kıyılardan iç bölgelere gidildikçe orman varlığı azalmıştır. B. Karadeniz ve Akdeniz bölgeleri orman varlığı yönünden en zengin bölgelerdir. C. Ormanlarımız enleme uygunluk göstermektedir. D. Orman yönünden en fakir bölge Güneydoğu Anadolu Bölgesi’dir.

Aşağıdakilerden hangisi ülkemizde tarımı geliştirmek için kurulan devlet kurumlarından biri değildir? A. Toprak Mahsulleri Ofisi B. Tarım Kredi Kooperatifleri C. Türkiye Ziraat Odaları Birliği D. Etibank İşletmeleri

Aşağıdakilerden hangisi ülkemizde tarımı geliştirmek için kurulan devlet kurumlarından biri değildir? A. Toprak Mahsulleri Ofisi B. Tarım Kredi Kooperatifleri C. Türkiye Ziraat Odaları Birliği D. Etibank İşletmeleri

I. TEMA II. Kızılay III. Ziraat Bankası IV. Devlet Su İşleri Yukarıdakilerden hangileri Türkiye’de tarımı destekleyen kuruluşlardandır? A. Yalnız II B. I ve II C. III ve IV D. I, III ve IV

I. TEMA II. Kızılay III. Ziraat Bankası IV. Devlet Su İşleri Yukarıdakilerden hangileri Türkiye’de tarımı destekleyen kuruluşlardandır? A. Yalnız II B. I ve II C. III ve IV D. I, III ve IV

Aşağıdakilerden hangisi tarıma dayalı bir sanayi koludur? A. Seramik Fabrikası B. Petro-kimya Sanayi C. Çimento Sanayi D. Tekstil Sanayi

Aşağıdakilerden hangisi tarıma dayalı bir sanayi koludur? A. Seramik Fabrikası B. Petro-kimya Sanayi C. Çimento Sanayi D. Tekstil Sanayi