HARİTA BİLGİLERİ ÜRETİMİ YÖNETMELİĞİ SUNAN: Prof. Dr.RASİM DENİZ BAKANLIKLARARASI HARİTA İŞLERİNİ KOORDİNASYON VE PLANLAMA KURULU YÖNETMELİK KOMİSYONU BÜYÜK ÖLÇEKLİ HARİTA VE HARİTA BİLGİLERİ ÜRETİMİ YÖNETMELİĞİ RAPORU SUNAN: Prof. Dr.RASİM DENİZ (KOMİSYON BAŞKANI) 27 MART 2003 ANKARA

Yönetmeliğin Gerekçesi (1/5) Bilindiği gibi halen uygulanmakta olan yönetmelik, 31 Ocak 1988 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Bu yönetmelik; -ED-50 Datumunda hesaplanan Ülke Nirengi Ağına dayalı yersel tekniklerle jeodezik nokta sıklaştırmasını, -analog ve analitik fotogrametrik uygulamaları, -prizmatik alımı ve sınırlı elektronik takeometrik uygulamaları, -çizgisel harita üretimini, esas alan teknikleri ve uygulamaları içermektedir. Ayrıca,Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğünün bağlı olduğu Bakanlık tarafından yürütülmektedir.

Yönetmeliğin Gerekçesi (2/5) Geçen on beş yıl içinde,özellikle; -Global Konum Belirleme Sistemi -Coğrafi Bilgi Sistemleri -Değerlendirme ve analiz teknikleri -Bilgisayar donanımı,yazılımı,veri işleme ve iletimi alanlarındaki büyük bilimsel ve teknik gelişmeler, Dünyada olduğu gibi Ülkemizde de etkisini göstermiş ve beklentileri değiştirmiştir. Günümüzde Jeodezik ağlardan beklentiler;

Yönetmeliğin Gerekçesi (3/5) -Coğrafi Bilgi Sistemlerinin alt yapısını oluşturmak -GPS ve benzeri tekniklerin rasyonel kullanımını sağlamak -GPS ve benzeri tekniklerle entegre edilen sistemlerin kullanılabilmesini sağlamak -Zamana bağlı problemlerin (örneğin; tektonik) çözümünü sağlamak olarak ortaya çıkmıştır. Coğrafi Bilgi Sistemleri geniş uygulama alanları bulmuştur. Bunlar içinde, Kent Bilgi Sistemleri, Kadastro Bilgi Sistemleri gibi Büyük Ölçekli (yüksek çözünürlüklü) Coğrafi Bilgi Sistemleri için, -homojen geometrik doğruluğu -güvenirliği -topolojik uyumluluğu -detay ve öznitelik tamlığı -güncelliği

Yönetmeliğin Gerekçesi (4/5) bir kalite güvenliği yaklaşımı ile elde edilmiş veriye ihtiyaç vardır. Coğrafi Bilgi Sistemlerinin alt yapısını oluşturan bu nitelikteki sayısal temel topografik harita ve harita bilgilerinin maliyeti sistemin tüm maliyetinin %70’i civarındadır. Bu nedenle de bu verinin elde edilmesi ve bir “veri platformun”da toplanması önem kazanmıştır. Bunun için ise “Detay ve Öznitelik Kataloğu” nun ve yazılımdan bağımsız “Ulusal Veri Değişim Formatı”nın hazırlanması gerekir. Coğrafi Bilgi Sistemlerine olan ihtiyaç Büyük Ölçekli Harita ve Harita Bilgilerinin kullanım alanını da genişletmiştir. Sektör, önceleri birkaç kurum ve kuruluşun yatırım alanı iken, yatırımlar ve pazar çeşitlenmiştir, değişme ve genişleme devam edecektir.

