BİYOLOJİK HARP MADDELERİ ( BHM )

TANIMLAR AEROSOL: Bir gaz ortamında küçük partiküllerin (sıvı veya katı) dağılması veya erimeden durmasıdır. ANTİBİYOTİKLER: Bakteri ve küf gibi yaşayan hücrelerden elde edilen maddeler (kimyasal bileşimler) olup, diğer bazı mikroorganizmalara zıttırlar. ANTİSEPTİKLER: Mikroorganizmaların büyümelerine ve gelişmelerine engel olan ancak onları öldürmeyen maddelerdir.

TANIMLAR AŞI: Organizmada belli bazı hastalıklara karşı bağışıklık sağlamak için daha önceden o hastalığın ölmüş veya zayıflatılmış mikrobu ile vücuda verilmek üzere hazırlanmış olan eriyiktir.(Aşı koruyucudur.) BAKTERİ: Tek hücreli bitkiye benzer ve kendi kendine bölünerek üreyen, yaşayan küçük mikroorganizmalardır.

TANIMLAR BAĞIŞIKLIK: Vücudun enfeksiyona karşı koyma yeteneğidir. Bağışıklık ikiye ayrılır; 1- GENETİK BAĞIŞIKLIK : Doğuştan kazanılan bağışıklık (Doğal veya kalıtsal). 2- KAZANILMIŞ BAĞIŞIKLIK : Sonradan kazanılan bağışıklık (Aşı ve serumla)

TANIMLAR DEZENFEKTE: Patojen mikroplardan temizlenmek veya mikropları öldürmek. DOZAJ: Belli bir zaman içinde alınan biyolojik ajan miktarıdır. ENFEKSİYON: Vücut dokularının hastalık yapabilecek kudretteki patojen mikroorganizmalarla istila edilmesidir. (Bulaşması, sirayet)

TANIMLAR EPİZOOTİK: Hayvanlar arasında hastalığın yayılması. EPİDEMİYOLOJİ: Hastalığın toplum açısından incelenmesi bilimi. EPİDEMİK: Bulaşıcı ve enfeksiyonlu bir hastalığın yayılması. HİJYEN: Sağlık bilimi ve sıhhatin korunması. MİKROP: Herhangi bir mikroorganizma.

TANIMLAR MİKROORGANİZMA: Gözle görülmeyecek kadar çok küçük yaşayan hayvan veya nebat. (Bunlar mikron veya milimikron büyüklüğünde ve hatta daha küçük boyda olurlar. MİKRON: 1/1.000 mm. MİLİMİKRON: 1/1.000.000 mm.) MİKROBİYOLOJİ : Mikroorganizmaların incelenmesi ile ilgili bilim dalı. ORGANİZMA : Kendi başına ayrı bir bütün meydana getiren canlı varlık. (İnsan, hayvan veya bitki)

TANIMLAR PATOJEN: Hastalık meydana getiren mikroorganizma. PARAZİT: Kendi beslenmesini temin için başka bir canlı organizmanın üstünde veya içinde yaşayan bitki veya hayvan. KARANTİNA: Mikroplarla bulaşık veya portör olan canlıların başkalarına hastalık geçirmemeleri için belirli bir süre ayrılması ve temastan men edilmesi. KÜLTÜR: Mikroorganizmaların yetişip çoğalması.

TANIMLAR SERUM: Kanın pıhtılaşmasından sonra ayrılan berrak sıvı. (Tedavi amacıyla kullanılır.) TOKSİN: Mikroorganizmaların salgıladıkları zehir. TULAREMİ: Kemirgenlerden insanlara geçen ateşli bir hastalık. VİRÜS: Seçtikleri taşıyıcıların hücrelerinde yaşayan, bakteri ve riketsialardan küçük olan hastalık yapıcı mikroorganizmalardır. Yapay ortamda yetiştirilemez ve büyüyemez.

BİYOLOJİK SİLAHLAR ve BİYOLOJİK HARP İnsan, hayvan ve bitkilerde ölüm veya zarar meydana getirmek, malzemeyi hasara uğratmak amacıyla mikroorganizmaların veya bunların toksinlerinin kasten kullanılmasıdır. BİYOLOJİK HARBİN AMACI Düşmanın savaş yapma yeteneğini doğrudan doğruya veya dolayı olarak azaltmaktır.

BİYOLOJİK HARBİN TARİHÇESİ Biyolojik Harp Maddelerinin (BHM) en ilkel kullanımı M.Ö. VII. yy.’a kadar dayanır. Asurlular bu yüzyılda düşmanın su kaynaklarını zehirlemek için Ryn ergot (çavdar mahmuzu) kullanmışlardır. M.Ö. VI.yy., müshil bitkisinin ve zehirli hayvanların biyolojik savaş amacıyla kullanıldığı bilinmektedir. M.Ö.184, Kartaca kralı Hannibal, Yunan kralı Eumenus’le yaptığı savaşta, gemi güvertelerine içi yılanla dolu testiler atmış, savaşı kazanmıştır. 1346, Tatar Ordusu, Cenova’lıların elinde bulunan Kaffa (Kırım) kale şehrini uzun süre kuşatmış, alamayınca vebalı insan cesetlerini mancınıklarla kaleye atarak, kalede çıkan veba salgını sonucu şehri teslim almıştır. 1422, Litvanya’da hasta hayvan çıkartılarının kale içine atılması… XV. yy., Pizzaro…G.Amerika fethi…yerli halka çiçek virüslü giyeceklerin hediye (!) edilmesi… 1495, İspanyollar tarafından Napoli’de Fransızlara lepralı hasta kanı ile karıştırılmış şarapların verilmesi…

