Afetlerde Sağlık Hizmetleri Şube Müdürlüğü

TÜRKİYE’DE AFET VE KRİZ YÖNETİMİ

KRİZ YÖNETİMİ Ulusal Düzeyde Afet/Kriz Yönetimi İl Afet Planı Yönetimi Acil Durum Yönetimi ODD Yönetimi

ÜLKEMİZDE KRİZ YÖNETİMİ Türkiye Afet ve Acil Durum Yön. Başkanlığı Yurtiçi ve Yurtdışı Kaynaklar BAŞBAKANLIK KRİZ YÖNETİM MERKEZİ Başbakanlık Muhtemel Kriz Alanı Bölge Kriz Yönetim Merkezi İlgili Bakanlığın Kriz Merkezi Bakanlıkların Kriz Merkezleri Genel Kurmay Başkanlığı Kamu kurum ve kuruluşlarının kriz (masaları) büroları Garnizon Komutanlığı Valilik Kriz Yönetim Merkezi İhtiyaçlar Tedbirler Bağlantı Gerektiğinde bağlantı Kamu Kurum ve Kuruluşlarının Kriz (masaları) Büroları Kaymakamlıkların Kriz Merkezleri

KRİZ YÖNETİM ENTEGRASYONU Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı ULUSAL DÜZEYDE KRİZ YÖNETİM ENTEGRASYONU Sivil Savunma Genel Müdürlüğü Deprem Araştırma Dairesi Afet İşleri Genel Müdürlüğü Kızılay Genel Müdürlüğü Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı Diğer Bakanlıklar Diğer sistemler Bakanlıklar TC Karayolları, Devlet Demiryolları Milli Savunma Bakanlığı Devlet Meteoroloji İşleriGenel Mdr. Ulaştırma Bakanlığı Yerel Yönetimler Sağlık Bakanlığı

İL SAĞLIK KRİZ MERKEZİ 6 ACİL OPERASYON ÜNİTESİ TIBBİ DESTEK ÜNİTESİ M. DAĞ KURTARMA TİMİ M. SU KURTARMA TİMİ M. KAR KURTARMA TİMİ M. HAVA KURTARMA TİMİ AFET VE KRİZ YÖNETİMİ VALİLİK KRİZ MERKEZİ LOJİSTİK TİM DANIŞMA KURULU BİL. VE PSK. DEST. ÜNİTESİ LOJİSTİK DESTEK ÜNİTESİ BİLGİ İŞLEM SORUMLUSU SEKRETERYA SİVİL TOPLUM KURULUŞLARI DİĞER KURUM KRİZ MERKEZLERİ BAKANLIK KRİZ MERKEZİ BAŞBAKANLIK KRİZ MERKEZİ ULUSAL MED. KUR. EKİBİ GÖNÜLLÜLER İL SAĞLIK KRİZ MERKEZİ AFETLERDE SAĞ. HİZ. BİRİMİ EĞİTİM SORUMLUSU 6

İL DÜZEYİNDE ACİL DURUM YÖNETİMİ VALİLİK KRİZ MERKEZİ BAŞKANLIĞI DEĞERLENDİRME VE KOORDİNASYON ÜYELERİ KRİZ MERKEZİ SEKRETERYA BAŞKANLIĞI ACİL YARDIM HİZMET GRUPLARI Ulaşım Hizmetleri Grubu Arama ve Kurtarma Grubu Haberleşme Hizmetleri Grubu İlk Yardım ve Sağlık Hizmetleri Grubu Çevre Hizmetleri Grubu Geçici İskan Hizmetleri Grubu TarımHiz. Grubu Su ve Kanalizasyon Hizmetleri Grubu Güvenlik Hizmetleri Grubu Elektrik Hizmetleri Grubu Acil Yardım ve Satınalma Hizmetleri Grubu Ön Hasar Tespit Grubu Yıkıntıları Kaldırma Hiz.Grubu

AFET HAZIRLIK AZALTMA/ÖNLEME ACİL DURUM YÖNETİMİ CEVAP/YARDIM REHABİLİTASYON YENİDEN YAPILANMA AFET ÖNCESİ: RİSKİN AZALTILMASI

Acil Durum Yönetiminin Unsurları Assessment ( Durum değerlendirmesi ) Coordination ( Koordinasyon ) Communication ( İletişim ) Command ( Kumanda etme, yönetme )

KRİZ YÖNETİMİNİN TEMEL ÖGELERİ Afet/ODD Yönetim sistemi tesisi, Karar Destek Sistemleri Kurma ve risk Yönetimi, Diğer müdahalecilerle entegrasyon, Finansman Temini ve Kontrolü, Nitelikli Personel, Lojistik Hazırlık ve Destek.

