OSMANLI DEVLETİ’NİN DAĞILMA DÖNEMİ’NDEKİ (19.YÜZYIL) SİYASAL OLAYLAR MİLLİYETÇİLİK İSYANLARI 1789 FRANSIZ İHTİLALİ sonrasında yayılan Milliyetçilik Akımı’nın etkisiyle,ÇOK ULUSLU DEVLETLER,parçalanma sürecine girmişler- dir. Zira;MİLLİYETÇİLİK AKIMI’nın özünde; “Her millet,istediği takdirde Vatan Birliği,Dil Birliği ve Kültür Birliği ’ne bağlı olarak şartların el vermesi durumunda kendi devletlerini kurabilecekleri” yatmaktaydı. Buna göre,bir devletin himayesi altında yaşamlarını sürdüren bazı milletler,bağımsız bir devlet kurma hayalleriyle isyan etmeye başla- dılar.

OSMANLI DEVLETİ’NİN DAĞILMA DÖNEMİ’NDEKİ (19.YÜZYIL) SİYASAL OLAYLAR SIRP İSYANI (1804-1878) Fransız İhtilali sonrasında ortaya çıkan Milliyetçilik Akımı’nın etkisiyle,1804 yılında himayesi altında bulundukları Osmanlı Devleti’ne karşı ayaklandılar.O dönemde 1806 yılında,Osmanlı-Rus Savaşları’nın başlaması,bu Sırp İsyanı’nın bastırılamamasına neden olmuştur.Sırplar,1812 yılında Ruslarla imza lanan BÜKREŞ ANTLAŞMASI ile, Osmanlı Devleti’nden ilk imtiyazı (ayrıcalık) elde ederken,1829 yılında yine Ruslar’la imzalanan EDİRNE ANTLAŞMASI ile özerklik (İç işlerinde serbest,dış işlerde Osmanlı Devleti’ne bağlı olma) ve nihayet 1878 yılında Ruslarla imzalanan BERLİN ANTLAŞMASI ile bağımsızlığını ilan etmiştir. Not; 1789 Fransız İhtilali sonrasında ortaya çıkan Milliyetçilik Akımının etkisiyle, Osmanlı Devleti’ne karşı ilk ayaklanan millet,SIRPLAR’dır.

OSMANLI DEVLETİ’NİN DAĞILMA DÖNEMİ’NDEKİ (19.YÜZYIL) SİYASAL OLAYLAR YUNAN İSYANI (1820-1829) Fransız İhtilali sonrasında ortaya çıkan Milliyetçilik Akımı’nın etkisiyle,1820 yılında himayesi altında bulundukları Osmanlı Devleti’ne karşı ayaklandılar.Bu ayaklanmanın çıkmasında Rusya’nın büyük bir desteği olmuştur.Ayrıca,Yunan Etnik-i Eterya Cemiyeti’nin,Yunanistan’ın Bağımsızlığı için verdiği mücadelede,Yunanlılar’ın bu isyanda amaçlarına ulaşmasına katkıda bulunmuştur.Ve nihayet,1829 yılında Ruslarla imzalanan EDİRNE ANTLAŞMASI ile bağımsızlığını ilan etmiştir. Not; 1789 Fransız İhtilali sonrasında ortaya çıkan Milliyetçilik Akımının etkisiyle, Osmanlı Devleti’ne karşı ayaklanıp,ilk bağımsızlığını kazanan millet,YUNANLILAR’dır.

OSMANLI DEVLETİ’NİN DAĞILMA DÖNEMİ’NDEKİ (19.YÜZYIL) SİYASAL OLAYLAR MISIR SORUNU-1 Osmanlı Devleti’ne bağlı bir Eyalet (Bölge) olan Mısır’da Mısır Valisi Kavalalı Mehmet Ali Paşa,zamanla güçlü bir yönetim kurmuştu.O yıl- larda Osmanlı Devleti, Yunanistan’ın güneyinde yer alan Mora’da çı- kan Mora İsyanı ile uğraşıyordu.Bu isyan esnasında zor bir durumda kalan Osmanlı Devleti,kendisine bağlı olan Mısır Valisi’nden yardım istemişti.Mısır Valisi’de bu yardımı ancak ve ancak Suriye Valiliği’nin de kendisine bağlanması koşuluyla yapabileceğini bildirdi.Osmanlı Devleti,Mısır Valisi’nin bu isteğini kabul etmiş Bunun üzerine Mısır Valiliği’ne bağlı kuvvetler,Mora İsyanı’nı kısa sürede bastırmıştı.

