LİYEZON PSİKİYATRİSİ KONSÜLTASYON LİYEZON PSİKİYATRİSİ HEMŞİRELİĞİ Uzm. K.L.P. & İletişim Deniz DOĞAN Dr. Lütfi Kırdar Kartal Eğitim ve Araştırma Hastanesi İstanbul /2013

LİYEZON PSİKİYATRİSİ “Liaison-Liyezon Psikiyatrisi” bir sistem olarak 1920’lerden itibaren hastanelerde uygulanmaya başlanmış, İlk klinik 1939 yılında ABBE Colorada Hastanesinde Edward G. Biblings tarafından “Bağlantı Psikiyatrisi” anlamına gelen “Liyezon Psikiyatrisi” adı ile tanımlanarak kurulmuştur. Uzm. Deniz DOĞAN

LİYEZON PSİKİYATRİSİ Dünya da; İkinci Dünya Savaşından sonra ABD’de üniversiteler ile genel hastanelerde konsültasyon liyezon psikiyatrisi servisleri hizmete girmiş, 1960’lardan sonra da bilimsel bir disiplin ve servis olarak gelişmiştir. Uzm. Deniz DOĞAN

LİYEZON PSİKİYATRİSİ Türkiye de ise; Ocak 1997’de Yükseköğretim Kurulu K.L.P’nin Psikiyatri anabilim dalı içinde olmasını kararlaştırmış, İlk Konsültasyon Liyezon Psikiyatrisi bilim dalı İstanbul Tıp Fakültesinde kurulmuştur. Uzm. Deniz DOĞAN

LİYEZON PSİKİYATRİSİ “Liyezon Psikiyatrisi” (psikiyatrik-psikososyal tıp)(klinikler arası psikiyatri), klinik tıp ve çeşitli uzmanlık alanları ile işbirliğine dayanan, Tıbbi açıdan fiziksel hastalıklara eşlik eden psikiyatrik sendrom ve psikososyal durumları tanılayarak, aralarındaki etkileşim ve bağlantıyı değerlendirme, tedavi etme, izleme, araştırma ve eğitme ile uğraşan bir disiplindir. Uzm. Deniz DOĞAN

LİYEZON PSİKİYATRİSİ Sağlık kuruluşlarına başvuran hastaların %13-30’unda bedensel ve organik hastalığın yol açtığı ruhsal bozukluk ve hastalık söz konusudur. Fiziksel bozukluğu ve hastalığı olanların %30-50’sinde destek, yardım ve tedavi gerektirecek düzeyde ruhsal sorun veya sorunlar ortaya çıkabilmektedir(Köknel, 1993:Önsöz). Uzm. Deniz DOĞAN

KONSÜLTASYON LİYEZON PSİKİYATRİSİ HEMŞİRELİĞİ Hastane ortamındaki hastalarında biyopsikososyal gereksinimlerinin karşılanması, fiziksel bakımları ile psikososyal bakımları arasında bir bağ kurulmasını gerektirmektedir. Bu roldeki anahtar kişilerde hemşirelerdir. Uzm. Deniz DOĞAN

KONSÜLTASYON LİYEZON PSİKİYATRİSİ HEMŞİRELİĞİ Bu çerçevede; Hastayı anlamadan hastalığın tedavi edilemeyeceği yönündeki bilimsel yaklaşım doğrultusunda; İnsanın bedensel, ruhsal ve toplumsal bir bütünlük içinde ele alınmasına yardımcı olan, Popülasyonunu ayaktan ve/veya yatarak tedavi alan tıbbi hastaların oluşturduğu , Psikiyatrik hastalık ve biyopsikososyal sorunlarla ilgilenen, konsültasyon liyezon psikiyatrisi hemşirelik hizmetleri açısından ele alınacaktır. Uzm. Deniz DOĞAN

KONSÜLTASYON LİYEZON PSİKİYATRİSİ HEMŞİRELİĞİ Konsültasyon Liyezon Psikiyatrisi Hemşireliği(KLP)’de; “gerçek veya potansiyel fiziksel fonksiyon bozukluğu nedeniyle sağlık bakım sistemine giren hasta ve yakınlarının, primer koruma, tedavi, bakım ve rehabilitasyona kadar uzanan yelpazede ortaya çıkan emosyonel, gelişimsel, bilişsel ve davranışsal tepkilerini, ruhsal ve psikososyal sorunlarını tanımlayan, tedavi ve bakımında rol alan, izleyen ve hemşirelerin psikiyatrik tıp alnında eğitimlerini sağlayan ve bu alanda araştırmalar yapan psikiyatri hemşireliğinin bir üst uzmanlık alanıdır”(Cristoper 1995, Gerety 1991, Luna- Raines 1989,Nelson and Shilke 1976, Robinson 1991, Stuart and Sundeen 1987). Uzm. Deniz DOĞAN