KRİZLE MÜCADELE PROGRAMI -Hazırlık, -Acil Müdahale, -Tamamlayıcı Müdahale, -İyileştirme Çabaları olmak üzere 4 (dört) aşamalı olarak yapılmıştır. Merkezdeki Afet ve Acil Durum Yönetim Başkanlığı, belediyelerde Afet Koordinasyon Merkezleri (AKOM) sürekli faal halde bulunmaktadır.

KRİZLE MÜCADELE PROGRAMI Tüm doğal afetler, terör olayları, sabotaj yöntemleri, uydu ve gök cismi olayları, ulaşım, spor, inşaat, endüstri kazaları, su ve gıda zehirlenmeleri, elektronik ve bilgisayar yazılım tehditleri, hayvan hastalıkları (kuş gribi, domuz gribi, Kırım Kongo Kanamalı Ateşi) dahil her türlü doğal ve insan kaynaklı afetlere karşı birinci, ikinci ve üçüncü basamakta mücadeleyi içerir.

OLAĞANDIŞI DURUMUN ORTAYA ÇIKIŞ ANINDAN İTİBAREN; Tıbbi Kurtarma hizmetleri, 112 Acil sağlık hizmetleri, UMKE kurtarma hizmetleri, Çevre sağlığı hizmetleri, Bulaşıcı hastalıklarla mücadele hizmetleri, Halk sağlığı laboratuarı hizmetleri, 1. ve 2. Basamak sağlık hizmetleri, Psikolojik destek hizmetleri, Bilgi işlem merkezi ve sekretarya hizmetleri verilir.

GENEL OLARAK AFETLEREDE SUNULAN HİZMETLER HABERLEŞME HİZMETLERİ ULAŞIM HİZMETLERİ ARAMA VE KURTARMA HİZMETLERİ YIKINTILARI KALDIRMA HİZMETLERİ İLK YARDIM VE SAĞLIK HİZMETLERİ ÖN HASAR TESPİT HİZMETLERİ GEÇİCİ İSKAN HİZMETLERİ GÜVENLİK HİZMETLERİ SATIN ALMA, KİRALAMA, EL KOYMA VE DAĞ. HİZ. TARIM HİZMETLERİ ELEKTRİK HİZMETLERİ SU VE KANALİZASYON HİZMETLERİ ÇEVRE HİZMETLERİ

KRİZ YÖNETİMİNİN TEMEL ÖGELERİ Afet/ODD Yönetim sistemi tesisi, Karar Destek Sistemleri Kurma ve risk Yönetimi, Diğer müdahalecilerle entegrasyon, Finansman Temini ve Kontrolü, Nitelikli Personel, Lojistik Hazırlık ve Destek.

İL AFET PLANINDA SAĞLIK YÖNETİMİ İl Afet Planı, ildeki önemli kuruluşların koordineli ve bir arada çalışmasını sağlamak için oluşturulmuştur. Sağlık Müdürlüğü bu plan içinde “İlk yardım ve Sağlık Hizmetleri Grubu” içinde yer alır.

İL AFET PLANI SAĞLIK YÖNETİMİ İlkyardım ve Sağlık Hizmetleri grubu, meydana gelebilecek bir afetten önce devletin tüm güç ve kaynaklarının planlanması ve bu kaynakların afet bölgesine ulaştırılması, afet bölgesine ve afetzedelere etkili ve hızlı biçimde müdahale ve yardımda bulunmak üzere İl Afet Acil Yardım Planında “İl Kurtarma ve Yardım Komitesine “ bağlı olarak kurulmuştur. Başkanı İl Sağlık Müdürü’dür.

İL AFET PLANI SAĞLIK YÖNETİMİ GÖREVLERİ : 1.Hafif yaralı ve hastalar için afet bölgesinde ilk sıhhi tedbirleri alır, tedavisi gerekenlerin hastanelere gönderilmesini sağlar. 2.Sabit ve seyyar yataklı tedavi kurumlarında yatak kapasitelerini arttırıcı ve tedavi hizmetlerini hızlandırıcı tedbirleri alır.

