TÜRKİYEDE BELEDİYELERİN SOSYAL YARDIM VE HİZMETLERİ Gülfem Kıraç Keleş TBB Dış İlişkiler Müdürü (Sosyolog)

TÜRKİYEDE BELEDİYELERİN SOSYAL YARDIM VE HİZMETLERİ Sosyal Belediyecilik Nedir? Fonksiyonları Nedir? Yasal Dayanak Belediyelerin Sosyal Yardım ve Hizmetleri İyi Uygulama Örnekleri

Belediye: Belde sakinlerinin mahalli müşterek nitelikteki ihtiyaçlarını karşılamak üzere kurulan ve karar organı seçmenler tarafından seçilerek oluşturulan, idari ve mali özerkliğe sahip kamu tüzel kişisidir. ( 5393 Madde 3-a ) Büyükşehir belediyesi: Sınırları il mülki sınırı olan ve sınırları içerisindeki ilçe belediyeleri arasında koordinasyonu sağlayan; idarî ve malî özerkliğe sahip olarak kanunlarla verilen görev ve sorumlulukları yerine getiren, yetkileri kullanan; karar organı seçmenler tarafından seçilerek oluşturulan kamu tüzel kişisini,” (5216 Madde 3-a )

Sosyal Yardım Nedir? Sosyal Yardım: kendi ellerinde olmayan nedenlerle asgari seviyede geçinme imkanı bulamayan insanları; en kısa sürede kendi kendilerine yeterli hale getirmek amacını taşıyan, karşılıksız parasal ve sosyal destek sağlamak için yapılan kamusal faaliyetlerin bütünüdür. Temelde herkesin toplumdaki hizmet ve imkanlardan eşit olarak yararlanması inancına dayanmaktadır.

SOSYAL DEVLET Sosyal devlet, devletin sosyal barışı ve sosyal adaleti sağlamak amacıyla sosyal ve ekonomik hayata aktif müdahalesini gerekli ve meşru gören bir anlayıştır. Madde 2. Türkiye Cumhuriyeti, toplumun huzuru, millî dayanışma ve adalet anlayışı içinde, insan haklarına saygılı, Atatürk milliyetçiliğine bağlı, başlangıçta belirtilen temel ilkelere dayanan, demokratik, lâik ve sosyal bir hukuk Devletidir.

SOSYAL BELEDİYECİLİK Sosyal Devlet olmanın gereği, Yeni kamu yönetimi anlayışının gereği Bilimsel ve teknolojik gelişmelerle beraber farklı ilgi alanlarının ortaya çıkması Sosyal ihtiyaçların artması ve çeşitlenmesi Günümüzde ekonomik ve sosyal sorunların artması Göç olgusunun yaygınlaşması

Dünyada ve Türkiye’de iktisat politikalarının liberalleşmesi, kamu yönetimindeki örgütlenmeyi de etkilemiş, merkezi yönetim ile yerel yönetimlerin görev, yetki, sorumluluk ve kaynak dağılımı yeniden düzenlenmiştir.

SOSYAL BELEDİYECİLİK Belediyelere sosyal alanlarda planlama ve düzenleme ve uygulama yetkisi veren ve bu çerçevede kamu harcamalarını konut, sağlık, eğitim ve çevrenin korunması alanlarını kapsayacak şekilde sosyal amaca kanalize eden; İşsiz ve kimsesizlere yardım yapılması, sosyal dayanışma ve entegrasyonun tesis edilmesi ile sosyo- kültürel faaliyet ve çalışmaların gerçekleştirilebilmesi için gerekli olan altyapı yatırımlarının yapılması için bilinçli politikalar üretmesini öngören;

Bireyler ve toplumsal kesimler arasında zayıflayan sosyal güvenlik ve adalet mevhumunu güçlendirmeye yönelik olarak mahalli idarelere sosyalleştirme ve sosyal kontrol işlevleri yükleyen bir modeldir.

SOSYAL BELEDİYECİLİĞİN FONKSİYONLARI Sosyalleştirme, Sosyal Kontrol ve Rehabilitasyon Yönlendirme, Kılavuzluk Etme ve Rehberlik Etme Yardım Etme ve Gözetme (Sosyal Yardım) Yatırım Yapma (Tesisler Kurma) Sosyal Risklerin Önlenmesi Belediye – Halk İletişiminin Güçlendirilmesi

SOSYAL BELEDİYECİLİĞİN YASAL ÇERÇEVESİ 5216 Sayılı Büyükşehir Belediye Kanunu 5393 Sayılı Belediye Kanunu 5302 Sayılı İl Özel İdaresi Kanunu

