MAHALLİ İDARELER (Yerel Yönetimler) Doç.Dr. Ahmet MUTLU İİBF Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Bölümü ahmet.mutlu@omu.edu.tr

YEREL YÖNETİMLERİN VARLIK NEDENLERİNE İLİŞKİN YAKLAŞIMLAR 1) TARİHSEL VE SOSYALAJİK YAKLAŞIM 2) HUKUKSAL YAKLAŞIM 3) SİYASAL YAKLAŞIM 4) EKONOMİK YAKLAŞIM

1) TARİHSEL VE SOSYOLOJİK YAKLAŞIM Devletin amacı ; belli bir toprak parçası üzerinde yaşayan insanların toplu ve ortak nitelikli ihtiyaçlarını karşılamaktır. Devletler bu tür hizmet ve görevleri yerine getirebilmek için faaliyet alanları tüm ülkeyi kapsayan bir merkezi yönetim örgütü kurmuşlardır. Bu merkezi yönetime baglı iller, ilçeler,bucaklar (nahiyeler ) , onun taşra örgütünü oluşturur. Yerel nitelikli toplu-ortak hizmetleri karşılamak için de yerinden yönetim örgütü (il Özel İdareleri, belediye, muhtarlık) oluşturulmuştur.

2) HUKUKSAL YAKLAŞIM: Kamusal düzenin sağlanması ve kamusal mal ve hizmetlerin üretilmesi için devletin örgütlenmesinde birbirinin karşıtı olan iki eğilim vardır. A ) Merkezden Yönetim 1- Siyasal Yerinden yönetim [ a-hizmet yerinden yönetimi, b- mahalli yerinden yönetim ] 2- İdari ( yönetsel) yerinden yönetim, B) Adem-i merkeziyet ( yerinden yönetim )

A ) Merkezden Yönetim Hizmetlerin merkezden yönetilmesidir. Merkeziyetçilik; siyasal, hukuksal ve yönetsel bakımdan ülkenin merkezden yönetilmesi anlayışıdır. Bu anlayışa göre; yasama ve yargı erk ve yetkilerinin merkezi idareler bulunmasına siyasal merkeziyet; Yürütme erkine ilişkin idari konulardaki yetki ve fonksiyonların merkeze sıkı bir şekilde bağlı olmasına idari ( yönetsel ) merkeziyet denilmektedir.

B) Adem-i merkeziyet ( yerinden yönetim ) Hizmetlerin büyük bir kısmının merkezin hiyerarşik yapısı dışındaki yönetim örgütlerince görülmesidir.

3) SİYASAL YAKLAŞIM: Toplumu ilgilendiren kararların temsili demokrasi ilkelerine uyarak toplum üyelerinin seçimle belirlenen temsilcileri tarafından alınmasıdır.

4) EKONOMİK YAKLAŞIM - İktisadi Refah ve Yerel Yönetimlerin Rolü: Kaynakların tahsisinde ve kullanılmasında etkinliğin sağlanması, adil gelir dağılımının gerçekleştirilmesi, iktisadi istikararın ve dengenin oluşturulması ile iktisadi kalkınma ve büyümenin sağlanmasıdır.

4) EKONOMİK YAKLAŞIM Yerel Hizmet Sunum Maliyetleri ve Faydaları Yerel nitelikteki kamusal hizmetlerin yerel yönetimler tarafından sunulmasının iktisadi gerekçesi, kaynakların optimum etkinlikle kullanılmasını gerçekleştimek, yani kaynaklardan mümkün olan en çok faydayı sağlamaktır.

4) EKONOMİK YAKLAŞIM Yerel Halkın Olanak ve isteklerinin Benzerliği