İL AFET PLANI SAĞLIK YÖNETİMİ 3.Çevre Sağlığı bakımından gerekli bütün tedbirleri alır. 4.Bulaşıcı hastalıkların önlenmesi için gerekli tedbirleri alır. 5.Aşı, ilaç ve tıbbi malzemelerin teminini sağlar. 6.Ölülerin kimliklerini tespit eder. 7.Ölülerin gömülmesi ile ilgili gerekli dini, idari ve fiili işlemleri yapar.

İL AFET PLANINDA İLK YARDIM VE SAĞLIK HİZMETLERİ GRUBU SAĞLIK MÜDÜRLÜĞÜ KRİZ MERKEZİ İLK YARDIM VE AMBULANS SERVİSİ HASTANELER SERVİSİ HALK SAĞLIĞI HİZMETLERİ SERVİSİ ÖLÜLERİ TESPİT VE GÖMME SERVİSİ EKİPLER EKİPLER EKİPLER EKİPLER

İLKYARDIM ve SAĞLIK HİZMETLERİ GRUBU UMKE İLKYARDIM ve SAĞLIK HİZMETLERİ GRUBU İLKYARDIM/ACİL MÜDAHALE MERKEZİ İlkyardım ve Ambulans Servisi Hastaneler Servisi HalkSağlığı Hizmetleri Ölüleri Tespit ve Gömme Servisi LOJİSTİK DESTEK MERKEZİ İLKYARDIM ve SAĞLIK İLETİŞİM MERKEZİ

İL AFET PLANINDA SAĞLIK YÖNETİMİ İldeki Ecza depoları ve eczaneleri açık tutarak her ilaçları hazır halde tutacaktır. İldeki bazı otel ve resmi kurumlarla protokol yaparak onları hastanelere olarak kullanacaktır. Ankara ilinde hastanelerden ayrı olarak 12 alanda Kızılay’la birlikte Sahra hastanesi kuracaktır.

İL AFET PLANI Bütün Kamu veya özel kurumlar kriz masaları üzerinden İl Sağlık Müdürlüğü, valilik, bakanlık ve AFAD (başbakanlık) bilgilendirilmesi yapılacaktır. İl Sağlık Müdürlüğü yetkilerini SAKOM ve Valilik Kriz Merkezi ile ilgili kanun ve yönetmelikler vasıtasıyla yürütür.

İL AFET PLANI HAP’ı hazırlayan hastaneler Afetlerde Sağlık Hizmetleri Şubesine planları yollayacaktır. Afet şubesi ile yataklı tedavi kurumları şubesi ile birlikte HAP gerçek ölçekli tatbikatları denetler. Bakanlık Afet ilan ettiğinde afet için ildeki hastaneler tarafından yapılan her türlü harcama valilikçe ilgili hastaneye ödenir. Hastaneler “alternatif enerji ile su kaynakları” bulundurmak ve bunları HAP içinde yer vermek için gerekli çalışmaları yapmalıdır.

DEĞERLENDİRME

AFET RİSK YÖNETİMİ 2 TAHMİN VE ERKEN UYARI HAZIRLIK 1 KORUNMA DÜZELTME ZARAR AZALTMA AFET KORUNMA DÜZELTME ETKİ ANALİZİ YENİDEN YAPILANMA MÜDAHALE İYİLEŞTİRME 3 4 KRİZ YÖNETİMİ

KOORDİNASYON Yapılan ilk değerlendirmeler ışığında İl düzeyinde valilik kriz merkezince acil yardım hizmet gurupları arasında, Ülke düzeyinde bakanlık kriz merkezince diğer kurum ve kuruluşlar ile Önceden hazırlanan planlar doğrultusunda koordinasyon sağlanmalıdır.

