BEYİN TEMELLİ ÖĞRENME BESİME NİZAMOĞLU

BEYİN TEMELLİ ÖĞRENME BİREYİN ÖĞRENMESİNİN DAHA ETKİN VE KALICI OLMASI İÇİN SUNULAN ÖĞRENCİ MERKEZLİ BİR YAKLAŞIMDIR.

Beyin temelli öğrenme, sinirbilim (neuroscience) araştırmalarının bulgularına göre beynin yapısına ve işlevine dayalı olarak beynin nasıl çalıştığını anlayarak öğrenme ve öğretmeyi en üst düzeye çıkarma anlayışıdır.

İnsan beynin en önemli besin kaynağı çevredir İnsan beynin en önemli besin kaynağı çevredir. Önemli olan beynin uyarılmasıdır. Kişinin parmak izleri gibi her beyin eşsizdir ve müthiş bir potansiyele sahiptir. Beyni ne kadar çok çalıştırırsak o kadar iyi işler. Beyin temelli öğrenme; düşünmeyi düşünme, düşünmeyi öğrenme yöntemidir.

Öğrenmenin temelini sinir sistemi ve beyin oluşturmaktadır. Öğrenmenin merkezi olan beyni tanımak öğrenmenin ve öğretimin de ilk hedefi olmalıdır.

BEYNİN YAPISI BEYİN GENEL OLARAK: İKİ YARI KÜRE DÖRT LOP DIŞ BEYİN ORTA BEYİN Ve ALT BEYİNDEN Oluşur.

SAĞ YARI KÜRE Resimlerle düşünme Ses tonu ve duygular Vücut dilini kullanma Duyguları yönetme Müzik algılama ve üretme Mizahi algılama ve üretme Yaratıcılık Hayal kurup, rüya görme

SOL YARIM KÜRE Mantıksal sıralama Karar verme Sayılarla ve hesaplarla ilgilenme Görülen kişinin adını bellekten çağırma Kusurlara duyarlılık Konuşmanın merkezi Küçük parçalara bölerek algılama/Analiz

Nasırsı Madde(Korpus Kallosum) Nasırsı madde, beynin sağ ve sol yarımküreleri arasındaki iletişimi sağlayan kalın bir sinir lifi demetidir. Yaklaşık 250 milyon sinir lifinden oluşur. Nasırsı madde bir yarımkürenin diğerinin yaptığından haberdar olmasını sağlar.

Beyin temelli öğrenme İnsan beyninin yapısına ve işlevine dayanan bir öğrenme kuramıdır. BEYİN TEMELLİ ÖĞRETİMDE ASIL AMAÇ:Öğrenmeyi en üst düzeye getirmek, beynin en iyi nasıl çalıştığını anlamak ve anlatmaktır.

Beyin temelli öğrenmede öğrenenler yalnızca çalıştıkları konu ile ilgili bağlantıları görmezler, ayni zamanda önceki bilgileriyle yeni bilgileri arasında ilişki kurarak anlamlı öğrenmeyi gerçekleştirirler.

BEYİN TEMELLİ ÖĞRENME Beyin temelli öğrenmede bireyin obje ve olayların özelliklerini algılama , onları zihinde yeniden organize etme özelliği vardır.Birey algılarını üst düzeyde genelleme ve soyutlama yaparak daha önceden öğrendikleri üzerine organize ederek özümler, yapısallaştırır,bunun sonucunda zihinde yeni bir anlam gelişir.

BEYİN TEMELLİ ÖĞRENMENİN İLKELERİ Caine ve Caine tarafından ileri sürülen beyin temelli öğrenme ilkelerinin amacı: ÖĞRETME VE ÖĞRENMEYİ ETKİN KILMAKTIR.

