Yusuf YALÇIN Seda BEYAZYILDIRIM RFID ve KÜTÜPHANELER Yusuf YALÇIN Seda BEYAZYILDIRIM

RFID Nedir Radyo frekansı tanımlama (RFID), kablosuz radyo bağlantısını nesnelerin ve insanların eşsiz tanımlanması için kullanır Kütüphaneye ait kitap gibi bir nesnenin takip edilmesini ve nesneyle radyo dalgaları vasıtasıyla bağlantı kurulmasını sağlayan bir teknolojidir. Bu teknoloji konsept olarak cep telefonuyla benzerdir. RFID radyo frekansı ve mikroçipin bileşimidir

RFID Nedir (2) Bir RFID Tagı bir nesneye tutturulur ve nesne hakkında bilgi içerir Bütün RFID temelli sistemlerinin esas öğesi, periyodik aralıklarla veya bir RFID okuyucusunun çok yakınına geldiğinde RF sinyallerini yayan, aktarıcılar olarak da bilinen küçük RFID bantlarıdır Etiketlenen nesne RFID okuyucusunun menzilinden geçtiğinde, okuyucu kablosuz sinyalleri banttan alır ve böylece bilgi bir bilgisayar sistemine işlem için aktarılır

RFID Tarihçesi RFID’nin temel teknolojisi İkinci Dünya Savaşına kadar inmektedir Amerika’da patent 1973 yılında alınmıştır 1980’lerin ortasından itibaren köprüler tüneller ve otobanlar üzerinde sıkça rastlanan otomatik geçiş sistemlerinde kullanılmaya başlandı, 1990’ların başından itibaren ise kütüphanelerde kullanılmaya başlanmıştır.

Low Frequency (LF) (up to 148 kHz) Temel olarak erişim denetimi ve hayvan tanımlaması yapmak için kullanılırlar ve özellikle saldırgan çevrelerde kullanım için idealdirler Taglerin ücretleri, çalışması amaçlanılan koşullara göre oldukça farklılık gösterir. Bu frekansın yüksek derece sıvıda geçirgenlik avantajı vardır ve ayrıca hiçbir RFID metal çevresinde okuyamazken bu, ortalama bir başarıyla metal çevresinde kullanılabilir. Genellikle 10 cm’e kadar bir mesafede okunabilirdir ama bazı tagler daha uzun bir mesafeden de okunabilirler. Bu frekans 1980’lerde RFID’nin ilk önemli uygulamaları için kullanılmıştır

High Frequency (HF) (13.56 MHz) Bu frekans RFID kütüphanelerinin büyük çoğunluğunun kullandığı frekanstır ve ayrıca akıllı kartlar, erişim denetimi ve araç tespiti için de kullanılır Sıvıda geçirgenliği orta seviyededir fakat metallerle iyi çalışmaz ve genellikle bir metre gibi bir mesafeden okunabilir Bu frekansın gelişimi daha uygun fiyata ve çok miktarda kullanılabilecek bir tage ihtiyaç ile hızlanmıştır ve 1990’larda yaygın olarak kullanımı başlamıştır.

Ultra High Frequency (UHF) (433 MHz and beyond) İlk başta esasen paletler için kullanılan UHF’nin materyal düzeyinde kullanımı son yıllarda artmaktadır. Metallerin çevresinde çalışabilme avantajı vardır ama sıvıda geçirgenliği düşüktür Pasif taglerle 10 metreden az olan okuma mesafesi aktif taglerle 100 metreye kadar çıkabilmektedir.

Microwave (2.45 GHz) Wi-Fi ve Bluetooth uygulamaları tarafından kullanılır UHF tagleri pasif veya aktif olabilirken Microwaye frekans tagleri pasiftir

SIP / SIP2 SIP (Standart Takas Protokolü) 3M® tarafından orijinal Self-Servis birimleriyle bir LMS arasında iletişimi sağlamak için geliştirilmiştir. Şimdi hemen hemen bütün self-servis sistemleri ve LMS tedarikçileri tarafından desteklenmektedir. z39.50 ile benzer bir şekilde çalışır. SIP2, SIP’nin güncellenmiş versiyonudur.

NCIP SIP tek bir kütüphane için çalışabilirken, yeni bir standart olan NCIP (NISO Dağıtım Takas Protokolü) Çoklu uygulamalarda da çalışabilmektedir. Ayrıca kütüphaneler arası ödünç vermeleri de desteklemektedir.