Yönetmeliğin Gerekçesi (5/5) Bu nedenlerle, uluslar arası ağlara dayalı, uzay ve uydu teknikleriyle üretilen üç boyutlu konumların (X,Y,Z) GPS tekniğiyle ortometrik yüksekliklerin elde edilmesine ve sayısal fotogrametrik ve güncel yersel tekniklerle detay ölçmelerinin yapılmasına olanak sağlayan, coğrafi bilgilerin bir sistematik içinde kodlanmasını ve formatlanmasını ve böylece bir ortak veri platformunda toplanmasını sağlayan bir yönetmelik ihtiyacı doğmuştur.

Yönetmeliğin Hazırlanması Çalışmaları (1/4) Yönetmelik Komisyonu, Bakanlıklararası Harita İşlerini Koordinasyon ve Planlama Kurulu’nun 16 Şubat 2001 tarihindeki toplantısında kurulmuştur.Bu tarihten itibaren, -Jeodezi Komisyonu -Fotogrametri Komisyonu -Katalog ve Format Komisyonu olmak üzere alt komisyonlarla çalışmalar sürdürülmüştür. Komisyona alfabetik sırada;

Yönetmeliğin Hazırlanması Çalışmaları (2/4) -Bayındırlık ve İskan Bakanlığı -Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü -Harita Genel Komutanlığı -İller Bankası -Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası -Özel Sektör -Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü -Üniversiteler (İTÜ, YTÜ, ZKÜ) sürekli olarak ve, -Kültür Bakanlığı -Orman Bakanlığı -Karayolları Genel Müdürlüğü zaman zaman katılımlarıyla destek vermişlerdir.

Yönetmeliğin Hazırlanması Çalışmaları (3/4) Yönetmelik Komisyonunun hazırlamış olduğu Yönetmelik Taslağı, 11/Nisan/2002 ve 26/Haziran/2002 tarihlerindeki Bakanlıklararası Harita İşlerini Koordinasyon ve Planlama Kurulu toplantılarında görüşülmüş ve resmileştirme süreci başlatılmıştır. Ancak, seçimler ve Hükümet değişikliği bu süreci kesintiye uğratmıştır. Yönetmelik Komisyonu, bugünkü toplantıdan önce, 14/Mart/2003 tarihinde, Kurum ve Kuruluşlardan gelen görüş ve önerileri de dikkate alarak yönetmeliğe son şeklini vermiştir. Yönetmelik her ne kadar yürürlükte olmasa da benimsenmiş ve birçok ihalede şartnameler düzeyinde kullanılmıştır. Böylece, bu uygulamalardan elde edilen deneyimlerin de yönetmeliğe aktarılması olanağı doğmuştur. Bu arada, yönetmelik için geliştirilen Detay ve Öznitelik Katalogu ve Ulusal Veri Değişim Formatının uzun süre test edilmesi mümkün olmuş ve ortaya çıkan problemler çözülmüştür. Sonuçta, süreçteki gecikmeden yararlanılmış ve yönetmelik daha da iyileştirilmiştir.

Yönetmeliğin Hazırlanması Çalışmaları (4/4) Toplam 21 Komisyon toplantısı ve bu toplantı ile birlikte 4 Bakanlıklararası Harita İşlerini Koordinasyon ve Planlama Kurulu Toplantısı ile yaklaşık 2 yıllık bir çalışma ürünü olan bu Yönetmelik Taslağı Kurulunuzun görüşlerine sunulmuştur. -Yönetmelik Komisyonu toplantılarına katılan tüm Üyelere ve Kurumlarına, özverili katkılarından dolayı, -Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası’na, toplantılara ev sahipliği yaptığı ve sağladığı lojistik desteği için, -Katalog ve Format Hazırlama Komisyonu Üyelerine ve Firmalarına, konuyu sahiplenmeleri ve üretimleriyle katkılarından dolayı, -Harita Genel Komutanlığına, Bakanlıklararası Harita İşlerini Koordinasyon ve Planlama Kurulu’nun 4 kez toplanmasına ev sahipliği yapması ve yönetmeliğin resmileştirilmesi sürecine katkılarından dolayı, TEŞEKKÜR ederim.

