TÜRKİYEDEKİ ENERJİ VERİMLİLİĞİ MEVZUATI Ekim 2009 İstanbul Büyükşehir Belediyesi Fen İşleri Daire Başkanlığı Şehir Aydınlatma ve Enerji Müdürlüğü

Genel Enerji Durumu 2006 yılında, ülkemizin genel enerji tüketimi 92,3 Milyon TEP olarak gerçekleşmiştir. Genel enerji talebimizin 2010 yılında 126 milyon TEP’e, 2020 yılında ise 222 milyon TEP’e ulaşması beklenmektedir. Türkiye’nin enerji ithal oranı 2005 yılı itibariyle %72’dir ve yıllık % 4-5 arası artmaktadır.

Genel Enerji Durumu Türkiye, enerji üretim kapasitesinin enerji talebini karşılayamaması nedeniyle enerji ithal eden bir ülke konumundadır. (%72) Yurdumuz genelinde enerji yoğunluğu OECD ülkelerinin iki katı kadardır. Enerji verimliliği konusunda, Enerji Bakanlığı bünyesinde Elektrik İşleri Etüt İdaresi (EİEİ) Genel Müdürlüğü uzun süredir çalışmalar yürütmekte olup; enerji verimliliğinin artırılması için etüt, eğitim, bilinçlendirme, istatistik,değerlendirme ve mevzuat geliştirme faaliyetleri devam etmektedir.

Genel Enerji Durumu * Kaynak EİE

Genel Enerji Durumu * Kaynak EİE

Türkiye’de Enerji Faaliyetlerinde Önemli Gelişmeler : TARİH AÇIKLAMA (1980) Enerji tasarrufu çalışmaları, tarafından başlatılmıştır. (1988-1991) Politika ve program çalışmalarına ağırlık verilmiştir (1992) Ulusal Enerji Tasarrufu Merkezi (UETM) kurulması (Kasım 1995) Sanayide Enerji Yönetimi Yönetmeliği (2000) Binalarda Isı Yalıtım Kuralları Standardı ve Yönetmeliği (Mayıs 2007) Enerji Verimliliği Kanunu Kanun No. 5627 (Ekim 2008) Enerji Kaynaklarının ve Enerjinin Kullanımında Verimliliğin Artırılmasına Dair Yönetmelik Sayı: 27035 (Aralık2008) Binalarda Enerji Performansı Yönetmeliği Sayı: 27075 (Haziran2008) Ulaşımda Enerji Verimliliğinin Artırılmasına İlişkin Usul Ve Esaslar Hakkında Yönetmelik

5627 Sayılı Kanun: Enerjinin etkin kullanılması, israfın önlenmesi, enerji maliyetlerinin ekonomi üzerindeki yükünün hafifletilmesi ve çevrenin korunması için enerji kaynaklarının ve enerjinin kullanımında verimliliğin artırılması amacı ile 5627 Sayılı “Enerji Verimliliği Kanunu” 02 Mayıs 2007 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Bu kanun ile kurum ve kuruluşların yetki çerçevesi belirlenmiş, enerji yöneticisi kavramı ortaya konmuş ve enerji yöneticilerinin nerelerde görev yapmalarının zorunlu olduğu belirlenmiştir. Kanun bünyesinde verimlilik artırıcı projelere verilebilecek destekler hakkında da açıklamalar getirilmiştir.

Enerji Kaynaklarının ve Enerjinin Kullanımında Verimliliğin Artırılmasına İlişkin Yönetmelik: Bu yönetmeliğin amacı; enerjinin etkin kullanılması, enerji israfının önlenmesi, enerji maliyetlerinin ekonomi üzerindeki yükünün hafifletilmesi ve çevrenin korunması için enerji kaynaklarının ve enerjinin kullanımında verimliliğin artırılmasına ilişkin usul ve esasları düzenlemektir. Yönetmelik; kurumların ve şirketlerin yetkilendirilmesi, denetimi, tesislerde enerji yönetim biriminin kurulması, eğitim ve sertifikalar, verimlilik artırıcı projelerin desteklenmesi, talep tarafı yönetimi ile elektrik enerjisi üretimi, iletimi ve dağıtımında enerji verimliliğinin artırılmasına yönelik uygulamalar hakkında düzenlemeler yapmaktadır.