BİYOLOJİK HARBİN TARİHÇESİ 1710, Rusya-İsveç savaşında, Rusların vebalı cesetleri taktik amaçla atması… 1754-1763, İngiliz piyadelerinin Fransız ve Hindistan savaşlarında çiçek hastalığı bulaştırılmış battaniyelerini kullanması… 1763, Kaptan Ecuyer’in Amerikan yerlilerine “dostça” ( ! ) çiçek virüslü mendil ve battaniye hediye etmesi… 1850, İngilizlerin, Kuzey Amerika’da Kızılderililere çiçek mikrobu taşıyan battaniyeler vermesi… 1862, Amerika iç savaşı sırasında çiçek ve sarı humma virüsü içeren kıyafetlerin dağıtılması…

BİYOLOJİK HARBİN TARİHÇESİ Dünya Savaşı sırasında; Amerika’dan Fransa’ya nakledilen sığır ve atlara Alman gizli servisince ruam hastalığının bulaştırılması… Alman kaynaklı, İtalya’da kolera, Rusya’da veba salgınları… Alman kaynaklı, Romanya’da kontamine çikolata, meyve suyu ve oyuncak salgınları... 1925, 108 ülke arasında Cenevre Protokolu imzalandı. Savaş sırasında biyolojik silahın kullanımı yasaklandı. 1932, Japonlar Mançurya’da 3000 Çinli esir üzerinde biyolojik silahı denedi. 1000 den fazla insan öldü.

BİYOLOJİK HARBİN TARİHÇESİ 1937-1945, Japonya, Mançurya’da, SSCB’de ve Mogolistan’da biyolojik silah denemelerine devam etti. Bu denemelerde 10 000 den fazla insanın öldüğü bilinmektedir. 1942-1943, İngilizler, Gruinard adasında antrax (şarbon) bakterisi denediler.Ada on yıllarca kontamine kaldı. 1945-1969 yılları arasında, ABD başta olmak üzere birçok ülkede Biyolojik Harp Maddeleri (BHM) araştırma geliştirme faaliyetleri devam etmiştir. 1969, ABD, biyolojik ve kimyasal silahları geliştirmeyi durdurduğunu ilan etti.

BİYOLOJİK HARBİN TARİHÇESİ 1972, 103 ülkenin katılım ile 26.03.1975 tarihinde geçerli olacak olan ‘Biyolojik Silahlar Konvansiyonu” imzalandı. Bakteri ve toksinlerin, geliştirilmesi, üretimi, depolanması yasaklandı. 1995, Irak biyolojik silahları üretti. 1995, Tokyo metrosuna biyolojik silahı hücumu oldu. 1998, İsrail ve Güney Afrika, genetik biyolojik silah araştırmalarına başladılar. 2000, Biyolojik silahlarına ilişkin antlaşma 143 ülke tarafından imzalandı.

“Gelecek savaşların sonucunu yalnız Nükleer Silahlar ve Hava Kuvvetlerinin yoğun faaliyeti tayin etmeyecek, kanımca memleketimizin şart ve imkanlarına göre savaşı generaller değil MİKROPLAR kazanacaktır.” 1956-Rus Mareşalı ZUKOV

BİYOLOJİK HARP MADDELERİNİN MİKROBİYOLOJİ YÖNÜNDEN SINIFLANDIRILMASI Biyolojik harp maddeleri genel olarak ikiye ayrılır. 1. Patojenler (Hastalık meydana getirebilen mikroorganizmalar) A. Bakteriler B. Riketsiyalar C. Virüsler D. Klamidyalar E. Funguslar 2.Toksinler

BİYOLOJİK HARP MADDELERİNİN HEDEFLERİNE GÖRE SINIFLANDIRILMASI İnsanlara Karşı Kullanılan Biyolojik Maddeler Hayvanlara Karşı Kullanılan Biyolojik Maddeler Bitkilere Karşı Kullanılan Biyolojik Maddeler Teçhizata Karşı Kullanılan Biyolojik Maddeler

İnsanlara Karşı Kullanılan Biyolojik Maddeler ve Neden Olduğu Hastalıklar : 1. Patojenler A. Bakteriler : Anthrax-Şarbon Tularemia Kolera Tifo Brusella Kızıl Bel soğukluğu Difteri Tüberküloz Tetanos Çeşitli zatüreeler Veba Dizanteri

İnsanlara Karşı Kullanılan Biyolojik Maddeler ve Neden Olduğu Hastalıklar : B. Riketsiyalar : Tifüs Lekeli humma Q humması C. Virüsler : Salgın grip Çocuk felci Kuduz Kara sarılık Kabakulak Kızamık Çiçek hastalığı Ebola kanamalı ateşi Marburg hastalığı etkeni Kanamalı ateş etkeni

İnsanlara Karşı Kullanılan Biyolojik Maddeler ve Neden Olduğu Hastalıklar : D. Klamidyalar : Psittakoz Trahom E. Funguslar : Kokidiodomikosis Histoplasmosis Nokordiosis Fungal (Mantar) hastalıklar

Öncelikle Hayvanlarda Görülüp Doğal Olarak İnsanlara Geçebilen Hastalıklar ; Şarbon, Veba, Kuduz, Dalgalı humma, Tularemia…gibi

Bakteriler, Riketsiyalar, Virüsler Hayvanlara Karşı Kullanılan Biyolojik Maddeler ve Neden Olduğu Hastalıklar : Bakteriler, Riketsiyalar, Virüsler Ruam, Şarbon, Şap, Kuduz, Veba, Kolera, Humma, Tularemia, Newcastle hastalığı..

