HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ DESTEK HİZMETLERİ ŞUBESİ HASTA HAKLARI VE UYGULAMALARI HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ DESTEK HİZMETLERİ ŞUBESİ EĞİTİM BİRİMİ 1

İNSAN HAKLARI HAK:Adalet ve hukukun bireylere kazandırdığı şey,kazanç yada hukuk düzeninin kişilere tanıdığı yetkidir. Hukuk kurallarını devlet koyar. Bu kurallar ile kişilere belli bazı serbesti ve özgürlükler yani haklar tanır. Devlet tanıdığı bu hakları genişletebilir yada daraltabilir. Her ülkede hak ve özgürlükler standart olmayıp ülkeden ülkeye farklılıklar gösterebilir. 2

Hasta Hakları 3

Hasta Hakları Nedir? İnsan haklarının sağlık alanına yansımasıdır. 4

Hasta Hakları Nedir? Hasta Hakları: Sağlık hizmetlerinden faydalanma, ihtiyacı bulunan fertlerin, sırf insan olmaları vasfıyla sahip bulundukları ve T.C. Anayasası, milletlerarası antlaşmalar, kanunlar ve diğer mevzuat ile teminat altına alınmış bulunan haklarını ifade eder. 5

Hasta Haklarının Amaçları *Hastalara sağlık hizmetlerinden tam olarak yararlanma konusunda yardım etmek, *Hastalarla sağlık çalışanları arasındaki ilişkiyi desteklemek ve geliştirmek, *Hastaların sağlık hizmeti sürecine aktif katılımını cesaretlendirmek, 6

Hasta Haklarının Amaçları *Hasta eğitimini genel bir uygulama haline getirerek sağlık hizmeti etkinliğini artırmak, *Hasta hakları ile ilgili düzenli başvuru mekanizmaları oluşturarak sağlık hizmeti ortamında oto kontrol sağlamak, *Hasta-hekim ilişkisinde edilgen modeli değiştirerek sağlık hizmetlerinin insancıllaştırılmasını sağlamak. 7

Hasta Hakları tarihsel gelişimi Dünya Tabipler Birliğinin 1981’de yayımladığı Lizbon Bildirgesi 1990 yılında “Dünya Tabipler Birliğinin İnsan Hakları Konusundaki Kararı” Bali Bildirgesi 1995 Amsterdam Bildirgesi 1994 8

LİZBON BİLDİRGESİ HASTANIN HEKİMİNİ ÖZGÜRCE SEÇEBİLECEĞİ HASTALIĞI İLE İLGİLİ YETERLİ ÖLÇÜDE BİLGİLENDİRİLMESİ GEREKLİLİĞİ BİLGİLENDİRME SONUCU HASTANIN TEDAVİYİ KABUL VEYA REDDETME ÖZGÜRLÜĞÜ HASTALIĞI İLE İLGİLİ BİLGİLERİN GİZLİ KALMASINI İSTEME HAKKI 9

SAĞLIK BAKANLIĞI HASTA HAKLARI MEVZUATI Hasta hakları yönetmeliği (1998) Hasta hakları uygulama yönergesi (26.04.2005/3077 sayılı olur) 10

Türkiye’de hasta hakları ile ilgili ilk yasal düzenlemeler, 1998 yılında yayımlanan “HASTA HAKLARI YÖNETMELİĞİ” ile yapılmıştır. Bu yönetmelikte hasta hakları temel insan haklarının sağlık hizmetleri alanına yansıması şeklindedir. Yönetmeliğin 1.maddesinde temel amacın hasta haklarını somut olarak göstermek olduğu belirtilmiştir. 11

9 bölüm ve 51 maddeden oluşan bu yönetmelikte hasta haklarına ilişkin tüm konulara açıklık getirilmiş hasta haklarının yanı sıra sağlık personeli ve kurumların görev ve sorumluluklarına da yer verilmiştir Yönetmelik; sağlık personeli ,kurum ve yöneticiler tarafından iyi bilinmeli hasta ve hasta yakınlarının talepleri yönetmelik hükümleri doğrultusunda değerlendirilmelidir 12

En Temel Hasta Hakları 1-HİZMETTEN GENEL OLARAK FAYDALANMA: Adalet ve hakkaniyet ilkeleri çerçevesinde sağlıklı yaşamanın teşvik edilmesine yönelik faaliyetler ve koruyucu sağlık hizmetlerinden faydalanmaya, 2-EŞİTLİK İÇİNDE HİZMETE ULAŞMA: Irk,dil,din ve mezhep cinsiyet ,siyasi düşünce ,felsefi inanç ve ekonomik ve sosyal durumları dikkate alınmadan hizmet almaya, 13

