KAN BANKACILIĞININ ÜÇ YÜZÜ: İNFEKSİYON, EKONOMİ ve HUKUK Prof. Dr. Osman Şadi YENEN

KAN BANKACILIĞININ ÜÇ YÜZÜ: İNFEKSİYON, EKONOMİ ve HUKUK Prof. Dr. Osman Şadi YENEN

HIV HCV HBV TTV CMV HEV HGV HDV NV-F Staphylococcus aureus HAV variant Creutzfeld-Jacob disease TTV HBV NV-F CMV Treponema pallidum Staphylococcus aureus HTLV-1 HHV-6 Clostridium perfringens Brucella spp HEV Wuchereria bancrofti HSV SNTV Plasmodium spp HAV HIV EBV HGV Trypanasoma cruzi HCV Leishmania spp HDV Babesia microti HHV-8 Borrelia burgdorferi Ricketsia ricketsii TLMV HTLV-2 Parvovirus B19 SANBAN Chikungunya Toxoplasma gondii West Nile virus

core Ag – anti-HCV kompleksi 7-15 gün Süre bilinmiyor 8-10 gün SEROKONVERSİYON ALT anti-HCV 44-67 gün RNA HCV RNA TIRMANMA core Ag – anti-HCV kompleksi HCV core antijeni HCV RNA RNA RNA SAPTAMA SINIRI HCV RNA

HCV / / 4.9 2.5 50.9 1 kopye / 20 mL ID-NAT MP-NAT EIA 3.0 / / 4.9 2.5 50.9 (Busch MP: 2006)

HIV //// 5.6 3.4 6.0 5.3 170,0 1 kopye / 20 mL ID-NAT MP-NAT p24 Ag WB S/LS EIA //// 5.6 3.4 6.0 5.3 170,0 (Busch MP: 2006)

HIV’i DENETİM ALTINA ALANLAR SEÇKİN (AVİREMİK) DENETÇİLER (Elite controllers) HIV RNA düzeylerini 50 kopye/ml’nin altında sürdüren 1 yıl ya da daha uzun süre antiretroviral almayan Ardışık epizotlar olmadığı sürece viremi epizotları olabilen VİREMİK DENETÇİLER (Viremic controllers) HIV RNA düzeylerini 2000 kopye/ml’nin altında sürdüren 1 yıl ya da daha uzun süreli antiretroviral almayan Tüm kontrollerin azınlığını temsil ettiği sürece viremi epizotları olabilen HIV aşı çalışmalarındaki en büyük zorluk hedef HIV kılıf proteinlerini tanıma yeteneğinde olan geniş ölçüde çapraz nötralizan antikorları oluşturamamaktır. Dolayısıyla koruyucu aşı geliştirme olasılığı görünürde yoktur; bu nedenle çalışmaların büyük bölümü infeksiyondan korunmak yerine aşılanmış kişi infekte olduğunda bulaşma riskini azaltacak ve hastalık gelişimini önleyecek aşı geliştirmeye yönlendirilmiştir. HIV bulaşma riski plazma HIV RNA düzeyleri 2000 kopye/ml olduğunda belirgin şekilde azalmakta ve hastalık gelişimi de yavaşlamaktadır. Bu viremi düzeyi bulaşma riskini azaltacak ve hastalık gelişimini yavaşlatacak aşılar için hedef olabilir. Çok daha önemlisi, kimi bireylerde 28 yıla (ya da daha çok) varan sürelerde HIV infeksiyonunun kontrolü HIV RNA düzeylerinin 2000 kopye/ml eşiğinin altında spontan olarak sürdürülmesiyle olanaklı olmaktadır. Seçkin denetçilerin farklı bir fenotip oldukları görülmektedir ve böylesi bir denetimin hücresel immün yanıtları içermesi açıktır. Seçkin denetçilerin infekte bireylerin 1/300’ünü oluşturduğu tahmin edilmektedir. Yapılan çalışmalarda HIV infeksiyonunun seçkin denetiminin birçok faktörle ilişkili olabileceğine ilişkin kanıtlar elde edilmiştir: HLA-B*57, Gag’ın CTL ile baskın hedeflenmesi, HIV’e özgül CTL yanıtının genişliğinin ve derinliğinin daha düşük olması, viral replikasyonun farklı özgüllüklerdeki CTL’ler tarafından değişken inhibisyonu, CD4+ ve CD8+ T hücrelerinin işlevselliğinde artış, zayıf nötralizan antikorlar.