BEYİN TEMELLİ ÖĞRENME İLKELERİ 1.İLKE:Beyin paralel bir işlemcidir. İnsan beyni bir defada bir çok işlem yapmaktadır. Öğretim stratejileri: Renkli poster, resim, grafik vb., benzetimleri kullanma, alan gezileri, rol yapma. 2.İLKE:Öğrenme fizyoloji ile ilgilidir. Öğrenme nefes almak kadar doğaldır; onu engellemek ya da kolaylaştırmak mümkündür. Stres, mutsuzluk, alkol, beslenme, egzersiz ve uykusuzluk öğrenmeyi etkiler. Öğretim stratejileri: Çeşitli materyaller kullanma, okuma, film, video ve gerçek yaşantılar, şarkı söyleme, rol yapma, dergi,hareket, resim.

3. İLKE: Anlamı araştırma doğuştandır 3.İLKE: Anlamı araştırma doğuştandır. Beyin yeni uyarıcılara yanıt vermek için kendiliğinden araştırırken bilinenlere ihtiyaç duyar ve bunları otomatik olarak kaydeder. Bu ikili süreç beyin uyarıldığında meydana gelir. Öğretim Stratejileri: İlgi çekici ve anlamlı seçenekler sunma. 4.İLKE: Anlam arayışı örüntülemeyle oluşur. Bireyin ön öğrenmeleri ile yeni öğrenilenler arasında anlamlı bir örüntü oluşturulduğunda öğrenmenin niteliği artar ve anlamlı öğrenme gerçekleşir. Öğretim stratejileri: Örüntü oluşturmada öğretmenler en az dört yol kullanabilirler. Birincisi yeni bir konuya başlamadan önce ön bilgilerin ortaya çıkarma; ikincisi poster, harita gibi görsel materyaller kullanarak konuya geniş bir açıyla bakmalarını sağlama; üçüncüsü materyalle ilgili tartışmalarını teşvik ederek öğrencilerin örüntü oluşturmalarını sağlama; son olarak modeller oluşturarak ve grafikler kullanarak örüntü oluşturmalarını sağlamadır.

5. İLKE:Örüntülemede duygular çok önemlidir 5.İLKE:Örüntülemede duygular çok önemlidir. Duygusal ve bilişsel süreçler birbirinden ayrılmaz. Duygular bellek için çok önemlidir çünkü bilginin depolanmasında ve geri getirilmesinde kolaylık sağlar. Duygular süreklidir;özel bir durumdan sonra bir dersin ya da yaşam deneyiminin duygusal etkisi uzun süre devam eder. Öğretim stratejileri: stresi azaltan etkinlikler: nefes alma, mizah, oyunlar vb.;uyumu artıran etkinlikler: partner’la öğrenme, tartışmalar, diyalog kurma.; pozitif duygulara yer verme: Tebrik etme, öğrenenin davranışını destekleme 6.İLKE:Beyin,parçaları ve bütünleri aynı zamanda işler. Sol beyin parça bilgileri, sağ beyin bütün bilgileri organize eder. Öğretim stratejileri: Üniteye, derse vb. bütüncül bakmayı sağlama.

7 . İLKE:Öğrenme, hem çevresel algıyı hem de odaklanmış dikkati gerektirir. Beyin bilgileri dikkat ederek ve bilinçli olarak alır. Öğrenme ortamının öğrencinin dikkatini çekecek şekilde düzenlenmesi gerekmektedir. Öğretim Stratejileri: Grafik,diyagram,posterler kullanma. İlgili bilgiyi görsel açıdan dikkat çekici hale getirme 8.İLKE: Öğrenme , her zaman billinçli ve bilinç dışı süreçleri içerir. Bilinçli öğrenmelerin yanı sıra, öğrenenin çevreden gelen uyarıcılarla farkına varmadan etkileşmesi sonucu bilinçsiz öğrenmeler de oluşur Öğretim Stratejileri: Öğrenenlerin bilinçli olarak öğrenmeleri ve tekrar etmelerine yardım için, biliş ötesi (metacognition) etkinlikleri kullanma

9 .İLKE:En az 2 farklı türde belleğimiz vardır.Bunlar: a)Uzamsal Bellek(Üç Boyutlu) Sistemi b)Ezberleyerek Öğrenme Sistemi Uzamsal bellek sistemi günlük deneyimlerle, Ezberleyerek öğrenme sistemi ise olgu ve becerilerle ilgilenir. Öğretim Stratejileri: Öğrenme-öğretim ortamında bazen ezberleyerek öğrenme önemli ve kullanışlıdır. Örneğin, çarpım tablosu, hece tablosu ve yabancı kelimeler. Fakat ezberlemeye dayalı öğretim öğrenmenin transferinde kolaylık sağlamaz ve anlamlı öğrenmenin gelişimine engel olur.

