E

ELLE KALDIRMA VE TAŞIMA İŞLERİNDE İSG HATİCE ÇELEBİ İSMAİL YILDIRIM

EĞİTİMİN AMACI Elle kaldırma ve taşıma işlerinde iş sağlığı ve güvenliği hakkında bilgi edinmek Öğrenim Hedeflerimiz Elle kaldırma ve taşıma işlerinden kaynaklanabilecek iş sağlığı ve güvenliği riskleri, Alınması gerekli önlemler, İlgili mevzuat hakkında bilgi sahibi olmak

KONU BAŞLIKLARIMIZ 1-ELLE KALDIRMA VE TAŞIMA İŞLERİ 2-DOĞRU KALDIRMA VE TAŞIMA YÖNTEMLERİ 3-İLGİLİ MEVZUAT

Bu yönetmelik 20/6/2012 tarihli ve 6331 sayılı iş sağlığı ve güvenliği kanunu kapsamındaki işyerlerini kapsar.

Bu yönetmelik 6331 sayılı kanunun 30 ‘ uncu maddesine dayanılarak Avrupa Birliğinin 29/5/1990 tarihli ve 90/269/ EEC sayılı Konsey Direktifine paralel olarak hazırlanmıştır.

ELLE YÜK TAŞIMA NEDİR ? Tek başına ya da başka bir işin bir parçası olarak yükün, bir veya daha fazla işçi tarafından elle veya beden gücü kullanılarak,

İNDİRİLMESİ,

İTİLMESİ,

ÇEKİLMESİ,

BAŞKA BİR YERE GÖTÜRÜLMESİ

VEYA HAREKET ETTİRİLMESİ

gibi işlerin yapılması veya bu işlerin yapılması için fiziki olarak destek olunmasını ifade eder.

TANIMLAR Taşıma : Yükün, alındığı yer ile bırakılacağı yer arasında en az 5 metre mesafe bulunması Tutma : Yükün, alınması sonrası, bırakılana dek en az 5 saniye süre geçmesi Kaldırma : Yükün bir yerden alınıp başka bir yere bırakılması arasında 5 saniyeden az süre geçmesi İtme/Çekme : Yük taşınırken, zeminle veya yardımcı araçla temasının tamamen kesilmemiş olması Kompleks elle taşıma işleri : Kazma veya kürek ile yapılan çalışmalar gibi; risk değerlendirme yöntemleri kullanılamaz, risk analizi gerektirir

AZAMİ BİRİM YÜK SINIRI GENEL YAKLAŞIM Kanun ve yönetmelikler risk değerlendirme çalışmalarına işaret etmektedir. Yapılacak risk değerlendirme çalışmalarının sonuçlarına bakarak, her işletme kendi bünyesinde “katlanabileceği sınırı” belirlemeye, deklare etmeye yönlendirilmektedir.

YARARLANILABİLECEK KAYNAKLAR En önemli uluslararası kriterlerden bir tanesi “çimento çuvalı” ağırlığıdır. Çimento nakliyatı 25 ve 50 kg ağırlığındaki çuvallarla gerçekleşmektedir. 50 kg’lık çuvalların elle taşınmadığı ya da tek başına taşınmadığı varsayılmaktadır. Bir çok AB ülkesinden ithalat yoluyla gelen toz hammadde çuvalları standart 25 kg ağırlığındadır.

NIOSH NIOSH tarafından yayınlanan yük kaldırma ile ilgili rehberde, ideal koşullarda kullanılması tavsiye edilen standart değerler Erkek için 30 kg Kadın için 20 kg Revize NIOSH standart değeri ise erkek ve kadın için 23 kg

GELİŞMİŞ ÜLKELER 15 kg 18 kg sınırları telaffuz edilmektedir. Başta bazı Kuzey Avrupa ülkeleri olmak üzere, gelişmiş ülkelerde 12 kg 15 kg 18 kg sınırları telaffuz edilmektedir.

YÖNTEMLER NIOSH yük kaldırma rehberi (kaldırma eşiti) LMM HHT ; Ergo-Test HHT; KIM LMM ZS ; Ergo-Test ZS ; KIM MAC Tool

NIOSH Taşıma,tutma,itme,çekme işlemleri değerlendirilemez. Sadece kaldırma işlemleri değerlendirilebilir. Sadece 8 saate kadar süren işler değerlendirilebilir. Sadece 2 elle yük kaldırma işlemleri değerlendirilebilir. Sadece ağırlık merkezi sabit yükler değerlendirilebilir.

