Sevr Barış Antlaşması (10 ağustos 1920) Osmanlı Devletini paylaşmak için farklı konferanslar yapılmıştır. - Londra Konferansı - San Remo Konferansı - Hythe Konferansı - Spa Konferansı - Paris Konferansı

Sevr Antlaşması - Osmanlı heyetini temsil eden Tevfik Paşa anlaşamayınca geri dönmüş yerine Damat Ferit gitmiştir. - Damat Ferit’in hazırladığı metin kabul edilmemiş ve İtilaf devletlerinin hazırladığı teklif sunularak on gün süre tanınmıştır. - İstanbul’da toplanan Saltanat Şurasında anlaşmanın imzalanmasına karar verilmiştir. Maddeleri - Rumeli sınırı İstanbul vilayetine çekilmiştir. - Batı Anadolu Yunanlılara verilecektir. - Van, Muş, Bitlis Doğu Beyazıt’ı içeren Ermeni devleti kurulacak. - Irak, İran, Suriye arasında bir Kürt devleti kurulacak.

- Türkiye’ye bırakılan topraklar nüfuz bölgelerine ayrılacak - Türkiye’ye bırakılan topraklar nüfuz bölgelerine ayrılacak. - İstanbul başkent olarak kalacak fakat uluslararası statüye sahip olacak. - Boğazlar Komisyonu kurulacak, bütün devlet gemilerine açık olacak. - Azınlıklara geniş haklar verilecek. - Kapitülasyonlar artırılarak devam edecek. - Hicaz bağımsız devlet olacak. Ortadoğu ile ilgili kararlar kabul edilecek. - Oniki Ada İtalya’ya diğer adalar Yunanistan’a verilecek. - TBMM anlaşmayı tanımadığı gibi kabul edenleri vatan haini ilan etmiştir. - Anlaşma mecliste onaylanmadığı için geçersiz sayılmıştır.

Milli Mücadele Dönemi Güney Cephesi Mondros’tan sonra İngiltere Musul, Kilis, Antep ve Urfa’yı işgal etti. İngiltere Suriye İtilafnamesi ile buraları Fransa’ya bıraktı. Bu anlaşmadan sonra Fransızlar bölgeyi işgale başladılar. Bölgede Kilikya Ermeni Krallığı kurma fikri ve Fransa’nın işgaller sırasında Ermeni askerleri kullanması halkın direnişine yol açmıştır. Maraş Maraş önce 22 Şubat 1919 İngilizler, 29 Ekim’de Fransızlar tarafından işgal edildi. 31 Ekim günü Sütçü İmam olayı gerçekleşmiştir. 28 Kasım’da kaleden Türk bayrağının indirilmesi dönüm noktası olmuştur.

Cuma günü toplanan halk Rıdvan Hoca’nın hürriyetsiz milletin Cuma namazı caiz değildir ifadesi üzerine kaleye hücum etmiş, bayrak kaleye dikilmiştir. 20-21 Ocak 1920 tarihinde Maraş’ta şehir içi muharebeleri başladı. Bunun üzerine şehirde yaşayan kadın, çocuk ve yaşlılar şehir dışına nakledildi. Kanlı çarpışmalar sonrası Fransızlar 11 Şubat’ta şehri terk etmek zorunda kaldı. Maraş’ın kurtuluşuyla Milli Mücadelenin ilk zaferi kazanılmış oldu. Bu mücadele sonrası şehir 5 Nisan 1925’te TBMM’nin İstiklal Madalyası ile ödüllendirilmiştir. 7 Şubat 1973’te yine TBMM tarafından şehir Kahramanlık payesi ile ödüllendirilmiştir.

Antep Antep önce İngilizlerin (17 Aralık 1918), ardından Suriye İtilafnamesi ile Fransızların işgaline uğramıştır (29 Ekim 1919). Ermeniler Fransız askerlerin gelişini sevinç gösterileriyle karşıladılar. Yapılan taşkınlıklar, zulüm ve hakaretler halkın örgütlenmesini ve silahlı direnişi başlatmıştır. Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti ve Cemiyeti İslamiye halkı örgütleyerek Semt Teşkilatları kurmuş ve savaş hazırlığı yapılmıştır. İlk muharebelerde Fransızlar kayıplar vermiş, Kara Yılan tarafından pusuya düşürülen Fransız bölüğü imha edilmiştir. 21 Ocak 1920 Şehit Kamil olayı yaşandı. Annesine saldıranlara engel olmak isterken süngüyle şehit edildi.