* Sosyal hizmet ve yardım hizmetleri yapmak, * Büyükşehir belediyeleri ile nüfusu 50.000'i geçen belediyeler, kadınlar ve çocuklar için koruma evleri açmak, * Ambulans hizmeti yapmak, * Defin ve mezarlıklar hizmeti yapmak,

5393/14-b Devlete ait okul binalarının inşaatı ile bakım ve onarımını yapabilir veya yaptırabilir. Devlete ait okulların her türlü araç, gereç ve malzeme ihtiyaçlarını karşılayabilir. Gerektiğinde öğrencilere malzeme vermek ve gerekli desteği sağlamak, Amatör spor kulüplerine malzeme vermek ve gerekli desteği sağlamak, Sporculara ödül vermek, Gıda bankacılığı yapmak,

Belediye Başkanının Görevleri Bütçede yoksul ve muhtaçlar için ayrılan ödeneği kullanmak, Özürlülere yönelik hizmetleri yürütmek ve özürlüler merkezini oluşturmak,

Arsa ve Konut Üretimi 5393/69 Belediye ve mücavir alan sınırları içinde kendisine, eşine veya onsekiz yaşından küçük çocuklarına ait konutu olmayan dar gelirli kişilere afete maruz kalanlara bedeli 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu hükümlerine göre oluşturulan takdir komisyonu tarafından belirlenecek tutardan aşağı olmamak üzere arsa tahsisi yapılabilir.

Belediyenin Giderleri Madde 60- Belediyenin giderleri şunlardır: i) Dar gelirli, yoksul, muhtaç ve kimsesizler ile özürlülere yapılacak sosyal hizmet ve yardımlar.

SOSYAL BELEDİYECİLİK SOSYAL YARDIMLAR SOSYAL HİZMETLER Muhtaçlık durumunun kısa sürede kaldırılmasını hedefler Nakdi Yardım Ayni Yardım Sağlık Yardımı Eğitim Yardımı Barınma Yardımı Yakacak Yardımı Gıda Yardımı Dezavantajlı gruplara yönelik sosyal içermeyi hedefler: Çocuklara Yönelik SosyalHizmetler Gençlere Yönelik Sosyal Hizmetler Yaşlılara Yönelik Sosyal Hizmetler Kadınlara Yönelik Sosyal Hizmetler Engellilere Yönelik SosyalHizmetler SOSYAL BELEDİYECİLİK

Sosyal Yardımlar Kime Yapılmalı? Yoksullara, Muhtaçlara, Yaşlılara, Özürlülere, Korumaya muhtaç kadın ve çocuklara, Dar gelirlilere, …………

Yoksul ve Muhtaç Ödeneği Kullanımı Yoksul muhtaçlara yardım zorunlu belediye hizmetidir. Bütçeye bu amaçla ödenek konulur. Ödenek Özel Kalem biriminin değil, ilgili birim veya birimlerin bütçesine konulur. Bu ödeneğin kullanılmasında harcama yetkilisi bütçesine ödenek konulan birim amiridir. Ödeneğin kullanmasında belediye meclisinden karar değil, beledye başkanından onay alınır.

Yoksul ve Muhtaç Ödeneği Nakdi Yardım, Ayni Yardım, Sağlık Yardımı, Barınma Yardımı (Kira/Konut), Yakacak Yardımı, Yemek Yardımı, Gıda Yardımı, Eğitim Yardımı, Bir Meslek ve Beceri Kazandırma, ….. Şeklinde kullanılabilir. Takdir ihtiyaca göre belediye yönetiminindir

Gıda Bankacılığı/Market Sistemi Gıda bankacılığı, yoksul ve muhtaç vatandaşların temel gıda ihtiyaçlarını temin etmeye yönelik, yardımlaşmayı teşvik etmeyi, sosyal adaleti sağlamayı ve israfı önlemeyi amaç edinen bir sistemdir. 5393/14’üncü maddesi belediyelere de gıda bankacılığı yapabilme görevi vermiştir. Belediyeler isterlerse kişi ve kurumların bu amaçla bağışlarını kabul eder veya ucuz ve sağlığa uygun temel gıda maddelerini temin ederek bunları depolar ve ihtiyaç sahiplerine ulaştırır. Gıda dağıtımı; Çek sistemi Kredi sistemi, … Yapılabilir.