1 2 3 4 5 6 12 24 Bulaşma sonrası aylar Sarılık Semptomlar anti-HBc ALT anti-HBc IgM anti-HBe HBeAg anti-HBs (PCR) HBV DNA HBsAg 1 2 3 4 5 6 12 24 Bulaşma sonrası aylar

+ - +/- Test Akut hepatit B İnfeksiyon bağışıklığı Aşı bağışıklığı Kronik hepatit B Precore mutantlı kronik infeksiyon Sağlıklı taşıyıcı HBsAg + - Anti-HBs HBeAg Anti-HBe +/- Anti-HBc IgM anti-HBc HBV DNA ALT Artmış Normal

SERUMDA HBV DNA: TEST DUYARLILIKLARI Pg / ml Kopye / ml DALLI DNA 2.1 7 X 105 HİBRİD CAPTURE † 0.5 1.4 X 105 LİKİD HİBRİDİZASYON 1.6 4.5 X 105 PCR -.001 4 X 102 1 Pg/ml = 283.000 kopye †: Duyarlılık çalışılan örneğin hacmine bağlıdır

HBV 8.3 30.0 5.3 1 kopye / 20 mL 10 kopye / 20 mL HBsAg (Prism) HBsAg (Auszyme) 8.3 30.0 5.3 (Busch MP: 2006)

HBV infeksiyonunun başlangıcından itibaren günler İnfeksiyöz >1 kopye/400 mL transfüzyon hacmi İnfeksiyöz >1 kopye/400 mL transfüzyon hacmi İnfeksiyon >1 kopye/5 L dolaşan kan hacmi İyileşme >1 kopye/5 L dolaşan kan hacmi Tepe HBV DNA düzeyi HBV NAT saptama sınırı HBV NAT saptama sınırı NAT WP1 37 gün HBV NAT reaktif 88 gün NAT WP2 23 gün HBsAg WP1 51 gün HBsAg reaktif WP2 Anti-HBc WP1 80 gün Anti-HBc reaktif 20 40 60 80 100 120 140 160 180 HBV infeksiyonunun başlangıcından itibaren günler

anti-HBc Kronik taşıyıcılıkta ve HBsAg’nin kaybolduğu iyileşen hepatitin son döneminde pozitif olabilir Sadece anti-HBc’si pozitif olanlarda okült HBV: infeksiyondan iyileşenlerde wild tiptir; kronik taşıyıcılarda ise prekor stop kodon içerir Çin, Japonya, Suudi Arabistan, Gana ve Almanya’da sadece anti-HBC’si pozitif olanların % 0.3-%15’inde HBV DNA saptanmaktadır

anti-HBc TARAMA TESTLERİYLE SORUNLAR Özgüllükleri düşüktür Modifiye edilmeden kullanıldıklarında çok sayıda donör kaybına neden olurlar Pencere dönemi infeksiyonlarını saptamakta yetersizdirler Japonya’da (HBsAg prevalansı %2-7) anti-HBc taramalarında modifikasyon: HBV NAT negatifse, anti HBc titreleri 25 ‘den büyük olsa bile anti-HBs’si 24 ’den büyük (=200 mIU/ml) donörlerin kanı kabul edilmektedir (Comanor L, Holland P:2006)