LMM HHT Kaldırma, tutma, taşıma işleri ayrı ayrı ya da bir arada değerlendirilebilir. Değerlendirmede günlük toplam süre sınırlaması yoktur İşlem tek elle de yapılsa, yükün ağırlık merkezi değişken de olsa değerlendirilebilir. AB direktifleri uyarınca göz önünde bulundurulması gereken tüm faktörleri (frekans, birim yük, postür, ortam/çevre koşulları) kapsar. Akseptans, validite, reliabilite yüksek seviyede tespit edilmiştir.

LMM GÜVENİLİRLİK ÇALIŞMASI RAPORU Bir günde (vardiyada) elle taşıma işi 10 ton seviyesine ulaşıyorsa: Yakın sağlık gözetimi √ Bir günde (vardiyada) elle taşıma işi 15 ton HAYATİ TEHLİKE, İŞİ DURDUR

ELLE TAŞIMA KAİDELERİ

5.Uzun bir yükün iki kişiyle kaldırılması

7.Tek başına uzun bir yükü kaldırma

ELLE TAŞIMADA DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN HUSUSLAR

ELLE TAŞIMA İŞLERİ YÖNETMELİĞİ Amaç MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı; elle taşıma işlerinden kaynaklanabilecek sağlık ve güvenlik risklerinden, özellikle sırt ve bel incinmelerinden, çalışanların korunmasını sağlamak için asgari gereklilikleri belirlemektir. Kapsam MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik, 20/6/2012 tarihli ve 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu kapsamındaki işyerlerini kapsar. Dayanak MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelik; a) 6331 sayılı Kanunun 30 uncu maddesine dayanılarak, b) Avrupa Birliğinin 29/5/1990 tarihli ve 90/269/EEC sayılı Konsey Direktifine paralel olarak, hazırlanmıştır.

Elle taşıma işi Genel yükümlülük MADDE 4 – (1) Elle taşıma işi; bir veya daha fazla çalışanın bir yükü kaldırması, indirmesi, itmesi, çekmesi, taşıması veya hareket ettirmesi gibi işler esnasında, işin niteliği veya uygun olmayan ergonomik koşullar nedeniyle özellikle bel veya sırtının incinmesiyle sonuçlanabilecek riskleri kapsayan nakletme veya destekleme işlerini ifade eder. Genel yükümlülük MADDE 5 – (1) İşveren; a) İşyerinde yüklerin elle taşınmasına gerek duyulmayacak şekilde iş organizasyonu yapmak ve yükün uygun yöntemlerle, özellikle mekanik sistemler kullanılarak taşınmasını sağlamak için gerekli tedbirleri almakla yükümlüdür. b) Yükün elle taşınmasının kaçınılmaz olduğu durumlarda, ek-1`de yer alan hususları dikkate alarak elle taşımadan kaynaklanan riskleri azaltmak için uygun yöntemler kullanılmasını sağlar ve gerekli düz

İş ve işin yapıldığı yerin organizasyonu MADDE 6 – (1) İşveren, yükün elle taşınmasının kaçınılmaz olduğu durumlarda; a) İşin mümkün olduğu kadar sağlık ve güvenlik şartlarına uygun yapılabilmesi için işyerinde gerekli düzenlemeleri yapar. b) Yapılan işteki sağlık ve güvenlik koşullarını değerlendirirken ek-1`de yer alan hususları ve yüklerin özelliklerini de göz önünde bulundurur. c) Özellikle çalışanların sırt ve bel incinme risklerini önlemek veya azaltmak için, ek-1`de yer alan hususlar doğrultusunda çalışma ortamının özellikleri ve yapılan işin gereklerine uygun önlemleri alır.

