Türkiye ve Dünya Ekonomisi Prof. Dr. Muhsin KAR Necmettin Erbakan Üniversitesi Siyaset Akademisi, 7 Nisan 2013, Afyon

Küresel Ekonominin Yapı Taşları Genel Görünüm ve Küresel Durgunluk Sunum Planı Küresel Ekonominin Yapı Taşları Genel Görünüm ve Küresel Durgunluk Türkiye ekonomisi Dönüşüm dinamikleri Riskler Yeni Türkiye’nin gündemi

Küresel Ekonomisinin Yapı Taşları

Üçüzlerin Rol Paylaşımı Uluslararası Para Fonu (IMF) Amacı: Ülkelerin kısa dönemli fon ihtiyacını karşılayarak uluslar arası parasal istikrarı sağlamak Dünya Bankası Amacı: Proje bazlı, düşük faizli ve uzun vadeli fon sağlayarak az gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerin kalkınmasını hızlandırmak Dünya Ticaret Örgütü Amacı: Mal ve hizmetlerin önündeki engellerin kaldırılması ve azaltılması yoluyla gelişmiş ülkelerin mallarına pazar yaratmak

Dünya Ekonomisinde iki temel eğilim Küreselleşme Bölgeselleşme

Küreselleşme Nedir? Çok Boyutlu: Ekonomik, sosyal, siyasal ve kültürel boyutları olan bir kavram Dünyanın “bir köy haline gelmesi” Ekonomik sınırların ortadan kalkması Uluslar arası etkileşimin ve Ulusüstü (IMF, DTÖ, DB gibi) kurumların etkisinin artması Karşılıklı bağımlılığın artması

Bölgeselleşme Nedir? Belli bir coğrafi bölgede olan ülkelerin kaynak dağılımında etkinliği artırmak ve refah artışı sağlamak için bir araya gelmesi Avrupa Birliği bunun en güzel örneğidir Farklı şekillerde kendini gösterir Serbest ticaret anlaşmaları Gümrük Birlikleri Ortak Pazar Ekonomik ve Parasal Birlik Siyasal Birlik En yaygın olanı Serbest Ticaret Antlaşmaları

Dünya GSYİH’sı ve Dağılımı (2011, milyar dolar) (%) ABD 14.991 21 Avro Bölgesi 13.079 19 Çin 7.318 10 Japon 5.867 8 Almanya 3.600 5 Dünya 69.981  

Küresel Ekonominin Mevcut Durumu Küresel Üretimin Dağılımı Küresel İhracatın Dağılımı Küresel İthalatın Dağılımı Küresel Sermayenin Dağılımı

Dünya İhracatının Dağılımı (2010) (%)

Dünya İthalatın Dağılımı (2010) (%)

Özel Sermaye Akımları (Toplam) (2010) (%)

Doğrudan Yabancı Yatırımlar (net giriş) (2010) (%)

Üç Cazibe Merkezi AB NAFTA (ABD, Kanada, Meksika) Asya? Nüfus: 501 Milyon Kişi başına gelir (AB27): 30 bin dolar NAFTA (ABD, Kanada, Meksika) ABD Nüfus: 310 ABD kişi başına gelir: 46 bin dolar Asya? Çin: 1.3 milyar nüfus ve Kişi başına gelir 4200 dolar Hindistan: 1.1. milyar nüfus ve kişi başına gelir 1100 dolar

Küresel Kriz ve Güç Dengelerinde Değişim Eğilimi Küresel finansal kriz (2008) tüm dünyayı derinden etkiledi ve hala etkilemeye devam ediyor Kriz, “Küresel Yavaşlamaya” dönüştü ve sonuçları kestirilemiyor

Kriz, Dünya Üretimini Daralttı

Kriz, Dünya Ticaretini Daralttı

Kriz sonrasında Yükselen Ekonomilerin performansı daha iyi

(percent change from a year earlier) Küresel Canlanma: % 6½ (Yükselen Ekonomiler) % 2½ (Gelişmiş Ekonomiler) % 4½ (Küresel büyüme) Real GDP Growth (percent change from a year earlier) Gelişmiş Ekonomiler Yükselen Ekonomiler Now, where are we? The multispeed recovery is set to continue. Emerging and developing economies should expand by 6½ percent this year and next, and output gaps in many of these economies are closed or closing rapidly. In contrast, growth in Advanced economies will remain lower, at 2½ percent this year and next—a rate of growth that is insufficient to close the large output gaps in these economies or to significantly reduce unemployment. Overall, global growth is projected at 4½ percent this year and next. 2000 02 04 06 08 10 12 2000 02 04 06 08 10 12 19 19

Küresel canlanmanın motoru Asya’dır

Yükselen ekonomilerde ve gelişmekte olan ülkelerde mali denge daha iyi durumdadır

G7 ve Gelişmiş ülkelerin borçluluk oranları hızla yükseliyor

Küresel düzeltme: Ama Nasıl? ABD’de canlanma var, ancak zayıf Siyasi dengeler bıçak sırtında Mali uçurum sorunu tam anlamıyla çözülebilmiş değil Avrupa Birliği durgunluk içinde, borç krizi çözüm bekliyor Ekonomik bütünleşmişlik ve siyasal bölünmüşlük paradoksu ile karşı karşıya Resesyona doğru gidiyor Çin yumuşak inişi başarabilecek mi? Çin Komünist Partisi, reformları yapabilir mi?