KONSÜLTASYON LİYEZON PSİKİYATRİSİ HEMŞİRELİĞİ Hemşirelik hizmetleri olarak hastalığa eşlik eden ruhsal ya da biyopsikososyal sorunların farkındalığı Sağlık Bakım Hizmetleri Müdürümüz Sayın Aytün Leymün tarafından Konsültasyon Liyezon Psikiyatrisi Hemşiresinin alanda görevlendirilmesini sağlamıştır. Amaç; hasta ve hasta yakınlarına holistik bir yaklaşımla tıp doktorları ile psikiyatri arasında bir köprü kurarak çözüm odaklı hizmet vermektir. Uzm. Deniz DOĞAN

KONSÜLTASYON LİYEZON PSİKİYATRİSİ HEMŞİRELİĞİ KLP Hemşireliğinin uygulama alanı primer korumadan, müdahale ve rehabilitasyona kadar uzanmakta ve tüm birimleri kapsamaktadır. Ancak Onkoloji, Yoğun Bakım, Yanık Üniteleri, Acil Servisler, Cerrahi Klinikler gibi birimlerde karşılaşılan psikiyatrik sendrom ve psikososyal durumların sıklığı bu birimlerin öncelikli olmasını gerektirmektedir. Örneğin: Deliryum; -Yoğun Bakım ve Yanık Ünitelerinde %20-30, -Acil Servislerde %1-15, -Cerrahi Kliniklerinde %5-10 oranında görülmektedir(Barlas, Gül Ünsal). Uzm. Deniz DOĞAN

KONSÜLTASYON LİYEZON PSİKİYATRİSİ HEMŞİRELİĞİ Bu birimlerdeki hastalarda ya önceden var olan ya da fiziksel hastalığa bağlı, ikincil olarak eşlik eden ruhsal sorunların gelişmesi sıklıkla yaşanan bir durumdur. Onkoloji Ünitesi hastaları da bunlar arasındadır. Bu bilinç ve duyarlılık doğrultusunda Sağlık Bakım Hizmetleri Müdürümüz Konsültasyon Liyezon Psikiyatrisi Hemşiresi olarak ilk önce Onkoloji hastalarına eğitim vermemi öngörerek, 1.Ağustos. 2011 tarihinden itibaren bu ünitedeki hasta ve hasta yakınlarına hizmet edilmesini sağlamıştır. Uzm. Deniz DOĞAN

KONSÜLTASYON LİYEZON PSİKİYATRİSİ HEMŞİRELİĞİ K.L.P. Hemşireliği; Hasta ve yakınlarının bütüncül bakım almalarını sağlayarak, bakım problemlerini iyileştirmeyi amaçlar. Onların “hastalık ve hastalığa ilişkin olaylara nasıl cevap verdiklerinin, nasıl uyum sağladıklarının değerlendirilmesi özelleşmiş psikiyatrik bakımı direkt olarak vermeyi gerektirir. Uzm. Deniz DOĞAN

KONSÜLTASYON LİYEZON PSİKİYATRİSİ HEMŞİRELİĞİ Bu anlamda holistik bir yaklaşımla hastaları psikososyal değerlendirmenin yanında eşlik eden sistemik hastalıklarıyla değerlendirmek doğru tedavi ve bakım protokollerinin uygulanmasını sağlamak açısından oldukça önemlidir. Uzm. Deniz DOĞAN

VAKA ÖRNEĞİ:1 Hasta: S. A. Yaş:43/K Tanı: Meme Ca (Opere/ Sağ R.M.) K.L.P. Öncesi: Kemoterapi Tedavisi Onkoloji ünitesi hemşireler arası konsültasyonla konsülte edilen hasta. Diyabet tespit edildi. Diyabet Polikliniğine konsülte edilen hasta oral anti diyabetik kullanmaya başladı. (Glifor 1000 mg.) Beslenme protokolü diyetisyen tarafından regüle edildi. K.L.P. Sonrası: Kemoterapi ve Radyoterapi süresince hasta ve hasta yakınıyla görüşüldü. Periyodik psikoterapi yapıldı. Onkoloji Okulu toplantılarına katıldı. 14 ay sonra şifa ile taburcu edildi. Uzm. Deniz DOĞAN

VAKA ÖRNEĞİ:2 Hasta: M. A. Yaş:62/E Tanı: Akciğer Ca (Opere/ Sol lob. Kemik Met) K.L.P. Öncesi: Kemoterapi Tedavisi Onkoloji ünitesi Onkolog Dr. tarafından konsülte edilen hasta. Kemoterapi alıyor. Kaşektik. Sabit bir gelirinin olmadığı tespit edildi. Sosyal Hizmet uzmanına yönlendirildi. K.L.P. Sonrası: 6 Ay sonra sosyo-ekonomik durumuna bağlı olarak düzenli devlet yardımı almaya başladı. Teşekküre geldiğinde “Artık yiyecek alabiliyoruz. Sayenizde karnımız doyuyor. Allah sizden razı olsun” ifadesini kullandı. Uzm. Deniz DOĞAN