Antep Şahin Bey’in komutanlığında Fransızlarla uzun süre mücadele etmiş onun şehit olmasından sonra Kılıç Ali Bey bölgeye gönderilmiştir. Yapılan mücadelelerde Fransızlara ciddi kayıplar verdirilmişse de ikmal yetersizliği nedeniyle şehir düşmüştür. Yapılan mütareke sonucu kuşatma kaldırılmış ancak daha sonra şehir yeniden kuşatılmıştır. 11 ay süren direnişten sonra Antep teslim olmak zorunda kalmıştır. Bu mücadeleler sırasında altı bin kişi hayatını kaybetmiştir. TBMM tarafından her türlü imkansızlığa rağmen savunulan şehre 6 Şubat 1921’de Gazilik unvanı verilmiştir. Antep 25 Aralık 1921’de yapılan Ankara İtilafnamesi ile tahliye edilmiştir. Şubat 2008’de ise Antep’e İstiklal Madalyası verilmiştir.

Urfa Önce İngilizlerin (24 Mart 1919), ardından Suriye İtilafnamesi ile Fransızların işgaline uğramıştır (1 Kasım1919). Fransızlar buradaki Ermeni azınlığı silahlandırarak Türk halkın mallarını Ermenilere vermeye başladılar. Ali Rıza Bey ve Belediye başkanı Hacı Mustafa önderliğinde Urfa cemiyeti kurulmuş ve Kuvayı Milliye teşkilatlandırılarak mücadeleye başlanmıştır. Aşiret reislerinin de desteğiyle başlatılan hareketle Urfa’nın 24 saat içinde boşaltılması istenmiş ardından çatışmalar başlamıştır. Gerilla taktiği ile Fransızlar ağır kayıplar vermiş ve nihayet 11 Nisan 1920’de Urfa’yı terk ettiler. TBMM 1984 yılında Urfa’ya Şanlı unvanı vermiştir.

Adana Bu bölge diğerlerinden farklı olarak doğrudan Fransızlar tarafından işgal edilmiştir. Fransızlar ilk direnişle Dörtyol’da karşılaşmışlardır. Bu olay Milli Mücadele’nin ilk direnişlerinden biri olarak kayda geçmiştir. Cemiyetlerin de desteğiyle bölgede Kuvayı Milliye güçleri önemli başarılar elde etmiş ve Fransızlar ateşkes istemişlerdir. Kısa süren ateşkesten sonra Fransa ve Ermeniler harekete geçmiş, katliam gerçekleştirmişler ve halkı terke mecbur etmişlerdir. Adana halkının verdiği mücadele Fransa’nın barış teklifinde etkili olmuş 20 Ekim 1921’de Ankara Antlaşması imzalanmıştır.

Doğu Cephesi Rusların çekilmesinden sonra Doğu Anadolu’da bir devlet kurmak için faaliyetlerini artıran Ermeni çetecileri katliama başlamışlardır. TBMM bu faaliyetlere son vermek amacıyla doğuda harekat kararı almış ve 29 Eylül 1920’de Kazım Karabekir emrindeki kuvvetler Ermenileri mağlup etmiştir. Ermenilerin barış istemesi üzerine 2 Aralık 1920’de Gümrü Antlaşması imzalanmıştır. Gümrü Antlaşması (2 Aralık 1920) - Türkiye ile Ermenistan arasındaki savaş hali sona ermiş, sınırlar belirlenmiş, Ermenistan Sevr’i ve diğer antlaşmalarda Türkiye aleyhine maddeleri reddedecektir.

Önemi - TBMM’nin ilk askeri ve siyasi zaferidir Önemi - TBMM’nin ilk askeri ve siyasi zaferidir. - Doğu cephesi kapanmış ve diğer cephelere katkı sağlamıştır. - Ermenistan’da rejim değişikliği nedeniyle anlaşma uygulanamamıştır. Yerini Kars ve Moskova Antlaşmaları alacaktır. - Berlin Antlaşmasında kaybettiğimiz Kars, Ardahan ve Iğdır geri alınmıştır. - TBMM’yi ve Misak-ı Milli’yi tanıyan ilk devlet Ermenistan olmuştur. - Sevr Antlaşmasını reddeden ilk devlet Ermenistan olmuştur. - Ermeni sorunu sona ermiştir.