Yönetmeliğin Getirdiği Temel Yenilikler (1/3) Bu yönetmeliğin getirdiği temel yenilikler şunlardır: -Uluslar arası Yersel Referans Ağı ITRF’ye dayalı ve Jeodezik Referans Sistemi 1980 (GRS80) de kartezyen koordinatların (X,Y,Z) ve jeodezik koordinatların (,,h) hesaplanması ve noktaların hızlarının dikkate alınması esas alınmıştır. -GRS80 ve Türkiye Ulusal Düşey Kontrol Ağı 1999 (TUDKA99) datumlarında GPS/Nivelman yöntemini veya Türkiye Geoidi 1999 (TG99)‘u kullanarak geoit yüksekliklerinin belirlenmesi ve böylece GPS ile nivelmana olanak sağlanması. -ITRF’ye dayalı pafta bölümlemesi ile birlikte uluslararası entegrasyonun sağlanması. -Nokta sıklaştırmasında, Türkiye Ulusal Temel GPS Ağı (TUTGA) ve TUDKA99 ağlarına dayalı hiyerarşik sıklaştırma esas alınıyor.

Yönetmeliğin Getirdiği Temel Yenilikler (2/3) -Tüm kontrol noktalarının (yatay, düşey, GPS) uluslararası ağlarla birlikte hiyerarşik derecelendirmesi ve buna uygun numaralandırma yapılmakta. -GPS tekniğinin,detay alımına kadar her alanda kullanılması sağlanıyor. -Yersel ve GPS tekniklerinin birlikte kullanılabilme olanağı sağlanıyor. -Sayısal fotogrametri temel yöntem alınıyor ancak analitik fotogrametri uygulamalarına da olanak sağlanıyor. -Tüm değerlendirmelerde uyuşumsuz ölçü testlerinin uygulanması benimseniyor. -Bir büyük ölçekli (yüksek çözünürlüklü) sayısal temel topografik planda bulunması gereken detaylar ve öznitelikler “Detay ve Öznitelik Katalogu”nda tanımlanıyor.Tüm alımlarda bu katalogun kullanılması esası getiriliyor.

Yönetmeliğin Getirdiği Temel Yenilikler (3/3) -Ölçme,değerlendirme ve topolojiye ilişkin verilerin bir ortak veri platformunda toplanabilmesi için yazılımdan bağımsız “Ulusal Veri Değişim Formatı’nın kullanılması esası getiriliyor. -Büyük ölçekli temel topografik planın çiziminde kullanılacak özel işaretler güncelleştiriliyor,detay ve öznitelik katalogu ile ilişkilendiriliyor. -Geoidin modellenmesi,dönüşümler ve uyuşumsuz ölçü testleri için model ve yöntem önerilmiyor ve belirlenen doğruluk sınırlarını sağlayan model ve yöntemlerin araştırılması ve kullanılması yoluyla bu alandaki gelişmelerin izlenmesi teşvik ediliyor. -Yönetmeliğin Bakanlar Kurulu Kararıyla yürürlüğe girmesi,tüm Kurum ve Kuruluşlar tarafından kullanılmasının hukuki altlığını oluşturacaktır. -Tapu ve Kadasro Genel Müdürlüğü bünyesinde oluşturulacak Üretim İzleme Merkezi tekrarları önleyecektir. -Yönetmeliğin eklerinin değiştirilmesi yetkisi Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğüne verilerek,bazı güncelleştirmelerin daha hızlı yapılabilmesi yolu açılıyor.

Gelecek için Beklentiler ve Öneriler -Yönetmeliğin Bakanlar Kurulu kararıyla çıkmasını bekliyoruz. -Yönetmeliğin tüm Kurum ve Kuruluşlar tarafından benimsenmesini ve gereken özenle uygulanmasını diliyoruz. -Yönetmeliğin uygulanmasını kolaylaştırmak için tanıtım ve eğitim çalışmalarının başlatılması gerekmektedir. -Yönetmeliğe uygun birim fiyat analizlerinin hazırlanması gerekmektedir. -Yönetmeliğin Ülkemizin ve Sektörümüzün gelişmesine katkıda bulunması en içten dileğimizdir.