KOORDİNASYON Yerel imkanlar, Koordinatör ve destek iller, Ulusal kaynaklar, Dış yardımlar, Sivil toplum kuruluşları, Askeri imkanlar, Sivil toplum kuruluşları

KOORDİNASYON MEKANİZMALARI HAZIRLIK DÖNEMİNDE Görev yapacakların tespiti, Düzenli toplantı ve görüşmeler, Ortak planlar geliştirilmesi, Envanterlerin çıkarılması OPERASYON DÖNEMİNDE Sahada ortak durum değerlendirilmesi, Birlikte çalışma, Diğer ekiplerle bilgi paylaşımı, Ortak çalışma guruplarının oluşturulması

HABERLEŞME VE İLETİŞİM Telsizlerin nasıl çalıştığı İletişim şebekesi kuruluşu Telsiz kullanma şekilleri Çağrı Sinyalleri, kodlar Parolalar Acil durumda ne yapılacağı Afet ili tarafından hangi frekanslar kullanılmaktadır onu bilmelisiniz

YÖNETİM ŞU SORULAR CEVAPLANMALIDIR; Ne tür bir hizmet sunulacak, diğer aktivitelerle nasıl ilişkilendirilecek? Kim sorumlu olacak ve koordine edecek? İhtiyaçlar nelerdir, nasıl, ne zaman ve nereden sağlanacak? Alternatif reaksiyonlar nelerdir?

Afette görev alacak tüm sağlık personeli hazırlanan planlara yönelik bilgilendirilmeli, eğitimler ve senaryolu tatbikatlar yapılmalı ve bunlar sık sık tekrar edilmelidir

OLAĞAN DIŞI DURUM (ODD) BİLGİ AKIŞ ŞEMASI VALİLİK SAĞLIK BAKANLIĞI 112 KOMUTA KONTROL MERKEZİ B B SAĞLIK MÜDÜRLÜĞÜ KRİZ MERKEZİ B BİLGİ BİLGİ B B HASTANE 112 AMBULANS TOPLUM SAĞLIĞI MERKEZİ DİĞER KURUMLAR

Büyük Kazalarda OLAY KOMUTASI (Hastane yangını, Tren kazası, Uçak kazası, Endüstriyel kazalar)

AFETLERİN GELİŞİMİ VE SAĞLIK ÖRGÜTLENMESİNİN YERİ SAĞLIK YÖNETİMİ AFETLERİN GELİŞİMİ VE SAĞLIK ÖRGÜTLENMESİNİN YERİ AFET YÖNETİMİ Pre-Patojenik Dönem Patojenik Dönem Afet Öncesi Dönem Afet Dönemi Afet Sonrası Dönemi Uzak Dönem Hemen Önceki Dönem Etkiler Acil Dönem Hemen Sonra Uzak Dönem Toplum Toplumdaki kayıpların, ölümlerin diğer sorunların çözümü Olayın şiddeti ve süresi hazırlık döneminde yapılan hazırlıklar ve alınan önlemlerin etkinliğine bağlıdır. Riskler İzleme ve Geliştirme Çalışmalarının Başlatılması Çevre OLAY Risk Altındaki Gruplar Alarm Hazır Olma Müdahale Rehabilitasyon Onarım Önleme Çalışmaları Hazırlık Çalışmaları Uygulamalar Geri Kazanım Önleme ve Hafifletme Çalışmaları Acil Durum Yönetimi Uygulama ve Geri Kazanım BİRİNCİL KORUMA (Sağlığın Geliştirilmesi) İKİNCİL KORUMA ÜÇÜNCÜL KORUMA

ACİL SAĞLIK HİZMETLERİ OLAĞAN DIŞI DURUM ORGANİZASYONU ODD Değerlendirme Ölçütleri Vaka Sayısı Olay Türü Olayın Şiddeti Risk Analizi

OLAY KOMUTASI Tüm bu olayların gerçekleştirilmesi sırasında hem Komuta Kontrol Merkezi Danışman Hekimi ve hem de sahadaki Olay Yeri Yöneticisi sürekli olarak birbiri ile telsiz bağlantısı üzerinden haberleşerek gereksinim duyulan destek hizmetlerini organize ve koordine ederler.

OLAY KOMUTASI Vakalar canlı ya da ölü olsun bildirildiği anda kayıtları merkez tarafından kayıt altına alınır ve ilgili hastaneler ile bağlantı kurularak hazırlanmaları sağlanır. Gerekiyorsa bazı hastanelerin afetzedelere hazırlanmalarının sağlanması için acil servisleri başka hastanelere tahliye edilerek boşaltılır. Gerektiğinde bu hastanelere destek ekiplerinin ulaşması için gereken organizasyonlar yapılır. Olay yerindeki risklerin ortadan kalkması ile hastanelerden sonuçlar alınarak olayın Durum Raporu hazırlanır.