Funguslar(Mantarlar), Bakteriler, Virüsler, Parazitler, Haşereler Bitkilere Karşı Kullanılan Biyolojik Maddeler ve Neden Olduğu Hastalıklar Funguslar(Mantarlar), Bakteriler, Virüsler, Parazitler, Haşereler hububatta şap, küf, pas hastalığı, pirinç patlaması, tütün mozaik hastalığı, şeker pancarı yaprakları kıvırcık hastalığı, patates çürümesi, yonca solgunluğu, bazı ürünlerde güney samı

Teçhizata Karşı Kullanılan Biyolojik Maddeler ve Meydana Getirdiği Hasarlar Funguslar (Mantarlar) ; Binalara, kauçuktan yapılmış maddelere, deri işlerine ve giyecek maddelerine karşı zararlıdır. Bazı Bakteriler ; Yakıt ve petrol hatlarını tıkayabilecek artıklar meydana getirirler. Bazı Bakteriler ; Metallerde delikler açılmasına olanak verecek kadar yüksek asitli bileşimler üretebilirler.

Toksinler - Kaynaklarına Göre Gruplandırılması 2. Toksinler - Kaynaklarına göre üç grupta incelenir. a ) Mikroorganizma Kaynaklı Toksinler Anthrax toksini Botulinum Tetanos toksini Difteri toksini Kolera toksini Shigella Dizanteri toksini Alfatoksin C. Perfringens toksin ( gazlı kangren) b) Hayvan Kaynaklı Toksinler Çizgili-çıngıraklı-kobra-deniz yılanları zehirleri Kurbağa zehiri Yumuşak deniz mercanı zehiri Deniz kabuğu zehiri c) Bitki Kaynaklı Toksinler Deniz yosunu Mavi yeşil su yosunu Ricin

Birleşmiş Milletler, Dünya Sağlık Örgütü, NATO “Biyolojik Silahlar Konvansiyonu”na göre; 43 mikroorganizma (15 bakteri, 24 virüs, 2 mantar, 2 parazit) biyolojik silah haline getirilebilen özelliğe sahiptir. Bunlar arasında en büyük tehdidi, şarbon (%80 ölüm), çiçek (%30 ölüm), veba etkenleri ile botilinum toksini oluşturmaktadır.

-Patojenlerin inkübasyon (kuluçka süresi) günlerle ifade edilir. -Toksinlerin inkübasyon süresi dakika ve saatlerle ölçülür. -Patojen BHM kısa sürede etkisini göstermesi için aerosol olarak kullanılır. -Patojen BHM’nin hastalık belirtileri; ateş halsizlik kilo kaybı kusma ishal solunum güçlüğü Personeli kısa sürede görevini yapamaz hale getirir. Solunum yolu ile oluşan enfeksiyonlarda ölüm sebebi, çoğu zaman akciğer ödemidir. -Patojen BHM enfeksiyonlarının tedavileri güç ve pahalıdır.Bağışlık sistemini hedef alan BHM,bağışıklığı oluşturan hücreleri etkiler. Bu nedenle bunlara karşı geliştirilen aşılarla yeterli koruma sağlanamamaktadır.

Toksinler - Zehirlenme Özelliğine Göre Sınıflandırılması -Nörotoksinler (sinir zehirleri) -Sitotoksinler (hücre zehirleri) Nörotoksinlerin etkileri kimyasal harp maddelerinden sinir gazlarına benzer.Sinir gazlarından yaklaşık bin kat daha zehirlidir.(Anthraks ve Botulinum toksinleri çok zehirli olan VX sinir gazından daha tehlikelidir.) Patojen ajanların arazideki kalıcılığı saatlerden günlere kadar (spor ve kapsül formunda olanlar yıllarca) kalabilir. Toksinlerin kalıcılığı ise günlerden haftalara kadar değişebilir.

BİYOLOJİK HARP MADDELERİNİN GENEL ÖZELLİKLERİ a- Mikrobiyolojik Yönden Özellikleri b-Askeri Yönden Özellikleri

A-Mikrobiyolojik Yönden Özellikleri -Bulaşabilirlik Mikroorganizmaların çeşitli ortamlarda hastalık meydana getirebilme yeteneğidir. ( Tifo, kızamık, grip…gibi hastalıklar bulaşıcıdır. ) -Zehirlilik Mikroorganizmaların vücudun mukavemet mekanizmasını yenme ve kırma kabiliyetidir. -Yaşama kabiliyeti Mikroorganizmaların kullanıldıkları ortamda sağ kalma yetenekleridir. Yaşam yeteneği türlerine göre değişir. Çevre koşullarından büyük ölçüde etkilenirler.