VAKA ÖRNEĞİ:3 Hasta: Y. K. Yaş:71/E Tanı: Kolon Ca (Opere/ Stoma (+) Karaciğer Met) K.L.P. Öncesi: G.Cerrahi Pol. Stoma hemşiresi tarafından konsülte edilen hasta. Kemoterapi ve Radyoterapi alıyor. Emosyonel davranış bozukluğu. Suicidial girişim tespit edilen hasta. K.L.P. Sonrası: Hasta yakınlarıyla birlikte tedavi süreci takip edilen hastanın suicidal girişimi önlendi. 1 Ay sonra terminal döneme giren hasta ex oldu. Hasta yakını “ Babam sizin hakkınızı helal etmenizi istedi. İyi ki onu tanımışım ifadesini kullandı. Hasta yakını gönüllü hasta eğitimlerine yardımcı oluyor. Uzm. Deniz DOĞAN

VAKA ÖRNEĞİ:4 Hasta: A. Ç. Yaş:12/K Tanı: 3.Derece Yanık (Sağ/Sol üst ekstremite Kangren) K.L.P. : Yanık ünitesi hemşiresi tarafından amputasyon sonrası konsülte edilen hasta. Çocuk psikiyatrisi desteği alınmadan ailenin onayı ile her iki üst ekstremite ampute ediliyor. Operasyon sonrası davranışsal ve emosyonel duygu durum bozukluğu yaşanıyor. K.L.P. Sonrası: Hasta yakınları Çocuk psikiyatrına yönlendirildi. Çocuk aile bireylerini suçluyor. Çevresiyle yaşamsal bağlarını kopardı. Uzm. Deniz DOĞAN

KONSÜLTASYON LİYEZON PSİKİYATRİSİ HEMŞİRELİĞİ K.L.P. Hemşireliği bir ekip çalışmasını gerektirir. Ekip Üyeleri; Psikiyatr, Psikolog, Sosyal Hizmet Çalışanı, Diyetisyen… oluşur. K.L.P Polikliniğinde tedavi ve bakım protokolünün uygulanmasındaki çalışmalarla birlikte ruhsal ve psikososyal müdahale ve/veya bakım planlaması dâhilinde de değerlendirdiği hasta ve hasta yakınlarını gerektiğinde Psikiyatri polikliniğine de konsülte eder. Tüm sağlık branşları kapsayan bir hizmet alanıdır. Uzm. Deniz DOĞAN

KONSÜLTASYON LİYEZON PSİKİYATRİSİ HEMŞİRELİĞİ Bugün K.L.P Hemşireliği hasta potansiyeli genişleyip, tüm hastane geneline hizmet vermektedir. Hastaların duygusal durumuna hemşirelerinde duyarlılığı arttırılmakta, klinikler arası psikiyatrik konsültasyon istemleri karşılanmakta, düzenli hasta izlemi ile kliniklere hasta vizitleri yapılmakta, psikiyatrik sorunların erken tanı ve tedavisi sağlanarak hastanın yaşam kalitesi yükseltilmekte, terminal dönemdeki hastaların ailelerini ve tedaviyi yürüten profesyonelleri merkez alan çalışmalar yapılmakta, destek grupları yürütülmekte, hasta ve hemşirelere konu ile ilgili eğitim programları düzenlemektedir. Uzm. Deniz DOĞAN

KONSÜLTASYON LİYEZON PSİKİYATRİSİ HEMŞİRELİĞİ KLP Hemşireliği uygulaması sonucunda; hasta ve aile memnuniyeti artmakta, hasta bakım standartları yükselmekte, iyileşme süreci hızlanmaktadır. Hemşirelerin ise; hastaların psikiyatrik durumlarıyla ilgili farkındalıklarının ve bakım gereksinimlerinin karşılanması ile ilgili becerileri artmakta, duygusal gerginlikleri azalmakta, iş doyumları artmakta, hasta ve tedavi ekibi arasındaki iletişim gelişerek, maliyetlerin azaldığı gözlenmektedir. Uzm. Deniz DOĞAN

KONSÜLTASYON LİYEZON PSİKİYATRİSİ HEMŞİRELİĞİ Hastanemiz K LP Hemşireliğinin en önemli amacı; gelişen tedavi ve bakım planı kapsamındaki hasta ve hasta yakınlarının hasta eğitimiyle doğru bilgilendirilmesini sağlamak, hastaların hastane ortamına yönelik korku ve anksiyetelerini gidermek, yaşam kalitelerini artırmak, “sizin yanınızdayız” mesajını vermektir. Uzm. Deniz DOĞAN

LİYEZON PSİKİYATRİ HEMŞİRESİ Uzm. Deniz DOĞAN

KONSÜLTASYON LİYEZON PSİKİYATRİSİ HEMŞİRELİĞİ Uzm. Deniz DOĞAN

UNUTMAYIN ! YALNIZ DEĞİLSİNİZ… Uzm. Deniz DOĞAN