Batı Cephesi TBMM’nin karşılaştığı en önemli iki sorun isyanlar ve Yunan ordusunun ilerleyişiydi. Yunanlıların 22 Haziran’da başlattıkları saldırı önlenemedi. Bunun üzerine Mustafa Kemal Paşa gönüllü kuvvetlerle başarı sağlanamayacağını ve düzenli ordunun gerekliliğini ileri sürmüştür. Bu amaçla TBMM’nin aldığı karar gereği Kuva-yı Milliye’deki deneyimli kişiler ve yeni alımlarla düzenli ordu kurulmaya başlanmıştır. Batı cephesi, Kuzey ve Güney olmak üzere iki komutanlığa bölünmüş Batı komutanlığına Albay İsmet Bey, Güney komutanlığına Albay Refet Bey atanmıştır.

I. İnönü Savaşı (6-10 Ocak 1921) Nedenleri: İngilizlerin Sevr’i kabul ettirebilmek için Yunan ordusunu kullanmak istemesi. Eskişehir ve Ankara’yı ele geçirmek. Düzenli ordu toparlanmadan imha etmek. Çerkez Ethem isyanından yaralanmak. Sonuçları: Düzenli ordu ilk zaferini kazanmıştır. Düzenli ordu ile ilgili tartışmalar sona ermiştir. TBMM’nin otoritesi artmış ve itibar kazanmıştır. Milli mücadele daha çok taraftar kazanmıştır.

Teşkilat-ı Esasiye 20 Ocak 1921’de kabul edilmiştir Teşkilat-ı Esasiye 20 Ocak 1921’de kabul edilmiştir. (İlk Anayasa-1921 Anayasası) Sovyet Rusya ile Moskova Antlaşması imzalanmıştır. (İlk kez batılı bir devlet TBMM’yi tanımıştır) Türk-Afgan Dostluk Antlaşması imzalanmıştır. (İlk kez bir İslam devleti TBMM’yi tanımıştır) İstiklal Marşı kabul edilmiştir. İsmet Bey tuğgeneralliğe terfi etmiştir. II. Londra Konferansının yapılmasına karar verilmiştir. İtilaf devletlerine Sevr antlaşmasının uygulanamayacağını ve Türklerin bağımsızlığa olan düşkünlüğünü göstermiştir.

II. Londra Konferansı (21 Şubat-12 Mart 1921) TBMM’nin içerde ve dışarıdaki başarıları İtilaf devletleri tarafından dikkate alınmıştır. Yunan ordusunun başarısızlığı üzerine vakit kaybetmeden göstermelik değişikliklerle Sevr’i kabul ettirmek istemişlerdir. İtilaf devletleri İstanbul hükümetini konferansa çağırmış TBMM’den de bir temsilcinin gelebileceğini bildirmişlerdir. TBMM’ hükümeti bunu kabul etmemiş ve müstakil olarak davet talep etmiştir. (Bu resmen tanınmak anlamına gelecektir) İtilaf devletleri iki tarafı çağırarak ikilik çıkarmak istemiş ancak umduklarını bulamamıştır. Yapılan görüşmelerde bir sonuç alınmamış ve kongre 12 martta dağılmıştır.

Moskova Antlaşması (16 Mart 1921) Sonuçları: TBMM ilk defa İtilaf devletleri tarafından resmen tanınmıştır. Misak-ı Milli ilk kez uluslararası bir alanda duyurulmuştur. Moskova Antlaşması (16 Mart 1921) Tarafların birinin tanımadığı antlaşmayı diğeri de tanımayacaktır. (Rusya Sevr antlaşmasını reddetmiştir) Rusya Misak-ı Milli dahilindeki sınırları kabul etmiştir. (Misak-ı Milliyi tanımıştır) Kapitülasyonların kaldırıldığı Rusya tarafından ilan edilmiştir. (Kapitülasyonları reddeden ilk devlet Rusya’dır) Boğazların statüsüne Karadeniz’e kıyısı olan ülkeler karar verecektir.

