Serbest Meslek Kazancı

Tanım Her türlü serbest meslek faaliyetinden doğan kazançlar serbest meslek kazancıdır. Bir faaliyetin serbest meslek faaliyeti olarak kabulü için; Sermayeden ziyade şahsi mesaiye, ilmi veya mesleki bilgiye veya ihtisasa dayalı olması, İşlerin işverene tabi olmaksızın şahsi sorumluluk altında kendi nam ve hesabına yapılması, Ticari mahiyette olmaması, Süreklilik göstermesi, gerekmektedir.

Serbest Meslek Faaliyetinin Devamlı Olarak Yapıldığını Gösteren Belirtiler (İşe Başlama Belirtileri) Muayenehane, yazıhane, atölye gibi özel iş yerleri açmak, Çalışılan yere tabela, levha gibi mesleki faaliyette bulunulduğunu ifade eden alametleri asmak, Her ne şekilde olursa olsun devamlı olarak mesleki faaliyette bulunduğunu gösteren ilanlar yapmak, Serbest olarak mesleki faaliyette bulunmak üzere mesleki teşekküllere kaydolunmak. Mesleki teşekküllere kaydolunanlardan görevleri veya durumları icabı bilfiil mesleki faaliyette bulunmayacak olanlar bildirmelerinde bu durumu da açıklarlar.

Serbest Meslek Erbabı Kabul Edilenler Gümrük komisyoncuları, bilumum borsa ajan ve acenteleri, noterler, noterlik görevini ifa ile mükellef olanlar, Bizzat serbest meslek erbabı tarifine girmemekle beraber, serbest meslek erbabını bir araya getirerek teşkilat kurmak veya bunlara sermaye temin etmek suretiyle veya sair suretlerle serbest meslek kazancından hisse alanlar, Serbest meslek faaliyetinde bulunan kolektif ve adi şirketlerde ortaklar, adi komandit şirketlerde komanditeler, Dava vekilleri, müşavirler, kurumlar ve tüccarlarla serbest meslek erbabının ticari ve mesleki işlerini takip edenler ve konser veren müzik sanatçıları, İşe başlama belirtilerinden en az ikisini taşıyan ebe, sünnetçi, sağlık memuru, arzuhalci, rehber gibi mesleki faaliyette bulunanlar.

Vergiyi Doğuran Olay Serbest meslek erbaplarında Gelir Vergisi açısından vergiyi doğuran olay “tahsilat esasına” bağlanmıştır Serbest meslek erbabı hizmeti ister geçmişte vermiş olsun isterse gelecekte verecek olsun, hizmetin verildiği dönemle ilişkilendirilmeksizin, bu hizmetin karşılığını teşkil eden bedel hangi dönemde tahsil edilmişse vergiyi doğuran olayın da o dönemde ortaya çıktığı kabul edilir. Bankaya, notere, postaya para yatırılması, serbest meslek kazancı olarak doğan alacağın başka bir şahsa temliki veya müşterisine olan borca takası tahsil hükmündedir.

Kazancın Tespiti Serbest meslek kazancı elde eden herkes gerçek usulde vergilendirilir. Kazancın tespiti için işletme defterine benzeyen bir serbest meslek kazanç defteri tutulur. Serbest meslek kazancı, bir hesap dönemi içinde serbest meslek faaliyeti karşılığı olarak tahsil edilen para ve ayınlar ve diğer suretlerle sağlanan ve para ile temsil edilebilen menfaatlerden bu faaliyet dolayısıyla yapılan giderler indirildikten sonra kalan farktır. Vergi, resim, harç, keşif, şahitlik, bilirkişilik, ekspertiz gibi hususlara harcanmak üzere müşteri veya müvekkilden alınan paralar tamamen bu işlere harcanması şartıyla hasılat kabul edilmez. Alınan paranın harcanmayan kısmı hasılat yazılır. ATİK lerin elden çıkarılması halinde VUK na göre hesaplanan müspet fark (kazanç) da hasılat olarak dikkate alınacaktır.

Kazançtan İndirilebilen Giderler Mesleki kazancın elde edilmesi ve idame ettirilmesi için ödenen genel giderler, (İkametgahının birkısmını işyeri olarak kullananlar, ikametgah için ödedikleri kiranın tamamı ile ısıtma ve aydınlatma gibi diğer giderlerin yarısını indirebilirler. İşyeri kendi mülkü olanlar kira yerine amortismanı, ikametgahı kendi mülkü olup bunun bir kısmını işyeri olarak kullananlar amortismanın yarısını gider yazabilirler.) Hizmetli ve işçilerin işyerinde veya işyerinin müştemilatındaki iaşe ve ibate giderleri, tedavi ve ilaç giderleri, sigorta primleri ve emeklilik aidatı, Mesleki faaliyetle ilgili seyahat ve ikamet giderleri, Mesleki faaliyette kullanılan tesisat, demirbaş eşya ve envantere dahil taşıtlar için Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre ayrılan amortismanlar,