ISO 28560 Şubat 2010 tarihinde yayınlanarak yürürlüğe girmiştir

RFID(Avantajlar) Dolaşım İşlemleri Hızlıdır RFID kullanımı ödünç/iade işlemlerinin uygulanması için gerekli olan süreyi azaltır. RFID Taglerinden bilginin okunmasının barkodlara göre çok daha hızlıdır ve birden fazla dizili nesnenin aynı anda okuyabilir Bütün bir dizinin dolumunu ve boşaltımını sağlayan çarpışmayı önleyici algoritma da başlangıçta güvenilmez olsa da şimdi çok iyi çalışımaktadır.

Self-Charging/Discharging Okuyucular için kitap dolumunun kendiliğinden olması önemli bir gelişmedir çünkü materyalleri belirli şablonlara göre dikkatlice yerleştirmelerine gerek yoktur, Ayrıca birden fazla nesnenin dolumunu aynı anda yapabilmektedirler. Kendiliğinden boşaltım da bu işin personelden okuyucuya geçmesini sağlar.

Highly Reliable Okuyucular son derecede güvenilirdir. Bazı RFID sistemleri çıkış sensörleri ve ödünç verme sistemleri arasında kütüphaneden çıkan materyali tanımlayan bir arayüze sahiptirler. Eğer bir okuyucu yakalanmadan kütüphaneden çıkabilirse kütüphane en azından neyin çalınmış olduğunu bilecektir. Eğer okuyucu kartında da bir RFID bantı varsa kütüphane, dolum yapmadan materyali dışarı çıkartanın kim olduğunu belirleyebilecektir.

High-Speed Inventory Control RFID sistemlerinin benzersiz avantajı raflardaki kitapların bulunduğu yerden kaldırılmadan veya dokunmadan taranabilmesidir. Elle kullanılan envanter okuyucusu kitaplarla dolu rafta süratli bir şekilde hareket ettirilerek bütün tanımlama bilgilerini okuyabilir. Kablosuz teknolojiyi kullanarak sadece envanteri güncellemek değil ayrıca uygun düzende olmayan materyalleri de belirlemek mümkündür.

Automated Handling of Material Materyallerin otomatik olarak dağılıtabilir Sistem taşıyıcıdan ve kütüphane materyallerini hareket ettirip onları kategorilerine göre ayrı kutulara veya el arabalarına ayıran sınıflandırma sistemlerinden oluşur. Bu da personelin yeniden raflama için materyalleri hazırlamaya ayırması gereken süreyi önemli ölçüde azaltır. Donanıma yüksek ücret ödendiği için bu uygulama geniş çaplı kullanılmamaktadır.

Uzun Ömür RFID bantları barkodlara göre daha uzun süre dayanır çünkü hiçbir olumsuzlukla karşılaşmazlar. Çoğu RFID sağlayıcısı bir bant değiştirilmek zorunda kalmadan önce minimum 100.000 işlemi garanti eder.

Dezavantajları Yüksek Maliyet RFID teknolojisinin en önemli dezavantajı yüksek maliyettir ???????????. EM + Barkod = 0.25 USD UHF RFID (0.25-0.35) USD

Güvenlik Zaafı Bir RFID sisteminin evde kullanılan alüminyum folyo ile sarılıp radyo sinyallerinin engellenerek devre dışı bırakılması mümkündür. Ayrıca iki parçayı birbirine karşı gelecek şekilde koyup bantları birbirinin üzerine getirerek de devre dışı bırakmak mümkündür. Bu sinyallerin iptal edilmesini sağlayabilir. Bu teknolojik bilgi ve dikkatli bir hizalama gerektirir.

Taglar Çıkarılabilir (???) RFID bantları cilt payına veya kitap sırtına saklanamazlar ve alıp götürmeye açıktırlar. Eğer bir kütüphane dilerse RFID bantlarını ince kitaplar hariç bütün kitapların kitap sırtlarının içine koyabilir ancak bütün RFID bantları yeteri kadar esnek değildirler. Ayrıca kütüphane RFID bantlarını logosuyla basabilir ve onların kitap kabı gibi gözükmesini sağlayabilir

UHF veya HF ? Performans Güvenlik, Gizlilik ve Güvence Ücret Standartlar Sistem Entegrasyonu Birlikte Çalışabilirlik Araştırma ve Geliştirme Kullanılabilirlik

Performans UHF RFID, HF RFID’den tag okuma oranında, çoklu-materyal algılama oranında, tag algılama uyumunda, self-çıkışlı makineler ve algılama kapılarında daha iyi bir performansa sahiptir Karşılaştırma için her biri ayrı ayrı HF RFID ve UHF RFID tagleriyle taglenmiş 20 ultra-ince (0.4 cm kalınlığında) kütüphane materyallerinden oluşan iki ayrı kitap yığını oluşturulmuştur UHF RFID okuyucusu (ve anteni) 20 UHF RFID tagli kitabın hepsini 1 saniye içinde okuyabilmiştir. Ancak HF RFID okuyucusu (anten) eş zamanlı sadece 8 kitabı okuyabilmiştir

Performans (2) Yapılan çalışmalarda UHF aynı anda 200 kitabı okuyabilirken HF aynı anda en fazla 50 kitabı okuyabildiği gözlenmiştir. İnce kitaplardan oluşan bir kitap yığınında tagler birbirinin üstüne geldiğinde tag maskelenmesine UHF RFID daha az duyarlı olduğu görülmüştür.

