GÜMRÜK MÜSTEŞARLIĞI HARİÇTE İŞLEME REJİMİ
REJİMİN TANIMI Serbest dolaşımdaki eşyanın daha ileri safhada işlenmek, tamir edilmek veya yenilenmek üzere Türkiye Gümrük Bölgesinden geçici olarak ihracı ve bu faaliyetler sonucunda elde edilen ürünlerin ithalat vergilerinden tam veya kısmi muafiyetten yararlanarak serbest dolaşıma girmesine ilişkin faaliyetleri kapsar.
REJİMİN YASAL DAYANAKLARI 4458 sayılı Gümrük Kanununun 135 ila 149 uncu maddeleri, Gümrük Yönetmeliğinin 395 ila 414 üncü maddeleri, 15.03.2007 tarihli, 2007/11864 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı eki Hariçte İşleme Rejimi Kararı, 11.05.2007 tarihli, 26519 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 2007/5 sayılı Hariçte İşleme Rejimi Tebliği, 28.09.2006 tarihli, 26303 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Türkiye ile Avrupa Topluluğu Arasında Oluşturulan Gümrük Birliğinin Uygulanmasına İlişkin Esaslar Hakkında Karar(2006/10895 sayılı Karar-Köprü Mevzuat) 30.05.2009 tarihli, 27243 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 1 Seri Nolu Hariçte İşleme-Geçici İhracat Gümrük Genel Tebliği
REJİMİN AMACI Türkiye dışındaki ucuz işgücü maliyetinden faydalanmak, Türkiye’de olmayan teknoloji ve kalite standartlarından faydalanmak, İthal edilen eşyanın tamirini üreticisinin yapmasını sağlamak, vb.
HARİÇTE İŞLEME REJİMİNDE TEMEL KAVRAMLAR Geçici ihracat eşyası İşleme faaliyetleri İşlem görmüş ürün Verimlilik oranı Tam muafiyet Kısmi muafiyet
İZİN ŞARTLARI Türkiye Gümrük Bölgesinde yerleşik kişi İşlem görmüş ürün içinde geçici ihraç eşyasının tespit edilebilmesi Yerli üreticilerin temel ekonomik çıkarlarının olumsuz etkilenmemesi
İZİN MERCİ DTM Maden İhracatçı Birliklerinin bağlı olduğu İBGS Gümrük İdaresi
DTM HAMMADDE YARDIMCI MADDE YARIMAMUL, MAMUL AMBALAJ MALZEMELERİ “Daha ileri düzeyde işlem görmesi” HARİÇTE İŞLEME İZİN BELGESİ
MADEN İHRACATÇI BİRLİKLERİNİN BAĞLI OLDUĞU İBGS’LER MADEN CEVHERİ VE KONSANTRELERİ MADEN VE METALLERDEN MAMUL EŞYA KIYMETLİ MADEN VE TAŞLAR “İzabe edilme, işlenme, ayrıştırma” HARİÇTE İŞLEME İZNİ
GÜMRÜK İDARESİ TAMİR AMAÇLI HARİÇTE İŞLEME (Garanti hük.uyarınca/ithal edilecek eşyada ambalaj malzemesi olarak kullanılmak üzere/imalat hatası nedeniyle/stüdyo banyo,post prodüksiyon işl. İçin geçici ihraç edilecek filmler/ses bantları dahil) STANDART DEĞİŞİM SİSTEMİ HARİÇTE İŞLEME İZNİ
Belge/İzin Süresi Normal süre: Azami 12 ay Ek süre (Gerekçeli talep) : Belgede orj. sürenin 1 / 2 si kadar İzinde 12 aya kadar Mücbir sebep/fevk. hallerde, hal süresi dikkate alınır.
TAMİR AMAÇLI HARİÇTE İŞLEME Gümrük Müdürlüğünce onaylanan beyanname izin hükmündedir. İhracat rejimi hükümlerine göre işlemleri yapılır. TCGB 44 no.lu kutusuna, işleme faaliyetinin mahiyeti, eşya marka, seri no, model yılı ve özel işaretleri kaydedilir Ayniyet tespiti GY. Md. 475 çerçevesinde yapılır.
TAMİR AMAÇLI HARİÇTE İŞLEME Eşyanın tamir edilebilir olduğunun gümrük idaresince tespiti gerekir. Mümkün değilse; sorumlu yetkili servisten alınacak teknik rapor Veya, sanayi odası / tic. ve san. odasından alınacak belgenin gümrük idaresine tevsiki.
VERGİLENDİRME İşlem görmüş ürünlere ait ithalat vergileri tutarı - Geçici ihracat eşyasına en son işleme faaliyetine tabi tutulduğu ülkeden aynı tarihte ithal edilse idi uygulanacak olan ithalat vergileri tutarı.