Mevcut Küresel Ekonomik Düzen Yetersiz Mevcut uluslararası kurumsal yapılar krizi çözmede yeteriz kalmaktadır G7 ile sorunlar çözülemiyor

G-20 Küresel ekonominin yeni aktörü, siyasal, sosyal ve ekonomik olarak farklı ekonomileri bir arada The difference was global cooperation - leaders of 20 major economies (replacing G7) agreed to work in concert for the first time. This is unprecedented in modern history. 28 28

TÜRKİYE EKONOMİSİ

Dünyanın 16. büyük ekonomisi

Avrupa’nın 6. büyük ekonomisi

GSYİH

Dönüşümün Dinamikleri Esnek döviz kuru ve sağlam para politikası Çeşitlendirilmiş ve sürdürülebilir yabancı sermaye girişi Çeşitlendirilmiş dış ticaret Dinamik ve güçlü özel sektör Yeniden yapılandırılmış bankacılık sektörü AB reformları Anti-enflasyonist program (IMF) Yapısal Reformlar: Özelleştirme Vergi reformu Finansal sektör reformu Merkez Bankasının bağımsızlığı Sosyal güvenlik reformu Doğrudan yabancı sermaye kanunu Mali Disiplin Sonuç: Ekonomik canlanma ve ekonomik ve siyasal istikrar ortamının güven oluşturucu etkisi

Ortalama Enflasyon (%)

Merkezi Hükümet Bütçe Açığı GSYİH’ya oranı)

AB tanımlı Genel Yönetim Bütçe Açığı (GSYİH’ya oranı)

Kamu Kesimi Borçlanma Gereği (GSYİH’ya oranı))

AB Tanımlı Borç Stoku (GSYİH’ya Oranı)

Merkezi Yönetim Faiz Harcamaları GSYİH’ya Oranı)

Merkezi Yönetim Faiz harcamaları (Vergi Gelirlerine Oranı)

Başka? Politik İstikrar Koalisyon Hükümetleri (Kasım 1989-Kasım 2002) 12 Yılda 12 hükümet Kayıp 10 yıl Tek Parti Hükümeti (2002-?) Hızlı ve etkin karar alma

Türkiye bu süreçte neler öğrendi? Reform yapabilme kapasitesini geliştirdi AB reformları dönüşümü destekledi Kendi kendine reform yapabilmeyi başardı (Anayasa reformu) Bölgesel ve küresel sorunların çözümünde sorumlu bir oyuncu olarak yer aldı Sıfır sorun politikası ile ticareti önceleyen devlete dönüştü

Türkiye’nin İhracatının Dağılımı (%)   1996 2000 2005 2010 AB 54 56 46 OECD 62 68 60 EFTA 1 2 KEİ 13 9 12 EKİT 5 3 4 7 BDT 11 6 Türk Cum İKO 18 29

Türkiye’nin İthalatının Dağılımı (%)   1996 2000 2005 2010 AB 56 52 45 39 OECD 73 68 60 54 EFTA 3 2 4 KEİ 9 12 18 EKİT 7 BDT 10 15 16 Türk Cum. 1 İKO 13

Küresel Ekonomi ve Riskler Büyümenin oynaklığı, dış şokların önemli olduğu ve yabancı kaynak kullanımına bağlı bir yapı olduğunu gösteriyor

Türkiye Ekonomisi İçin Riskler Yurtiçi Kaynaklı (İçsel) Siyasal istikrarsızlık! AB, ABD, Yunanistan, İtalya kötü örnekler Türkiye’de güçlü bir tek parti iktidarı var Ekonomik istikrarsızlık Güçlü finansal yapı Sağlam mali disiplin Cari açık risk oluşturmakta Yurtdışı Kaynaklı (Dışsal) Avro Bölgesi borç krizi

Yeni Türkiye’nin gündemi: Dünyanın ilk on ekonomisi arasına girmek Teknoloji ve bilgi yoğun, yüksek katma değerli üretim yapmak Ar-Ge harcamaları Sanayi politikası vizyonu Eğitim reformu Hukuk reformu

Teşekkürler