SPORDA BECERİ ÖĞRENİMİ

SPORTİF BECERİLER Sportif performansın gerçekleşmesini sağlayan 3 temel öge; (1) Kondisyon, (2) Teknik , (3) Taktik’tir. Öğrenilmiş olan ve bilinçli bir şekilde uygulanan hareket bölümleri özellikle yarışma koşullarında istenilen akıcılık ve süratle yapıldığında beceriye dönüşürler. Belirli deneyim ve bol tekrarla kazanılan sportif eylemler sportif becerilerdir. Sportif becerilerin kazanılması için uzun süreli alıştırma ve öğrenme gerekir.

Kondisyon kavramı sporda çok geniş kapsamlı bir kavramdır. Sporcunun psikolojik kondisyonu bir yana bıraktığımızda fiziki kondisyonu belirleyen özellikler daha önce bilindiği gibi , motorsal temel özellikler diye nitelediğimiz kuvvet , dayanıklılık ve sürat’tir (çabukluk). Bir spor dalında iyi bir kondisyona sahip olmanın yanı sıra üstün bir tekniğe sahip olma da başarının temel öğesidir. Sporda teknik , koordinatif yeteneklerle belirginlik kazanır.

Kuvvet , dayanıklılık ve sürat-çabukluk gibi kondisyonel yetenekler (motor temel özellikler) metabolizma süreçlerine bağlı oldukları halde, koordinatif yetenekler nöro-fizyolojik süreçlere bağlıdırlar.Tekniği belirlerler. Koordinatif yetenekler çabuk ve güvenli bir motor öğrenmenin temelidir.Bu yetenekler ne denli geliştirilmiş ise hareketler o denli çabuk ve kolay öğrenilir.

Performans nedir ? Bir fiziksel aktivite sırasında, o fiziksel aktivitenin gerektirdiği fizyolojik, biyomekanik ve psikolojik verime “performans” adı verilir. Bu verimin yarışma sırasında ortaya koyulabilme düzeyi de performansın düzeyi hakkında bilgi verir.

Sportif Performansı Etkileyen Faktörler

Sportif Performansı Etkileyen Faktörler 1-FİZİKSEL FAKTÖRLER A-Kondisyonel Yetenekler B-Koordinatif Yetenekler 2-A-İç Faktörler (kişilik özellikleri) B-Dış Faktörler 3-Teknik,Taktik,Yetenekler,Beceriler

Sportif Performansı Etkileyen Faktörler Kondisyonel Yetenekler *Kuvvet *Sürat *Dayanıklılık Koordinatif Yetenekler *Tepki /reaksiyon)yeteneği *Ritim yeteneği *Hareketleri birbirine bağlama yeteneği *Denge yeteneği

Koordinatif Yetenekler Koordinatif yetiler, sporcuların karşılaştıkları durumlara hızlı ve amaca uygun uyum sağlamasına olanak vermektedir. Koordinatif yetenekler doğuştan kazanılan yetenekler değildir ve önceden yapılmış antrenmanlar yoluyla kazanılmaktadır. Koordinatif yetenekler hemen hemen bütün spor branşlarının koşulları olup sporcuların; tekniklerin çabuk öğrenilmesi ve düzeltilmesi, komplike hareket koordinasyonlarının başarılması, amaca uygun ve ekonomik kuvvet kullanımı ve özel durumlara uyma ve pozisyon değiştirme kolaylığı sağlamaktadır.

Koordinatif Yetenekler Tepki (Reaksiyon) Yetisi: Bir veya birden fazla uyaranlara karşı en kısa zamanda hareket etme özelliğidir. Örnek olarak vermek gerekirse, atletizm ve yüzme gibi sporlarda start anında verilen uyarana karşı yapılan harekettir. Ritim Yetisi:Hareketin akışı esnasında harekete uygun şekilde akıcı ve dinamik ritmi geliştirme yeteneğidir. Burada asıl olan, dışarıdan verilen bir ritim ile hareketi görsel algılamaya uygun olarak doğru yapabilme yeteneğidir. Hareketi Bağlama Yetisi: Parça parça hareketin ya da hareketlerin jimnastikte seri oluşturulması gibi birbirine bağlanabilmesi yeteneğidir.

Denge Yeteneği: Hareket eden vücudun değişen durum ve koşullar karşısında dengesini sağlayabilmesidir. Statik Denge: İnsan vücudunun dengesini belli bir yerde ya da pozisyonda sağlama yeteneğidir. Dinamik Denge: Hareket ederken dengeyi sağlama yeteneğidir. Objeyle Dengeleme: Bir araçla hareket yaparken ya da ek bir araç kullanırken dengeyi sağlamayeteneğidir.

