İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ MEVZUATINDA YÜKSEKTE ÇALIŞMA Şerif GÖZLEMEN Türkiye Müfettişler Uzmanlar Denetim Elemanları Vakfı Yönetim Kurulu Başkanı

ÖZET SSK İSTATİSTİKLERİ HSE İSTATİSTİKLERİ ÇALIŞMA YASAĞI EĞİTİM TOPLU KORUNMA UYGULAMALARI KİŞİSEL KORUNMA UYGULAMALARI TUDEV

SSK İSTATİSTİĞİ (1996-2004) TUDEV

SSK İSTATİSTİĞİ (1996-2004) TUDEV

SSK İSTATİSTİĞİ (2003) TUDEV

SSK İSTATİSTİĞİ (2004) TUDEV

İNGİLTERE HSE İSTATİSTİĞİ TUDEV

İNGİLTERE HSE İSTATİSTİĞİ (2003) TUDEV

İNGİLTERE HSE İSTATİSTİĞİ (2003) TUDEV

İNGİLTERE HSE İSTATİSTİĞİ (2003) TUDEV

AĞIR VE TEHLİKELİ İŞLER YÖNETMELİĞİ ÇALIŞTIRMA YASAĞI AĞIR VE TEHLİKELİ İŞLER YÖNETMELİĞİ MADDE:4 Ek-1 Çizelge Sıra No: 129 Düşme ve kayma tehlikesi olan yüksek yerlerde yapılan her türlü iş “Ağır ve Tehlikeli İşlerdendir”. Kadın ve genç işçiler çalıştırılamaz. Ancak; ihtisas ve meslek öğrenimi veren okulları bitirip bu işi meslek edinmiş kadınlar ihtisas ve mesleklerine uygun ağır ve tehlikeli işlerde çalıştırılabilir. İhtisas ve meslek öğrenimi veren okulları bitirip bu konudaki işi meslek edinmiş 16 yaşını doldurmuş genç işçiler ise, sağlığı, güvenliği ve ahlâkının tam olarak güvenceye alınması şartıyla ihtisas ve mesleklerine uygun ağır ve tehlikeli işlerde çalıştırılabilir. TUDEV

AĞIR VE TEHLİKELİ İŞLER YÖNETMELİĞİ YÖNETMELİĞİ Madde:5 SAĞLIK İŞ KANUNU Madde:86 AĞIR VE TEHLİKELİ İŞLER YÖNETMELİĞİ YÖNETMELİĞİ Madde:5 Ağır ve tehlikeli işlerde rapor Ağır ve tehlikeli işlerde çalışacak işçilerin işe girişinde veya işin devamı süresince en az yılda bir, bedence bu işlere elverişli ve dayanıklı olduklarına dair hekimler tarafından verilmiş muayene raporları olmadıkça, bu gibilerin işe alınmaları veya işte çalıştırılmaları yasaktır. TUDEV

EĞİTİM İŞ KANUNU Madde:77 Eğitim İşverenler işyerinde alınan iş sağlığı ve güvenliği önlemlerine uyulup uyulmadığını denetlemek, işçileri karşı karşıya bulundukları mesleki riskler, alınması gerekli tedbirler, yasal hak ve sorumlulukları konusunda bilgilendirmek ve gerekli iş sağlığı ve güvenliği eğitimini vermek zorundadırlar. TUDEV

İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetmeliği EĞİTİM İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetmeliği Madde:12 İşçilerin Eğitimi İşyerinde sağlık ve güvenliğin sağlanması ve sürdürülebilmesi için; İşveren, her işçinin çalıştığı yere ve yaptığı işe özel bilgi ve talimatları da içeren sağlık ve güvenlik eğitimi almasını sağlamak zorundadır. Bu eğitim özellikle; 1) İşe başlanmadan önce, 2) Çalışma yeri veya iş değişikliğinde, 3) İş ekipmanlarının değişmesi halinde, 4) Yeni teknoloji uygulanması halinde, yapılır. Eğitim, değişen ve yeni ortaya çıkan risklere uygun olarak yenilenir ve gerektiğinde periyodik olarak tekrarlanır. TUDEV