Belediyelerin Sunduğu Yardım ve Hizmetler Aşevi Kurabilir Giyim Yardımı Yapabilir Öğrencilere Yardım Yapabilir Gerektiğinde, amatör spor kulüplerine malzeme verir ve gerekli desteği sağlar. Meslek ve beceri kazandırma hizmetleri yapabilir Üniversite hazırlık kursları açabilir Kadın Konuk Evleri açabilir Dernek, Vakıf ve Birliklere Yardım Yapabilir ve Ortak Projeler Yapabilir Sporculara Ödül Verebilir Dar Gelirlilere Arsa Tahsisi Yapabilir Sosyal Konutları Dar Gelirlilere Kiraya Verebilir Yaşlılara Bakım ve Temizlik Hizmeti Sunabilir Yoksul ve Muhtaçlara Sağlık Yardımı Yapabilir Özürlülere Yardım Yapabilir Ambulans Hizmeti Verebilir Defin Hizmeti Sağlayabilir Taziye Çadırı Kurabilir Toplu Nikah ve Sünnet Töreni Düzenleyebilir

Gaziantep Büyükşehir Belediyesi Oya Bahadır Gençlik Merkezi 14-19 yaş arasındaki gençler, 6 ay boyunca tedavi görüyor. Tedavileri sürerken bir yandan iş uğraş terapisi kapsamında atölyelerde trikotaj, bakırcılık, taş işçiliği, mozaik, takı tasarım, ebru, ahşap boyama, resim, müzik ve okuma-yazma kurslarına katılıyorlar. Büyükşehir Belediyesi ve Emniyet Müdürlüğü işbirliğiyle yürütülen 'Yarı Yol Evi' projesi kapsamında, bu gençlerin birlikte kalabileceği dayalı döşeli evler kiralanıyor ve her biri işe yerleştiriliyor.

Ankara Büyükşehir Belediyesi Yaşlı Hizmetleri 1994 – 2014 Yılları Arasında verilen Toplam Hizmet Sayısı: Üye Sayısı                                             47604 Temizlik Hizmeti                                   310874 Bakım ve Onarım Hizmeti                   32844 Sağlık Hizmeti                        91100 Psikolog Hizmeti                                   35883 Akçay Gezisi                                        1700 Sosyal, Kültürel ve Gezi Aktiviteleri    9100 Ankara Büyükşehir Belediyesi Yaşlı Hizmetleri Ankara Büyükşehir Belediyesi Yaşlı Hizmetleri 2013 Yılında Verilen Hizmet Sayıları: 2013 Yılında Yeni Üye Sayısı             3558 Temizlik, Traş ve Banyo Hizmeti    30569 Bakım ve Onarım Hizmeti              1351 Sağlık Hizmeti                               2586 Psikolog Hizmeti                         3203

İSTANBUL BÜYÜLŞEHİR BELEDİYESİ * Evde Sağlık Hizmeti kapsamına alınan ve tedaviye ihtiyacı olan kişilerin tedavilerinin düzenlenmesi, gerekli eğitimin verilmesi, * Kişisel bakımını sağlayamayan bireylerin; kişisel bakımlarının sağlanması, hastaların yaşadıkları ortamların sağlık koşullarına uygun hale getirilmesi,

* Hasta ve yakınlarının, sahip olduğu hastalıkları hakkında eğitimli ve kendine yeterli hale getirilmesi sağlanarak; bilinçsiz sağlık uygulamaları ile oluşabilecek komplikasyonların önlenmesi ve hastalık seyrinin ağırlaşmasının engellenmesi, * Sağlık hizmetinin hastanın evine kadar götürülmesi ile hem hastanelerde meydana gelebilecek yığılmaların önlenmesi, hem de hastanede yatış sürelerinin azaltılması bu suretle tedavi maliyetlerinin düşürülmesi ve ülke ekonomisine katkıda bulunulması.

İZMİR BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ İZELMAN Kreş, Anaokulu ve Eğitim Merkezleri Müdürlüğü İzmir genelinde 6 Etüt Eğitim Merkezi, 8 Anaokulu, 8 Kreş olmak üzere, 1-72 ay arasındaki çocuklar ile ilkokul çağındaki öğrencilere sabah 07:00´dan akşam 18:30´a kadar hizmet sunmaktadır. Sınıflar yaş gruplarına göre ayrılır. 

ÇAMLIBEL AİLE EĞİTİM VE SOSYAL HİZMETLER MERKEZİ/ ANTALYA Yapılan faaliyetler; *Rehberlik, çocuk gelişimi, aile danışmanlığı,hukuk ve  psikoloji alanlarında danışmanlık hizmeti *Kibelya bebek yapım kursları.  *Kibelya bebek yapım eğitimine katılan kadınların çocuklarına okul öncesi eğitimi. *Yaz okulu kapsamında zihinsel, kişisel, bedensel ve sosyal yönlerin geliştirilmesi amacıyla drama, el sanatları, resim, satranç eğitimleri verilmesi. *Çocuk korosuyla 25 çocuğa temel müzik eğitimi verilerek koro çalışması yapılmıştır.