Batum Gürcistan’da Kars ve Ardahan Türkiye’de kalacaktır Batum Gürcistan’da Kars ve Ardahan Türkiye’de kalacaktır. (Misak-ı Milliden verilen ilk tavizdir) İlk kez büyük bir Avrupa devleti TBMM’yi resmen tanımıştır. Türkiye-Afganistan Dostluk Antlaşması (1 Mart 1921) İngiliz yönetiminden sonra Afganistan Rusya’nın desteğini sağlamak için Moskova’ya gönderdiği heyet Türk heyeti ile bu anlaşmayı imzalamıştır. Birine yapılacak saldırıyı diğeri kendine yapılmış sayacak, Türkiye Afganistan’a asker ve subay gönderecektir. İlk kez doğulu ve Müslüman bir devlet TBMM’yi tanımıştır.

II. İnönü Savaşı (23 Mart-1 Nisan 1921) Londra konferansında isteklerini kabul ettirmeyen İtilaf devletleri, Sevr’i kabul ettirmek ve Eskişehir ve Ankara’yı ele geçirmek amacıyla Yunan ordusunu harekete geçirdiler. 23 Mart sabahı başlayan Yunan hareketi durdurulmuş ardından karşı saldırıya geçilerek Yunanlıların Bursa’ya çekilmesi sağlanmıştır. Türk ordusunun başarısının tesadüf olmadığı anlaşılmıştır. Anadolu’nun kolay işgal edilemeyeceği görülmüş, ilk olarak İtalyanlar işgal ettikleri yerlerden çekilmeye başlamışlardır. İnönü savaşları düşmanı oyalayarak TBMM’ye zaman kazandırmış ve TBMM’ye olan güveni artırmıştır.

Kütahya-Eskişehir Savaşları (8-19 Temmuz 1921) Düzenli ordu Milli Mücadele’deki ilk ve son yenilgisini aldı. Afyon, Kütahya ve Eskişehir elimizden çıktı. İnönü savaşlarının getirdiği coşku ve güven yerini endişeye bıraktı. Ordumuz savunma için daha elverişli olan Sakarya’nın doğusuna çekildi. TBMM ile anlaşma zemini arayan Fransa’nın çekingen davranmasına neden oldu.

Sakarya Savaşı (23 Ağustos-12 Eylül 1921) Yunan ordusu Ankara yakınlarına gelince merkezin Kayseri’ye taşınması gündeme gelmiştir. Sert tartışmalar yaşanmış Mustafa Kemal Paşa ve arkadaşları bu durumdan sorumlu tutulmuştur. Mustafa Kemal Paşa’ya Başkomutanlık yetkisi verilmiştir. 8 Ağustos’ta Tekalif-i Milliye emirleri yayınlanmıştır. Hazırlıklar tamamlandıktan sonra iki kuvvet Sakarya ırmağının iki yakasında konuşlandı. Savaş Yunan ordusunun saldırısı ile başladı. Başlangıçta Yunan ordusu ilerlemiş Türk mevzilerini dağıtmıştır. Mustafa Kemal Paşa, “Hattı müdafaa yoktur sathı müdafaa vardır, o satıh bütün vatandır” emrini verdi.

5-6 Eylülden itibaren Yunan ordusunun gücü kırılmış 9 Eylül’den itibaren Türk ordusunun saldırısı başlamış ve Yunan ordusu dağılmıştır. Sonuçları Milli Mücadelenin son savunma savaşıdır. Saldırı gücü Türk ordusuna geçmiştir. Türk ordusunun çoğu subay olmak üzere en büyük kaybı bu savaşta olmuştur (3282 şehit, 13618 yaralı). Bundan dolayı Subay Savaşı da denir. Viyana’dan sonra başlayan geri çekiliş sona ermiştir. 19 Eylül 1921’de Mustafa Kemal Paşa’ya Gazilik ve Mareşallik unvanları verilmiştir. İngiliz politikasında değişiklik olmuş, esir mübadelesi yapılmıştır. (23 Ekim 1921)

Kars Antlaşması (13 Ekim 1921) Azerbaycan, Ermenistan ve Gürcistan ile Kars Antlaşması imzalanmıştır. (13 Ekim 1921) TBMM içte ve dışta büyük itibar kazanmış, İtalya topraklarımızı tamamen terk etmiştir. Fransa ile Ankara Antlaşması imzalanmış ve savaş hali sona erdirilmiştir. (20 Ekim 1921) Ukrayna ile dostluk antlaşması imzalanmıştır (2 Ocak 1922) Kars Antlaşması (13 Ekim 1921) Türkiye’nin tanımadığı bir antlaşmayı diğer devletlerde tanımayacak. Boğazlar ticarete açılacak ve İstanbul’un güvenliği sağlanacak. TBMM Batum’un Gürcistan’da kalmasını kabul etti. Moskova antlaşması esas alınarak yapılan bu antlaşmayla doğu sınırımız kesinleşti.