KORUMA ÖNLEMLERİ İşyerlerinde, çalışanların sağlıklı ve güvenli bir ortamda çalışmalarını sağlamak için yapılacak korunma uygulamaları, iki ana başlık altında incelenebilir. TOPLU KORUMA ÖNLEMLERİ KİŞİSEL KORUNMA ÖNLEMLERİ TUDEV

KORUMA ÖNLEMLERİ Kişisel koruyucu donanım, risklerin, toplu korumayı sağlayacak teknik tedbirlerle veya iş organizasyonu ve çalışma metodu ile önlenemediği veya tam olarak sınırlandırılamadığı durumlarda kullanılmalıdır. Kişisel koruyucu donanımların kullanımı, sağlık ve güvenlik koruma uygulamalarının son safhasını oluşturur. TUDEV

TOPLU KORUMA ÖNLEMLERİ Yapı İşlerinde Sağlık ve Güvenlik Yönetmeliği Md:5.2 Yüksekte çalışmalarda güvenlik Yüksekte çalışmalar ancak uygun ekipmanlarla veya korkuluklar, platformlar, güvenlik ağları gibi toplu koruma araçları kullanılarak yapılacaktır. TUDEV

TOPLU KORUMA ÖNLEMLERİ Yapı İşlerinde Sağlık ve Güvenlik Yönetmeliği Md:6.2 Çalışma platformları Çalışma platformları, geçitler ve iskele platformları, kişileri düşmekten ve düşen cisimlerden koruyacak şekilde yapılacak, boyutlandırılacak, kullanılacak ve muhafaza edilecektir. TUDEV

TOPLU KORUMA ÖNLEMLERİ Yapı İşlerinde Sağlık ve Güvenlik Yönetmeliği Md:14.1 Çatılarda çalışma Yükseklik veya eğimin belirlenen değerleri aşması halinde; işçilerin, aletlerin veya diğer nesne veya malzemelerin düşmesini veya herhangi bir riski önlemek için toplu koruyucu önlemler alınacaktır. TUDEV

TOPLU KORUMA ÖNLEMLERİ Yapı İşlerinde Sağlık ve Güvenlik Yönetmeliği Md:14.2 Çatı veya kırılgan yüzeyde çalışma İşçilerin çatı üzerinde veya kenarında veya kırılgan malzemeden yapılmış herhangi bir yüzey üzerinde çalışmak zorunda olduğu hallerde; kırılgan maddeden yapılmış yüzeyde dalgınlıkla yürümelerini veya yere düşmelerini önleyecek önlemler alınacaktır. TUDEV

TOPLU KORUMA ÖNLEMLERİ İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği Ek-1 Md: 3.2.4. Kabinden Düşme İşçileri kaldırma veya taşımada kullanılan iş ekipmanlarında; Kullanıcının kendisinin kabinden düşme riski önlenecektir. TUDEV

TOPLU KORUMA ÖNLEMLERİ İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği Ek-II Md.4.1 Güvenli çalışma koşulları Yüksekte yapılan geçici işler uygun bir platformda, güvenlik içinde ve uygun ergonomik koşullarda yapılamıyorsa, güvenli çalışma koşullarını sağlayacak ve devam ettirecek en uygun iş ekipmanı seçilecektir. TUDEV

TOPLU KORUMA ÖNLEMLERİ İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği Ek-II Md.4 Koruyucuların geçici olarak kaldırılması Düşmeleri önleyen toplu korumaya yönelik koruyucuların, özel bir işin yapılması için geçici olarak kaldırılması gerektiği durumlarda, aynı korumayı sağlayacak diğer güvenlik önlemleri alınacaktır. Bu önlemler alınıncaya kadar çalışma yapılmayacaktır. TUDEV

TOPLU KORUMA ÖNLEMLERİ İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği Ek-II Md.4 Platformlardan düşmelere karşı İskele platformlarının boyutu, şekli ve yerleştirilmesi yapılacak işin özelliklerine ve taşınacak yüke uygun olacak ve güvenli çalışma ve geçişlere izin verecektir. İskele platformları normal kullanımda, elemanları hareket etmeyecek şekilde kurulacaktır. Platform elemanları ve dikey korkulukların arasında düşmelere neden olabilecek tehlikeli boşluklar bulunmayacaktır. TUDEV