100 000 kan ünitesi başına saptanamamış infekte üniteler 1.00 Yalnız seroloji 0.75 1: 144 000 Seroloji + NAT 100 000 kan ünitesi başına saptanamamış infekte üniteler 0.50 1: 335 000* 0.25 1: 1 048 000 1: 1 999 000 1: 1 390 000 1: 1 525 000 0.00 HBV HCV HIV (*): tahmini risk (Comanor L, Holland P:2006)

DÜNYA HALİ: GÜVENLİ KAN... Dünya nüfusunun %80’i, dünyadaki güvenli kanın %20’sini kullanabilmektedir Dünyadaki ülkelerin %30’undan azında ulusal çapta örgütlenmiş transfüzyon hizmeti vardır Gelişmekte olan ülkelerin çoğunda donör kanları taranmaz (121 ülkenin %42’sinde, nüfusun %60’ında tarama zorunludur!) Güvenli olmayan kanlar 8-16 milyon HBV infeksiyonundan 2.3-4.7 milyon HCV infeksiyonundan 80.000-100.000 HIV infeksiyonundan SORUMLUDURLAR!

KAN BANKACILIĞININ ÜÇ YÜZÜ: İNFEKSİYON, EKONOMİ ve HUKUK Prof. Dr. Osman Şadi YENEN

TRANSFÜZYONUN EKONOMİSİ MALİYET-ETKİNLİK ANALİZLERİ ÖLÇEK EKONOMİSİ İHTİYATLILIK İLKESİ

SAĞLIK EKONOMİSİ: KURAMSAL TEMEL Farklı girişimlerin göreceli maliyet ve sonuçlarının nicel olarak kıymetlendirileceği ve önceliklerin buna göre belirleneceği sistematik bir çerçevenin geliştirilmesidir

MALİYET-ETKİN NE DEMEKTİR ? İKİ GİRİŞİMDEN BİRİ DİĞERİNE GÖRE Daha az maliyetli ve en azından diğeri kadar etkin Daha fazla etkin ve daha fazla maliyetli; ancak, sağladığı ek etkinlik, ek maliyete değer düzeyde Daha az etkin ve daha az maliyetli; ancak, diğer seçeneğin ek yararı onun daha fazla olan maliyetine değmeyecek düzeyde

SAĞLIK SEKTÖRÜNDE EKONOMİK DEĞERLENDİRMELER Maliyetler (girdiler) ve sonuçlar (çıktılar) hesaplanır   Sadece sonuçlar Sadece maliyetler Maliyetler ve sonuçlar Farklı seçenekler karşılaştırılmaz Sonuçların tanımı Maliyetlerin tanımı Maliyetlerin ve Farklı seçenekler karşılaştırılır Etkililik ya da Etkinlik analizi Maliyet analizi Tam bir ekonomik değerlendirme Maliyet-azaltma analizi Maliyet-etkinlik analizi Maliyet-kullanım analizi Maliyet-yarar analizi

Sağlık kazanımının ölçümü Analiz Sağlık kazanımının ölçümü Maliyet-azaltma analizi Yok Maliyet-etkinlik Analizi Doğal birimler (önlenen infeksiyonlar, kazanılan yaşam yılları...) Maliyet-kullanım NUYY (QALYs), YUYY (DALYs), SYE (HYE), KPYY (SPLYs)... Maliyet-yarar Parasal birimler ($, YTL, ) NUYY: Niteliğe uyarlanmış yaşam yılları YUYY: Yetersizliğe uyarlanmış yaşam yılları SYE: Sağlıklı yıllar eşdeğerleri KPYY: Korunmuş potansiyel yaşam yılları

EKONOMİK DEĞERLENDİRMELER Maliyet Maliyet-etkinlik Maliyet-kullanım Maliyet-yarar analizi (CA) analizi (CEA) analizi (CUA) analizi (CBA) Önleme Maliyet/kaçınılan Maliyet/QALY Yarar/maliyet programı infeksiyon = (YTL vb) = (YTL/YTL vb) = YTL vb = YTL vb. CA: Cost analysis CEA: Cost-effectiveness analysis CUA: Cost-utility analysis CBA: Cost-benefit analysis QALY: Quality-adjusted life year