B - Askeri Yönden Özellikleri -İhtiyaç çok az maddelerle karşılanabilir. -Geniş alanlara etki edebilir. (BHM rüzgaraltı tehlike bölgesi alanı, rüzgaraltı istikametinde 500 km’ye kadar çıkabilir.) -Hava durumuna bağımlıdır. (Güneş ışığı, havadaki nem oranı,rüzgar,hava stabilizesi) -Etki süreleri değişiktir. (Her maddenin kuluçka devresi değişir. Birkaç gün ile birkaç hafta) -BHM ile bulaşmış kişiler girdikleri yerlere yayarlar. -Tahrip edici değildir. -Keşfedilmeleri güçtür. (Biyolojik savaş maddelerinin varlığı sadece özel cihazlarla tespit edilir.) -Yapımları kolaydır. -Etkilerinin şiddeti değişiktir. (Etkileri öldürücü olabilir veya olmayabilir.) -Retroaktivite tehlikesi vardır. (Kullanan taraf için tehlike yaratabilir.)

BİYOLOJİK HARP MADDELERİNDE ARANILAN ÖZELLİKLER -Üretimleri ve üretim kamuflajı kolay olmalıdır. -Düşük maliyetli (ucuz) olmalıdır. -Az miktarı büyük kitleleri etkilemelidir. -Depolama ve dış şartlara dayanılırlıkları fazla olmalıdır. -Enfeksiyon yetenekleri fazla olmalı, çabuk yayılmalıdır. ”Fakirin atom bombasıdır”. Nükleer……………1000 birim Kimyasal………….. 100 birim Biyolojik…………… 1-10 birim

BİYOLOJİK HARP MADDELERİNDE ARANILAN ÖZELLİKLER -Hastalık yapma yeteneği yüksek olmalıdır. -Vücuda çeşitli yollardan, özellikle solunum yoluyla girmelidir. -Kuluçka devreleri kısa ve çabuk etkili olmalıdır. -Teşhis ve tedavileri güç olmalı ve zaman almalıdır. -Retroaktivite tehlikesi önlenmiş olmalıdır. -Ortamdan temizlenebilme yöntemleri bilinmelidir.

BİYOLOJİK HARP MADDELERİNİN VÜCUDA GİRİŞ YOLLARI -Solunum sistemi yolu -Sindirim sistemi yolu -Deri yolu -Tenasül organları yolu -Göz konjiktivaları yolu BHM’nin vücuda giriş yollarına göre tehlike oranı artar. Örneğin; Şarbon hastalığı mikrobu ; Deri yolu ile alınırsa ölüm oranı %5-20, Solunum yolu ile alınırsa ölüm oranı % 99, Veba mikrobu ; Deri yolu ile bulaştığında ölüm oranı % 20-30, Solunum yolu ile bulaştığında ölüm oranı % 95, Tüberküloz basilleri ; Solunum yolu ile akciğerlere girince verem hastalığı, Sindirim yolu ile alınırsa bağırsakta bağırsak hastalığı olur.

BİYOLOJİK HARP MADDELERİNİN ATILMA ve YAYILMA YÖNTEMLERİ Biyolojik taarruz, kullanılan maddenin özelliklerine ve arzulanan sonuçlara bağlı olarak değişik yayılma yöntemleri ile uygulanır. AEROSOL SOLUNUM YÖNTEMİ Solunum sisteminin bir biyolojik maddeye maruz kalması, biyolojik maddenin bir aerosol ile yayılması sureti ile sağlanır. (Toz,sis,duman şeklinde partiküller) Havadan atılma özelliğinde olmalıdır. Küçük (çapı 1-5 mikron olan) partiküller akciğere yerleşir. Aerosol partiküller; Jeneratör Püskürtme Patlayıcı alet yöntemleriyle oluşur. Aerosol Maddenin Kalıcılığı; Partiküller havada kalıcı ise etkili olur.

Aerosolün Kalıcığını Sağlayan Faktörler -Çökelme; Partiküllerin düşme hızı boyutuna bağlıdır. ( 1-5 mikron arasındaki partiküllerin düşme hızı azdır.) -Sıkışma; Bulutun içindeki partiküllerle çarpışıp yolları üzerindeki cisimlere yapışırlar. Bazı partiküller sıkışarak yok olabilirler. -Morötesi Radyasyon; Güneş ışığındaki morötesi radyasyon mikroorganizmaları öldürür, karanlıkta yayılmalıdır. -Hava Koşulları; Rüzgarın istikameti ile hızı Nem Isı Havanın durgunluğu Yağış aerosolleri etkileyebilir.

B – ARTROPOD VEKTÖRÜ – DERİ YÖNTEMİ Deriye nüfuz etmeyi bir taşıyıcı (artropod vektörü) sağlar. Taşıyıcı böceklere “ARA KONAKÇI” veya “VEKTÖR” denir. Vektörler iki grupta sınıflandırılabilir. 1.Biyolojik Vektörler 2.Mekanik Vektörler

1.Biyolojik Vektörler Bedenlerinde hastalık yapıcı organizmanın gelişmesini ve çoğalmasını, alıcıya enjekte etmeden gerçekleştiren taşıyıcılardır. Örn: Sivrisinekler, sıtma ile sarıhummayı aktarır.