(Güvenlik), Gizlilik, Güvence UHF RFID algılama kapılarının pilot testlerde daha duyarlı ve doğru sonuçlar elde ettiği gözlenmiştir, UHF RFID taglarının güvenlik kapılarında performansı insan bedenini örtme ve bölgesel olarak HF RFID ‘den daha üstün olduğu görülmüştür.

Gizlilik UHF ve HF RFID okuyucuları veri gizliliği, yanlış yazmalara karşı gerekli önlemler mevcuttur (Gen2) UHF (AFI) ve (EAS) gibi farklı tag güvenlik modellerini desteklemektedir

Sağlık (Güvence) İnsan sağlığına tehdit konusuna pilot testteki HF RFID sisteminin tedarikçisi, makineleriyle elektromanyetik radyasyon seviyesini emniyet standartlarının uluslararası gereksinimlere uygun seviyeye düşürdüklerini kanıtlayan sertifikalar vermişlerdir. UHF RFID kullanım alanında radyasyon ölçümü yapılmıştır ve tehlikeli seviyenin altında olduğunu sözlü olarak belirtmiştir. Gelecekteki UHF RFID tedarikçileri de emniyet standartlarına uyulduğunun kanıtını göstermek zorunda kalacaklardır.

Fiyat HF ve UHF RFID sistemleri dönüşüm ve uygulama ücretleri açısından başlangıçta aynıdır Ancak UHF RFID tagları daha ucuzdur. UHF taglarının lojistiklerde ve perakende sanayilerde yaygınlaşmasıyla ekonomi hacmi UHF taglarının fiyatlarını düşürmektedir Büyük ABD temelli mutfak eşyası üreticisi adına Roberti, UHF RFID taglarının her birini 2005 ‘te aldıkları US$ 0,53 fiyatının 2006 yılında US$ 0,16 ‘ya düştüğünü ve gelecek siparişlerinde US$0,10 ‘a düşmesini beklediğini belirtmektedir.

SİSTEM FONKSİYONLARI Güvenlik, Aksesyon, Sirkülasyon, Envanter, Lokasyon Tespit, Raf Yönetimi,

Güvenlik Materyaller üzerinde bulunan RFID etiketlerin Güvenlik Kapılarında takibi ile materyal güvenliğinin sağlanması amaçlanmaktadır. Güvenlik kontrolünde temel kontroller Güvenlik Kapısından yapılacaktır. Güvenlik seviyesinin yükseltilmesinin öngörüldüğü noktalarda güvenlik kayar bantları kullanılacaktır

Aksesyon Koleksiyona dahil edilecek her bir materyalin etiketlenmesi ve sisteme kayıt işlemleri fonksiyonudur. İşlemin hızlı bir şekilde tamamlanabilmesi için SIP protokolüne, Otomasyon Sistemine ve mevcut süreç tanımlarına uygun olarak tasarlanacaktır.

Sirkülasyon (Dolaşım) Ödünç ve İade işlemlerinde materyallerin otomatik kimlik tanımlama fonksiyonudur. Aynı anda bir veya birden fazla materyalin otomatik olarak tanımlanması amaçlanmaktadır. Eş zamanlı materyal sayısı SIP Protokolü ve Otomasyon Sistemi yeterliliğine bağlı olarak değişebilmektedir.

Envanter Kütüphanede bulunan materyallerin uzaktan okuma ile yer ve sırasına bakılmaksızın hızlı envanter sayım fonksiyonudur. Amaç: Hızlı bir şekilde belirli bir alanda bulunan materyallerin sayımını gerçekleştirmektir.

Lokasyon Tespit Lokasyonu bulunamayan bir materyalin el terminali yardımı ile lokasyonunun bulunmasını sağlayan fonksiyondur. Çalışma prensibi,: Belirli bir alanda 4 metre çap içerisinde materyale rastlanılması durumunda sesli ve görsel uyarılar ile kullanıcının materyale yönlendirilmesidir.

Raf Yönetimi Raflarda bulunan kitapların belli bir raf veya raf topluluğu içerisinde doğru veya yanlış yerleşim kontrolünü yapan fonksiyondur. Fonksiyonun Amacı: Raf düzenleme işlemlerinin kolaylaştırılmasını sağlamaktır.

TEŞEKKÜRLER