MALİYETLER: KAN BANKASI ÖRNEĞİ Donör sağlanması ve niteliklerinin saptanması Kanın alınması Kan komponentlerinin hazırlanması, laboratuvar testleri ve kanın kullanıma verilmesi ya da imhası için karar süreçleri Kanın imhası, donöre haber verilmesi ve izlem Kan merkezi/istasyonu: envanter, depolama ve transport Transfüzyon servisi envanteri ve depolama Transfüzyon öncesi hazırlık Transfüzyonun yapılması ve izlem Uzun erimli sonuçların izlenmesi

MALİYET ÖRNEĞİ: DONÖRDEN KAN ALINMASI İŞLEMLERİ PERSONEL Profesyonel görevliler Destek personeli (varsa) Gönüllüler Komponent hazırlayıcılar Kayıtçılar ve denetçileri EKİPMAN Mobilya vb döşemeler Ölçüm cihazları Buzdolapları Kapatıcılar Aferez cihazları Resusitasyon cihazları DESTEKLER Kolun hazırlanması Kan alma setleri Donöre ikram Biyolojik atıklar Kutular, buz vb Eldivenler, önlükler, maskeler Tüpler YAN ETKİLER DONASYON SONRASI BİLGİ TOPLAMA Yan etki izlemi Gizli bilgiye dayalı imha Geri çağırma (call back)

DİKKAT EDİLMESİ GEREKENLER... PERSPEKTİF SEÇİMİ İNDİRİM ANALİZİ SAYDAMLIK ve DUYARLILIK ANALİZİ İNFEKSİYON MODELİ TOPLUMSAL ADALET

MALİYET – ETKİNLİK: STANDART OLANAKLI MI ? Korunan yaşam yılı başına GSMH’ den az ise... Korunan NUYY (QALY) başına 50.000 – 100.000 USD’ den az ise... Kaçınılan YUYY (DALY) başına 1 – 3 X GSMH dolayında ise...

DİKKAT !.. Sağlık ekonomisi analizlerinin sonuçları kendi başlarına bir “karar”ın ifadesi değildirler ! Sağlık ekonomisi analizleri sağlık personeli için karar verdirici değildir ve olmamalıdır !

Etki (E) (Tespit edilen olgular) Program Maliyet (YTL) Sonuç (Doğru Sonuç başına tanı sayısı) maliyet (doğru tanı başına YTL) 1. Test (tek başına) 321 488 142 2264 1. Test + 2. Test 603 552 201 3003 (1. Test negatif ise) Değer artışı (1. Test 282 064 59 4781 üzerine 2. Test) Maliyetler (C) (x1000 YTL) Etki (E) (Tespit edilen olgular)

B.R. Jackson, M.P. Busch, S.L. Stramer, and J.P. AuBuchon Risk projeksiyonlarında kullanılan viral insidans oranları ve pencere dönemleri Düzenli Tüm Seroloji MPNAT SDNAT donörlerde donörlerde pencere pencere pencere Virus insidans tahmini insidans dönemi (gün) dönemi (gün) dönemi (gün) HIV 1.55 x 105 1.86 x 105 16 11 7 HCV 1.89 x 105 2.7 x 105 70 10 7 HBV 3.02 x 105 3.62 x 105 45 39 20 The cost-effectiveness of NAT for HIV, HCV, and HBV in whole-blood donations B.R. Jackson, M.P. Busch, S.L. Stramer, and J.P. AuBuchon TRANSFUSION 2003;43:721-729

