LÖSEMİLİ ÇOCUKLAR HAFTASI

LÖSEMİ

LÖSEMİ NEDİR ? Lösemi, kandaki akyuvarların kontrolsüz ve anormal çoğalması şeklinde beliren ha­bis bir kan hastalığıdır Halk arasında kan kanseri diye de bilinir Sebebi tam olarak oılınememekte, bazı teoriler ileri sürülmek­tedir Bir çeşit tavuk lösemisinin virüsler­le geçtiği gösterildikten sonra insan löse­misinde de virüslerin rolü araştırılmış fa­kat kesin bir sonuca varılamamıştır.

Rad­yasyonun lösemi yapıcı etkisi gerek insanlarda yapılan gözlemler Rad­yasyonun lösemi yapıcı etkisi gerek insanlarda yapılan gözlemler. (1945′de Hiroşima ve Nagazaki üzerine atılan atom bombası­nın etkileri) ve gerek hayvan deneyleri ile gösterilmiştir Ayrıca bazı kimyasal mad­delerin (Benzol, ksılol, toluol) de kemik iliği için zehirleyici olduğu söylenebilir.

Çünkü bu maddelerle çalışan işçilerde yüksek oranda lösemi ve plastik anemi görülmektedir.Lösemi hastalığı kanda anormal olarak çoğalan lösemi hücrelerin tipine göre lenfoid lösemi, myeloid lösemi vb. değişik isimler alır. Ayrıca hastalığın birden ve hızlı olarak başlayan yani akut şekilleri ile uzun süren yani kronik şekilleri birbi­rinden ayrılır.

Akut lösemide kansızlığa bağlı şikâyetler, halsizlik, çabuk yorulma, nefes darlığı gibi belirtiler ön plandadır. Vücut savunmasında önemli rolleri olan lökositlerin eksikliğine bağlı olarak sık sık görülen inatçı enfeksiyonlar lösemi bakı­mından araştırılmalıdır.

Ağızda ve boğazda ülserasyonlar vardır Ağızda ve boğazda ülserasyonlar vardır. Gene kan hücreleri­nin hastalığına bağlı olarak kanamaya eğilim fazladır. Deride ekimoz denilen kır­mızı – mor lekeler görülür. Dişetlerinde, burunda, gözde ve iç organlarda kanama olabilir.

Çocuklarda kemik ağrıları, lenf bezlerinde şişme (adenomegali), dalakta büyüme, lösemilerde görülen belirtilerden­dir. Teşhis kan muayenesi ile konur. Hastaların çoğunda akyuvarların sayısı çok artmıştır.

Beyaz kan hücresi üretme kabiliyetini engelleyen bir durum olan habis (kanseröz) beyaz kan hücrelerinin artmış üretimini tanımlamak için kullanılan geniş bir terimdir.

Akut türlerde, habis hücreler hızla kemik iliğini egemen olur ve normal hücrelere yer bırakmazlar. Hastalığın ilerlemesi hızlıdır. Kronik lösemi türlerinin gelişimi daha yavaştır ve hastalığın daha ileri dönemlerine kadar faal kan hücrelerinin yoğun eksikliğine neden olmaz. Akut ve kronik lösemi türleri için uygulanan tedaviler farklıdır.

Her yıl 25,000′den fazla kişiye lösemi teşhisi konulur Her yıl 25,000′den fazla kişiye lösemi teşhisi konulur. Lösemi, yetişkinler arasında çocuklar arasında olduğundan 10 kat daha yaygındır; çoğu vaka 65 yaş üzerindeki kişilerde meydana gelir.Dört ana tür lösemi vardır: akut lenfositik, akut granülositik, kronik granülosit ve kronik lenfositik.

Doktorunuz löseminiz olduğundan şüphelenirse, sizi kan kanseri tedavisi konusunda ; uzmanlaşmış bir doktor olan bir hematologa yönlendirecektir.

LÖSEMİNİN BELİRTİLERİ İlerleyici bir seyir gösteren löseminin belirtileri, anormal (habis) hücrelerin, kan yapıcı organlarda normal hücrelerin yapımını engellemesi sonucunda ortaya çıkar. Normal alyuvarların yapımındaki azalma ile kansızlık (anemi); normal akyuvarların yapımındaki azalma neticesinde enfeksiyona yatkınlık, mikrobik hastalıklar ve ateş; kan pıhtılaşmasında rol alan kan pulcuklarının (trombositler) yapımındaki azalma ile çeşitli kanamalar (burun kanaması, diş eti kanamaları, cilt altı kanaması gibi) meydana gelir. Ciltte sık sık çürükler meydana gelir veya kesik oluştuğunda kanama güçlükle durdurulur.

Hastalığın diğer bazı bulguları ise, habis hücrelerin bazı organları işgal etmesine ve çeşitli kimyevi maddeler salgılamasına bağlanır. Bütün bu hızlı hücre yapım ve yıkımı, kilo kaybı ve terlemeye de yol açar. Hastalarda dalak genellikle büyümüştür ve lenf düğümlerinde de şişlikler tespit edilir. Karında şişkinlik hissi vardır. Erken döneme ait belirtiler genelde gözden kaçmaktadır: Çünkü bu dönemdeki şikayetler nezle veya diğer sık gözlenen hastalık şikayetlerine benzer. Halsizlik, kemik ve eklemlerde ağrılar, baş ağrıları, deride kızarıklıklar zayıflık ve yorgunluk, ateş, bazı nörolojik semptomlar, dişetlerinde şişkinlik ve kanamalar gibi… Lösemi tanısı kan testleri ile netleştirilebilir. Daha sonra kemik iliği biyopsisi, özel kan testleri ve genetik testler yapılır.

LÖSEMİ TEDAVİSİ  Lösemi, son derece uzun, zor ve pahalı bir tedavi gerektirir. Lösemi tanısı alan vakalara haftada, ayda bir damardan verilen çok sayıda ilaç ve kemoterapi tedavisiyle 3 yıl kadar süren bir tedavi uygulanır. Bu tedavi sonucunda % 70-85 oranında tamamen iyileşme sağlanabilir. Yalnızca % 5 oranındaki vakalarda ve uygun durumlarda kemik iliği nakli yapılabilir.        Tedavi öncelikle genel durumun düzeltilmesi yöntemleri ile başlar. Bu safhada kan veya kanın içindeki özel hücrelerini donörlerden (gönüllü kan verici kişi) alınarak lösemili hastaya verilmesi, enfeksiyon mevcutsa gerekli mücadelelerin yapılması, böbreklerin, karaciğer ve kalbin kemoterapi ilaçlarının yan etkilerinden korunma önlemlerinin alınması önem taşır.        Ayrıca hastaların ve ailelerin hastalık hakkında bilgilendirilmesi, löseminin umutsuz değil, tersine iyi bir tedavi ve moral desteği ile lösemide % 85’lere varan oranda iyileşmenin sağlandığının açıklanması tedavinin ikinci basamağıdır.        

8/A ASLIHAN KARTAL MÜZEYYEN TIRIS