10 . İLKE: Olgu ve beceriler doğal , uzamsal bellekte yapılandırıldığı zaman en iyi şekilde anlar ve hatırlarız. Beyin bilgiyi bağlamda ya da içerikte yer almasına dayalı olarak sınıflandırır (sorts) ve depolar. Öğretim Stratejileri: Sınıf içi demonstrasyonlar, drama, projeler, kır gezileri, yaşantılarla ilgili görsel tasvirler, hikayeler ve farklı konularda etkileşimde bulunma. 11. İLKE: Öğrenme teşvikle artar ve korkuyla azalır. Beyin hayatta kalma tepkisinin bir parçası olarak çevrede yeni olanlar için kararlı bir şekilde uyanıktır. Öğretim Stratejileri: Öğrencilerin öğrenme ortamın da rahatlamaya ve dikkatini odaklamaya ihtiyacı vardır. Bunun için öğretmenler bu tür ortamlar yaratarak, rutin durumlarda sürpriz yaşantılar sağlamalıdırlar. Aynı zamanda ön öğrenmeleri ile yeni konular arasında bağlantı kurmalarını istemelidirler. 12.İLKE: Her beyin kendine özgüdür,tektir. Her bireyin beyni kendine özgüdür ve yaşantısı birbirinden farklıdır. Bu nedenle öğrenmeler arası kurulan ilişkiler bireyden bireye farklılık gösterir. Öğretim Stratejisi: Öğrenme çok yönlü olmalı ve öğrencilerin bireysel ilgilerini çekecek çoklu öğretme stratejileri kullanılmalıdır

BEYİN TEMELLİ ÖĞRENME VE GELENEKSEL ÖĞRETİMİN KARŞILAŞTIRILMASI

GELENEKSEL ÖĞRETİM BEYİN TEMELLİ ÖĞRENME BİLGİ KAYNAĞI ÖĞRETİM SÜRECİ ÖĞRETMEN ÖĞRENCİ ARASINDA İKİ YÖNLÜDÜR. ÖĞRENME KARMAŞIKTIR.SOSYAL ETKİLEŞİM,GRUPLA KEŞFETME, BİREYSEL ARAYIŞ VE DERİN DÜŞÜNME HAKİMDİR. SINIF ORGANİZASYONU DOĞRUSALDIR.BİREYSEL ÇALIŞMALAR VEYA ÖĞRETMEN YÖNELİMLİDİR. TEMATİK, BÜTÜNLEŞTİRİCİ İŞBİRLİĞİNE DAYALI VE BİRYSELLEŞTİRİLMİŞ PROJELERE AĞIRLIK VERİLİR. SINIF YÖNETİMİ ÖĞRETMEN KONTROLLÜ VE HİYERARŞİKTİR. ÖĞRETMEN REHBERLİĞİNDE ÖĞRENCİ MERKEZLİDİR. BAZI SORUMLULUKLAR ÖĞRENCİYE VERİLİR. ÜRÜN BİLGİ EZBERE DAYALIDIR. BİLGİ YAPILANDIRILMIŞTIR VE KALICIDIR.

EĞİTİM PROGRAMLARI Öğrenenin bireysel ihtiyaçlarını dikkate alarak geliştirilir. Buluş yoluyla öğrenme İş birliğine dayalı öğrenme Grup çalışması gibi yöntem ve teknikler geliştirilmeli Bireysel ayrılıklara yanıt veren çoklu öğrenme etkinlikleri düzenlenmelidir.

