Öğretim Programlarının Kalite Süreçleri Kapsamında Yeniden Değerlendirilmesi Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi 03 Ekim 2006 Prof. Dr. Nejat Erk Türkiye Ulusal Bologna Rehberi / EUA Kurumsal Değerlendirme Takımı Üyesi erk@cu.edu.tr

Sunuş Bologna Süreci: Türkiye ve Avrupa için bir devrim? ABD nüfusu 300 milyon 60 milyonu üniversitede % 20 AB nüfusu 450 milyon 12 milyon üniversitede % 3 Türkiye nüfusu 70 milyon 2 milyon üniversitede % 2.8

Değişim Yönetimi Modeli Aciliyet Uygulama Vizyon Yetkilendirme

Aciliyet: Ateşi Doğuran Nedir? Değişen Öğrenciler Değişen Çalışma Koşulları Değişen İş Çevresi Hızlı Değişen Teknoloji Benchmark lar

ACİLİYET–İSTİHDAM EDİLEBİLİRLİK Fazladan Her Okul Yılının Sağladığı Getiride 1988-1994 Arasında Görülen Değişme (Yüzde Olarak) Eğitim Kademesi Ücretler ERKEK KADIN GENEL LİSE 2.43 4.63 MESLEK LİSESİ 3.52 9.73 LİSEYE GÖRE ÜNİVERSİTE -4.68 -1.56 MESLEK LİSESİNE GÖRE ÜNİV. -5.40 -5.13 Kaynak : : Dayıoğlu (2002) Yukarıdaki veriler 1988-94 döneminde, Türk Üniversitelerinin lise ve meslek lisesi mezunlarının gelirlerine pozitif bir gelişme sağlayamadığını ortaya koymaktadır.

Neden Aciliyet Önem Arz Ediyor? Enerji veriyor Motivasyon odaklı Geniş düşünmeyi özendiriyor Yeni davranışlar öğretiyor

ACİLİYET–İSTİHDAM EDİLEBİLİRLİK İşgücünün Eğitim Düzeyi, 2004 (15 + yaş, Bin Kişi) İşgücü Yüzde İstihdam İşsiz İşsizlik Oranı Okur-yazar Olmayan 1 605 6,5 1 555 7,0 51 2,2 3,2 Lise Altı Eğitimliler 15 691 64,2 14 386 64,8 1 304 57,5 8,3 Lise ve Meslek Lisesi 4 784 19,6 4 123 18,6 661 29,1 13,8 Yüksek Okul ve Fakülte 2 377 9,7 2 124 9,6 253 11,2 10,6 Toplam 24 457 100,0 22 188 2 269 9,3 Kaynak: DİE, DPT. (1) HİA, II.Dönem verileri. Kamu kaynaklarından yapılan önemli fedakarlığa karşın, Türkiye’de Üniversite mezunu olmak, bireylerin işsizliğini Türkiye ortalamasının altına çekememektedir. Bu tespit de Bologna Sürecinin anlamlılığını ortaya koymaktadır.

ACİLİYET – PAYDAŞ TALEPLERİ Üniversitelere kaynak aktaranların talepleri Mezunların beklenti ve istekleri Mezunları çalıştıracakların beklentileri Kısaca tüm paydaşların talepleri

BOLOGNA SÜRECİ ÖĞRETİM ÇIKTILARI Bölüm Üstünlük ve Zaafları Fırsatlar ve Tehditler ÜNİVERSİTE PAYDAŞLARI Mezunlar İşverenler Vergi Ödeyenler Öğrenciler Öğretim Üyeleri Öğretim Elemanları Öğrenci Ailesi Bölüm Üstünlük ve Zaafları Bilgi Niteliği ve Öncelikler Bölüm Misyon ve Vizyonu ÖĞRETİM ÇIKTILARI Teknik Beceriler Öncelikli Meslek Bilgisi 1 Öncelikli Meslek Bilgisi 2 Öncelikli Meslek Bilgisi 3 Öncelikli Meslek Bilgisi 4 Öncelikli Meslek Bilgisi 5 Genel Beceriler İletişim Sentez Sayısal Sorumluluk Almak Pozitif Davranış Sürekli Öğrenmek Bilgiyi Yönetmek AR-GE VE ARAŞTIRMA ARAŞTIRMA BULGULARI

İzlenecek Süreç Öncelikle her fakülteden bir temsilcinin seçimi ile, stratejik planlama ve kurumsal değerlendirme komitesi oluşturulur. Yaşanacak Süreç önce Senato Toplantısında, daha sonra tüm öğretim üyelerine sunulmalıdır. SWOT çalışması başlatılmalıdır. i. Bölüm bilgi formu her bölüm bazında hazırlanmalıdır ii. Bölüm Akademik Personel SWOT analizi her öğretim üyesi ve yardımcılarınca hazırlanmalıdır. iii. Bölüm SWOT analizi her idari personel tarafından hazırlanmalıdır. iv. Bölüm SWOT analizi tesadüfi seçilecek 50 öğrenci tarafından hazırlanmalıdır. v. Bölüm SWOT analizi tesadüfi seçilecek 50 dış paydaş tarafından hazırlanmalıdır.

