İÇERİK YARATICILIK NEDİR? YARATICILIK ve ÖZELLİKLERİ YARATICILIK EĞİTİMİ NEDEN GEREKLİDİR? ÇOCUKTA YARATICILIK GELİŞİMİ OKUL ÖNCESİ DÖNEMDE YARATICILIĞIN GELİŞİMİ YARATICILIĞIN GELİŞİMİNİ ENGELLEYEN FAKTÖRLER? YARATICILIĞIN GELİŞİMİNDE YETİŞKİNLERİN VE EĞİTİMCİLERİN ROLÜ BİLİŞSEL GELİŞİM ve YARATICILIK

YARATICILIK ve ÖZELLİKLERİ Yaratıcılık, Yaratıcılık, her bireyde varolan ve insan yaşamının her bölümünde bulunabilen bir yeti, günlük yaşamdan bilimsel çalışmalara dek uzanan geniş bir alanı içine alan süreçler bütünü, bir tutum ve davranış biçimidir.

Torrance yaratıcılığı, boşlukları rahatsız edici ya da eksik öğeleri sezip, bunlar hakkında düşünme ve varsayımlar kurmak, bunları sınamak, sonuçları karşılaştırmak ve bu varsayımları değiştirip yeniden sınamak olarak tanımlarken, Bartlett, ana yoldan ayrılma, deneye açık olma, kalıplardan kurtulma, Wallach ve Kogan çok sayıda çağrışım üretebilme ve bu üretmede özgür olabilme, ancak bunu yaparken de özden ayrılmama ve sapmama,

Taylor, yeni ve geçerli fikirlerin yaratılmasıyla sonuçlanan fikirler süreci, Guilford ise yaratıcı düşünce alışılmamış düşünce, esneklik, orijinallik ve akıcılıktır, şeklinde tanımlamışlardır.

Yaratıcılık hem düşünsel, hem duygusal yaşamı ifade etmektedir. Yaratıcı bir etkinlik hemen kendiliğinden oluşmaz.

Cesaretlendirme ve yol gösterme aracılığı ile yaşam biçimi hâlini alan, sürekli bir yöntemdir. Yaratıcılıkta özgünlük, olağanüstülük, kural dışılık, değişik olma (sıradışılık), bilinenlerin dışında kullanma, şimdiye değin olduğundan başka bir biçimde birleştirme gibi özellikler bulunur

Yaratıcı süreçte algılama,bilinçlilik,duyarlık,yeniliğe açıklık,esneklik, akıcılık,sezgi,kavrama yeteneği ve buluş gibi zihinsel süreçler yer alır.

Yaratıcı düşünce bir güçtür..

Yaratıcılık Eğitimi Neden Gereklidir? Karşılarına çıkan fırsatlardan yararlanmalarını ve güçlükleri yenmek için yeni çözüm yolları bulmalarını, Her şeyi merak ederek soru sormalarını ve tahminlerde bulunmalarını,

Araştırma ve deney yapma eğilimlerini arttırmalarını, Hayal güçlerini geliştirmelerini, Bir konu üzerinde ilgi ve dikkatlerini uzun süre tutabilmelerini

Ayrıntılara dikkat ederek yanlış ve eksiklerini hissedebilmelerini, Kendilerine güvenen, kendilerini geliştirip gerçekleştirebilen ve bağımsız olabilen kişilikler geliştirebilmelerini, Kendilerini dış dünyaya, birlikte yaşadıkları ve tüm insanlara açık tutabilmelerini, Kendilerini yalnız bugün için değil, yarın için de hazırlayabilmelerini,

Dengeli ve coşkulu, akıllı ve duyarlı kişiler olabilmelerini, Duygu ve düşüncelerini farklı yollarla ifade edebilmelerini, Yeni yaşantıları denemeye cesaretle katılmalarını,

BİLİŞSEL GELİŞİM VE YARATICILIK Yaratıcılık ve zeka çocuğun doğuştan getirdiği yeteneklerdir. Uygun çevre koşulları ve eğitim ile her ikisi de keşfedilebilir ve bunların gelişmesine yardımcı olunabilir.

Zeka; bireyin yeni durumlara, yeni problemlere zihinsel açıdan uyabilme, yeni davranışlar oluşturabilme, yeni bir durum ile uğraşırken sembol ve kavramları kullanabilme kapasitesidir.