TOPLU KORUMA ÖNLEMLERİ İşyeri Bina ve Eklen. Alın. Sağ. ve Güv. Önl. İl. Yön. Md:12.5 İşçilerin düşme riski Yapılan işin özelliği nedeniyle malzeme veya işçilerin düşme riski bulunan tehlikeli alanlara, görevli olmayan kişilerin girmesi uygun araç ve gereçlerle engellenecektir. TUDEV

TOPLU KORUMA ÖNLEMLERİ İşyeri Bina ve Eklen. Alın. Sağ. ve Güv. Önl. İl. Yön. Md:14.3 Yükleme rampaları Yükleme rampaları işçilerin düşmesini önleyecek şekilde güvenli olacaktır. TUDEV

TOPLU KORUMA ÖNLEMLERİ Makina Emniyeti Yönetmeliği Ek-I Md:1.5 Makineler üzerinde çalışma Kişilerin etrafında hareket edeceği veya ayakta duracağı makine bölümleri, bu bölümlerin üzerine veya dışına kaymaları, tökezlemeleri veya düşmelerini önleyecek şekilde tasarımlanmalı ve imal edilmelidir. TUDEV

TOPLU KORUMA ÖNLEMLERİ Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı Ve İş Güvenliği Tüzüğü Md:7 Koruma Tedbirleri Yapı işlerinde kullanılan iskeleler, platformlar, geçitler, korkuluklar, merdiven parmaklıkları, güvenlik halatları ve güvenlik fileleri, zincirler, kablolar ve diğer koruma tedbirlerine ait araç ve gereçler ve işçilere verilen güvenlik kemerleri ile diğer malzeme ve araçlar; yapılan işe uygun ve işçileri her çeşit tehlikeden korumaya yeterli olacak ve kullanılan tesisat, tertibat, malzeme veya araçlar, kaldırabilecekleri yüke dayanacak nitelik ve sağlamlıkta bulunacaktır. TUDEV

TOPLU KORUMA ÖNLEMLERİ Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı Ve İş Güvenliği Tüzüğü Md:14 Yapı iskeleleri Çatılarda veya eğik yüzeylerde yapılan işlerde kullanılan yapı iskeleleri uygun korkuluklarla donatılacaktır. Bu korkuluklar aynı zamanda dengesini kaybetmiş bir işçinin düşmesine engel olabilecek sağlamlıkta yapılacaktır. TUDEV

TOPLU KORUMA ÖNLEMLERİ YAPI İŞLERİNDE İŞÇİ SAĞLIĞI VE İŞ GÜVENLİĞİ TÜZÜĞÜ Md:107 Betonarme platformlarında çalışma Betonarme platformlarının döşeme kenarlarına düşmeyi önleyecek korkuluk yapılacaktır. Bu mümkün olmadığı hallerde, serbest çalışmayı sağlamak için döşeme kenarına korkuluklu iskele yapılacaktır. TUDEV

TOPLU KORUMA ÖNLEMLERİ Maden ve Taş Ocakları İşletmelerinde ve Tünel Yapımında Alınacak İşçi Sağ. Ve  İş Güv. Önlemlerine İlişkin Tüzük Md.234 Kuyu başı havuz, kule, baca, dam ve çatılarda güvenlik önlemleri              Kuyu başları, su havuzları, soğutma kuleleri ve havuzlarıyla, aşındırıcı veya sıcak sıvılar bulunan depo, sarnıç gibi yerlerin çevrelerine, sağlam korkuluk vb. engeller yapılır. Baca, dam, çatı gibi yüksek, kaymaya ve düşmeye elverişli yerlerde çalışan işçilerin güvenliğini sağlamak üzere, iskele, koruma parmaklığı veya korkuluklar yapılacaktır.Bu önlemlerin alınmasına olanak yoksa, işçilerin bellerine emniyet kemerleri takılacak ve bunlar sabit bir yere sağlamca bağlanacaktır..       TUDEV

TOPLU KORUMA ÖNLEMLERİ Maden ve Taş Ocakları İşletmelerinde ve Tünel Yapımında Alınacak İşçi Sağ. Ve  İş Güv. Önlemlerine İlişkin Tüzük Md.234 Düşmelere Karşı önlem Kuyularda, işçilerin iskele, döşeme veya sahanlıklardan kuyubaşı ve röset ağızlarından düşmelerine ve yukardan düşecek şeylerin isçilere ve havalandırma sistemine zarar vermesine karşı bütün önlemler alınır.       TUDEV