İzlenecek Süreç Taraflarca verilen SWOT anketleri bölümler bazında bir sunuya yansıtılarak tüm katılanların oylaması ile tüm öneriler 5 e indirilir öğretim üye, öğrenci, idari personel, ve dış paydaşlar tarafından önerilen güçlü yönler, zaaflar, fırsatlar ve tehditler ile ilgili 5 er öneri elde edilmiş olunur. Güçlü ve zayıf yönlere bakılarak kurumun misyonu yazılır. Misyon kurumun neyi nasıl yaptığını anlatır.(eğitim, araştırma, ders aktarım yöntemi, uluslar arası bağlantılar vb) SWOT analizlerinin tümü ve misyonumuz dikkate alınarak gelecek 5 yıl içinde hangi noktaya gelinmek istenildiği tüm bölüm öğretim üye ve yardımcılarınca saptanır. Buna kurum vizyonu denir

İzlenecek Süreç 5 yıl sonra hangi noktaya gelinmek istenildiğine ilişkin olarak her yıl atılması gereken adımlar aksiyon planı başlığı altında kayıt altına alınır. Bununla ilgili form ektedir Bir sonraki aşamada, bölümler SWOT, misyon, vizyon ve aksiyon planlarından hareketle Fakülte ve Üniversite stratejik planı ve kurumsal değerlendirme raporu hazırlanır.

BOLONYA SÜRECİ: Kalite Güvence Sistemi ve İşbirliği ÜLKEMİZDEKİ DURUM Mevcut önemli birikim ABET (Accreditation Board for Eng. & Tech.) - 4 Üniversitemizde 42 mühendislik programı akredite olmuş durumdadır. MÜDEK (Mühendislik Değerlendirme Kurulu) - 8 Üniversitemizde 10 mühendislik programı akredite olmuş durumdadır. EUA (Avrupa Üniversiteler Birliği) - 7 Üniversitemiz Kurumsal Değerlendirme sürecinden başarı ile geçmiştir. Üniversitelerimizde Kalite konusunda yüksek seviyede bilinçlenme ve yapılan çalışmalar. Yeni Yönetmelik: “Yükseköğretim Kurumlarında Akademik Değerlendirme ve Kalite Geliştirme Yönetmeliği” ( 20 Eylül 2005) Eğitim, araştırma ve İdari hizmetlerin değerlendirilmesi kalitesinin arttırılması Berlin Bildirisi ve ENQA (European Assoc. for QA in HE) prensipleri ile uyumlu Dış Değerlendirmeye açık. 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununu

Performans Gösterge Grupları Girdiler (Kaynaklar ve İlişkiler ile ilgili performans göstergeleri Kurumsal Nitelikler ve özellikler ile ilgili performans göstergeleri Eğitim ve Öğretim süreçleri ile ilgili performans göstergeleri Araştırma (bilgi üretme süreçleri ile ilgili performans göstergeleri Uygulama ve Hizmet süreçleri ile ilgili performans göstergeleri

Performans Gösterge Grupları İdari ve destek süreçleri ile ilgili performans göstergeleri Yönetsel özellikler (yapısal) ile ilgili performans göstergeleri Yönetsel özellikler (davranışsal) ile ilgili performans göstergeleri Sonuçlar/ Çıktılar ile ilgili performans göstergeleri Misyonu Başarma ile ilgili performans göstergeleri

Göstergeler Listesi Önlisans programlarına kabul edilen öğrencilerin niteliği 1 Doktora programlarına kabul edilen öğrencilerin niteliği 4 Lisans programlarına kabul edilen öğrencilerin niteliği 2 Yükseklisans programlarına kabul edilen öğrencilerin niteliği 3 Öğrenci başına düşen ödenekler 5 İdari personelin (kadrolu, sözleşmeli ve hizmet alınan) akademik personele oranı 8 Öğretim üyesi başına düşen döner sermaye geliri 6 Kadrolu idari personelin akademik personele oranı 7

Göstergeler Listesi Kadrolu öğretim üyesi başına öğrenci sayısı 9 Önlisans öğrenci oranı 12 Kadrolu ders veren öğretim elemanı (Öğretim üyesi, öğretim görevlisi, okutman) başına düşen öğrenci sayısı 10 Kadrolu öğretim elemanı (Öğretim üyesi, öğretim görevlisi, okutman, araştırma görevlisi, uzman) başına düşen öğrenci sayısı 11 Lisans öğrenci oranı 13 Yükseköğretim kurumunun bulunduğu ilin dışından gelen öğrencilerin oranı 16 Lisansüstü (yükseklisans ve doktora) öğrenci oranı 14 Lisansüstü (yükseklisans ve doktora) öğrencilerin lisans öğrencilerine oranı 15

Göstergeler Listesi Önlisans programlarına kabul edilme oranı 17 Doktora programlarına kabul edilme oranı 20 Lisans programlarına kabul edilme oranı 18 Yükseklisans programlarına kabul edilme oranı 19 Yabancı uyruklu öğrencilerin oranı 21 Disiplinlerarası lisansüstü program oranı 24 Yan dal ve çift ana dal program oranı 22 Yan dal ve çift ana dal programlarına katılan öğrenci oranı 23