2.Mekanik Vektörler Mikroorganizmaları bir taşıyıcıdan diğerine taşıyabilen ancak parazitlerin gelişmesi ve çoğalmasıyla ilgi kurmayan taşıyıcılardır. Örn : Kara at sineği, antraksı (şarbon) taşır. İnsanlara taşıyıcılar tarafından aktarılan 80’den fazla öldürücü hastalık bilinmektedir.

C - SİNSİ YÖNTEM ( SABOTAJ ) Sabotaj, bir insan tarafından bir maddenin hedefe doğrudan doğruya uygulanmasıdır. Sinsi yöntemde öncelikle solunum sistemini, sonra sindirim sistemini etkilemek düşünülür. Sabotajcı için askeri hedefler (kıtalar ve tesisleri, önemli karargahlar), önemli şahıslar, belirli endüstri tesisleri, gıda ve su depoları öncelik taşır.

BİYOLOJİK HARP MADDELERİNİ ATMA VASITALARI Füzeler ( Cruise, Scud gibi) Roketler Uçaklar ( Düşük hızlı ve alçaktan uçan, özellikle insansız uçaklar ) Topçu sistemleri Bombalar Mayınlar Serbest balonlar Jeneratörler Uçak, helikopter, gemi, otomobil, kamyonet gibi araçlara monte edilen veya sırtta taşınabilen ilaçlama aparatları gibi püskürtme tankları Ampüller Mektuplar

BİYOLOJİK HARP MADDELERİNİN TESPİTİ (KEŞFETME) BHM canlı olup, beş duyu organı ile tespit edilemezler. Tespitin safhaları Erken İkaz ( Tespit ve Alarm ) Örnekleme Tanımlama Epidemioloji

1.Erken İkaz ( Tespit ve Alarm ) BHM’nin varlığının tespitinde kullanılan iki cihaz vardır: PSA cihazı : BHM’nin varlığını tespit eder. PA cihazı : BHM’nin cinsini tayin eder. PSA ve PA cihazları birlikte kullanılır.

BHM’ni tanıma cihazları olmadığı hallerde hangi belirtiler biyolojik taarruz şüphesi yaratmalıdır ? -Uçaklardan püskürtme ve duman şeklinde birşeyler atıldığı görüldüğünde -Özellikle patlama sesi az olan yeni ve alışılmamış cinsten mermi ve bombalar kullanıldığında -Herhangi bir püskürtme cihazının faaliyeti görüldüğünde -Havada dolaşan şüpheli balonlar görüldüğünde -Etrafta kırılabilen veya başka cins şişe ve kapların bulunması halinde

BHM’ni tanıma cihazları olmadığı hallerde hangi belirtiler biyolojik taarruz şüphesi yaratmalıdır ? -Birlikte yaşayan topluluklarda ani başlayan ve çok sayıda kişiyi etkileyen benzer hastalık tablolarının görülmesi halinde -Sebebi açıklanamayan çok sayıda hastalık ve ani ölümlerde -Hastalık etkeninin beklenenden daha ağır klinik tablolara neden olması ve rutin tedavisine cevap vermemesinde -O bölge veya mevsimde görülmeyen hastalıklar görüldüğünde

BHM’ni tanıma cihazları olmadığı hallerde hangi belirtiler biyolojik taarruz şüphesi yaratmalıdır ? -O bölgede bulunmayan bir vektörle ( taşıyıcı ) bulaşan hastalıklar görüldüğünde -Bir toplumda çok fazla aynı ya da farklı hastalıkların seri bir şekilde gelişmesi halinde -Yaş grubuna uygun olmayan hastalıklar görüldüğünde -Ölümü şüpheli hayvan leşleri ve hasta hayvanlar görüldüğünde -Bitkilerin sebepsiz yere hasta ve solgun görülmelerinde -Çevrede evvelce rastlanmayan sivrisinek gibi haşare görüldüğünde

2. Örnekleme Biyolojik bir taarruz olduğu hakkında belirtiler varsa; -bu konuda eğitim görmüş kişilerce, -özel standart cihazlarla, -havadan, yüzeyden örnek alınır. Toplanan örnekler süratle tanımlanmak üzere en yakın laboratuvara yollanır.

3. Tanımlama Lab. Ortamında tıbbi servisin sorumluluğu altında yapılır. Tanımlamanın Amaçları Biyolojik taarruzun yapıldığının doğrulanması Maruz kalan personele BHM’nin etkisine karşı tatbik edilecek uygun tedavinin tayini Biyolojik taarruzdan beklenen zaiyatın sayı ve cinsinin tayini Biyolojik taarruzun zamanı biliniyorsa, zamana oranla zaiyatın tespiti Düşmanın biyolojik madde kullanma yeteneklerinin değerlendirilmesi

3. Tanımlama BHM’ni Tanımlama Yöntemleri -Mikroskopik inceleme -Kültür -Biyokimyasal ve biyolojik testler -Flüorisi antibody tekniği ( Vücuda giren biyolojik ajanların antikor verilerek test edilip hastalığın teşhis edilmesi.)

4. Epidemioloji Epidemioloji; hastalığın toplum açısından incelenmesi bilimidir. Özellikle salgınlarda veya bir hastalığın ani olarak ortaya çıktığı durumlarda uygulanır.