OSMANLI DEVLETİ’NİN DAĞILMA DÖNEMİ’NDEKİ (19.YÜZYIL) SİYASAL OLAYLAR MISIR SORUNU-2 Ancak,Osmanlı Hükümdarı II.Mahmut,evvelden kendisine verdiği Suriye Valiliği sözünü yerine getirmedi.Bunun üzerine Mısır Valisi Kavalalı Mehmet Ali Paşa Osmanlı Devleti’ne karşı isyan etmiş ve bu isyan esnasında Suriye’yi ele geçirdiği gibi Kütahya’ya kadar ilerledi. İstanbul’un büyük bir tehlike altında kaldığını düşünen Osmanlı Devleti Hükümdarı II.Mahmut,Rusya’dan yardım istemek zorunda kalmıştır.

OSMANLI DEVLETİ’NİN DAĞILMA DÖNEMİ’NDEKİ (19.YÜZYIL) SİYASAL OLAYLAR MISIR SORUNU-3 Ruslar,Osmanlı Devleti’nin isteği üzerine büyük bir donanma hazırla- yarak, İstanbul Önlerine geldiler.Ruslar’ın İstanbul’a gelmesi,İstanbul ve Boğazlar üzerinde gözü olan İngiltere ve Fransa çok rahatsız ol- muştu.Bu iki devletin, Ruslar’ın İstanbul’a kadar gelmesini,bir Uluslar arası sorun olarak kabul etmiş ve bu durumdan memnun olmadıkları- nı Ruslar’a bildirmişlerdi.Ve Rusların derhal, İstanbul’dan çekilmesini acilen istediler.Ve 1833 yılında imzalanan KÜTAHYA ANTLAŞMASI ile bu sorun belli bir süre için de olsa çözüme kavuştu.Bu antlaşma ile, -Mısır Valisi Kavalalı Mehmet Ali Paşa’ya Mısır Valiliğinin yanında ek olarak Süriye ve Girit Valiliği verildi. -Ruslar,derhal İstanbul ve Boğazlar’dan geri çekilecekti.

OSMANLI DEVLETİ’NİN DAĞILMA DÖNEMİ’NDEKİ (19.YÜZYIL) SİYASAL OLAYLAR MISIR SORUNU-4 Bu antlaşma imzalandıktan kısa bir süre sonra,Osmanlı Devleti Hükümdarı II.Mahmut,İngiltere ve Fransa’ya güvenemediği için, Ruslar’la yine aynı yıl içinde (1833) HÜNKAR İSKELESİ ANTLAŞMASI’nı imzaladı.Bu antlaşmaya göre; -Osmanlı Devleti,bir saldırıya uğrarsa,Rusya,Osmanlı Devleti’ne ordu ve donanma gönderecekti.Ve masrafları Osmanlı Devleti karşılayacaktı, -Rusya Devleti,bir saldırıya uğrarsa,Osmanlı Devleti,asker göndermeyecek,sadece Boğazları kapatacaktı. -Antlaşma 8 yıl süre ile geçerli olacaktı.

OSMANLI DEVLETİ’NİN DAĞILMA DÖNEMİ’NDEKİ (19.YÜZYIL) SİYASAL OLAYLAR MISIR SORUNU-5 Bu antlaşmanın imzalanmasından memnun olmayan İngiltere,bu antlaşmanın imzalan- masına engel olamamıştı.Tek çare,bu antlaşmanın süresinin bitimine yakın bir tarihte, bu sorunu Uluslar arası Alana taşıyıp,kendi istediği gibi sorunu çözmekti. Nihayet,bu antlaşmanın sona ermesine yakın bir tarih olan 1841 yılında,Ruslar’ın bu antlaşmayı tekrar uzatmasından çekinerek,hemen Lonra’da Konferans düzenlemiş ve sorunu istediği gibi çözümlemiştir.İmzalanan bu 1841 LONDRA ANTLAŞMASI ile; -Boğazlar,Osmanlı Devleti’nin denetiminde olacaktı, -Savaş Gemileri,boğazlardan geçemeyecek,ancak Ticaret Gemileri,boğazlar- dan serbestçe geçebilecekti. Not; Bu antlaşma ile İngiltere ve Fransa,Akdeniz’deki güvenliklerini kontrol altına almışlardır.Ve Osmanlı Devleti’nin boğazlar üzerindeki mutlak ve kesin kontrolunü kaybetmiştir.