Modelde kullanılan test maliyetleri Transfüze edilen 1.000.000 ünite eritrosit başına hesaplanan viral infeksiyon riskleri# Virus Temel risk MPNAT SDNAT sonrası risk sonrası risk HIV 0.82 (1/1.2 milyon ünite) 0.56 (1/1.8 milyon) 0.36 (1/2.8 milyon) HCV 4.3 (1/230.000) 0.62 (1/1.6 milyon) 0.43 (1/2.3 milyon) HBV 4.5 (1/220.000) 3.9 (1/260.000) 2.0 (1/500.000) # Riskler, viral yüke bakılmaksızın, infekte donörden serokonversiyon öncesi verilen tüm ünitelerin %100 infektif oldukları varsayımıyla hesaplanmışlardır Modelde kullanılan test maliyetleri Test ya da test kombinasyonları Maliyet Analiz sınırları HIV p24 antijen 4 $ 3 $-5 $ HBc 3 $ 2 $-4 $ HIV ve HCV için MPNAT 15 $ 12 $-18 $ HIV ve HCV için SDNAT 30 $ 27 $-33 $ MPNAT ya da SDNAT’a HBV ekle 5 $ 3 $-10 $

Kaçınılan infeksiyon tipine göre hesaplanan yararlar ABD’de serolojik testler yerine MPNAT uygulandığında yıl başına kaçınılan infeksiyonların (ve kazanılan NUYY’ların) sayısı ABD’de serolojik testler yerine SDNAT uygulandığında yıl başına kaçınılan infeksiyonların (ve kazanılan NUYY’ların) sayısı Kaçınılan infeksiyon yılı başına NUYY’lar Virus HIV 7.1 3.8 (27) 6.9 (49) HCV 0.60 56 (34) 59 (35) HBV 0.16 8.9 (1.4) 37 (6.0) Toplam (62) (90)

Serolojik test protokolüne yeni test kombinasyonlarının eklenmesinin maliyet-etkinliği Strateji Maliyet-etkinlik NUYY başına 50.000 $’ın altında kalmak için donasyon başına maksimum NAT maliyeti 1. HIV ve HCV için MPNAT 5.8 M $/ NUYY 0.13 $ 2. HIV ve HCV için SDNAT 8.4 M $/ NUYY 0.18 $ 3. HIV, HCV ve HBV için MPNAT 7.6 M $/ NUYY 0.13 $ 4. HIV, HCV ve HBV için SDNAT 9.1 M $/ NUYY 0.19 $ 5. HIV ve HCV için MPNAT, HIV p24’e son 4.3 M $/ NUYY 4.13 $ 6. HIV ve HCV için SDNAT, HIV p24’e son 7.3 M $/ NUYY 4.18 $ 7. HIV, HCV ve HBV için MPNAT, HIV p24’e son 6.1 M $/ NUYY 4.13 $ 8. HIV, HCV ve HBV için SDNAT, HIV p24 ve anti-HBc’ye son 7.3 M $/ NUYY 7.19 $

İHTİYATLILIK İLKESİ (Precautionary principle) “Devletler, çevreyi korumak için ihtiyatlı olma yaklaşımını, yeteneklerine göre, yaygın olarak uygulayacaklardır. Ciddi ve geri dönüşümsüz hasar tehditlerinin olduğu yerlerde, tam bir bilimsel kesinliğin yokluğu, çevresel tahribatın önlenmesinde, maliyet-etkin önlemlerin geciktirilmesi için bir neden olarak kullanılmayacaktır” (Rio Deklarasyonu, 1992)

KAN BANKACILIĞINDA İHTİYATLILIK İLKESİ-1 HIV (1981-1985 arası) Donörlerin cinsel davranışlarının sorgulanması Aday gösterge testlerinin uygulanması: anti-HBc, ALT Plazmanın ısı ile işleme sokulması (viral inaktivasyon) Donör eğitimi ve “kendini dışlamak” AHF preparatlarının, donörlerin durumu tek tek gözden geçirilerek, geri çekilmesi AHF yerine kriyopresipitat kullanımının önerilmesi KARARLARIN TÜMÜ ZAYIF KANITLARA DAYANILARAK ALINMIŞTIR !