BİYOLOJİK HARBE KARŞI SAVUNMA BHM’nin etkilerinin azaltmak veya yok etmek amacı ile alınan önlemlerin tümüne “BİYOLOJİK SAVUNMA” denir. BHM’nin kullanımını önleyecek veya kullandıklarında bunları etkisiz hale getirebilecek HİÇ BİR KESİN ÖNLEM PRATİK OLARAK YOKTUR. YAKIN GELECEKTE DE OLMAYACAKTIR.

Etkili bir savunma için İyi eğitilmiş, disiplini yüksek personele, Çok etkili haber alma birimlerine, Kaliteli ve etkili koruyucu malzeme, tespit araç ve gereçlerine, Aşı, serum ve ilaç stoklanmasına, Çabuk ve etkili bir şekilde organize olan “sağlık örgütlerine”, Sorgulayan ve araştıran doktorlara ve bilim adamlarına Yeterli ve barış zamanından beri tutulmuş bir “sağlık/hastalık istatistiklerine” gerek bulunmaktadır.

BİYOLOJİK HARBE KARŞI SAVUNMADA SORUMLU MAKAMLAR SAĞLIK BAKANLIĞI Barışta ve savaşta ulusun sağlığını koruma, biyolojik ve bakteriyolojik savaş etkenlerine karşı mücadele sorumluluğu SAĞLIK BAKANLIĞI’na aittir. TARIM ve KÖYİŞLERİ BAKANLIĞI Bitki ve hayvanlar arasında ortaya çıkabilecek hastalıklara karşı alınacak önlemlerden ve tedavi çalışmalarından TARIM ve KÖYİŞLERİ BAKANLIĞI görevli ve sorumludur.

BİYOLOJİK HARBE KARŞI SAVUNMADA SORUMLU MAKAMLAR İÇİŞLERİ BAKANLIĞI İçişleri Bakanlığı Sivil Savunma Genel Müdürlüğü’nce kurulan sivil savunma örgütündeki ünitelerin görevleri : Radyolojik savunma teşkilatının en alt ünitesi olan “Gözetleme Postaları”, barışta ve savaşta NBC konularıyla ilgili keşif, gözetleme ve kıymetlendirme hizmetlerini sağlar. Biyolojik numune alma kitleri ile şüphelenilen bölgeden numuneler alarak laboratuvara gönderir. Şehir ve kasaba teşkillerinden “Korunma Kılavuzları” bölgelerinde çıkan hastalıkları bağlı oldukları İdare Merkezlerine bildirirler.

BİYOLOJİK HARBE KARŞI SAVUNMADA SORUMLU MAKAMLAR İÇİŞLERİ BAKANLIĞI Afet Acil Durum Yönetimi Başkanlığına bağlı Arama Kurtarma örgütündeki ünitelerin görevleri : Hassas bölge sabit ya da seyyar İdare Merkezlerinin “İlmi Haber Alma Kısmı”, kirletilmiş araziye keşif ekipleri göndererek örnekler toplatır ve bu örnekleri biyolojik ajanların tespiti için laboratuvara gönderir. Hassas bölgeler dışındaki şehir ve kasabalarda “İlk Yardım ve Ambulans Servisi”, NBC maddelerinini tespit ve buna göre halkın hareket tarzını tayin ederek ilgili makamlara bilgi verir. BHM ile kirletilmiş arazinin sınırlanması ve kontrol altına alınması görevi “Emniyet ve Trafik Servisi” tarafından yerine getirilir.

DAİRE ve MÜESSESELERDE KURULAN SİVİL SAVUNMA TEŞKİLLERİNİN GÖREVLERİ -Kontrol Merkezi ve Karargah Servisi NBC tehlikelerine ait haberleri değerlendirir ve müessese çevresine yayar. -Emniyet ve Klavuzluk Servisi NBC maddeleri ile bulaşık sahaları sınırlandırır. -İlk Yardım ve Sosyal Yardım Servisi Biyolojik taarruz sonucu hastalık ortaya çıkarsa, hastalarla ilgilenir.

BİYOLOJİK SAVUNMA YÖNTEMLERİ -Aktif Savunma Tedbirleri -Pasif Savunma Tedbirleri

Aktif Savunma Tedbirleri -Düşmanın Biyolojik Savaş Tesislerinin İmhası -Düşman Silah Sistemlerinin Durdurulması Aktif savunma silahlı kuvvetlerle veya sabotajlarla yapılır.

Pasif Savunma Tedbirleri Biyolojik Taarruzdan Önce Eğitim ( tüm kesimlere ) Biyolojik savaş hakkında bilgi verilmelidir. Hijyen esasları öğretilmelidir. Tüm yurtta aşı,serum, ilaç, hastane, doktor ve sağlık personeli yeterliliği sağlanmalıdır. Planlanan aşılar zamanında yapılmalı ve gerekli sağlık tedbirleri alınmalıdır. BHM’ne karşı koruyuculuk sağlayan malzemeler (maske, koruyucu elbise, kitler) temin edilmeli ve kullanılması öğretilmelidir. Vücut ve çevre temizliğine dikkat edilmelidir. Su ve besin maddeleri temiz olarak kapalı kaplarda bulundurulmalıdır. Hastalıklar derhal haber verilmelidir. Şayia ve dedikodulara inanılmamalıdır. Biyolojik madde taarruzlarına ait belirtiler görüldüğünde ikaz edilir ve alarm verilir.