Enerji Kaynaklarının ve Enerjinin Kullanımında Verimliliğin Artırılmasına İlişkin Yönetmelik: Bu yönetmelikle yapılan bazı düzenlemeler: Enerji etüdü sürecinde yapılan çalışmlar; - Ön Etüt: - Ön Etüt Brifingi: - Detaylı Etüt: - Raporlama: Ön etüt ve detaylı etüt raporlarının formatları Elektrik İşleri Etüt İdaresi Genel Müdürlüğü tarafından 06.02.2009 tarih ve 27133 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan “5627 Sayılı Enerji Verimliliği Kanunu Kapsamında Yapılacak Yetkilendirmeler, Sertifikalandırmalar, Raporlamalar ve Projeler Konusunda Uygulanacak Usul ve EsaslarHakkında Tebliğ” ile belirlenmiştir.

Enerji Kaynaklarının ve Enerjinin Kullanımında Verimliliğin Artırılmasına İlişkin Yönetmelik: Bu yönetmelikle yapılan bazı düzenlemeler: Toplam inşaat alanı en az 20.000 m2 veya yıllık toplam enerji tüketimi 500 TEP ve üzeri olan ticarî binaların ve hizmet binalarının yönetimleri ile toplam inşaat alanı en az 10.000 m2 veya yıllık toplam enerji tüketimi 250 TEP ve üzeri olan kamu kesimi binalarının yönetimleri, yönetimlerin bulunmadığı hallerde bina sahipleri enerji yöneticisi görevlendirir veya şirketlerden veya enerji yöneticilerinden hizmet alır.

Enerji Kaynaklarının ve Enerjinin Kullanımında Verimliliğin Artırılmasına İlişkin Yönetmelik: Bu yönetmelikle yapılan bazı düzenlemeler: Enerji etütleri kapsamında etüt profilleri yıllık bazda ele alınır; - Girdi Profili - Atık Profili - Kayıp-Kaçak Profili - Verimsizlik Profili - İsraf Profili - Emisyon Profili - Enerji Yönetim Profili

Enerji Kaynaklarının ve Enerjinin Kullanımında Verimliliğin Artırılmasına İlişkin Yönetmelik: Bu yönetmelikle yapılan bazı düzenlemeler: Enerji etüdü sürecinde yapılan çalışmlar; - Ön Etüt: - Ön Etüt Brifingi: - Detaylı Etüt: - Raporlama: Ön etüt ve detaylı etüt raporlarının formatları Elektrik İşleri Etüt İdaresi Genel Müdürlüğü tarafından 06.02.2009 tarih ve 27133 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan “5627 Sayılı Enerji Verimliliği Kanunu Kapsamında Yapılacak Yetkilendirmeler, Sertifikalandırmalar, Raporlamalar ve Projeler Konusunda Uygulanacak Usul ve EsaslarHakkında Tebliğ” ile belirlenmiştir.

Enerji Kaynaklarının ve Enerjinin Kullanımında Verimliliğin Artırılmasına İlişkin Yönetmelik: Bu yönetmelikle yapılan bazı düzenlemeler: Endüstriyel işletmelerin ve organize sanayi bölgelerinin yönetimleri, binaların sahipleri veya yönetimleri, aşağıdaki sürelere uygun olarak enerji yöneticisi görevlendirir ve görevlendirdikleri enerji yöneticilerinin kimlik bilgileri ile özgeçmiş, adres ve iletişim bilgilerini EİE’ ye bildirir. Enerji etüdü, enerji tasarruf potansiyellerini, enerji atıklarını ve sera gazı emisyonlarını belirlemek,bunlarla ilgili geri kazandırıcı veya önleyici tedbirleri teknik ve ekonomik boyutları ile ortaya koymak amacıyla yapılır.