3-BİLGİLENDİRME:Her türlü hizmet ve imkanın neler olduğunu öğrenmeye, 4-KURULUŞU SEÇME VE DEĞİŞTİRME: Sağlık kuruluşunu seçme ve değiştirmeye ve seçtiği sağlık kuruluşunda verilen sağlık hizmetlerinden faydalanmaya, 5-PERSONELİ TANIMA, SEÇME VE DEĞİŞTİRME:Sağlık hizmeti verecek ve vermekte olan tabiplerin ve diğer personelin kimliklerini ,görev ve ünvanlarını öğrenmeye ,seçme ve değiştirmeye, 6-BİLGİ İSTEME: Sağlık durumu ile ilgili her türlü bilgiyi sözlü ve yazılı olarak istemeye, 14

10-GÜVENLİK:sağlık hizmetini güvenli bir ortamda almaya, 7-MAHREMİYET:Gizliliğe uygun bir ortamda her türlü sağlık hizmetini almaya, 8-RIZA VE İZİN: Tıbbi müdahalelerde rızasının alınmasına ve rıza çerçevesinde hizmetten faydalanmaya 9-REDDETME VE DURDURMA: Tedavisini reddetmeye ve durdurulmasını istemeye, 10-GÜVENLİK:sağlık hizmetini güvenli bir ortamda almaya, 15

11-DİNİ VECİBELERİNİ YERİNE GETİREBİLME:Kuruluşun imkanları ölçüsünde ve idarece alınan tedbirler çerçevesinde ,dini vecibelerini yerine getirmeye , 12-SAYGINLIK GÖRME: Saygı, itina ve ihtimam gösterilerek ,güler yüzlü, nazik, şefkatli sağlık hizmeti almaya, 13-RAHATLIK:Her türlü hijyenik şartlar sağlanmış, gürültü ve rahatsız edici bütün etkenler bertaraf edilmiş bir ortamda sağlık hizmeti almaya, 16

14-ZİYARET:Kurum ve kuruluşlarda belirlenen usul ve esaslara uygun olarak ziyaretçi kabul etmeye , 15-REFAKATÇİ BULUNDURMA: Mevzuatın,sağlık kurum ve kuruluşlarının imkanları ölçüsünde ve tabibin uygun görmesi durumunda refakatçi bulundurmayı istemeye , 17

………………………………………………………… 16-MÜRACAAT ŞİKAYET VE DAVA HAKKI:Haklarının ihlali halinde, mevzuat çerçevesinde her türlü müracaat, şikayet ve dava hakkını kullanmaya, 17-SÜREKLİ HİZMET: Gerektiği sürece, sağlık hizmetlerinden yaralanmaya, 18-DÜŞÜNCE BELİRTME: Verilen hizmetler konusunda düşüncelerini ifade etmeye, HAKKI VARDIR ………………………………………………………… 18

HASTA SORUMLULUKLARI Tanımı : Hastanın bir sağlık kuruluşuna başvurmadan ve başvurduktan sonraki süreçte yerine getirmesi gereken ödev ve yükümlülüklerdir. Hastalar üzerine düşen sorumlulukları yerine getirmeleri hususunda ne kadar gayretli olursa kaliteli, eksiksiz, gerekli ve verimli bir sağlık hizmeti almaları yönünde sağlık çalışanlarına yardım etmiş olurlar. Ayrıca hem sağlıklı oldukları süreçlerde hem de tedavi ile ilgili süreçte tavsiyelere, önerilere uygun olarak kendilerini korumaları ve bakımlarını sağlamaları son derece önemli ve yararlıdır. 19

HASTA SORUMLULUKLARI Genel Sorumluluklar : Kişiler kendi sağlığına dikkat etmeli ve verilen tavsiyelere uymalıdır. Kişi uygunsa kan verebilir, organ bağışlayabilir. Basit durumlarda kişi bakımını kendi yapmalı. 2. Sosyal Güvenlik Durumu: Hasta; sağlık, sosyal güvenlik ve kişisel bilgilerindeki değişiklikleri zamanın da bildirmelidir. 20

HASTA SORUMLULUKLARI 3. Sağlık Çalışanlarını Bilgilendirme: Hasta; yakınmalarını, daha önce geçirdiği hastalıkları, gördüğü tedavileri, kullandığı ilaçları ve tüm sağlığıyla ilgili bilgileri eksiksiz vermelidir. 4. Hastane Kurallarına Uyma: Hasta; başvurduğu hastanenin kural ve uygulamalarına uymak zorundadır. Hasta Sağlık Bakanlığı ve diğer sosyal güvenlik kurumlarınca belirlenen sevk zincirine uymalıdır. 21