Pasif Savunma Tedbirleri Biyolojik Taarruz Sırasında Biyolojik taarrruzdan şüphelenenler, öncelikle maskelerini takmalı ve en kısa sürede, en süratli araçlarla ilgili yerlere duyurmalıdır.

Bireysel Korunma Maske takınmalı ve emirsiz çıkarılmamalıdır. Hiçbir şeye el sürülmemeli ve yere atılmış eşyalar alınmamalıdır. Elbiseler düğmelenmeli, eldivenler giyilmeli ve açık yerler kapatılmalıdır. ( Kesik ve yaralar yara bandı ile kapatılmalıdır. ) Yakında sığınak varsa sığına gidilmelidir. Yanındaki yiyecek ve içecekten başkasını yememelidir. Yiyecek ve içecekleri kaynatmalıdır. Kullanacağı malzeme ve araçları sterilize etmelidir. Vücudunu temiz tutmalıdır. Aşı olunmamışsa, aşı olunmalıdır. Hastalık halinde derhal doktora muayene olmalıdır. Sakin olmalı ve şayialara inanmamalıdır.

Toplu Korunma Toplu Korunma sığınaklar ile sağlanır. Sığınakların havalandırma tertibatlarının filtreli olması, giriş ve çıkışların iyi izole edilmiş olması gereklidir.

Sığınaklarda Uyulması Gereken Kurallar Sığınağa girenlerin dekontaminasyonu ( arındırılması ) yapılmalıdır. Kontrol ve muayeneden geçirilmeyen gıda maddeleri ve su sığınağa sokulmamalıdır. Yiyecek ve içecekler pişirilmeden yenmemelidir. Sular kaynatılmadan içilmemelidir. Çöp ve dışkılar naylon torbalara doldurulup, ağızları bağlı tutulmalı ve dezenfektesi yapılmalıdır. Sık sık yıkanılarak, çevre temiz tutulmalıdır. Sığınak amirinin direktiflerine ve emirlerine uyulmalıdır.

Pasif Savunma Tedbirleri Biyolojik Taarruzdan Sonra Personelin eşyaları, yiyecekleri, suları, bina ve arazileri mikroptan temizlenmelidir. Bilinen sağlık tedbirleri uygulanmalı, bağışıklık devam ettirilmelidir. BHM ile kirlenen binalar ve bölgeler işaretlenmelidir. Hastalık taşıyıcı haşareler ve hayvanlar kontrol altına alınmalıdır. Yiyecekler ve içecekler tıbbi kontrole tabii tutulmalıdır. Salgın hastalıkların görüldüğü binalar ve bölgeler karantinaya alınmalıdır. Biyolojik taarruzda kullanılan madde tanımlandıktan sonra tedavi planı hazırlanmalıdır. Çıkabilecek asılsız haberler ve söylentiler engellenmelidir.

BHM’nin bulaşmasından kaçınmak için dikkat edilecek hususlar Vücut temiz tutulmalıdır. Haşarattan uzak durulmalıdır. Sadece müsade edilen yiyecekler ve içecekler yenilmeli ve içilmelidir. Kesik ve yaralar itina ile kapatılmalıdır. İşaretli olan bina ve bölgelere girilmemelidir. Havuzlarda veya göllerde banyo yapılmamalıdır. Hayvanlara dokunulmamalıdır. Aşı olunmamışsa, aşı olunmalıdır. Hastalık görülünce derhal doktora müracaat edilmelidir.

BİYOLOJİK HARP MADDELERİNİN TEMİZLENMESİ Standart Temizlik Maddeleri Kireç kaymağı tozu 2Ca (OH) 2+2C12 40-50C Ca(CIO)+CaC12+2H20 fırınlama metodu ile elde edilen ve en iyi kireç kaymağı; %43 aktifklor, %40 kireç, %17 su ihtiva eden beyaz bir tozdur. 25 kiloluk bidonlarda muhafaza edilir. Kullanım sırasında temizleme ekipmanı, maske ve eldiven takmalı, koruyucu elbise giyilmelidir. Kostik soda (Sodyum Hidroksit = NAOH) Endüstride, kostik soda veya sud kostik adı ile bilinir. Genellikle kimyasal ve biyolojik savaş maddelerini tesirsiz hale getirir. Özellikle sinir gazlarına karşı çok etkindir. Yoğunlaştırılmış eriyik halinde kullanılırsa temizleme daha hızlı olur. 500 gr. Kostik soda 10 litre suya karıştırılırsa % 5 lik eriyik elde edilir. Koruyucu elbise, maske ve eldivenle kullanılmalıdır. Kişisel temizlemede kullanılmaz, katı ve sıvı halde cilt ve gözlerle ,elbiseler için tehlikelidir. Madeni yüzeyleri özellikle aliminyum ve çelik aksamı paslandırır ve bozar.