OSMANLI DEVLETİ’NİN DAĞILMA DÖNEMİ’NDEKİ (19.YÜZYIL) SİYASAL OLAYLAR 1853-1856 KIRIM SAVAŞI VE PARİS ANTLAŞMASI Nedenleri; a)Karadeniz Kıyıları’na yerleşmek istemesi b)Balkanlarda bulunan milletlerin iç işlerine karışması Rusya’nın Osmanlı Devleti’ne saldırması üzerine başlayan Kırım Savaşı’nda İngiltere ve Fransa,Rusya’nın Sıcak Denizler’e inebileceği endişesi ile İstanbul’a donanma gönderdiler.İstanbul’a İngiliz ve Fransız Donanması’nın gel- mesinden rahatsız olan Ruslar,Sinop Limanı’nda bulunan Osmanlı Donanması’nı yakmışlardır. Tüm bu olaylar neticesinde Rusya’nın güçlenme sinden ve sıcak denizlere inmesinden rahatsız olan İngiltere ve Fransa,Osmanlı Devleti’nin lehinde savaşa girdiler.Tüm bu savaşlarda Ruslar,tutunamayarak,mağlup olmuşlar-dır.Bunun üzerine Ruslar,barış talebinde bulunmuşlardır.Ve 1856 yılında imzalanan PARİS ANTLAŞMASI ile, a)Karadeniz,tarafsız bir bölge olacak ve buralarda,Osmanlı ve Rus Devletleri Savaş Gemisi bulunduramayacak ve ayrıca tersanelerde yer almayacaktı. Not; Bu savaşta,Osmanlı Devleti,galip geldiği halde,mağlup muamelesi görmüştür b)Osmanlı Devleti,bir Avrupa Devleti sayılacak ve toprak bütünlüğü,Avrupa Devletleri’nin garantisi altında olacaktı. Bu madde ile,Osmanlı Devleti,bir Avrupa Devleti sayılmıştır. c)Osmanlı Devleti’ne bağlı birer eyalet olan Eflak ve Boğdan’a özerklik (İç İşlerinde Serbestlik) verilecekti.

OSMANLI DEVLETİ’NİN DAĞILMA DÖNEMİ’NDEKİ (19.YÜZYIL) SİYASAL OLAYLAR 1877-1878 0SMANLI-RUS SAVAŞI ( 93 HARBİ ) Nedenleri; a)Karadeniz Kıyıları’na yerleşmek istemesi b)Balkanlarda bulunan milletlerin iç işlerine karışması Rusya’nın saldırısı üzerine başlayan savaşlarda,tüm cephelerde Osmanlı Devleti,ağır bir yenilgiye uğramış ve bu- nun üzerine Osmanlı Devleti,Rusya’dan barış talebinde bulunmuş Ve 1878 yılında AYESTEFANOS ANTLAŞMASI imzalanmıştır.Bu antlaşmanın imzalanması,özellikle Balkanlar ve Boğazlar üzerinde gözü olan İngiltere ve Avusturya’nın işine gelmemişti.Bunun üzerine bu iki devletin öncülüğünde bazı Batılı Devletler,bu antlaşmaya itiraz ettiler.Bu yönü ile Ayestefanos Antlaşması,bir ölü antlaşmadır.Tüm bu itirazların neticesinde yine aynı yıl içinde BERLİN ANTLAŞMASI imzalanmıştır.Bu antlaşmaya göre; a)Sirbistan,Karadağ ve Romanya,bağımsız olacaktı b)Batum,Kars,Ardahan ve Artvin,Rusya’ya bırakılacaktı.Buna karşın,Doğu Beyazıt Osmanlı Devleti’nde kalacaktı. c)Bulgaristan,üçe ayrılacaktı. d)Osmanlı Devleti’nde yaşayan Ermeni ve Rum Azınlıklar’a geniş haklar verilecekti. Genel Not; Osmanlı Devleti’nin 19.Yüzyılda imzaladığı en ağır antlaşmadır.Ayestefanos Antlaşması’na göre en önemli farklılık;Ayestefanos Antlaşması’nda Bulgaristan’a bağımsızlık hakkı verilmişti.Bu Berlin Antlaşması’n da Bulgaristan Toprakları üçe bölünerek,değişik ülkelerin egemenliği altına sokulmuştur.Buna göre,Bulgaristan üzerinden Boğazlar’a yerleşmek isteyen Rusya,bu amacına ulaşamamıştır.