SERMAYE MALİYETİ

SERMAYE( KAYNAK) MALİYETİ İşletmeler kararlarında kullanılan kaynakların sermaye maliyeti üstünde karlılık elde edildiği sürece firmalarının değerini (veya hisse senetlerinin değerini) en yüksek düzeye ulaştırma amacına ulaşabilirler.

SERMAYE( KAYNAK) MALİYETİ Kaynak maliyeti işletmenin sermaye yapısının optimal olup olmadığını belirlemede bir ölçüdür.

SERMAYE( KAYNAK) MALİYETİ İşletmeler farklı zamanlarda farklı sermaye yapısı seçenekleriyle karşı karşıya bulunurlar. Bu seçenekler arasındaki seçimlerinde sermaye maliyeti bir ölçü olarak değerlendirilir. İşletmelerin yabancı kaynak/ öz kaynak oranları zaman içerisinde değişim gösterir. Sermaye yapısında ortaya çıkan değişiklikler sermaye(kaynak) maliyetini etkiler.

HİSSE (PAY) SENEDİNİN ÇIKARILMASININ MALİYETİ İşletmenin hisse senedi çıkarması (pay senedi)yoluyla sağladığı kaynakların maliyeti D ke = +g Po

HİSSE SENEDİ ÇIKARILMASININ MALİYETİ ke = Hisse senedi çıkarmanın maliyeti D= Ortaklara dağıtılması beklenen temettü tutarı Po= Hisse senedi piyasa fiyatı g=İşletmenin temettü dağıtmada beklediği artış oranı

HİSSE SENEDİ ÇIKARILMASININ MALİYETİ İşletme hisse başına 20.-TL temettü dağıtmayı planlamaktadır. Hisse senetleri piyasada 180.-TL piyasa fiyatından işlem görmektedir.Gelecek yıllarda temettü dağıtımında 0,05 büyüme olacağı tahminlenmektedir. Hisse senetlerinin maliyeti ne kadar olur?

YENİ HİSSE SENEDİ ÇIKARILMASININ MALİYETİ İşletmenin yeni hisse senedi çıkarması yoluyla sağladığı kaynakların en az yüzde kaç kar sağlayan yatırım veya yatırımlara ayrılması gerektiğinin belirlenmesidir. Diğer bir deyişle yeni hisse senedi çıkarmanın şirkete maliyetinin ne olacağının saptanması gerekir. D ke = Po * (1-b)

YENİ HİSSE SENEDİ ÇIKARILMASININ MALİYETİ ke = Yeni hisse senedi çıkarmanın maliyeti D= Ortaklara dağıtılması beklenen temettü tutarı Po= Hisse senedi piyasa fiyatı (1-b)= Yeni hisse senedi çıkarma giderleri oranı

YENİ HİSSE SENEDİ ÇIKARILMASININ MALİYETİ İşletme hisse başına 20.-TL temettü dağıtmayı planlamaktadır. Hisse senetleri piyasada 180.-TL piyasa fiyatından işlem görmektedir. 200.000.-TL sermaye artırmı için yeni hisse senedi çıkarmayı planlamaktadır. Ortalama 8.000.-TL sermaye artış gideri olacaktır. Yeni çıkarılacak hisse senetlerinin maliyeti ne kadar olur?

YENİ HİSSE SENEDİ ÇIKARILMASININ MALİYETİ İşletmenin yeni hisse senedi çıkarması yoluyla sağlayacağı kaynaklarla işletmede bir büyüme ve temettü dağıtım oranında da bir artış tahminlenebilir. D ke = + g Po * (1-b)

YENİ HİSSE SENEDİ ÇIKARILMASININ MALİYETİ Şirketin hisse senetlerinin piyasa değeri 300.000 TL’ sı, hisse başına 0,15 kar beklentisi, yeni çıkarılan her bir 100.000 TL nominal değerli hisse senedi senedi için 0,02 oranında gider yapılacaktır. Bu sermaye artışı ile %10 oranında bir büyüme görüleceği tahmin edilmektedir. Yeni çıkarılacak hisse senetlerinin maliyeti ne kadar olur?

İMTİYAZLI HİSSE SENEDİ ÇIKARILMASININ MALİYETİ İşletme imtiyazlı hisse senedi çıkarması yoluyla sağlayacağı kaynaklar özkaynak ile yabancı kaynak arasında sağlanan fon niteliğindedir. Dp kp = Pp

İMTİYAZLI HİSSE SENEDİ ÇIKARILMASININ MALİYETİ kp = İmtiyazlı hisse senedi çıkarmanın maliyeti Dp= İmtiyazlı hisse senedi dağıtılması beklenen temettü tutarı Pp= İmtiyazlı hisse senedi piyasa fiyatı

İMTİYAZLI HİSSE SENEDİ ÇIKARILMASININ MALİYETİ Şirketin dönem net karı 400.000.-TL olup imtiyazlı hisse senetlerine 0,12 oranında kar payı dağıtacaktır. İmtiyazlı hisse senetlerinin piyasa fiyatı 210.-TL’dır Yeni çıkarılacak imtiyazlı hisse senetlerinin maliyeti ne kadar olur?

