FEN ve TEKNOLOJİ / ASİT ve BAZLAR ASİT YAĞMURLARI
FEN ve TEKNOLOJİ / ASİT ve BAZLAR Yanma tepkimeleri maddelerin oksijenle verdiği tepkimelerdir. Her yanma olayında CO2 gazı açığa çıkmayabilir. Isı ve ışık veren yanma tepkimeleri olabileceği gibi ısı ve ışık vermeyen yanma olayları da vardır. Karbon içeren maddeler yandığında CO2 gazı açığa çıkar. CH4 + 2O2 CO2 + 2H2O 2Fe + 3/2 O2 Fe2O3
FEN ve TEKNOLOJİ / ASİT ve BAZLAR Metan (CH4), propan (C3H8) ve bütan (C4H10) gibi gazlar günlük hayatta yakıt olarak kullanılmaktadır. Doğal gazın yaklaşık %95'ini metan oluşturur. Metan (CH4) dışında, etan (C2H6), bütan (C4H10) gibi diğer maddelerden de bulunur. Doğal gaz kullanımından sonra açığa çıkan atık gaz içindeki karbondioksit (CO2) miktarı diğer yakıtların yanması sonucu açığa çıkan atık gazlara göre minimum miktardadır. Bu ise küresel ısınma ve iklim değişikliklerine neden olan “sera etkisini” azaltır.
FEN ve TEKNOLOJİ / ASİT ve BAZLAR Kömür ve petrol gibi fosil yakıtların yakılması sonucu atmosferde kükürt ve azot içeren gazlar birikir. Atmosfere yayılan kükürt dioksit (SO2) ve azot dioksit (NO2) gazlarının bulutlardaki su damlacıkları ile reaksiyona girmesi sonucu sülfürik asit ve nitrik asit damlalarına dönüşür ve yağmur olarak yeryüzüne yağar. Bu tip yağmurlara asit yağmurları denir. Atmosferdeki asit, yalnızca yağmurlarla değil, kar ve sis gibi doğa olayları yoluyla da yeryüzüne iner.
FEN ve TEKNOLOJİ / ASİT ve BAZLAR 1. Ormanlardaki ağaçların yapraklarındaki büyümeyi ve gelişmeyi engelleyerek kurumalarına yol açar.
FEN ve TEKNOLOJİ / ASİT ve BAZLAR 2. Asit yağmurları; topraktan derelere, ırmaklara ve göllere taşınır. Göl sularının asitliliği ve metal tuzlarının yoğunluğu artar. Buna bağlı olarak göl ekosistemi tehlikeye girer.
FEN ve TEKNOLOJİ / ASİT ve BAZLAR 3. Toprağın yapısını bozarak besin zinciri yoluyla bitki ve diğer canlıların zarar görmesine neden olur.
FEN ve TEKNOLOJİ / ASİT ve BAZLAR 4. Kent içi veya kent dışındaki tarihi ve doğal yapıtlarımız zarar görür.
FEN ve TEKNOLOJİ / ASİT ve BAZLAR 5. İnsanlarda çeşitli solunum yoları, akciğer kanseri, nefes darlığı gibi hastalıklara neden olur.
FEN ve TEKNOLOJİ / ASİT ve BAZLAR Asit Yağmurlarının Oluşmasını Engellemek İçin Yapılabilecekler Sanayide fosil yakıtlar yerine kükürt ve azot içermeyen doğalgaz, güneş enerjisi, jeotermal enerji tercih edilmeli
FEN ve TEKNOLOJİ / ASİT ve BAZLAR Yeşil alanlar artırılmalı ve orman yangınları engellenmelidir
FEN ve TEKNOLOJİ / ASİT ve BAZLAR Toplu taşıma araçları yaygınlaştırılmalı
FEN ve TEKNOLOJİ / ASİT ve BAZLAR Kalorisi düşük olan ve havayı daha çok kirleten kaçak kömür kullanımı engellenmeli
FEN ve TEKNOLOJİ / ASİT ve BAZLAR Sanayi tesislerinin bacalarına filtre takılması sağlanmalı
FEN ve TEKNOLOJİ / ASİT ve BAZLAR Her yıl bacalar ve soba boruları temizlenmeli
FEN ve TEKNOLOJİ / ASİT ve BAZLAR Çevre kirliliğine sebep olan atık maddeleri geri dönüşümle tekrar kullanmak en doğru çözüm olacaktır.
! FEN ve TEKNOLOJİ / ASİT ve BAZLAR Bütün bunların önlenmesi için bilinçli çevre dostu olmamız gerekir. Çevre kirliliğine sebep olan atık maddelerin (ev, sanayi, tıbbi, kurumsal gibi) çeşitli geri dönüşüm yöntemleri ile tekrar imalat sürecine katılması sağlanmalıdır. Örneğin kullanılan kâğıdın tekrar kâğıt fabrikasında kullanılması hava kirliliğini yaklaşık %35 oranında azaltmaktadır. Bu yüzden biz de atık maddelerimizi üzerinde geri dönüşüm işareti olan kutulara bırakmalıyız.
