FİZİKSEL DAĞITIM KANALLARI VE PLANLAMA DAĞITIM İŞLEMLERİ VE SÜREÇLERİ Öğr. Gör. Hilal YILDIZ İstanbul Arel Üniversitesi MYO Lojistik Bölümü

DAĞITIM KAVRAMI Dagıtım, üretilen mamullerin tüketicilere ulastırılması ile ilgili çabaları kapsar. Yani dagıtım mamulün üreticiden alınıp tüketiciye ulasıncaya kadar geçirdigi islemler, kararlar ve davranıslarla ilgilidir. Bu faaliyetlerin temel amacı, ürünün/mamulün satısa hazır olmasını saglamak ve satın almak isteyen her tüketiciye en yakın zaman ve yerde ürünü/mamulü ulastırmaktır. Bu da aynı zaman da modern pazarlama anlayısı olan mal ve hizmetlerin istenilen nitelikte, istenilen miktarda, en uygun zamanda ve istenilen yerde saglanması biçiminde özetlenebilen bir anlayıs içinde yer alır.

DAĞITIM KAVRAMI Ürünlerin ve hizmetlerin, tüketicinin emrine hazır hale gelebilmesi için,taşımanın, depolamanın, ve iletisinin örgütlenmiş sistemleri dağıtımın konusunu oluşturur. Pazarlama fonksiyonlarından biri olan ve uzmanlaşmayı gerektiren dağıtımla ilgili işlevleri; - Dağıtım kanalı seçimi, - Fiziksel dağıtım, şeklinde iki ana kısımda ele alıp inceleyebiliriz. Dağıtım kanalı ve fiziksel dağıtım genelde bir arada ele alınan ve birbirleri ile yakın iliski içinde olan kavramlar olarak görülmesine ragmen birbirlerinden farklı kavramlardır.

DAĞITIM KANALI ve FİZİKSEL DAĞITIM KAVRAMLARI Dağıtım kanalı, bir malın üreticiden tüketiciye doğru hareketinde izlediği yoldur. Dağıtım kanalı (distribution channel) yerine, pazarlama kanalı (marketing channel) teriminin kullanıldığı da kimi kaynaklarda görünmektedir. Malların dağıtım kanalı hareketi dendiğinde iki hareket söz konusudur: malların sahipliklerinin elden ele geçmesi ve malların fiziksel olarak akısıdır. Malların sahipliğinin değişmesisonucunda, malların fiziksel hareketi saglanır

DAĞITIM KANALI ve FİZİKSEL DAĞITIM KAVRAMLARI Mamulün pazara sunulmaya hazır hale getirilmesinden sonra isletmeler bu mamulü pazara sunmak için izleyecekleri yöntem ve yolları belirlemek zorundadır. İşletmeler kıt kaynakların en iyi şekilde kullanılması gereği, rekabetin çok olduğu ve tüketici tatmininin önemli olduğu günümüzde dağıtıma ve dağıtım kanallarına gereken önemi vermelidirler.

DAĞITIM KANALI ve FİZİKSEL DAĞITIM KAVRAMLARI Yapılan tanımalardan bazıları su şekildedir. Amerikan pazarlamacılar birliğine göre dağıtım kanalı “Mal ve hizmetlerin pazarlanmasında isletme içinde oluşan kurumla ile isletme dışında oluşan acenteler, dağıtıcılar, toptancı ve perakendeci gibi kurumlardan oluşur“ Dağıtım kanalı mamullerin üreticilerden son tüketiciye yada endüstriyel üreticiye akısında izlenen yol anlamına gelir. Belirli bir mamulün üreticiden tüketiciye kullanılabilir bir biçimde aktarmaya yarayan işlemler dağıtım kanalı aracılığı ile gerçekleştirilir. Ayrıca dağıtım kanalı belirli bir mamulün mülkiyetini dolaylı yada dolaysız olarak da başkalarına aktarmakta kullanılan bir yol olarak tanımlanır. “Dağıtım kanalı,fikir, ürün ve hizmetler gibi değeri olan şeylerin doğuş, çıkarım veya üretim noktalarına veya üretim noktalarının son kullanım noktalarına kadar götürülmesi ile uğraşan ve birbirine bağlı bir dizi kurum ve kurulusun olusturduğu örgütsel bir sistemdir”

DAĞITIM KANALI ve FİZİKSEL DAĞITIM KAVRAMLARI Dağıtım kanalı bir mamul yada hizmetin üreticiden tüketiciye ulaşmasında rol oynayan isletme içi ve dışı aracı isletmelerin oluşturduğu bir sistem olarak ele alındığında, üretici isletmeler isterlerse dağıtım kanalında kendi ara isletmelerini kurarak direkt olarak tüketiciye ulaşabildikleri gibi, ülkede kurulu ve başkalarının da yararlandıkları dağıtım kanalları ile de tüketiciye ulaşabilirler. Aracı isletmelerin içerisine mal ve hizmetlerin satısı amacı ile üretimden tüketime kadar yapılan faaliyetler ile uğraşan isletmelerin tamamı girmektedir. Bu isletmelerin yaptıkları ana faaliyet, mamullerin taşınma, depolanma ve değişim işlemlerinden geçirilerek fiziksel olarak tüketicilerin ellerine ulaşmasını sağlamaktır. Finansman, mülkiyetin devri, iletişim ve haberleşme gibi fiziksel olamayan işlemlerde aynı zamanda fiziksel ürünlerin akımını kolaylaştırmaya yardım eder.

DAĞITIM KANALI ve FİZİKSEL DAĞITIM KAVRAMLARI İşletmeler hedef pazara en etkili şekilde ulaşmayı sağlayacak dağıtım kanalını belirledikten sonra bu kanalda malların nasıl fiziksel dağıtımının yapılacağına karar verirler. Fiziksel Dağıtım Yönetimi Ulusal Konseyi Fiziksel Dağıtımı su şekilde tanımlamıştır. Fiziksel Dağıtım üretilmiş mamullerin tüketiciye en iyi şekilde ulaştırılması ile ilgili tüm faaliyetlerin yerine getirilmesi ve bazı durumlarda da hammaddelerin arz kaynaklarından en son tüketiciye kadar olan işlemleri kapsamaktadır. Bu faaliyetler taşımayı, depolamayı, mamulün el değiştirmesini paketlemeyi, siparişlerin yerine getirilmesini, pazarın tahminini ve tüketici hizmetlerini

DAĞITIM KANALI ve FİZİKSEL DAĞITIM KAVRAMLARI Pazarlama kanalları tanımlanırken ürünler farklı yönlerde oluşan akışlar sonucu üreticiden tüketiciye ulaşır. Bu akışlar taşıma, depolama, sahiplik, mülkiyet,tutundurma, pazarlık etme, finanse etme, risk tasıma, sipariş verme ve ödeme koşullarını kapsar. Üreticinin, ürünlerinin dağıtımı için pazarlama kanalları ile ilgili olarak vereceği kararlar, diğer pazarlama bileşenlerinin nitelik ve niceliklerini de etkileyecek derecede kararlardır. Örneğin yaygın dağıtım yolu ile mi, yoksa birkaç bayi kanalı ile mi dağıtım yapılacağı kararı ile fiyatlandırma kararını bir arada değerlendirerek verme durumundayız. Yaygın dağıtımda, daha düşük fiyatlandırma izlenmesi gerekirken, yoğunlaştırılmış dağıtımda bindirmeli olarak bir kaç bayi ile is yürütülebilir.