Enerji Kaynaklarının ve Enerjinin Kullanımında Verimliliğin Artırılmasına İlişkin Yönetmelik: Bu yönetmelikle yapılan bazı düzenlemeler: Yıllık toplam enerji tüketimi 1000 TEP’ten az olan endüstriyel işletmelere yönelik çalışmalar yapmak üzere, organize sanayi bölgelerinde enerji yöneticisinin sorumluluğunda enerji yönetim birimi kurulur. Bu birimlerde enerji yöneticisi dışında en az iki teknik eleman çalıştırılır. Kamu kesimi dışında kalan ve yıllık toplam enerji tüketimleri 50.000 TEP ve üzeri olan endüstriyel işletmelerde enerji yöneticisinin sorumluluğunda enerji yönetim birimi kurulur. Bu birimlerde enerji yöneticisi dışında en az bir makina ve bir elektrik veya elektrik-elektronik mühendisi çalıştırılır.

Binalarda Enerji Performansı Yönetmeliği : Yönetmeliğin amacı: Dış iklim şartlarını, iç mekan gereksinimlerini, mahalli şartları ve maliyet etkinliğini de dikkate alarak, bir binanın bütün enerji kullanımlarının değerlendirilmesini sağlayacak hesaplama kurallarının belirlenmesini, birincil enerji ve karbondioksit (CO2) emisyonu açısından sınıflandırılmasını, yeni ve önemli oranda tadilat yapılacak mevcut binalar için minimum enerji performans gereklerinin belirlenmesini, yenilenebilir enerji kaynaklarının uygulanabilirliliğinin değerlendirilmesini, ısıtma ve soğutma sistemlerinin kontrolünü, sera gazı emisyonlarının sınırlandırılmasını, binalarda performans kriterlerinin ve uygulama esaslarının belirlenmesini ve çevrenin korunmasını düzenlemektir.

Binalarda Enerji Performansı Yönetmeliği : Yönetmelik bünyesinde yapılan diğer dikkat çekici düzenlemeler : Yeni yapılacak binalarda; toplam kullanım alanının 1.000 m2’den büyük olması halinde merkezi ısıtma sistemi yapılması. Soğutma ihtiyacı 500 kW’dan ve soğutulacak toplam kullanım alanı 2000 m2’den büyük olan ticari ve hizmet amaçlı yeni yapılacak binalarda merkezi soğutma sistemi tasarımı zorunluluğu.

Binalarda Enerji Performansı Yönetmeliği : Yönetmelik bünyesinde yapılan diğer dikkat çekici düzenlemeler : 5000 m2'nin üzerindeki binalarda ısıtma, soğutma, havalandırma ve aydınlatma için, bilgisayar kontrollü bina otomasyon sistemi kurulması zorunluluğu. Yeni yapılacak binalarda yenilenebilir enerji sistemleri için tesbit edilen ilk yatırım maliyeti enerji ekonomisi göz önünde bulundurulmak suretiyle, inşaat alanı 20.000 m2’ye kadar olan binalarda 10 yıl, inşaat alanı 20.000 m2 ve daha büyük binalarda 15 yılda geri kazanılması durumunda bu sistemlerin yapılması zorunluluğu. Enerji Kimlik Belgesi hazırlanma zorunluluğu.(1000 m2, 10 yıl)

Binalarda Enerji Performansı Yönetmeliği : Yönetmelik bünyesinde yapılan diğer dikkat çekici düzenlemeler : Merkezi kullanım sıhhi sıcak su hazırlama amaçlı planlanan sistemlerde, sıhhi sıcak suyun sıcaklığı 60°C’yi geçmeyecek şekilde tasarlanması. Merkezi sıhhi sıcak su hazırlama sistemlerindeki pompa grupları, zamana, basınca veya akışkan debisine göre değişken devirli seçilir.

Binalarda Enerji Performansı Yönetmeliği : Yönetmelik bünyesinde yapılan diğer dikkat çekici düzenlemeler : Merkezi sıhhi sıcak su hazırlama sistemlerinde, sistem ekonomisini sağlayacak ekipmanların kullanılması gerekir. Merkezi sıhhi sıcak su sistemlerinde cihaz ve dağıtım hatları yalıtımlı olmalı ve her yıl bina işletmecisi tarafından kontrol ettirilerek raporlanmalıdır.