Bireysel risk faktörleri MADDE 7 – (1) Elle taşıma işlerinde, özel politika gerektiren grupların etkilenebileceği tehlikelere karşı korunması için; 6331 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (ç) bendi ile 15 inci maddesinin uygulanmasında ek-2`de belirtilen hususlar dikkate alınır. Çalışanların bilgilendirilmesi ve eğitimi MADDE 8 – (1) İşveren; elle taşıma işlerinde çalışanların ve/veya temsilcilerinin, çalışanların iş sağlığı ve güvenliği eğitimlerine ilişkin mevzuat hükümlerini de dikkate alarak aşağıdaki konularda bilgilendirilmelerini ve eğitilmelerini sağlar: a) Bu Yönetmelik uyarınca sağlık ve güvenliğin korunmasına yönelik alınan tedbirler, b) Taşınan yükle ilgili genel bilgiler ve mümkünse yükün ağırlığı ile eksantrik yüklerin en ağır tarafının ağırlık merkezi, c) Bu Yönetmelikte belirtilen hususları da dikkate alarak yüklerin doğru olarak nasıl taşınacağı ve yanlış taşınması halinde ortaya çıkabilecek riskler.

Çalışanların görüşlerinin alınması ve katılımlarının sağlanması MADDE 9 – (1) İşveren; bu Yönetmelikte belirtilen konular ile ilgili çalışanların veya temsilcilerinin, 6331 sayılı Kanunun 18 inci maddesine uygun olarak görüşlerini alır ve katılımlarını sağlar. Yürürlükten kaldırılan yönetmelik MADDE 10 – (1) 11/2/2004 tarihli ve 25370 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Elle Taşıma İşleri Yönetmeliği yürürlükten kaldırılmıştır. Yürürlük MADDE 11 – (1) Bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer. Yürütme MADDE 12 – (1) Bu Yönetmelik hükümlerini Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı yürütür

YÜKLE İLGİLİ RİSK FAKTÖRLERİ 1. Yükün özellikleri Yük; - Çok ağır veya çok büyükse, - Kaba veya kavranılması zorsa, - Dengesiz veya içindekiler yer değiştiriyorsa, - Vücuttan uzakta tutulmasını veya vücudun eğilmesini veya bükülmesini gerektiren bir konumdaysa, - Özellikle bir çarpma halinde yaralanmaya neden olabilecek yoğunluk ve şekildeyse, elle taşınması, bilhassa sırt ve bel incinmesi riskine neden olabilir.

2. Fiziksel güç gereksinimi - Çok yorucu ise, - Sadece vücudun bükülmesi ile yapılabiliyorsa, - Yükün ani hareketi ile sonuçlanıyorsa, - Vücut dengesiz bir pozisyonda iken yapılıyorsa, bedenen çalışma şekli ve harcanan güç, bilhassa sırt ve bel incinmesi riskine neden olabilir.

3. Çalışma ortamının özellikleri - Çalışılan yer, işi yapmak için yeterli genişlik ve yükseklikte değil ise, - Zeminin düz olmamasından kaynaklanan düşme veya kayma tehlikesi varsa, - Çalışma ortam ve şartları, çalışanların yükleri güvenli bir yükseklikte veya uygun bir vücut pozisyonunda taşımasına uygun değil ise, - İşyeri tabanında veya çalışılan zeminlerde yüklerin indirilip kaldırılmasını gerektiren seviye farkı varsa, - Zemin veya üzerinde durulan yer dengesiz ise, - Sıcaklık, nem veya havalandırma uygun değil ise, bilhassa sırt ve bel incinmesi riskini artırabilir.

4. İşin gerekleri Aşağıda belirtilen çalışma şekillerinden bir veya birden fazlasını gerektiren işler bilhassa sırt ve bel incinmesi riskine neden olabilir. - Özellikle vücudun belden dönmesini gerektiren aşırı sık veya aşırı uzun süreli bedensel çalışmalar, - Yetersiz ara ve dinlenme süresi, - Aşırı kaldırma, indirme veya taşıma mesafeleri, - İşin gerektirdiği, çalışan tarafından değiştirilemeyen çalışma temposu.

BİREYSEL RİSK FAKTÖRLERİ Çalışanlar; - Yapılacak işi yürütmeye fiziki yapılarının uygun olmaması, - Uygun olmayan giysi, ayakkabı veya diğer kişisel eşyaları kullanmaları, - Yeterli ve uygun bilgi ve eğitime sahip olmamaları, durumunda risk altında olabilirler.

SORULAR ???

TEŞEKKÜRLER