HASTA SORUMLULUKLARI Hastanın;tedavi, bakım ve rehabilitasyon sürecinde sağlık çalışanları ile işbirliği içinde olması beklenir. Hasta;hastane malzemelerine verdiği zararları karşılamak zorundadır. 5. Tedavisi ile İlgili Önerileri Dikkate Alma sorumluluğu vardır. Hasta tedavisi ve ilaçlarla ilgili tavsiyeleri dikkatle dinlemeli ve anlayamadığı yerleri sormalıdır. Hasta uygulanacak tedaviyi reddetmesi veya önerilere uymamasından dolayı doğacak sonuçlardan kendisi sorumludur. 22

Hasta sağlık çalışanı ilişkileri BİR HASTA NE İSTER ? SAĞLIK ÇALIŞANI NE İSTER? Kendine yeterli süre ayrılmasını ister. Hastasına yeterli süre ayırmak ister. Temiz ve çağdaş sağlık tesisi ister. Temiz ve çağdaş sağlık tesisinde çalışmak ister. Aralarına parasal konuların girmesini istemez. Tıbbi gelişmeleri izleyen hekim ister. Bilimsel gelişmeleri takip etmek ister. Sevgi, saygı ve şefkat görmek ister. Kendisine saygılı davranılmasını ve güvenilmesini ister. Saatlerce poliklinik sırasında beklemek istemez. Kapısında hastaların yığılmasını istemez. 23

Hasta sağlık çalışanı ilişkileri İşin özü sevgi hastayı sevmek, insanı sevmek En cahil insan bile sevgiyi hisseder Soruna değil hastaya odaklanmak Astımı değil, astımı olan bir hastayı tedavi etmek Bir güler yüz, bir tatlı dil hepimiz aslında hayatın her bölümünde güler yüz ve tatlı dil bekleriz Kendimizle barışık olmak Hiçbir tartışma kazanılmaz. Tartışma varsa herkes kendine göre haklıdır. Sorunu çözmek için doğru iletişim kurmak gerekir. 24

Neler Yapıldı? *Hasta Hakları Şubesi *Mevzuat Çalışmaları *Hasta Hakları Kurulları ve Birimleri *İnternetten başvuru imkanı *Hasta Hakları İl Koordinatörlükleri *Eğitim Çalışmaları 25

Başvuru Nasıl Yapılır? Hasta Hakları Birimleri İnternet SABİM (ALO 184) 26

Süreç Nasıl İşliyor? ALINAN TÜM BİLGİ VE BELGELER HASTA HAKLARI KURULU ÜYELERİNE DOSYA OLUŞTURULARAK DAĞITILIR. HASTA HAKLARI BİRİMİ KURUL HAFTADA BİR TOPLANIR DOSYALARI DEĞERLENDİRİR. OY ÇOKLUĞU İLE KARAR VERİR. KARARLAR HASTA HAKLARI BİRİMİ TARAFINDAN HASTAYA BİLDİRİLİR. 27

Süreç Nasıl İşliyor? Başkan: Baştabip Yardımcısı, Hasta Hakları Birim Sorumlusu, Hakkında başvuruda bulunulan personelin birim sorumlusu, Sivil toplum kuruluşu temsilcisi, Varsa hastanın avukatı, Sendika temsilcisi, Bir vatandaş, İl genel meclisi üyesi, 28

Hasta Hakları Kültürü 29

Hasta Hakları Kültürü 30

Hasta Hakları Kültürü 31

Hasta Hakları Kültürü 32

Hasta Hakları Kültürü 33

Hasta Hakları Kültürü 34

Hasta Hakları Kültürü 35

Hasta Hakları Kültürü 36

Hasta Hakları Uygulaması Neler Kazandırdı? Yapılandırılmış bir sistem, Haklara ve sorumluluklara sahip olduğunu öğrendi, İstediği hekimi seçme hakkını elde etti, Hasta haklarını bilen sağlık çalışanı, 37

Hasta Hakları Uygulaması Neler Kazandırdı? Haklarını savunacak sivil toplum kuruluşlarının sayısı arttı, Hasta hakları kurullarına katılım hakkı, Konuyla ilgili yapılan araştırmalar arttı, 38

Hasta Hakları Uygulaması İstatistikleri 2004-2009 yılı itibariyle toplam 333 bin başvuru yerinde, 86 bin başvuru da hasta hakları kurullarında değerlendirilerek sonuçlandırılmıştır. 39

21.591 121.032 TOPLAM: 142.623

TEŞEKKÜRLER