AMORTİSMANLARIN MALİYETİ İşletme ortalama sermaye maliyeti üstünde kar sağlayacak şekilde yatırımlarda kullanabiliyorsa, dağıtılmayarak işletmede tutmak akılcı olur. Amortismanlar ortalama sermaye maliyetinin hesabında ayrı bir bir öğe olarak dikkate alınmaz.

AMORTİSMANLARIN MALİYETİ Teknoloji yoğun olan ve karlı işletmelerde amortismanlar önemli birer fon kaynağıdır. Ayrılan amortismanların maliyeti işletmelerin ortalama sermaye maliyetine yaklaşık maliyetidir. Bu fonlar; Ortaklara dağıtılmada ya da borç ödemede, Yeni yatırımların finansmanında kullanılabilir.

DAĞITILMAMIŞ KARLARIN (OTOFİNANSMANIN)MALİYETİ Dağıtılmamış karların maliyeti fırsat maliyetidir. Ortakların yoksun kaldıkları kar payıdır. Karın otofinansman olarak bünyede tutulmasının nedeni;elde edilen karın dağıtılması durumunda ortakların alternatif kullanım alanlarından sağlamayı bekledikleri gelirden daha yüksek olmasıdır. Dağıtılmamış karların maliyeti; işletme ortaklarının sermaye payları üzerinden almayı bekledikleri karlılık oranına eşittir.

DAĞITILMAMIŞ KARLARIN MALİYETİ Kar dağıtıldığında ortaklar vergi etkisi olacaksa; kdk =ke(1-v) kdk= Otofinansman veya dağıtılmayan karların maliyeti ke =Özkaynak maliyeti V= Vergi oranı

DAĞITILMAMIŞ KARLARIN MALİYETİ Dt ko = + g Po Verginin etkisi dikkate alınmazsa = özkaynak maliyeti Şirket hisse başına 4.000 .-TL kazanmakta, 3.000 .-TL temettü ödemekte , hisse senetlerinin piyasa değeri 10.000. -TL’sı, geçmiş yıllarda karda ve temettü ödemelerinde %10 artış görülmüştür. Dağıtılmamış karların maliyeti (vergi etkili ve vergi etkisiz)ne kadar olur?

YABANCI KAYNAĞIN MALİYETİ Yabancı kaynak maliyeti, kaynağın firmaya sağladığı para girişi ile bunun gelecek dönemlerde faiz ve anapara taksiti olarak işletmeye getireceği para çıkışına eşitleyen faiz veya iskonto oranıdır. Yabancı kaynak maliyeti vergiden önce ve vergiden sonra olarak hesaplanır. Yabancı kaynağa ödenen faizler gider olarak yazıldığı için vergi matrahından düşüldüğünden vergi tasarrufu sağlar.

YABANCI KAYNAĞIN MALİYETİ Yabancı kaynağın vergiden önceki maliyeti vergiden sonraki maliyetinden daha yüksektir. VERGİDEN ÖNCEKİ MALİYET = İd VERGİDEN SONRAKİ MALİYET İi= İd ( 1-v ) İd = Yabancı kaynağın vergiden önceki maliyeti v= Vergi oranı İi= Yabancı kaynağın vergiden sonraki maliyeti

YABANCI KAYNAĞIN MALİYETİ Karlı olmayan ve vergi muafiyeti bulunan işletmelerde yabancı kaynak maliyeti vergiden önceki maliyet olan İd’ dir. İşletmelerde her zaman belirli bir tutarda yabancı kaynak bulundurulacağı için her zaman işletmenin finansman yapısında sabit yer tutacaktır bu maliyette aşağıdaki formülle hesaplanır.

YABANCI KAYNAĞIN MALİYETİ Ct Io = n (1+ki) Io =İşletmeye sağlanan yabancı kaynak tutarı (dönemler itibariyle sabit kaldığı kabul edilmektedir) Ct= Gelecek bütün dönemler için geçerli olacak yıllık faiz giderleri Ki = Yabancı kaynak maliyeti

TAHVİL MALİYETİ Tahvil, başabaşın altında ya da üstünde çıkarılmış ise ve tahvillerin tamamı belirli bir vadenin sonunda itfa edilecek ise, tahvil maliyetinin hesaplanması aşağıdaki formül yardımıyla yapılır. (Ct+(1/n)(Po-Io))*(1-v) k= Po+Io 2

TAHVİLİN MALİYETİ k=Tahvil çıkarılmasıyla sağlanan fonların maliyeti Ct = Yıllık faiz ödemeleri Po=Tahvilin nominal değeri Io=Tahvilin piyasa değeri t = Tahvilin süresi V= Vergi oranı

TAHVİLİN MALİYETİ İşletme 3 yıl vadeli 0,12 faiz oranıyla 300.000.-TL nominal değerli tahvili ihraç etmiştir. Tahvilin vadesinin bitimi 22 ay kalmış olup piyasa fiyatı 260.000.- TL’dır. İşletme 0,20 oranında kurumlar vergisi mükellefidir. Tahvilin maliyeti ne kadar olur?