VERGİLENDİRME Bedelsiz tamir amaçlı HİR; Tamiratın garanti nedeniyle sözleşmeye bağlı olarak veya kanuni bir yükümlülüğe dayanarak ya da bir imalat hatası nedeniyle bedelsiz yapıldığının kanıtlanması halinde, serbest dolaşıma ithalat vergilerinden tam muaf olarak girer. (Söz konusu eşyanın serbest dolaşıma ilk girişi sırasında kusurlu olduğunun dikkate alınarak işlem yapılmış olması halinde, bu hüküm uygulanmaz.)
VERGİLENDİRME Bedelli tamir amaçlı HİR; Tamiratın bedel karşılığında yapıldığı hallerde, ithalat vergileri, gümrük kıymeti olarak tamir masraflarına eşit bir tutar dikkate alınarak, işlem görmüş ürünlerin serbest dolaşıma giriş beyannamesinin tescil edildiği tarihte, bu ürünlere uygulanacak vergi oranı ve diğer vergilendirme unsurlarına istinaden belirlenir.
GÜMRÜK İDARESİNCE YAPILACAK İŞLEMLER HİİB’de/hariçte işleme izninde belirtilen değer ve miktarı geçmemek üzere, belge/izin süresi (ek süreler dahil) içerisinde eşyanın ihracına ve ithaline müsaade edilir. İhracat rejiminde ihracı belli kurum veya kuruluşun müsaadesine bırakılmış mallar için, ilgili yerin müsaadesi ihr. esnasında aranır. Gümrük idaresince, gümrük beyannamesi üzerine belge/izin tarih ve sayısı kaydedilir.
GÜMRÜK İDARESİNCE YAPILACAK İŞLEMLER Ayrıca, gümrük beyannamesinde yer alan bilgiler, gümrük idaresince belgenin/iznin ihraç ve ithal edilen eşya ile ilgili bilgiler bölümüne kaydedilir. Tamirat amaçlı, garanti hükümleri uyarınca / bir imalat hatası nedeniyle TGB dışına / serbest bölgelere gönderilen ve işleme faaliyetinin sonucunda ithal edilen eşya ve/veya önceden ithalat uygulamasına ilişkin işlemler, gümrük idaresince gümrük mevzuatı çerçevesinde sonuçlandırılır.
İTHALATIN GERÇEKLEŞTİRİLMESİ İthali taahhüt edilen işlem görmüş ürün, ithalat rejimi ve gümrük mevzuatına uygun şekilde Türkiye Gümrük Bölgesine (serbest bölgeler hariç) girer.
İTHALATIN GERÇEKLEŞMEMESİ İthali taahhüt edilen işlem görmüş ürünün ithalatı gerçekleşmezse, geçici ihraç edilen ilgili eşyanın aynen ihraç edildiği haliyle geri getirilmesi gerekir. Üçgen trafik uygulaması durumunda, ihracat gümrük idaresince INF2 Formu düzenlenmesi kaydıyla, işlem görmüş ürün/geç. İhraç eşyasının yurda getirilmesine gerek yoktur.
KAPATMA MÜRACAATI Belgeler için, süre sonundan itibaren 1 ay içerisinde üyesi olunan İBGS’ye, İzinler için, aynı süre içerisinde, izni veren İBGS’ye, Müracaat edilmesi zorunludur. (Müracaat edilmezse, ilgili İBGS 10 iş günü içerisinde firmayı yazı ile bilgilendirir)
KONTROL Firmaların gönderdiği listeler ile HİR Belgesinde kayıtlı bilgiler karşılaştırılır. İhraç edilen eşyanın ithal edilen işlem görmüş ürünün üretiminde kullanıldığı tespit edilir. İhracat ve İthalat işlemlerinin belgedeki şartlara uygun yapıldığı tespit edilir.