Binalarda Isı Yalıtımı Yönetmeliği : Bu Yönetmeliğin amacı; binalardaki ısı kayıplarının azaltılmasına, enerji tasarrufu sağlanmasına ve uygulamaya dair usul ve esasları düzenlemektir. Binalarda Enerji Performansı (BEP) yönetmeliği (Aralık 2009) ile Binalarda Isı Yalıtım Yönetmeliği yürürlükten kaldırılacaktır. Binalarda ısı Yalıtım yönetmeliği hesaplama standardı olan TS825, Binalarda Enerji Performansı (BEP) yönetmeliğinde de kullanılmaya devam edilecektir.

Binalarda Enerji Performansı Yönetmeliği :

Yönetmelikle Belediyelere; - Ulaşım Master Planlarının Yapılması, Ulaşımda Enerji Verimliliğinin Artırılmasına İlişkin Usul Ve Esaslar Hakkında Yönetmelik : Bu yönetmeliğin amacı; ulaşımda enerji verimliliğinin artırılması amacıyla; motorlu araçların birim yakıt tüketimlerinin düşürülmesine, araçlarda verimlilik standartlarının yükseltilmesine, toplu taşımacılığın yaygınlaştırılmasına, trafik akımının arttırılmasına yönelik çalışmaları düzenlemektir. Yönetmelikle Belediyelere; - Ulaşım Master Planlarının Yapılması, - Kent merkezlerinde araç kullanımını azaltıcı uygulamalar yapılması, - Toplu taşım sisteminin oluşturulması ve geliştirilmesi(Araç duraklarında modlararası taşımacılık, Raylı sistemler,ayrılmış yol uygulamaları v.b.) - Motorlu taşıtların şehir girişinde park edilebilmesi için otopark kurulması ve otoparktan şehir merkezine gidiş ve dönüş güzergâhlarında toplu taşım hizmetlerinin planlanması

Ulaşımda Enerji Verimliliğinin Artırılmasına İlişkin Usul Ve Esaslar Hakkında Yönetmelik : Yönetmelikle belediyelere; - Trafik sinyalizasyon sistemleri (LED li, Trafik Kontrol Donanımlı, Yeşil dalga uygulamaları) - Taksi Uygulamaları (Telefonlu, telsizli durak ve merkezi alanlarda taksi cepleri, bekleme alanları) - Doğalgaz dağıtım şebekesi bulunan şehirlerde toplu taşıma aracı olarak doğalgazlı araçlara öncelik verilmesi, - Tüketimlerin İzlenmesi ve Bildirilmesi (Taşınan yıllık yolcu sayısını, yolcu-km, araç-km verilerini, raylı sistemlerin ve karayolları sinyalizasyon sistemlerinin işletilmesi için kullanılan yıllık elektrik miktarını Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığına bildirilmesi) gibi sorumluluklar getirilmiştir.

Sonuç: Dünyadaki birincil enerji kaynak rezervlerinin sınırlı olması nedeniyle, tüketime arz edilen enerjinin verimli ve etkin kullanılması ve genel enerji tüketiminin, üretimi ve yaşam konforunu etkilemeden en aza indirilmesi büyük önem taşımaktadır. Türkiye’de bir birim katma değer yaratabilmek için birçok ülkeye göre daha çok enerji harcanmaktadır. Arz-talep istatistikleri ile üretim profilleri incelendiğinde Türkiye’de enerjinin verimli ve etkin kullanılmadığı ve tasarruf potansiyelinin yüksek olduğu anlaşılmaktadır. Türkiye’de enerjinin etkin kullanımına yönelik mevzuat çalışmaları devam etmektedir. Ancak hukuki düzenlemelerin başarılı olması için uygulamaya yönelik çalışmaların da yapılması gerekmektedir.( Teşvik,destek, altyapı v.b.)