KAN BANKACILIĞINDA İHTİYATLILIK İLKESİ-2 vCJD (1996’dan bu yana) İngiltere’de CJD gelişen her birey ve yakın akrabaları, donör olup olmadıkları konusunda sorgulanmakta ve araştırılmakta; kan, doku ve organ donasyonundan alıkonulmakta; donör olmuşlarsa alıcılar izlenmektedir Bir çok ülkede, İngiltere, Fransa (ya da genel olarak Avrupa’da) belli bir süre kalmış olanların donör olması önlenmektedir Eğitim ve kendini dışlama vCJD’nin TRANSFÜZYONLA BULAŞTIĞINA DAİR KESİN KANIT YOKTUR ! (Sadece, lökositlerden arındırılmamış eritrosit suspansiyonu alan 4 olguda olası bulaşma düşünülmektedir...)

KAN BANKACILIĞINDA İHTİYATLILIK İLKESİ-3 vCJD (1996’dan bu yana) İngiltere kökenli olmayan plazma ithali Üniversal lökodeplesyon (1999’dan itibaren) Tek donörden aferez trombositlerin kullanımı Prion filtreleri Kan ve kan ürünlerinin optimal kullanımının izlenmesi (özellikle eritrosit konsantreleri) “Kamu sağlığı önlemleri açısında vCJD ile temaslı olma ek riski taşıyanlar”da lenfoid doku ve göz cerrahisinde aletlerin tek kullanımlık olması ya da “karantinaya alınması”, başkalarında kullanılmaması

viral bulaşma ve vCJD bulaşma riskinden daha yüksektir ! OYSA... Yanlış ya da gereksiz transfüzyonlar TRALI (transfusion-related acute lung injury) Trombosit transfüzyonlarıyla bulaşan bakteriyel infeksiyonlar ile ilişkili riskler günümüzde viral bulaşma ve vCJD bulaşma riskinden daha yüksektir !

İNGİLTERE’DE HIV BULAŞAN HER 1 TRANSFÜZYON ALICISINA KARŞILIK: 15 transfüzyon alıcısının trombositlerle bulaşan bakteriyel infeksiyonlardan 10 alıcının TRALI’den 4 alıcının yanlış transfüzyondan ÖLECEĞİ TAHMİN EDİLMEKTEDİR !

TOPLU SONUÇLAR-1 Günümüzde tıbbın kritik alanları kapitalist serbest pazar yasalarına açılmıştır Kan bankacılığında uygulanacak girişimlerin politikalarının belirlenmesinde ekonomik analizler etkili olamamaktadırlar Ekonomik analizlerin yeri ötelendiği kadar Pazar değeri olmayan risklerin ortadan kaldırılması da ötelenmektedir

TOPLU SONUÇLAR-2 Kan Bankacılığı ve Transfüzyon Tıbbı politikalarının belirlenmesinde bilimsel kanıtların sağlanması ısrarla sürdürülmelidir Kapitalist serbest Pazar ekonomisi koşullarında belirlenecek politikaların kamu çıkarlarından çok belli çıkar gruplarına hizmet ediyor olması kaçınılmazdır

TOPLU SONUÇLAR-3 Kan Bankacılığı ve Transfüzyon Tıbbı alanındaki uygulamalar bilim dışı etkilerle de şekillenmektedir Ülkemizde tüm bu sorunlarla uğraşacak ve tümüyle kamucu bir anlayışla davranacak Ulusal Kan Hizmetleri Örgütünün kurulması bir zorunluluktur !