Beyin temelli öğrenimde çoklu zekanın önemi: Çoklu zeka kuramı beyin temelli öğrenme ortamının düzenlenmesinde çok önemlidir.Çünkü öğretimsel uygulamalar: Öğrenenlerin öğrenimini kolaylaştırmaktadır. Kendilerini tanımalarına yardımcı olmaktadır. Kendilerine güvenmelerini sağlamaktadır. Yaratıcı düşünmelerini sağlamaktadır.

Beyin temelli öğrenme yaklaşımının uygulanmasında dikkat edilmesi gereken noktalar: Teklik: Öğrenenlere seçenek sunmak Önceki bilgileri ile yeni öğrenmelerini ilişkilendirmeleri için fırsat sunma Öğrenme, stillerini, duygularını ve güçlü yanlarını tanıma

Değerlendirme Öğretmenin zamanında dönüt vermesi Öğrenenlerin birbirlerine dönüt vermesi Öğrenenlerin kendilerini tanımalarına fırsat tanıma Hataları olumlu öğrenme yoluna çevirme

Duygular Öğrenenleri duygularını açıklama konusunda cesaretlendirme Eğlenceyi öğrenmenin bir parçası olarak tanıma Oyunu öğrenmenin bir parçası olarak tanıma Olumlu dil kullanma

Anlam Bütüncül öğrenmeye yer verme Bireysel uygunluk ve duygusal içeriği tanıma Çalışma için yeterli zaman verme Gelişim ve yansıtma için yeterli zaman verme

Çoklu yol Çoklu zekâyı tanıma Çoklu tasarım yollarını tanıma Çeşitli sunumlar için fırsat tanıma Ortamı müzik, poster gibi materyallerle zenginleştirme

Beyin beden birlikteliği Etkin öğrenmeyi sağlama Gezi düzenleme ve gösteri yapma Hareket etmelerini sağlama

Bellek Zihin haritaları kullanma Çevreyi kullanma Zengin yaşantılar sağlama

Beslenme Yararlı besinleri seçmelerini sağlama Beslenme hakkında bilgilendirme Öğrenme ortamında su bulundurma

Döngü ve ritim Enerjik etkinlikler için zaman ayırma Öğrenenlerin heyecanlarını tanıma ve yönetme Ritüel(dini bir inanç gibi benimsenmiş alışkanlık, kişilerce kutsallaştırılmış davranışlar, biçimler, davranış biçimleri, temalar), yenilik ve güçlüklerin uygun kullanımını sağlama

Korkularla baş etme Stres yönetimi Demokratik ortam sağlama Öğrenenleri destekleme Ödül yerine içsel motivasyon sağlama

ÖNERİLER Tartışma öğrenenin kendi bilgisini yapılandırmasında etkilidir. Bu yüzden tartışma ortamı yaratın. Öğrenenlere öğrenmelerini motive edici zengin ortamlar sunun Kendilerini ve arkadaşlarını değerlendirmeleri için onları cesaretlendirin Ödüllerin öğrenen için stres kaynağı olmasını engelleyin

Öğrencilerin grupla öğrenmelerini ve bilgilerini paylaşımlarını sağlayacak alanlar oluşturun. Öğrenme ortamını sadece sınıfla sınırlandırmayın. Sınıfın yanı sıra dış mekanları da etkin kullanın Okulun genel amaçlarını okul koridorlarına ve halka açık alanlara asın

Beyin gelişimini olumlu etkilemek için öğrenme çevresindeki uyarıcıları değiştirin Öğrenenin sosyal çevresi ve okul arasındaki ilişki kurmasını sağlayın

KAYNAKÇA Demirel,Ö.Eğitimde Yeni Yönelimler.Ankara:Pegema yayıncılık,2010 http://www2.aku.edu.tr/~gocak/yeni%20yonelimler/beyintemellirasim.pdf http://www.donusumkonagi.net/makale.asp?id=5477&baslik=beyin_temelli_ogrenme www.karincayontemi.net/index/sadullah%20paksoy/1.doc