Ankara Antlaşması (20 Ekim 1921) Fransa’nın güneyde milis güçleri yenilmesi, İngiltere ile yaşadığı ayrılıklar, Sakarya savaşının kazanılması, dış politikadaki başarılar ve Rusya ile ittifak yapılması anlaşmada etkili olmuştur. Savaşın sona ermesi ve kuvvetlerin yeni sınırlara çekilmesi Esirlerin karşılıklı olarak serbest bırakılması Suriye sınırının Hatay bölgesi dışarıda kalacak şekilde çizilmesi Hatay’da özel bir yönetim kurularak halkın kültürel anlamda özgür bırakılması ve Türkçe’nin resmi dil kalması Süleyman Şah’ın Caber kalesindeki mezarının Türk toprağı olması kararlaştırıldı.

Sonuçları Fransa TBMM’yi ve Misak-ı Milli’yi tanıyan ilk İtilaf devleti olmuştur. Avrupa’da Türkiye’ye karşı oluşan blok parçalandı. Fransa ile savaş hali sona ermiş ve Fransa işgal ettiği bölgelerden çekilmiştir. Güney cephesi kapadığı için buradaki kuvvetler Batı cephesine kaydırılmıştır. Suriye sınırımız Hatay hariç kesin şeklini aldı. Hatay’ın alınamaması Misak-ı Milli’ye aykırı olmuştur. Fransızlar çekilirken bıraktıkları çok sayıda silah ve cephane Türk ordusunun gücünü artırmıştır.

Büyük Taarruz Taarruz öncesi; Askere taarruz talimi yaptırılmış, Orduya silah ve asker takviyesi yapılmış, Başkumandanlık yasası süresiz uzatılmış, Diplomatik girişimler yapılmış, Taarruz hazırlıkları ve planı gizli tutulmuştur. 26 Ağustos sabahı Türk topçuların ateşiyle başlayan savaş 30 Ağustos günü Yunan ordusunun Akarçay vadisinde bozguna uğratılmasıyla son bulmuştur. Bu savaş Başkumandanlık Meydan Muharebesi olarak tarihe geçti.

Yunan orduları komutanı Trikopis esir edilmiştir Yunan orduları komutanı Trikopis esir edilmiştir. İngilizler bu galibiyet sonrası ateşkes istemişler ancak reddedilmiştir. 1 Eylül’den itibaren Mustafa Kemal’in ilk hedefiniz Akdeniz’dir emri ile taarruza devam eden ordu, 2 Eylül’de Uşak, 7 Eylül’de Manisa, 9 Eylül’de İzmir kurtarılmıştır. Milli Mücadele’nin askeri safhası sona ermiştir. Anadolu’dan Türkleri atma fikri başarısız oldu. Milli Mücadele İslam dünyasından emperyalistlere karşı örnek teşkil etti. Ordu Boğazlara yönelince İngiltere çatışma çıkacağı tehdidinde bulunmuş ancak Türk tarafı geri adım atmamıştır. İngiltere diğer devletlerden umduğu desteği bulamayınca anlaşmaya razı olmuştur.

Mudanya Antlaşması (3-11 Ekim 1922) Türkiye, İngiltere, Fransa ve İtalya katılmış, Yunanistan’ı İngiltere temsil etmiştir. Türk tarafını İsmet Paşa temsil etmiştir. Türk tarafının isteği Doğu Trakya’nın boşaltılması olmuş, bu gerçekleşmeyince ilişkiler kesilmiştir. Mustafa Kemal’in Türk ordusuna Çanakkale ve Kocaeli yönünde ilerlemesi emri üzerine 11 Ekim’de antlaşma yapıldı. Sonuçları: Milli Mücadele’nin siyasi safhası başlamıştır. İstanbul, Boğazlar ve Trakya savaşılmadan kurtarılmıştır. Misak-ı Milli büyük oranda gerçekleşmiştir. İstanbul, İzmit ve Trakya TBMM’ye bırakılmıştır. (İstanbul’un yönetimi TBMM’ye geçtiği için Osmanlı Devleti hukuken sona ermiştir.)