Sportif Performansı Etkileyen Faktörler -İç Faktörler (kişilik özellikleri) Dış faktörler Antrenman düzeyi, * Nem Yaş, *Sıcaklık,  Cinsiyet. *Zemini durumu Fiziksel uygunluk *Aile Irksal faktörler, *Antrenör Stres düzeyi, Motivasyon durumu, Beslenme, Sağlık durumu, İlaç kullanım

Sportif Performansı Etkileyen Faktörler TEKNİK-TAKTİK Teknik Herhangi bir spor dalında, belirli bir sportif hareketin istenilen amaca uygun ve en ekonomik şekilde uygulanabilmesidir. Sporda öngörülen hareket görevlerini yerine getirmek için oluşturulan hareket ve hareket parçalarının bütünüdür. Teknik hareketler her spor dalı için kendine özgü farklılık gösterir. Örneğin, basketboldaki teknik hareketlerin uygulanışı ile uzun mesafe koşularındaki teknik hareketin uygulanışı farklıdır.

TAKTİK Sporda taktik belirlenmiş bir amaca ulaşmak için yapılan kısa süreli ve kurallı bir mücadele (müsabaka), rakibe ya da rakiplere karşı optimum sportif başarıyı elde etmek için oluşturulan davranış planlarından ve karar alternatiflerinden oluşan bir sistemdir. Taktik: “İstenen sonuca ulaşmak amacıyla izlenen yol ve kullanılan yöntemlerin tümü”.

Taktik kavramının birçok sınıflandırılması vardır. 1. Sınıflama Genel Taktik: Taktiğin genel kural ve ilkelerini içerir. Özel Taktik: Yapılan spor dalına özgü olan taktiktir. Örneğin; basketbol-hentbol-voleybol ve futbolda hücum ve savunma taktiği gibi. 2. SınıflamaBireysel Taktik: Müsabakada bir sporcunun amaca yönelik davranışlarını içerir. Örneğin; şut atan bir basketbolcuya ve ya futbolcuya karşı savunma yapan oyuncunun ne zaman, nasıl ve ne şekilde davranacağı bireysel taktiktir.

Koordinatif yetenekler ile kondisyonel yetenekler arasındaki ilişki, Motorik Yetenekler ve Özellikler Koordinatif Yetenekler *Tepki /reaksiyon)yeteneği *Ritim yeteneği *Hareketleri birbirine bağlama yeteneği *Denge Yeteneği Kondisyonel Yetenekler *Kuvvet *Sürat *Dayanıklılık Esneklik,Hareketlilik

Sportif Performansı etkileyen fiziksel faktörler Kuvvet : Dıştan gelen bir dirence karşı koyabilme veya dayanabilme yeteneğidir. Sürat : Motorsal aksiyonu en kısa zamanda tamamlayabilme yeteneğidir. Dayanıklılık : Organizmanın uzun süreli yüklenmelere karşı koyabilme yeteneğidir. Esneklik : Eklem oynaklığı ve kasların elastikiyet özeliğidir. Koordinasyon Birincil İdare ve Düzenleme Süreçleri

Sportif Performansın Önemli Unsurları 1-KUVVET 1.Sınıflandırma a) genel kuvvet : b)özel kuvvet : 2. Sınıflandırma a)Maksimal kuvvet b)Çabuk kuvvet c)Kuvvette devamlılık 3. Sınıflandırma a)Statik kuvvet b)Dinamik kuvvet 4. Sınıflandırma a)Absolut Kuvvet b)Relatif kuvvet

2-SÜRAT a)Reaksiyon sürati b)Sprint sürati c)Hareket Sürati d)Süratte devamlılık

2-Enerji oluşumuna göre ; a)Aerobik dayanıklılık 3-DAYANIKLILIK 1. Spor Türüne Göre; a)Genel Dayanıklılık b)Özel Dayanıklılık 2-Enerji oluşumuna göre ; a)Aerobik dayanıklılık b) Anaerobik dayanıklılık 3-Motorik Özellikler Açısından; a) Kuvvet Dayanıklılığı b)Sürat Dayanıklılığı

1-KUVVET:Kuvvet bir dirence karşı koyabilme yetisi yada bir direnç karşısında belirli ölçüde dayanabilme yetisi olarak ta tanımlanır. Kuvvet sporcunun bir kütleyi ( kendi vücudu, rakip yada bir araç) hareket ettirme yani bir direnci yenebilme yada onu kas çalışması ile etkileme anlamına gelen bir kavramdır. 1.SINIFLAMA a)Genel Kuvvet: Herhangi bir spor dalına yönelme olmadan bütün kasların kuvvetidir. b)Özel Kuvvet:Herhangi bir spor dalına özgü gereksinim duyulan kuvvettir.. Spor dalına doğrudan katılan kas gruplarının geliştirilmesi.