Göstergeler Listesi Birinci yılda İlişiği kesilen önlisans/lisans ve lisansüstü öğrencilerin oranı 25 Mezunların ortalama (önlisans, lisans, yüksek lisans, doktora) 28 İlişiği kesilen önlisans/lisans ve lisansüstü öğrencilerin oranı 26 Lisansüstü programlara kaydolan mezun oranı 27 Normal sürede mezun olan öğrenci oranı (önlisans, lisans, yüksek lisans, doktora) 29 Mezun olan öğrencilerin değerlendirme yılı içersinde işe yerleşme oranı 32 Mezuniyet Oranı 30 Mezunların mezuniyet not ortalaması 31

Göstergeler Listesi Uluslararası öğrenci değişim programlarına katılım oranı 33 Program başına ortalama ders saati sayısı 36 Sınıfların (şubelerin) ortalama öğrenci sayısı 34 Program başına ortalama ders sayısı 35 Seçmeli derslerin oranı 37 Öğretim üyesi başına bitirilen doktora lisans tez sayısı 40 Yeni açılan ders oranı 38 Öğretim üyesi başına bitirilen yüksek lisans tez sayısı 39

Göstergeler Listesi Öğretim üyesi başına düşen yayın (SCI, SSCI ve AHCI) sayısı 41 Öğretim elemanı başına düşen toplam yayın ve bilimsel faaliyetin (sergi, konser, performans vb) sayısı 44 Öğretim elemanı başına düşen yayın (SCI, SSCI ve AHCI) sayısı 42 Öğretim üyesi başına düşen toplam yayın ve bilimsel faaliyetin (sergi, konser, performans vb) sayısı 43 Atıfsayısı/Öğretim üyesi 45 Kurum tarafından düzenlenen ulusal ve uluslararası bilimsel konferans, seminer, panel ve faaliyetlerin sayısı 48 Öğretim üyesi başına düşen kazanılan bilimsel ve sanatsal ödül sayısı 46 Alınan patent sayısı 47 Öğretim üyesi başına düşen toplam araştırma fonu (BAP) ödeneği 49

Göstergeler Listesi DPT, TUBİTAK ve diğer kamu finanslı projelerin sayısı 50 Öğretim üyesi başına düşen araştırma ödeneği (BAPK, DPT, TÜBİTAK ve diğer) 53 Öğretim üyesi başına düşen DPT, TUBİTAK ve diğer kamu finanslı proje ödeneği (YTL) 51 Uluslararası ortaklı / destekli proje sayısı 52 Öğretim Üyesi başına düşen toplam araştırma proje sayısı (BAPK, DPT, TÜBİTAK ve diğer) 54 Öğrenci başına düşen laboratuarlar alanı 57 Öğrenci başına düşen derslik alanı 55 Öğrenci başına düşen bilgisayar sayısı 56

Göstergeler Listesi Kütüphanede takip edilen periyodik (basılı ve elektronik) yayın sayısı 58 Web sayfasının aldığı yıllık ziyaretçi sayısı 61 Öğrenci başına düşen üniversite kütüphanesindeki kitap sayısı 59 Kütüphanenin haftalık ortalama hizmet süresi 60 Maksimum internet bağlantı kullanımı kapasitesi 62 Sağlık hizmetlerinden yararlanan öğrenci oranı 65 Web büyüklüğü 63 Yemekhane hizmetlerinden yararlanan öğrenci oranı 64

Göstergeler Listesi Yurt hizmetlerinden (Yükseköğretim kurumu ve Kredi Yurtlar Kurumu) yararlanan öğrenci oranı 66 Tanımlanmış ve yazılı hale getirilmiş süreç sayısı 69 Toplumu bilgilendirme amaçlı düzenlenen bilimsel, sosyal, kültürel etkinliklerin sayısı 67 Yaşam boyu öğrenim kapsamında düzenlenen etkinliklerin sayısı 68 Öğrenci memnuniyeti 70 Toplum memnuniyeti 73 Akademik personel memnuniyeti 71 İdari personel memnuniyeti 72 Yükseköğretim misyonunu algılama düzeyi 74

BOLONYA KARNESİ - 2005 TÜRKİYE’NİN DURUMU KALİTE GÜVENCESİ ORTA Ulusal Kalite Ajansı Kullanılan Öçütler Öğrencilerin Katılımı Uluslararası Katılım İKİLİ SİSTEM MÜKEMMEL Uygulama Düzeyi Öğrenci Oranı 1. ciden 2. ye geçiş ÇOK İYİ DİPLOMA VE EĞİTİM SÜRELERİNİN DENKLİĞİ Diploma Eki Lizbon Konvansiyonu ECTS İYİ GENEL

www.bologna.gov.tr erk@cu.edu.tr Değişim, Saygınlık, Toplumsal, Kurumsal Sorumluluk ve İSTİHDAM EDİLEBİLİRLİLİK