KZOB MALİYETİ Belirli bir süre kar veya zarara ortak olmak amacıyla çıkarılan kar ve zarar ortaklık belgesinde ortaklıkta kalan süreler sermaye maliyetinin belirleyicisidir. N k = N+Ö+İ

KZOB MALİYETİ k = Kar ve zarar ortaklık belgesinin maliyetini N = İşletmenin ihraç ettiği her bir KZOB tertip veya serisinin nominal değerinin hesap dönemi içinde ortaklıkta kaldığı gün sayısı ile çarpılması sonucu elde edilen değerlerin toplamı Ö = İşletmenin öz kaynak tutarındaki değişiklikler gözönünde tutularak, hesap dönemi içinde ortaklıkta kaldığı gün sayısı ile çarpılması sonucu elde edilen değerlerin toplamı İ = İşletmenin her bir intifa senedi tertibinin nominal değerinin hesap dönemi içinde ortaklıkta kaldığı gün sayısı ile çarpılması sonucu elde edilen değerlerin toplamı

KZOB MALİYETİ İşletme 15 seri nolu 300.000.-TL nominal değerli KZOB 220 gün,1.000.000.-TL özkaynak 245 gün ve 200.000.-TL 5 seri nolu intifa senedi 180 gün işletmede kalmıştır. KZOB maliyeti ne kadar olur?

AĞIRLIKLI ORTALAMA SERMAYE MALİYETİ İşletmelerde en uygun sermaye yapısının oluşturulması amacıyla finansal yapı içerisinde yer alan her bir finansman kaynağın payı ile o kaynağın maliyetinin çarpımı sonucunda oluşturulan toplam sermaye maliyetidir. OSM = (W1*k1)+………(Wn*kn)

AĞIRLIKLI ORTALAMA SERMAYE MALİYETİ W1= Finansman kaynağının toplam kaynak içerisindeki payı k1= Finansman kaynağının maliyeti İşletmenin 1.000.000 TL kaynak toplamının 250.000.- TL’sı 0,12 maliyetli banka kredisi,300.000.-TL 0,08 maliyetli tahvil, 180.000.-TL’sı 0,10 maliyetli oto finansman,270.000.- TL 0,09 maliyetli kar ve zarar ortalık belgesinden oluşmaktadır. İşletmenin ortalama sermaye maliyeti ne kadar olur ?

EN UYGUN(OPTİMAL) SERMAYE YAPISI OLUŞTURMA YÖNTEMLERİ EBIT (EARNINGS BEFORE INTEREST AND TAXES) FVÖK EPS (EARNINGS PERSHARE) HBK

EN UYGUN(OPTİMAL) SERMAYE YAPISI OLUŞTURMA YÖNTEMLERİ İşletmenin gereksinimi olan fonlarını öz kaynakla mı yoksa yabancı kaynakla mı finanse etmelidir. Bunun kararına verebilmek için işletmenin FVÖK ‘ndan hareket ederek HBK ‘nın artış veya azalışı dikkate alınarak uygun olan fon sağlama alternatifi belirlenir.

EN UYGUN(OPTİMAL) SERMAYE YAPISI OLUŞTURMA YÖNTEMLERİ İşletme 400.000.-TL finansman ihtiyacının tamamını nominal değeri 1.000.-TL olan hisse senedi ihraç ederek veya 0,12 faiz oranlı yabancı kaynakla finanse etmeyi planlamaktadır. İşletmenin her biri 2.000.- TL nominal değerli hisse senetlerinden oluşan 600.000.-TL ödenmiş sermayesi bulunmaktadır. İşletme 0,20 oranında kurumlar vergisi mükellefidir. En uygun seçenek hangisi olur?

(1-v)(FVÖK-Ft) (1-v)(FVÖK-Fo) FARKSIZLIK NOKTASI İşletme finansman gereksinimini özkaynak veya yabancı kaynakla finanse ederken belirleyeceği HBK bir düşmemesi için belirlenecek olan FVÖK düzeyidir. (1-v)(FVÖK-Ft) (1-v)(FVÖK-Fo) = St So

FARKSIZLIK NOKTASI FVÖK=Başabaş(farksızlık) noktasındaki FVÖK Ft = Yabancı kaynak sağlanması durumunda finansman giderleri Fo = Özkaynak sağlanması durumunda finansman giderleri St = Yabancı kaynak sağlanması durumunda hisse senedi sayısı So=Özkaynak sağlanması durumunda hisse senedi sayısı V=Kurumlar vergisi oranı

FARKSIZLIK NOKTASI İşletme 400.000.-TL finansman ihtiyacının tamamını nominal değeri 1.000.-TL olan hisse senedi ihraç ederek veya 0,12 faiz oranlı yabancı kaynakla finanse etmeyi planlamaktadır. İşletmenin her biri 2.000.- TL nominal değerli hisse senetlerinden oluşan 600.000.-TL ödenmiş sermayesi bulunmaktadır. İşletme 0,20 oranında kurumlar vergisi mükellefidir. En uygun FVÖK ne kadardır?