a)Maksimal kuvvet: Kas-sinir sisteminin istemli bir 2-SINIFLAMA a)Maksimal kuvvet: Kas-sinir sisteminin istemli bir kasılma sonucu ortaya çıkardığı en büyük kuvvettir. Halter.. b)Çabuk kuvvet: Kas-sinir sisteminin yüksek hızda kasılmasıyla bir direnci belirli bir birim zamanda yenen kuvvet.Çabuk kuvvete patlayıcı kuvvet,elastik kuvvette denir. Sprint,gülle atma,atlamalar c)Kuvvette devamlılık: Bir çok kez tekrarlanan kasılmalarda ya sürekli kasılmalarda kasların uzun süre yorgunluğa karşı direnebilme kuvvetidir Yüzme,kürek çekme,orta mesafe koşuları

a)Statik kuvvet: Kas boyunda gözle görülür bir 3-SINIFLAMA a)Statik kuvvet: Kas boyunda gözle görülür bir değişiklik meydana gelmeden kasların çalışması. Doğru pozisyon alınmışsa maksimal kuvvete eşittir. Halterin sabit bir noktada tutulması. b)Dinamik kuvvet: Kas boyunda değişiklik meydana gelen çalışmalardır, Halterin kaldırılması (dinamik-konsantrik kas çalışması, bir ağırlık yada direncin yenilmesi) ve Halterin indirilmesi (dinamik-eksantrik kas çalışması,bir ağırlık yada dirence karşı gevşemek).

2-SÜRAT Belirli koşullarda motorik aksiyonu en yüksek yoğunlukta ve en kısazaman içerisinde gerçekleştirebilme yeteneğidir. Sporda verimi belirleyen motorsal yetilerden biridir, fakat diğer yetilere nazaran geliştirilmesi en sınırlı olan genellikle bireyin kalıtımsal olarak getirdiği fizyolojik potansiyel üzerine çalışılıp iyileştirilebilen bir özelliktir a)Reaksiyon zamanı: Reaksiyon zamanı, uyaranın verilmesi ile bireyin bu uyarana istemli olarak verdiği tepkinin başlangıcı arasında geçen süredir Örneğin : 100 m. koşuda çıkış sesi ile koşuya başlama arasında geçen süre reaksiyon zamanıdır.

b)Sprint sürati: Sporcunun yaklaşık 30 m b)Sprint sürati: Sporcunun yaklaşık 30 m.’ye kadar oluşturduğu sürate denir. c)Hareket Sürati: Sporcunun ilk hareketi ile bitiş hareketi arasındaki geçen süredir. 100 m. koşuda ilk çıkış ile bitiş çizgisinin arasındaki süredir. e)Süratte devamlılık: Sporcunun süratini uzun süre devam ettirebilme yeteneğidir.

b)Özel Dayanıklılık: Her spor dalının özelliğine göre, o spor 3-DAYANIKLILIK Uzun süre devam eden yüklemelerde yorgunluğa karşı dayanma yeteneği ve yüklenme sonrası organizmanın çok çabuk normale dönme yeteneğidir. 1-Spor Türüne Göre; a)Genel Dayanıklılık: Her spor dalında ve sporcuda bulunması gereken dayanıklılık özelliğidir. b)Özel Dayanıklılık: Her spor dalının özelliğine göre, o spor dalının gerektirdiği teknik,taktik uygulaması ile ortaya konan kombine bir dayanıklılık tır.

2-Enerji oluşumuna göre ; a)Aerobik dayanıklılık; yapılan işte harcanan enerji dengelidir genellikle organizma O2 borçlanmasına girmeden yeterli O2 ortamında ortaya konan dayanıklılık tamamen organizmanın aerobik enerji üretimine dayalı olarak ortaya çıkan bir kondisyon özelliğidir. b)Anaerobik dayanıklılık; Süratli, dinamik çok yüksek ve maximal yüklemelerde organizmanın vücuttaki enerji depolarından yararlanılarak her hangi bir sportif faaliyeti yürütebilmesidir

3-Motorik Özellikler Açısından; a/ Kuvvet Dayanıklılığı; Yüksek kuvvet verimine ihtiyaç duyulan dallarda Anaerobik metabolizmanın atık ürünlerin vücuda birikimi ile başladığı anda geçerlidir b)Sürat Dayanıklılığı: Submaximal ve maximal ( % 85 -100 arası yüklenmeler) yüklenmelerde oluşan yorgunluğa karşı koymak için gereklidir ve anaerobik enerji yapısının üstün olmasını sağlar.