KAN BANKACILIĞININ ÜÇ YÜZÜ: İNFEKSİYON, EKONOMİ ve HUKUK Prof. Dr. Osman Şadi YENEN

HAKSIZ FİİL: Borçlar Kanunu Madde 41 “Gerek kasden, gerek ihmal ve teseyyüb (kusur) yahut tedbirsizlik ile haksız bir surette diğer kimseye bir zarar ika eden şahıs tazmine mecburdur”

KUSUR... Hekimin hukuka aykırı fiilden dolayı zararı tazminle yükümlü olabilmesi için kusurlu hareket etmiş olması gerekir Bu durumda kusurlu hekimi istihdam etmiş olan kurum Borçlar Kanunu 55. maddesi gereğince sorumludur Dava kuruma açılır; kurum kusuru oranında kusurlu personele rücu eder

URFA DAVASI (1) Sezaryenle doğum yapan MI’ya AIDS’li kan verilmesi sonucu hem kendisinin hem de doğan çocuğun hastalığı kapması (1996) Maddi-manevi tazminat talepli olarak Sağlık Bakanlığı ve Kızılay Genel Md aleyhine dava açılmış

URFA DAVASI (2) Kan test yapılmadan verildiği için Kan Merkezi müdürü hakkında açılan ceza davasında öncelikli olarak beraat kararı verilmiş, ancak Yargıtay 2. Ceza Dairesince Kan Ürünleri Kanunu ve Yönetmeliğinde yer alan vericiden kan alınırken AIDS tetkikinin yapılması zorunludur hükmüne atıfla Müdürün görevini yaparken gerekli özeni göstermediğinden beraat kararının bozulmasına karar verilmiştir.

KUSURSUZ SORUMLULUK (Objektif sorumluluk, sebep sorumluluğu) Kusur ve hukuka aykırılık bir koşul olmaktan çıkarılmıştır Yalnızca kişiye zarar verilmiş olması ve zararla zarar verenin fiili arasında nedensellik bağının olması yeterlidir Örnek İzmir davası... KUSUR ARANMAZ !

İZMİR DAVASI (1) Prematüre doğan YO’ ya Kızılay Kan Merkezinden alınan kanın verilmesiyle HIV bulaşmış (06.05.1996) Aile durumu basından öğrenmiş Maddi-manevi tazminat talepli olarak Sağlık Bakanlığı ve Kızılay Genel Md aleyhine dava açılmış

İZMİR DAVASI (2) Bu davada bilirkişi “AIDS hastalığının tespitinin kesin olarak mümkün olduğu, çok pahalı bir test olduğundan uygulanamadığını” belirtmiştir Mahkemece Kızılay’ın bu testi pahalı olduğundan dolayı uygulayamıyorsa bundan dolayı kusurlu olup hastalıktan sorumlu tutulması ve sonuçlarına katlanmak zorunda olduğu belirtilmiştir

İZMİR DAVASI (3) Sağlık Bakanlığı yönünden davanın İdari Mahkemede açılması gerektiğinden görevsizlik Kızılay Genel Müdürlüğünün kusurlu olduğuna, kusurlu olmasa dahi kusursuz sorumluluğu söz konusu olduğundan maddi ve manevi tazminat ödemesine karar verilmiş

İZMİR DAVASI (4) Sağlık Bakanlığı yönünden İzmir 4. İdare Mahkemesince verilen tazminat kararı, Danıştay 10. Daire’since bakanlığın denetim görevini yapmayarak hizmet kusuru işlediğini belirterek onamış ve bakanlık kusurlu bulunarak tazminat ödemeye mahkum edilmiştir

Kontamine kan ürünleriyle HIV bulaşan hemofilililer Ülke İnfekte olmuş hemofilili kişiler, n (%) İngiltere 1700 (32) Japonya 1800 (45) Fransa 2000 (50) ABD 10000 (50) Kanada 800 (55) Danimarka 210 (64) Weinberg PD et al: 2002