TOPLU KORUMA ÖNLEMLERİ   GÜVENLİK VE SAĞLIK İŞARETLERİ YÖNETMELİĞİ EK – I İşaret Levhası Engellere çarpma veya düşme riski olan yerler, işaret levhası ve güvenlik rengi ile kalıcı şekilde belirlenecektir. TUDEV

TOPLU KORUMA ÖNLEMLERİ   GÜVENLİK VE SAĞLIK İŞARETLERİ YÖNETMELİĞİ EK-V Madde 1.1 Engellere çarpma, düşme ya da nesnelerin düşme tehlikesinin bulunduğu yerler; işletme tesisleri içinde işçilerin çalışmaları esnasında dolaştıkları bölgelerde, birbirini takip eden sarı ve siyah ya da kırmızı ve beyaz renk şeritleriyle işaretlenecektir. TUDEV

KİŞİSEL KORUNMA ÖNLEMLERİ Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı Ve İş Güvenliği Tüzüğü Md:13 Yüksekte çalışmalarda emniyet kemeri Yüksekliği tabandan itibaren 3 metreden daha fazla olan ve düşme veya kayma tehlikesi bulunan yerlerde çalışanlarla, kiremit döşeyicilerine, oluk ve her türlü dış boya işleri yapanlara, gırgır vinçlerini çalıştıranlara ve kuyu, lağım, galeri ve benzeri derinliklerde çalışanlara güvenlik kemerleri verilecek ve işçiler de verilen bu kemerleri kullanacaklardır. TUDEV

Yapı İşlerinde Sağlık ve Güvenlik Yönetmeliği KİŞİSEL KORUNMA ÖNLEMLERİ Yapı İşlerinde Sağlık ve Güvenlik Yönetmeliği Ek-IV /Md:5.3 Açık Alanlarda Yüksekten Düşme Açık alanlardaki çalışma yerlerinde düşmeye karşı işin doğası gereği toplu koruma önlemlerinin uygulanmasının mümkün olmadığı hallerde, çalışma yerine ulaşılması için uygun araçlar sağlanacak, çalışılan yerde vücut tipi emniyet kemeri veya benzeri güvenlik yöntemleri kullanılacaktır. TUDEV

KİŞİSEL KORUNMA ÖNLEMLERİ İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Md:347 Emniyet Kemeri Onarılacak hava hatlarının her iki tarafı devreden çıkarıldıktan sonra, ayrıca topraklanacak ve onarım işçilerine emniyet kemerleri gibi uygun kişisel korunma araçları verilecektir. TUDEV

KİŞİSEL KORUNMA ÖNLEMLERİ İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Md:521 Emniyet kemerleri ve bağlama ipleri Korkuluklu platformlarla çalışılması imkanı sağlanamayan ve 4 metreden fazla yüksekliği bulunan binaların dış kısımlarında,çatılarında ve benzeri yüksek yerlerde, bakım veya onarım işleriyle her türlü bina sökme ve yıkma işlerinde gerekli güvenlik tedbirleri alınacak ve çalışan işçilere, uygun baret, emniyet kemerleri ve bağlama ipleri gibi kişisel korunma araçları verilecek ve işçiler bunları kullanacaklardır. TUDEV

KİŞİSEL KORUNMA ÖNLEMLERİ yy İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık Ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği EK – II Madde: 4.1.3 Halat kullanılarak yapılan çalışmalar ancak, risk değerlendirmesi sonucuna göre işin güvenle yapılabileceği ve daha güvenli iş ekipmanı kullanılmasının gerekmediği durumlarda yapılabilir. TUDEV

KİŞİSEL KORUNMA ÖNLEMLERİ İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Md:177 Emniyet Kemeri Açık ağızlı döner konkasörler üzerinde çalışan işçiler, emniyet kemeri takacaklardır. TUDEV

KİŞİSEL KORUNMA ÖNLEMLERİ Kişisel Koru.Don.’ın İşyer.Kul.Hk.Yön.EK-II Kişisel koruyucu donanım Düşmelere karşı kullanılan kişisel koruyucu donanım listesi: VÜCUT KORUYUCULARI • Düşmeyi önleyici ekipman (gerekli tüm aksesuarlarıyla birlikte) • Kinetik enerjiyi absorbe eden frenleme ekipmanı (gerekli tüm aksesuarlarıyla birlikte) • Vücudu boşlukta tutabilen donanım (paraşütçü kemeri) TUDEV