FEN ve TEKNOLOJİ / ASİT ve BAZLAR Toprak Kirliliği Toprak kirliliği; genellikle kötü hijyen alışkanlıkları, kontrolsüz tarım uygulamaları, katı ve sıvı atıkların yok edilmeye çalışılmasıyla ilgili yetersizlikler ve hava kirliliği serpintilerinden kaynaklanır. Toprakta kirlilik sonucu bulunan cıva, kurşun, kadmiyum, selenyum, arsenik gibi maddeler bitkiler aracılığı ile besinlere ve buradan da canlıların vücuduna girebilir. Toprak kirliliği özellikle; Gübreler ve gelişmeyi düzenleyici maddelerin tarımda kullanımı, Kömür ve madenlerin çıkartılması ya da eritme fırınlarında oluşan atıkların toprağa yığılması, bunların içerisinde bulunan toksik maddelerin eriyerek toprağa süzülmesi, Kimyasal atıkların toprağa gömülmesi, Ev çöpü, lağım suları, endüstri atıklarının toprağa boşaltılması ile ortaya çıkar.
! FEN ve TEKNOLOJİ / ASİT ve BAZLAR Toprak kirliliğinin önlenmesi için endüstriyel atıkların toprağa gömülmesi kesinlikle önlenmelidir. Bir takım kimyasal atıkların toprağa atılması da engellenmelidir. İlaçlamaların ve diğer kimyasal madde kullanımlarının bilgili kişilerce ve yetkili kurumların önerisine göre yapılması gerekmektedir.
! FEN ve TEKNOLOJİ / ASİT ve BAZLAR Su Kirliliği Zararlı maddelerin su kaynaklarına suyun niteliğini bozacak miktar ve yoğunlukta karışmasına "su kirliliği” denir. Tarım ilaçları, böcek öldürücüler ve kimyasal gübreler su kirlenmesinde önemli rol oynar. Evlerden, ticaret ve sanayi kuruluşlarından kaynaklanan kanalizasyon atıkları da su kirlenmesine yol açan başlıca etkenlerdendir. Su kirliliğine neden olan sanayi dalları; kâğıt, kimya, petrol ve demir çelik sanayisidir. ! Su kirliliğini önlemek için arıtma tesisleri kurulmalı, belirli bölgelerde nüfus artışının önüne geçilmeli, insanlar bilinçlendirilmeli, su kaynaklarının korunması için plan ve program yapılmalı..
FEN ve TEKNOLOJİ / ASİT ve BAZLAR Hava kirliliği İnsan ve diğer canlılara zarar verecek miktar ve sürede kirleticilerin atmosfere karışması olarak tanımlanabilir. Kirleticiler, doğal veya insan faaliyetleri sonucu atmosfere karışabilirler. İnsanların neden olduğu bu kirlilik, bölgenin endüstriyel gelişimi, nüfusu, şehirleşme durumu gibi faktörlere bağlı olarak gelişim gösterir. Atmosfere dağılan kirleticiler katı, sıvı ve gaz hâlindedirler. Çeşitli kaynaklardan meydana gelen kirlilik maddeleri toz, is, sis, buhar, kül, duman vb. olarak havaya geçerler. Kirletici kaynaklarından yayılan kirleticiler; kükürt dioksit, azot oksitler, karbon monoksit ve hidrokarbonlar atmosferde asılı vaziyette bulunan katı partiküllerdir
FEN ve TEKNOLOJİ / ASİT ve BAZLAR Hava kirliliğinin, başta insan sağlığı olmak üzere çeşitli maddelere, bitkilere ve hayvan sağlığı üzerine olumsuz etkileri vardır. Ayrıca günlük yaşamda görüş mesafesini de etkilemektedir. Hava kirliliğini önlemek için; Fosil yakıtlar olabildiğince az kullanılmalı. Bunun yerine doğalgaz, güneş enerjisi, jeotermal vb. enerjilerin kullanımı yaygınlaştırılmalıdır. Karayolu taşımacılığı yerine demiryolu ve deniz taşımacılığına ağırlık verilmelidir. Büyük kentlerde toplu taşıma hizmetleri yaygınlaştırılmalıdır. Böylece otomobil egzozlarının neden olduğu kirlilik azaltılabilir. Sanayi kuruluşlarının atıklarını havaya vermeleri önlenmelidir. Yeşil alanlar artırılmalı, orman yangınları önlenmelidir. Ozon tabakasına zarar veren maddeler kullanılmamalıdır.
FEN ve TEKNOLOJİ / ASİT ve BAZLAR Dünyamız gittikçe çeşitli etkenlerle kirletilmekte ve canlıların yaşaması oldukça güçleşmektedir. Hatta bazı canlılar bu çevre kirlilikleri nedeniyle yok olma tehlikesiyle karşı karşıya kalmıştır.. Yağmur ormanlarının tahribi dünya ikliminin değişmesine neden olurken, bu durum atmosferdeki oksijen karbon dioksit dengesini de etkilemektedir. Tüm dünya ülkelerinin bilinçli ya da bilinçsiz olarak çevreyi tahrip etmeleri sonucu ekolojik denge bozulmaktadır. Dünyanın tahribi, ekolojik dengenin bozulması sadece bir ülkeyi değil, tüm dünyayı tehdit etmektedir
! FEN ve TEKNOLOJİ / ASİT ve BAZLAR Bu nedenle yaşadığımız dünyayı yaşanılır kılabilmek ancak bu düzeyde bir bilinç oluşturarak mümkündür. Her insan üzerine düşeni yapmalıdır.