Yaratıcılık; üretmek, yeni ve farklı bir şey yapmak, bilinenden yararlanarak yeni buluşlar ve yeni düşünceler ortaya atmaktır. Yüksek düzeyde zekayla yüksek seviyedeki yaratıcılık el ele ilerleyebilir ve aralarında pozitif bir ilişki olabilir.

DİL GELİŞİMİ VE YARATICILIK Dil;insanlar arasında ilişki kurmayı sağlayan en iyi yollardan biridir.Dil gelişimi ise çocuğun ne kadar çok kitapla karşılaştığına bağlıdır.hayaller,duygular,keşifler kitaplar sayesinde şekillenir çocuğun dünyasında. Nesneleri öğrnen çocuk yavaş yavaş isimlerini de öğrenmeye başlar bu kavramların ,kelimelerle oynamaya başlar. Herşeyi merak edip sorarlar ,bu evre dil gelişiminin en önemli evresidir

Dilsel bir hayal gücüne sahip olan çocuklar,kendilerini ifade etmeleri bakımından daha fazla fikir geliştirirler. Çocuklar dil ve hayal dünyası vasıtasıyla ,kendi başlarına öyküler ,resimler ve oyunlar yaratma olanağına kavuşurlar.bu çalışmalar onların kelimeleri kanatlandırmasını sağlayacaktır.

Hayvanları anlatmak isteyen öğretmen ,bunu çocukların yaratıcı bir şekilde öğrenmelerini sağlamak için şöyle bir çalışma yapabilir: Konu:hayvanlar Yaş grubu:5-6 Kavram:büyük-küçük Amaç:yaratıcılık duygusunun gelişimini destekleme Materyal:çeşitli hayvan maskeleri ,hayvan resimleri

uygulama Eğitimci önceden hazırladığı hayvan maskesini takar ve çocuklardan sanat çalışmasında yaptıkları maskelemeleri takmalarını ister.sınıfta bulunan oyuncak hayavanları da yanlarına alarak birlikte otururlar.eğitimci öyküye şöyle bir giriş yapar:’Ülkenin birinde küçük bir orman ve ormanda da birçok hayvan yaşarmış.fakat bu hayvanların bir sorunu varmış…’öyküyü burada keserek ,’acaba bu hayvanların ne sorunu olabilir?

Ve tek tek çocuklardan birer cümle ile öyküyü eğitimci anlatır Ve tek tek çocuklardan birer cümle ile öyküyü eğitimci anlatır.kendi oluşturdukları öyküyü çocuklar canlandırır. Neden okuduğumuz masallardaki ,öykülerdeki ;prensi ya da cadıyı oynamasınlar ki?Neden yeşil saçlı perinin resimini yapmasınlar veya kişisel düş şatolarını mukavva ve şişe mantarından meydana getirmesinler?çocukların biçimlerini çocukların biçimleri hayal güçleri kolay kolay tükenmez .Onlara gerekli malzemeleri ve başka çocuklarla birlikte bir öyküyü sahneleme olanağı verelim.

ÇOCUKTA YARATICILIĞIN GELİŞMESİ Yaratıcılık doğuştan gelir, ancak ortaya çıkması ve gelişmesi için uygun bir ortamın bulunması gerekir. Yaratıcılık ilk olarak çocuğun oyununda görülmektedir ve bu yaratıcılık birçok yolla uyarılabilir.

Çocuğa orijinal fikirlerini ve yaratıcılığını gösterebilmesi için fırsatlar verilmelidir.

Yaratıcı çocuk yorucudur Yaratıcı çocuk yorucudur. Hayallerini işletmeyen çocuklar ise uslu çocuklardır, yeni fikirleri, süprizleri yoktur. Birçok yetişkin, hem uysal ve sessiz, hem de orjinal olmasını isterler. ’’Yaratıcılık olsun ama yaramazlık olmasın’’ derler. Ancak bugün bu şekilde bir yaratıcılığın olmadığı anlaşılmıştır

Okul Öncesi Dönemde Yaratıcılığın Gelişimi Okul öncesi dönemde kendini ifade etme yolları olan resim yapma, yaratıcı hareketler, hikaye anlatma, dramatizasyon esnasında çocuk yaratıcılığının en yüksek aşamasına ulaşır.