JAPONYA SORUMLU GÖREVİ SUÇ YIL SONUÇ Takeshi Abe Hükümet AIDS 1983-1988 1996 2000’de mahkum çalışma grubu arasında mesleki oldu, hapsedildi başkanı ve ihmalle ölüme Teikyo Üniv. neden olmak İç Hast. Dpt. Bşk. Takehiko Kawano Yeşil Haç Şirketi 1986-1988 1996 2000’de mahkum Başkanı arasında mesleki oldu, hapsedildi ihmalle ölüme neden olmak Renzo Matsushita Yeşil Haç Şirketi 1986-1988 1996 2000’de mahkum Eski Başkanı arasında mesleki oldu, hapsedildi ihmalle ölüme neden olmak Tadakazu Suyama Yeşil Haç Şirketi 1986-1988 1996 2000’de mahkum Eski Başkanı arasında mesleki oldu, hapsedildi ihmalle ölüme olmak Akihito Matsumura Sağlık Bakanlığı 1986-1988 arasında 1996 2000’de mahkum eski görevlisi kan desteğiyle HIV 1 yıllık cezası yayılımına bilerek ertelendi engel olmamak

FRANSA SORUMLU GÖREVİ SUÇ YIL SONUÇ Michel Garetta Ulusal Kan 1983-1985 1991 1992’de mahkum Transfüzyon yıllarında oldu Merkezi (UKTM) zehirleme eski başkanı Jean-Pierre Allen UKTM eski 1983-1985 1991 1992’de mahkum şef araştırmacı yıllarında oldu zehirleme Jaques Roux Sağlık Bakanlığı 1983-1985 1991 1992’de mahkum eski yıllarında oldu Genel Direktörü zehirleme Robert Netter Ulusal Sağlık 1983-1985 1996 1992’de beraat Laboratuvarı yıllarında etti zehirleme Laurent Fabius Sağlık eski 1983-1985’de 1994 ve 1998 1999’da beraat Bakanı ölüme sebebiyet etti Edmond Hervé Sağlık eski 1983-1985’de 1994 ve 1998 1999’da mahkum Müsteşarı ölüme sebebiyet oldu, hiç ceza almadı Georgina Dufoix Sosyal işler 1983-1985’de 1994 ve 1998 1999’da beraat eski Bakanı ölüme sebebiyet etti

ALMANYA İSVİÇRE SORUMLU GÖREVİ SUÇ YIL SONUÇ Direktör ve 4 çalışan UB plazma şirketi 1987-1993 1994 1995’de mahkum arasında müessir oldular fiil suçu Frank Giesbert ve Haemoplas 1986 ve 1987’de 1995 1997’de mahkum Günter Eckert şirketi cinayet işlemek oldular İSVİÇRE SORUMLU GÖREVİ SUÇ YIL SONUÇ Alfred Haessing İsviçre Kızıl Haçı 1965 ve 1986’da 1995 1998’de mahkum eski başkanı hemofilili hastaların oldu, 1 yıllık ceza güvenliğini tehlikeye ertelendi atmak

RM TITMUSS; 1970 “Serbest Pazar ekonomisi koşullarında genel olarak sağlığın ve özel olarak kanın ticarileşmesi karşılıklı yardımlaşma duygusunu baskılamış, topluluk bilincini yıpratmış, sağlık kuruluşlarında kâr eğilimini artırmış, hekim ile hasta arasında hasımlığı yasallaştırmış ve tıbbın kritik alanlarını serbest pazarın yasalarına açmıştır”

HEKİMLERİN YARGILARI, ENDÜSTRİDEN ve O İŞ ALANINDA ÇIKARLARI OLAN BAŞKALARINDAN GELEN, MUĞLAK, ANCAK GÜÇLÜ ETKİLERLE ÖYLESİNE TEMAS HALİNDEDİR Kİ KARARLARIMIZDAN GERÇEKTE KİMLERİN YARAR SAĞLADIĞINI AYRIŞTIRMAK GİTTİKÇE GÜÇLEŞMEKTEDİR. (Pereira A: 2000)