LALE DEVRİNDEN 3.SELİM’E YENİ GELİŞMELER VE ARAYIŞLAR DÖNEMİ 18.YY’DA DIŞA AÇILMA LALE DEVRİNDEN 3.SELİM’E YENİ GELİŞMELER VE ARAYIŞLAR DÖNEMİ

18.YY ÖNCESİ OSMANLI DEVLETİ'NİN GENEL DURUMU

17.YY'DA OSMANLI DEVLETİ 17.yy Osmanlı Devleti’nin gücünün sarsılmaya başladığı, iç karışıklıkların ve idari zaafların gözle görülmeye başladığı dönemdir

İDARİ ZAAFLARIN BAŞLAMASININ NEDENLERİ Niteliksiz devlet adamlarının önemli görevlere getirilmesi, Rüşvet ve yolsuzluğun artması, Devşirme sisteminin ve yeniçeri ocağının bozulması, Torpak ve tımar sisteminin bozulması, Hazinenin gittikçe boşalması,harcamaların artması(savaş vs.).

17.YY İTİBARİYLE DEVLETİN GENEL DURUMU Fetih döneminin sona ermesiyle birlikte ortaya çıkan durumlar, Tımar sisteminin önemini yitirmesi, Enflasyonla tanışma, Celali isyanları ve devlete baş kaldırışlar, Doğu’da ve Batı’da yıpratıcı savaşların yapılması ve savaşlardan olumlu sonuçlar alınamaması.

18.Yy başlarında Osmanlı Devleti sınırları

SİYASİ BİR DÖNEM OLARAK LALE DEVRİ Siyasi bir dönem olarak lale devri;1718 Pasarofça Antlaşmasından sonra 3.AHMED ile Nevşehirli Damat İbrahim Paşanın uyguladığı politikalar sonucu yaşanan sefahat ve batılılaşma sonucunda ilk adımların atıldığı siyasi bir dönemin adıdır.

Bu dönem şekil itibariyle dış ilişkilerde rehavet dönemi,içerde ise zevk, sefa ve eğlence dönemi gibi görünse de Osmanlı Devleti’nde ciddi ve kurumsal anlamda batılılaşmanın ve modernleşmenin başlatıldığı bir dönemdir.

LALE DEVRİ YENİLİK HAREKETLERİ

1.TERCÜME FAALİYETLERİ Şair Nedim tarafından Sahaif’ül Ahyar adlı kitap Arapça’dan Türkçe’ye, İbrahim Müteferrika tarafından bir Astronomi kitabı Latince’den Türkçe’ye çevrildi.

Sadrazam Damat İbrahim Paşa’nın görevlendirdiği otuz kişilik heyet tarafından ayni tarihi de olarak bilinen ikdü’l cüman fi tarih-i ebliz-zaman isimli 24 ciltlik bir tarih çevirisi yapıldı, Yedi kişilik bir heyet tarafından da Siyer Handmir’in Habib-us Siyer adlı eserin tercümesi yapıldı.

Bu dönemin en önemli tercüme heyeti ise Yanyalı Esat Efendi’nin başkanlığını yaptığı tercüme heyetidir.bu heyet Grekçe ve Latince’den felsefe ve mantıkla ilgili çok sayıda tercüme yapılmıştır.

2.MATBAANIN KURULMASI Uzun yıllar matbaanın bazı sosyal problemleri beraberinde getirmesinden korkulmuştur.

Bunun başlıca nedenleri şunlardır; Geçimini sadece hattatlıkla sağlayan insanların oldukça fazla olması ve onların işsiz kalınmasından çekinilmesi, Ulemanın, Kur’anı Kerim ve diğer islami eserlerin matbaada basılmasının günah olduğu yolundaki fetvaların olması.

Osmanlı matbaacılığının önünü açan dönemin Şeyhülislamı Yenişehirli Abdullah Efendi matbaanın önünü açmıştır. Yaptığı akıllıca fetva ile dini kitapların matbaa basılması yasaklanırken, lügat,tarih,coğrafya,tıp,matematik ve fizik gibi kitapların basılmasına izin verilmiştir, Devrin ileri gelen ulema ve kadılarının bu fetvayı kabul etmeleri matbaaya karşı yapılabilecek tepkileri azaltmıştır.

YENİ KÜTÜPHANELERİN AÇILMASI Top kapı Sarayının içinde açılan ve günümüzde de hizmet vermekte olan Top kapı Sarayı Kütüphanesi, Yeni Camide ve Hocalı kütüphane açılmıştır.

AVRUPA'YA ELÇİLER GÖNDERİMESİ Avrupa’da sosyal, siyasal, ekonomik, askeri, bilim, sanat vs. alanlardaki gelişmeleri yakından takip etmek amacıyla elçiler gönderilmiştir, Bu elçilerin en önemlisi Fransa’ya 28 Çelebi Mehmet’tir.Fransa’daki elçilik döneminde gözlemlediklerini Sefaretname adlı eserinde anlatmıştır.

ASKERİ GELİŞMELER Yeniçeri Ocağı ıslah edilmeye çalışılmıştır, Uzun yıllar Osmanlı Ordusunda önemli görevler yapacak olan Fransız asıllı Humbaracı Ahmet Paşa bu dönemde İstanbul’a davet edildi, Bostancı neferlerinden 300 kişiye Haydarpaşa Çayırında yeni usullere göre talimler yaptırılmıştır.

Donanmaya atak ve sürat hızı yüksek gemiler takviye edilmiştir, Tersanelere yeni dökümhaneler eklenmiştir, Yeniçeriler arasından seçilen askerlerden oluşan -Tulumbacılar Birliği- adında İTFAİYE bölüğü oluşturulmuştur.

DİĞER ÖNEMLİ GELİŞMELER Osmanlı mimarisine ve süsleme sanatına Avrupa tarzı yeni motifler girmeye başlamıştır, İstanbul’da çok sayıda mahalleye kanallar vasıtasıyla içme suyu getirilmiş, Çok sayıda mektep,köşk, yalı ,köprü vs. yapılmış ve bu yapılarda ilk defa Avrupa tarzı motifler kullanılmıştır.

3.AHMET ÇEŞMESİ

Ayasofya’da Bab-ı Hümayunun karşısında Türk sanat şaheserlerinden sayılan Sultan 3.AHMET Çeşmesi bu devrin günümüze kadar ulaşan en önemli yapısıdır.

Diğer Önemli Yapıtlar Üsküdar Yeni Valide Camii, Çorlulu Ali Paşa Medresesi, Damat İbrahim Paşa Camisi ve Külliyesi, Ortaköy Camii önündeki çeşme, Hüsrev Ağa Camii önündeki çeşme, Çubuklu Camii yanındaki Mesire Çeşmesi.