İzolatör ve Parafudr

İZOLATÖR

İZOLATÖR Enerji nakil hatlarını, şalt sahaları ve dağıtım merkezlerinde baraları, tespit edildikleri yerden yalıtan ve taşıyan elemanlara izolatör denir. Enerji iletim ve dağıtım şebekelerinde kullanılan izolatörlerin iki ana görevi vardır: - Elektriksel bakımdan iletkenleri topraktan ayırmak - İletken ağırlığını ve iletkenlere gelen ek yükleri karşılamak İzolatörler, elektrik akımına karşı büyük direnç gösteren, sıcak ve soğuk hava şartlarına dayanıklı malzemeler olan porselen ve camdan imal edilir. Bunlara ilaveten, silikon ve epoksi reçineli izolatörler de yapılmakta, ancak maliyeti yüksek olduğundan pek kullanılmamaktadır. İzolatörlerin, iletkenlere gelebilecek yükleri emniyetli bir şekilde taşıyabilmeleri için mekaniki dayanımlarının da iyi olması gerekir.

İZOLATÖRÜN BÖLÜMLERİ 1.Gövde: İletkenin ve mesnet demirinin tutturulduğu kısımdır. 2. Tutturma yuvası: İzolatör demirinin izolatöre tespit edilebilmesi için açılan düz veya vidalı kısımdır. 3. Siper veya etek (damlalık): İzolatörün elektriksel direncini artırmak için gövdeye yapılmış bir veya birden fazla kanatlardır. 4. İletken yuvası: İzolatöre bağlanacak olan iletkenlerin yerleştirilmesi için yapılmış yuvalardır. 5. Tutturma demiri (izolatör demiri): İzolatörü direk veya konsol (travers) üzerine tespit etmeye yarayan demir aksamdır.

Zincir İzolatör VHD Tipi izolatör Askı takım ile beraber zincir izolatör Parafudur Alçak gerilim fincan izolatör

İzolatör çeşitleri Yapıldıkları malzemeye göre • Porselen izolatör: Isıl ve mekaniki dayanımları yüksek olduğundan uzun yıllardır kullanılan izolatörlerdir. • Cam izolatör: Dielektrik dayanımlarının porselenden fazla, maliyetinin düşük olması kullanım alanını arttırmıştır. • Epoksi reçineli izolatör: Mekaniki durumları çok kuvvetli olan bu izolatörlerin maliyeti yüksektir. • Silikon izolatör: Kompozit izolatörde denen bu izolatörler cam ve porselene göre birçok üstünlüğü olmasına rağmen maliyeti yüksek olduğundan kullanımı azdır. Ancak yakın gelecekte geniş kullanım alanına sahip olacaktır. Yapılış Tiplerine Göre İzolatör Çeşitleri ve Yapıları Mesnet izolatörü: Enerji nakil hatlarını ve baraları taşıyan, bunların monte edilecekleri yerlere değmemelerini sağlayan (izole eden) izolatörlerdir. Tek veya çok parçalı olarak cam veya porselenden imal edilirler. Zincir Tipi İzolatörler: Aynı cins izolatörlerin, uygun gereçlerle birbirlerine eklenmesiyle elde edilen izolatörlerdir. Genellikle, yüksek gerilimli hava hatlarının taşınmasında kullanılır. Geçit İzolatörleri: Bina içinden dışarıya veya baralara, aynı zamanda bina dışından da içeriye enerji geçişlerinde kullanılan izolatörlerdir. Yapı olarak mesnet izolatörle aynı özelliği taşırlar. Cam veya porselenden yapılırlar. Gerilim Seviyelerine Göre İzolatör çeşitleri •Alçak Gerilim İzolatörleri: Anma gerilimi 1kV'a kadar olan izolatörlerdir. •Orta Gerilim İzolatörleri: Anma gerilimi 35kV’a kadar olan izolatörlerdir. •Yüksek Gerilim İzolatörleri: Anma gerilimi 35kV'tan büyük olan izolatörlerdir.

PARAFUDR

PARAFUDR Bir yüksek gerilim tesisini veya bunun bir kısmını müsaade edilmeyen aşırı gerilimlere karşı koruyan aygıtlara aşırı gerilimlere karşı koruma aygıtları denir Bu koruma aygıtlarından biri de parafudrdur Parafudr, büyük akım darbelerini toprağa iletir ve işletmeyi kesintiye uğratmadan aşırı gerilimleri şebeke izolasyonu için zararsız bir düzeye indirir Yüksek gerilim cihazlarının hat arızaları, yıldırım düşmeleri ve kesici açması gibi manevralar sonucu meydana gelen aşırı ve zararlı çok yüksek gerilim şoklarının ve enerji iletim hatlarında meydana gelen yürüyen dalgaların hasar etkisini önleyen cihazlara veya kısaca enerji nakil hatlarında meydana gelen aşırı gerilimi toprağa deşarj eden koruma elemanlarına parafudr denir Parafudrlar çeşitli yapı ve prensiplere göre imal edilmesine rağmen, sistemde genellikle değişken dirençli (valf tipi) veya metal-oksit (ZnO) parafudrlar kullanılmaktadır. 

Parafudr, normal işletme geriliminde sisteme herhangi bir şekilde etkisi olmayan, ancak işletme geriliminin öngörülen bir gerilimi aşmasıyla aktif hale gelen bir aygıttır. Dolayısı ile sistemin üzerindeki aşırı gerilimi sınırlayan bir eleman olarak görev yapar. Sözkonusu aşırı gerilim ortadan kalkınca da başlangıçtaki çalışma konumuna döner. Üç fazlı sistemlerde herbir faza bir parafudr konulur. Normal durumlarda parafudrlar toprağa karşı akım geçirmezler.Fakat yıldırım düştüğünde, parafudr üzerinden çok büyük akımlar geçerek toprağa boşalır.Yıldırımın etkisi geçince tekrar normal çalışmaya dönüşür.Normal çalışmada parafudr açık durumda olan bir devre elemanıdır.Yıldırım, hattın belirli bir noktasına kadar etkili olur.Bu nedenle korunmak istenen elemanların yakınlarına parafudrlar bağlanmalıdır

PARAFUDR KULLANIM ALANLARI • Jeneratör çıkışları • Güç trafosu giriş çıkışları • Güç trafosunun tersiyer sargıları • Güç trafolarının yıldız noktaları(nötr direnci devresi) • Enerji iletim hatlarının aht başı ve hat sonu • Yer altı kablo giriş çıkışları • Hat tıkaçları Parafudr çeşitleri Gerilim Seviyelerine Göre •Alçak Gerilim Tipi Parafudrlar: 1kV'a kadar •Orta Gerilim Tipi Parafudrlar: 1-36kV arası •Yüksek Gerilim Tipi Parafudrlar: 36kV'tan yukarısı

Metal oksit parafudr

İLGİYLE DİNLEDİĞİNİZ İÇİN TEŞEKKÜRLER…