İPTAL Hariçte İşleme İzin Belgesi/İzin sahibinin talebi Tebliğ hükümlerine uyulmadığının tespiti Bilgi ve belgelerin gerçek dışı olduğunun tespiti Belge/izin üzerinde tahrifat yapıldığının tespiti
Hariçte İşleme Tedbirlerine Uyulmaması Belgede/izinde kayıtlı miktar ve değerin üzerinde ithalat : Belge/izin iptalinde, bu kapsamda yapılmış ithalat : BU KISMA TEKABÜL EDEN İTHALATTAN DOĞAN VERGİ İTHAL TARİHİ İTİBARIYLA 4458 SAY. GK +6183 SAY. KANUN
Hariçte İşleme Tedbirlerine Uyulmaması Belge/izin kapsamında ithalat yoksa : GEÇİCİ İHRAÇ EŞYASININ İHRACATINDA VARSA ALINMASI GEREKEN VE TEMİNATA BAĞLANAN/ ALINMAYAN VERGİ, İHRAÇ TARİHİ İTİBARIYLA 4458 SAY. GK. +6183 SAY. KANUN
Hariçte İşleme Tedbirlerine Uyulmaması Sahte beyanname ve belge kullanımı ile belge üzerinde tahrifat varsa; İTHALATA İLİŞKİN VERGİ İLGİLİLER HAKKINDA KANUNİ İŞLEM 1 YIL SÜREYLE HİR’DEN YARARLANDIRMAMA
Usulsüzlük Cezası Hariçte işleme izin belgesi/izni kapsamında geçici olarak ihraç edilen eşyanın süre bitiminden sonra aynen geri getirilmesi halinde 4458 sayılı Gümrük Kanunun 241 inci maddesi uyarınca usulsüzlük cezası uygulanır.
Standart Değişim Sistemi Hariçte işleme rejimi kapsamında ikame ürün olarak adlandırılan ithal eşyasının, Tamir edilmek istenen eşyanın yerine, Eşya tamir edilip geri getirilinceye kadar geçen süre içerisinde kullanılmak üzere, Geçici olarak ithal edilerek kullanılması, Standart değişim sistemi kapsamında mümkündür.
Standart Değişim Sistemi Bu durumda geçici ihracat eşyası ile ikame eşyanın gümrük işlemleri aynı gümrük müdürlüğü tarafından yapılır.
Standart Değişim Sistemi Önceden ithalat koşulu: SDS kapsamında tamir amacıyla geçici ihraç edilecek eşyanın, önceden ihraç edilmesinin üretimi durduracak, ekonomik kayba neden olacak ve sistemin işleyişini bozacak nitelikte olduğunun bir dilekçe ile gümrük müdürlüğüne bildirilmesi, ithalat vergileri tutarını karşılayan teminat verilmesi.
Standart Değişim Sistemi İkame ürünün, tamirata konu olan geçici ihraç eşyası ile aynı tarife pozisyonuna girmesi, aynı ticari nitelikte ve aynı teknik özelliklere sahip olması gerekir. Geçici ihraç eşyasının ihracattan önce kullanılmış olması halinde, ikame ürünün de yeni olmaması ve kullanılmış olması gerekir. (İkame ürünün satış sözleşmesindeki garanti hükümleri uyarınca veya kanuni bir yükümlülük ya da bir imalat hatası nedeniyle bedelsiz olarak verilmesi halinde, kullanılmış eşya yerine yeni eşya getirilebilir.)
ÜÇGEN TRAFİK Gümrük birliği gümrük bölgesinin bir parçasından geçici olarak ihraç edilmiş olup, üçüncü ülkede işlem görmüş ürünlerin gümrük birliği gümrük bölgesinin diğer parçasında kısmi veya tam gümrük vergisi muafiyetiyle serbest dolaşıma girmesi usulünü ifade eder.
ÜÇGEN TRAFİK Üçgen Trafikte INF 2 Belgesi Kullanılır. Üçgen trafik kullanımına izin veren gümrük idaresi tarafından (ihraç eden idare) düzenlenir.
ÜÇGEN TRAFİK Belge kapsamında vergi muafiyeti sağlar. INF 2 Formu ile yapılan gümrük işlemlerinde, Dış Ticaret Müsteşarlığınca verilen HİİB mutlaka aranır. Söz konusu belge tarih ve sayısı INF2 Bilgi Formunun 6 numaralı kutusuna kaydedilir.
ÜÇGEN TRAFİK - Vergilendirme Topluluğa üye ülkelerden üçüncü ülkelere gönderilerek işlem görmüş ürünlerin INF 2 Bilgi Formu kapsamında Türkiye Gümrük Bölgesi’nde serbest dolaşıma girmesi talep edildiğinde, HİR kapsamı eşyanın vergileri, yükümlünün talep etmesi ve söz konusu eşyanın,
ÜÇGEN TRAFİK - Vergilendirme Topluluk veya Türkiye menşeli olması veya Topluluk veya TGB’de sıfırdan yüksek bir gümrük vergisi oranı ile serbest dolaşıma sokulmuş üçüncü ülke menşeli olması halinde, Gümrük kıymeti: HİR kapsamında yapılan işlemin maliyetine eşit bir tutar. (İşlem görmüş ürünlerin serbest dolaşıma giriş beyannamesinin tescil edildiği tarihte, bu ürünlere uygulanacak vergi oranı ve diğer vergilendirme unsurlarına istinaden belirlenir.)
TEŞEKKÜRLER Eda Bayramoğlu Gümrük Uzmanı