Kazançtan İndirilebilen Giderler Kiralanan veya envantere dahil olan ve işte kullanılan taşıtların giderleri, Alınan mesleki yayınlar için ödenen bedeller, Mesleki faaliyetin ifası için ödenen mal ve hizmet alım bedelleri, Serbest meslek faaliyetleri dolayısıyla emekli sandıklarına ödenen giriş ve emeklilik aidatları ile mesleki teşekküllere ödenen aidatlar, Mesleki kazancın elde edilmesi ve idame ettirilmesi için ödenen meslek, ilan ve reklam vergileri ile işyerleriyle ilgili ayni vergi, resim ve harçlar, Mesleki faaliyetle ilgili olarak kanun, ilam ve mukavelenameye göre ödenen tazminatlar, Sakatlık indirimi.

Kazançtan İndirilemeyen Giderler Her türlü para cezaları ve vergi cezaları ile serbest meslek erbabının suçlarından doğan tazminatlar, Serbest meslek erbabının gelir vergisi ile diğer şahsi vergileri ve AATUHK hükümlerine göre ödenen cezalar, faizler, zamlar, MTV ile Özel İletişim vergileri.

Serbest Meslek Kazancında Vergilendirme ve Stopaj Gerçek usulde serbest meslek kazancı yıllık beyanname ile vergilendirilir. (Vergi tevkifatı yapmak zorunda olan) Sorumlular, serbest meslek faaliyetine ilişkin ödemelerinde, noterde yapılan ödemeler dışında, % 20 oranında stopaj yapmak zorundadırlar. Yapılan stopajlar daha sonra yıllık beyannameden mahsup edilir. Stopaj oranı telif kazançları niteliğindeki kazançlarda %17’dir. Telif kazançları için beyanname verilmez, defter tutulmaz. Serbest meslek kazancı elde eden dar mükellefse stopaj oranı %20’dir. Serbest meslek ödemesini, kesinti yapmak zorunda olmayan kişilerin yapması nedeniyle ödenirken kesinti yapılmamışsa, serbest meslek kazancı elde edildiği tarihten itibaren 15 gün içinde münferit beyanname ile vergi dairesine beyan edilir ve gelir vergisi ödenir.

Serbest Meslek Kazancında Vergilendirme ve Stopaj Gerçek usulde vergilendirilen serbest meslek erbabı, mesleki faaliyetlerinden kazanç elde etmemiş olsa dahi, mutlaka yıllık beyanname vermek zorundadır. Serbest meslek kazançları üzerinden geçici vergi (%15) ödenir. Biletle girilen yerlerde faaliyette bulunan dar mükellefiyete tabi olan serbest meslek erbapları diledikleri takdirde, bilet bedelleri tutarından bu bedellere dahil resimler düşüldükten sonra kalan tutarın yarısını safi kazanç sayılmak suretiyle vergilendirilir.

Vergi Muaflığı Aşağıda belirtilen şartlardan en az ikisini taşımayan, Özel işyeri açmak, Meslek birliğine kayıt olmak, Tabela veya levha asmak, İlan vermek. Son nüfus sayımına göre belediye içi nüfusu 5.000’i aşmayan yerlerde faaliyette bulunan ebe, sünnetçi, sağlık memuru, arzuhalci, rehber gibi mesleki faaliyette bulunanlar gelir vergisinden muaftır.

Telif Kazançları Vergi İstisnası Müellif, mütercim, heykeltraş, hattat, ressam, bestekar, bilgisayar programcısı ve mucitler ve yukarıda sayılanların kanuni mirasçılarına ait (Mansup Mirasçılar Hariç); Şiir, roman, makale, bilimsel araştırma ve incelemeleri, bilgisayar yazılımı, röportaj, karikatür, fotoğraf, film, video band, radyo ve televizyon senaryo ve oyunu, gibi eserlerin satışından, kiralanmasından, devir ve temlikinden doğan kazançlar vergiden istisnadır. Bu eserlerin sahibi ve mirasçıları dışındakiler tarafından kiraya verilmesi durumunda elde edilen gelir GMSİ, satılması durumunda diğer kazanç ve irat (değer artış kazancı) olarak vergilendirilmektedir.

Sergi ve Panayır Kazançları İstisnası Dar mükellef serbest meslek erbabının, hükümetin izniyle açılan sergi ve panayırlarda yaptıkları serbest meslek faaliyetinden elde ettikleri kazançlar vergiden istisna edilmiştir.