Ligon (1957) çocukların yaratıcılık gelişimleri üzerinde durmuş ve yaratıcılık gelişimini yaşlara göre incelemiştir. Bunlar: Doğumdan iki yaşa kadar İkiden dört yaşa kadar Dörtten altı yaşına kadar

ÇOCUKLARA OYUNCAK SEÇERKEN DİKKAT EDİLMESİ GEREKENLER Çocuğun bu oyuncağı farklı şekillerde nasıl kullanabileceğine, Bu oyuncağın cins, yaş, sosyo-ekonomik düzey ve zihinsel yetenekler açısından, herkes tarafından kullanılıp kullanılamayacağına,

Bu oyuncağın çocuğun ilgisini ne kadar süreyle çekebileceğine, Oyuncağın emniyetli, sağlam, kalıcı ve cazip olup olmadığına dikkat etmek gerekmektedir.

ÇOCUĞUN HAYAL GÜCÜNÜ GELİŞTİRİP YARATICILIĞINI ARTTIRAN MATERYALLER Yapı oyuncakları, Sanat materyalleri, Bul-yap oyunları, Fen materyalleri, Kitap,kaset,tv ve videolar, Drama materyalleri, Zaman

YARATICILIĞIN GELİŞİMİNİ ENGELLEYEN FAKTÖRLER Çocuklarla yeterince ilgilenilmemesi, tartışılıp konuşulmaması, izlenimlerinin anlatılmasına olanak tanınmaması, Çocuğun merak güdüsünün uyarılmaması ve onun düşünmeye yöneltilmemesi, Çevresinin ve kendisinin duygu ve düşüncelerinin farkına vardırılmaması, Yeniyi bulmaya yöneltilememesi,

Çocuğun soru sormasının engellenmesi ve ona soru sormaktan kaçınılması, Çeşitli malzemeleri değişik amaçlarda kullanmasına olanak verilmemesi, Yenilikçi yaklaşımlara katılmasına imkan verilmemesi, Sıkı bir disiplin altında tutulması

Çocuklara araştırma olanaklarının verilmemesi, bu konularda özgür bırakılmamaları ve ilgi alanlarının sınırlanması, Oyunlarda kızlar ve erkeklerin oynayacağı oyunlar olarak cinsiyet ayrımı yapılması, Çocukların yarış içine sokulması ve hep başarıların vurgulndığı bir çevrenin yaratılması,

YARATICILIĞIN GELİŞİMİNDE YETİŞKİN VE EĞİTİMCİLERİN ROLÜ Yaratıcı materyaller verilmelidir Çocuklar oyunlarda serbest bırakılmalı ,hayal güçleri sınırlandırılmamalıdır. Çocukları baskı altına almamalı ,aksine onlara cesaret verilmelidir Heyecani hevesi kırılmamalıdır

Sorunların çözümünde ‘hayır öyle olmaz böyle olur’ gibi kesin konuşmalar yerine’ başka türlü nasil yapabilirdin ?‘gibi açık uçlu öneriler getirilmelidir. Çocuğun özgür düşünmesine ,deneme yanılma yolu ile kendisinin çözüm bulmasına fırsat verilmelidir Ezbercilikten uzaklaşılmasına izin verilmelidir Çocoğun kendisine güven duyması sağlanmalıdır Çocuk hazırsa,daha fazla şeyler öğrenmesine fırsat tanınmalıdır Her yerde ,her zaman’ mükemmel olmak’ duygusundan uzaklaştırılmalıdır

Cinsiyet rolünün aşırı ya da yanliş vurgulanmasının yaratıcılığı olumsuz etkilediği unutulmamalıdır Kitaplarla,sanatla ve müzikle etkileşim halinde olabiceği ortamlar hazırlanmalıdır Fikirleri dikkatle dinlenmelidir Çocuğu yaratıcılığa yöneltmede ödül kullanılmamalıdır

Kendi yaratıcılığınız için ise ,yeterli hayat tecrübesine sahip olmalı,okumalı,çeşitli insanlarla ilişki kurmalı,seyehat etmeli ve bunları yapabilmek içinde kendinize zaman ayırmalısınız Yaratıcılığa giden yolun pürüzsüz olmadıgını kabul edin Her zaman soru sorun ve aldığınız cevaplarıda soruya çevirin Macera arzunuz,açık bir zihniniz ve bitmeyen bir merakınız olsun Eğer bunlara sahip olursanız yaratıcı bir çocuğun gelişmesine katkıda bulunabilirsiniz

KAYNAKLAR Çocuklar İçin Yaratıcı Etkinlikler METGE Yaratıcı Çocuk Etkinlikleri Çocuklarla Birlikte Öyküler Yaratmak