KİŞİSEL KORUNMA ÖNLEMLERİ Kişisel Kor.Don.’ın İşyer.Kul.Hk.Yön.EK-III DÜŞMELERE KARŞI KULLANILAN KİŞİSEL KORUYUCU DONANIM KULLANILMASININ GEREKLİ OLABİLECEĞİ İŞLER VE SEKTÖRLER   EMNİYET KEMERİ - İskelelerde çalışma - Prefabrik parçaların montajı - Direk ya da sütunlarda çalışma GÜVENLİK HALATLARI - Vinçlerin yüksekte bulunan kabinlerinde çalışma - Ambarlarda kullanılan istifleme ve boşaltım ekipmanlarının yüksek kabinlerinde çalışma - Sondaj kulelerinin yüksek bölümlerinde çalışma - Kuyu ve kanalizasyonlarda yapılan çalışma TUDEV

KİŞİSEL KORUNMA ÖNLEMLERİ Kişisel Kor.Don.’ın Yönetmeliği Ek-II Tüm KKD’lerde Bulunması Gereken Genel Özellikler Ergonomi Mümkün Olan En Üst Koruma Düzeyi KKD’ nin Kendisinin Tehlikeye Yol Açmaması KKD’ nin Yapısından Kaynaklanan ve Rahatsızlık Veren Faktörlerin ve Diğer Risklerin Bulunmaması Uygun Malzemeden İmali KKD’ nin Kullanıcıya Temas Eden Yüzeyinin Uygunluğu KKD’ nin Kullanıcıyı Engellememesi Rahatlık ve Etkinlik Hafiflik ve Dayanıklılık TUDEV

KİŞİSEL KORUNMA ÖNLEMLERİ Kişisel Koruyucu Donanım Yön. Ek-II/ 3.1 Yüksekten Düşmelerin Önlenmesi için Kullanılan KKD’lerde İlave Gereksinimler: Yüksekten düşmeler ve bunun sonucunda meydana gelebilecek ölüm ve yaralanmaların önlenmesi için tasarlanmış KKD’ler, vücut emniyet kemeri tertibatı ile güvenli ve sağlam bir yere bağlanabilir bir sisteme sahip olmalıdır. TUDEV

KİŞİSEL KORUNMA ÖNLEMLERİ Kişisel Koruyucu Donanım Yön Ek-II/ 3.1 Öngörülen kullanım koşullarında, kullanıcının engellerle çarpışmasını önlemek için, dikey düşme mesafesi en aza indirilecek ve frenleme kuvveti kullanıcıda fiziksel hasar oluşturmayacak veya herhangi bir KKD elemanının kopması veya yırtılması sonucu kullanıcının düşmesine neden olacak sınır değere ulaşmayacak şekilde tasarlanmalıdır. TUDEV

KİŞİSEL KORUNMA ÖNLEMLERİ Kişisel Koruyucu Donanım Yön. Ek-II/ 3.1 KKD, frenlemeden sonra, kullanıcının gerekli yardımı bekleyebileceği uygun pozisyonda durmasını sağlamalıdır. Kullanım kılavuzu, özellikle aşağıda belirtilen hususlarla ilgili tüm bilgileri içermelidir: a) Güvenilir bağlantı noktası için gereken temel özellikler ve kullanıcının altındaki gerekli asgari dikey mesafe, b) Vücut emniyet kemeri tertibatının kuşanılması ve güvenli bir bağlantı noktasına uygun bir şekilde bağlanması. TUDEV

KİŞİSEL KORUNMA ÖNLEMLERİ Kişisel Koruyucu Donanım Yönetmeliği Yüksekten düşmelere karşı kullanılan donanımlar Karmaşık yapıdaki Kişisel Koruyucu donanımlardandır. Bu donanımların güvenli ürün olması; temel sağlık ve güvenlik koşullarını karşıladığını gösteren CE işareti taşıması gerekir. TUDEV

Yönetim Kurulu.Başkanı TEŞEKKÜRLER Şerif GÖZLEMEN TUDEV Yönetim Kurulu.Başkanı TUDEV