Sabun ve deterjanlar Su ve buhar Sıcak hava Toprak ve kum Günlük hayatta kullandığımız organik solventler, nükleer, biyolojik ve kimyasal harp maddelerinin fiziki olarak temizlenmesinde etkin maddelerdir. Su ve buhar Kirli sahalara basınç altında su ve buhar uygulamasıdır. Kirliliği hızlı gidermek için sabun veya diğer deterjan türleri kullanılır. Artık kirli sular belirli çukurlara alınmalı ve yerleri işaretlenmelidir. Sıcak hava Kirlenen hassas cihazların, motor veya uçak kabinlerinin temizlenmesi amacıyla özel durumlarda kullanılır.Sıcak hava, sıvı haldeki kimyasal kirletici maddeyi buharlaştırır. Dışarı çıkan kirletilmiş hava olabilir.Ayrıca sıcak havanın gönderilme hızı ve ısısı cihazlara göre ayarlanmalıdır. Toprak ve kum Arazi kirliliğinde birikimlere toprak ve kum atılarak örtülmesi işlemidir. Çokça kireç kaymağı uygulanır.

BİYOLOJİK HARP MADDELERİNİN TEMİZLENMESİ Biyolojik taarruzdan sonra temizlenmek için en basit ve en tesirli usül; su ve sabunla yıkanmak ve yıkamaktır. Temizlemede BPL ( β-Propiolactone ) biyolojik temizleyici kullanılmalıdır. BPL’nin kullanma şekli; Çeşitli cihazlardan zerreler halinde püskürtülür. 708 m3’lük bir yeri temizlemek için 4 litrelik ( 1 galon ) BPL’ye ihtiyaç vardır. Dikkat ! BPL personel temizliği için kullanılmaz. İnsanlar için zehirlidir. Personel kullanırken özel maksatlı veya koruyucu maske takmalı, koruyucu elbise giymeli, gerekirse solunum cihazı kullanmalıdır.

BİYOLOJİK HARP MADDELERİNİN TEMİZLENMESİ PERSONEL TEMİZLİĞİ BMH’ne maruz kalan personel; sıcak sabunlu su ile yıkanarak temizlenmelidir. Mikrop öldürücü sabunlar varsa kullanılmalıdır. EŞYALARIN TEMİZLENMESİ -Kirli elbiseler ve çamaşırlar : sabunlu ve deterjanlı su ile yıkanır veya kaynatılarak temizlenir. -Koruyucu maske : filtre elemanları çıkartıldıktan sonra dış ve iç kısımları temiz bir bez ile temizlenir. Ilık sabunlu suda yıkanır veya DS2 (Decontamination Solution Number 2 ) gibi eriyiklerle temizlenir. -Mutfak eşyaları : sıcak sabunlu su veya deterjanlı su ile iyice yıkanır ve silinerek temizlenir. -Ağaç ve madeni eşyalar : sabunlu veya deterjanlı su ile iyice silinir. -Yün ve pamuklu eşyalar : su ile yıkanır veya güneş ışığında havalandırılır. -Yerler : sabunlu su ile silinir veya temizlik malzemeleri ile yıkanır.

BİYOLOJİK HARP MADDELERİNİN TEMİZLENMESİ YİYECEKLERİN ve İÇECEKLERİN TEMİZLENMESİ Taze sebze ve meyveler ; kirli kısımları kesilerek atılır ve bol su ile yıkanarak temizlenir. Et vb ; 1-2 cm kalınlığında üst kısımları kesilerek atılır veya pişirilerek temizlenir. Kuru yiyecek maddeleri ; kaynatılarak pişirilir. Karton ambalajlı yiyecek maddeleri ; ambalajın dış kısımları kireç kaymağı veya kimyasal bir madde ile silinir. Kuruduktan sonra dış kısımları atılır. Teneke, cam veya plastik ambalajlı yiyecek maddeleri ; kutu açılmadan önce 15 dak. suda kaynatılarak veya su ve sabunla yıkanarak ya da mikrop öldürücüde dezenfekte edilerek temizlenir. İçilecek sular ; açıktaki sular dökülmelidir. Mecbur kalınırsa su en az 15 dak. kaynatılmalı ve içine su arıtma tabletleri atılmalıdır. Kapalı kaplardaki ve şişelerdeki su ; dış yüzeyleri temizlenmelidir. Çeşme ve akarsular ; tıbbi kontrolden geçirilmelidir. Süzme havuzlarından geçirilerek veya klorlanarak temizlenmelidir.

BİYOLOJİK HARP MADDELERİNİN TEMİZLENMESİ BİNALARIN TEMİZLENMESİ Binalar; kireç kaynağı ile fırçalanarak, sıcak sabunlu su ile ya da çamaşır sodası ile yıkanarak veya havalandırılarak temizlenir. Binaların iç kısımları , BPL temizleyici madde ile temizlenmelidir. AÇIK YERLERİN TEMİZLENMESİ Şüphe edilen önemli bölgeler BPL, DS2 ve kostik soda eriyiği gibi maddelerle temizlenir.

BİYOLOJİK HARP MADDELERİNİN GELECEK SAVAŞLARDAKİ ROLÜ -BHM geleceğin bir numaralı silahıdır. -BHM’nin yasaklanması mümkün değildir. -Çıkacak bir salgın hastalıktan herhangi bir ülkeyi sorumlu tutmak çoğu kez imkansızdır. -BHM ekonomik savaş araçları olarak kullanılabilir. -Biyolojik harp az gelişmiş ülkelerin bilhassa önem vermeleri gerek bir konudur.