ODD YÖNETİMİNİN AŞAMALARI Birinci Dönem: Akut dönem, ihbarın alınması ile başlar, olay yerinden ilk bilginin alınmasına kadar sürer. Bu dönem 10-15 dk sürmektedir. İkinci Dönem: Olay yerinden ilk vakaların alınması ile başlar ve vakaların triaj hastanesine nakledilmesine kadar sürer. Yaklaşık olarak 30 dk’da tamamlanır. Üçüncü Dönem: Vakaların ilk müdahalelerinin tamamlanarak, ileri müdahale ve tedavilerinin gerçekleştirileceği birime nakillerinin tamamlanması ile sonlanır. 60-90 dk kadar sürmektedir. Dördüncü Dönem: Tüm vaka bilgilerinin toplanması ve olayın tanımlanması, raporunun hazırlanması ile sonuçlanır. 30-40 dk sürmektedir.

OLAY KKM ODD OLAY YERİNE İLK ULAŞAN AMBULANS HEKİMİ TRİAJ HEKİMİDİR. 2.DANIŞMAN HEKİM 1.DANIŞMAN HEKİM OLAYIN NİTELİĞİNİ BELİRLE KKM YE DÖN VE RAPORU TESLİM ET. DANIŞMAN HEKİME BİLGİ VER ODD AMBULANS İSTASYONLARI DİĞER BRİMLERLE İLETİŞİM KUR (POLİS, İTFAİYE, SİVİL SAVUNMA) SON YARALI İLE GERİ DÖN KAZAZEDE SAYISINI TESBİT ET. YARALANMA TİPİNİ BELİRLE OLAY YERİ YÖNETİCİSİ BAŞHEKİM VEYA İLGİLİ YÖNETİCİ GELEN AMBULANSLARA HASTALARIN DAĞILIMINI KONTROL ET. KAÇ AMBULANS GEREKTİĞİNE KARAR VER. TRİAJA BAŞLA TRİAJ KARTLARINI KULLAN

DEKONTAMİNASYON SORUMLUSU OLAY YÖNETİM ŞEMASI KİDEM OLAY KOMUTANI LOJİSTİK SORUMLUSU OLAY KOMUTASI OLAY YERİ YÖNETİMİ İLK VARAN EKİP DANIŞMAN HEKİM OLAY YERİ YÖNETİCİSİ HASTANE VERİ HAZIRLAMA OLAY YERİ KAYIT OLAY YERİ DESTEK DEKONTAMİNASYON SORUMLUSU

Stratejik Taktik Operasyonel Giriş Çıkış Basın Mensupları Olay yeri Çalışma Sahaları 1 2 3 Triaj -Tedavi Helikopter Alanı Ambulans Yükleme Çıkış Ambulans Park yeri

AFETLERDE KAYITLAR Afet Öncesi Sağlık Kayıtları Hastane Öncesi Sağlık Kayıtları: Sürveyans Müdahale edilen vakalar Ölüm Bildirimleri Nakil Bildirimleri Hastane Sağlık Kayıtları Afet Bölgesi Sağlık Kayıtları Ulusal/Uluslararası Afet Sağlık Kayıtları Afet ve Kriz Sırasında ve Sonrasında Kayıtlar Tutularak Birleşmiş Milletler, Başbakanlık Türkiye Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı, Sağlık Bakanlığı ve Valilik Kriz Merkezine anında gönderilir. Geniş Rapor ve analiz en geç 7 gün içinde hazırlanarak üst makama sunulur. 45

VAN DEPREMİ 23 Ekim 2011 tarihindeki Van-Erçiş Depreminde UMKE, 112 ve hastane sağlık personeli bölgeye görevlendirilmiştir. İlk anda 180, ilk 12 saat içinde ise 1300 sağlık personeli bölgede çalışmaya başlamıştır.

YAPILMASI GEREKENLER Olağan dışı durumlara multidisipliner yaklaşım ve yapılanmanın sağlanması Eğitim İletişim ve İşbirliği (AFAD, MGK, EGM, …bilgi ve yönetim paylaşımı) Ortak Afet Yönetim ve Muhabere Sistemi (AYBİS) Ortak bütçe-milli gelir israfın önlenmesi İlgili kurum-kuruluşlarla düzenli Tatbikat Çok sık ve devamlı koordinasyon yapılması 47

TEŞEKKÜRLER ANKARA UMKE