LINUX’TA PAKET YÖNETİMİ
LINUX PAKET YÖNETİM SİSTEMLERİ Paket, bir programın (yazılımsal araç veya uygulamaların) derlenmiş kodu olarak tanımlanabilir. Paket Yönetim Sistemi (PMS) ise, paketlenmiş uygulamaları kurma, güncelleme ve kaldırma işlemlerini yönetilir. Dolayısıyla her paket, kendini yönetecek PMS’nin anlayacağı başlıklar taşır. Bu başlıklar sayesinde PMS, paketlerin güncellik bilgisi, diğer uygulamalara ve bileşenlere bağımlılığı denetler.
DEBIAN PAKET YÖNETİMİ Linux işletim sisteminin türevi çok fazla işletim sistemi olması sebebiyle birden fazla paket yönetim sistemleri mevcuttur. Ancak biz debian işletim sistemini ele alacağız. Debian, çok başarılı bir paket yönetim sistemine sahiptir. Herhangi bir uygulamaya ait olan dosyalar toplanarak .deb uzantılı paketler haline getirilir. Bu paketler doğrudan dpkg aracıyla veya dolaylı ama daha kolay bir şekilde apt aracıyla kurulabilir. Ayrıca apttitude ile de paketler kurulabilir.
DPKG PAKET YÖNETİM SİSTEMİNİ KULLANMAK APT paket yönetim sistemine göre daha zor ve el ile tek tek kurulum gerektirebilir. .deb uzantılı paket hakkında ayrıntılı bilgi almak için dpkg –I paket_adi.deb .deb uzantılı paketin sistemde daha önceden kurulu olup olmadığını görmek için dpkg –s paket_adi.deb
.deb uzantılı paketi kurmak için: dpgk -i paket_adi.deb .deb uzantılı paketi kaldırmak için: dpgk -r paket__adi. deb .deb uzantılı paketi kurmandan içeriğini görmek için: dpgk -c paket_adi.deb .deb uzantılı paket hakkında ayrıntılı bilgi almak için: dpgk -I paket_adi.deb .deb uzantılı paketin sisteme önceden kurulu olup olmadığını görmek için: $ dpgk -s paket_adi.deb
APT PAKET YÖNETİM SİSTEMİ İLE KURULUM Bir paketi tüm bağımlılıkları ile birlikte yüklemek için apt-get install paket_adi Bir paketi kaldırmak için apt-get remove paket_adi
Sistemin /etc/apt/sources Sistemin /etc/apt/sources.list dosyasında paket listelerini güncellemek için apt-get paket_adi update Sistemde kurulu olan paketleri son sürümü ile güncellemek için apt-get upgrade –u Fakat tüm paketler güncellenemez çünkü bazı paketler işletim sistemi tarafından koruma altına alınabilir. Eğer tüm paketleri güncellemek istersek : apt-get –u dist-upgrade
Tam adını bilmediğimiz paketlerin listelerde geçen adını belirli bir söz diziminde aramak için apt-cache soz_dizimi Paket hakkında ayrıntılı bilgi( boyut, mimari, versiyon vb. ) almak için apt-cache show paket_adi Tamponda duran artık paketleri silmek için apt-get clean
Bir dosyanın hangi pakete ait olduğunu bulmak için : apt-file search paket_adi Bir paketin içeriğini listelemek için apt-file l ist paket_adi Eğer bir paket düzgün yüklenemediyse tüm bileşenleriyle birlikte yeniden kurulması için dpkg –reconfigure paket_adi Eğer bir paketi tüm bileşenleriyle birlikte kaldırmak istersek: apt-get –purge –remove paket_adi
DEBİAN’DE GÖRSEL OLARAK PAKET YÜKLEMEK Debian işletim sisteminde görsel olarak paket yükleme yapabiliriz. Fakat bu sunucu yönetimi için pek tercih edilmez. Bunun için önce synaptic paket yöneticisi yüklememiz gerekir. Bunun için: apt-get install synaptic diyerek paket yöneticisini yüklüyoruz. GNOME masaüstü kullanıyorsak 1. Aç (Applications -> System Tools -> Synaptic Package Manager) (Uygulamalar->Synaptic paket yöneticisi diyoruz. 2. Ayarlar kısmına tıklyıoruz, ve choose Repositories(repolar). 3. Configure ( yapılandır) diyerek ayarla yapabiliriz.
SYNAPTIC EKRAN GÖRÜNTÜSÜ
ALIŞTIRMA SORULARI Firefox, gomplayer, filezilla programlarını paket yöneticisinde aratınız. gimp diye paketi kurmadan önce repodaki paketler hakkında bilgileri inceleyeniz. gimp programını kurunuz (apt-get paket yöneticisini kullanınız). skype programını kurunuz. (dpkg paket yöneticisini kullanınız.) Kurulan paketleri güncelleme komutu ile güncelleyiniz. skype programını kaldırınız. gimp programını tüm bileşenleriyle kaldırınız ve tekrar yükleyiniz. apt-get paket yöneticisinin source list dosyasını inceleyiniz.
KAYNAKLAR Linux Sistem ve Ağ Yönetimi (Linux başucu Kitapçığı) Alperen ÖZBİLEN http://tr.wikipedia.org/wiki/Linux