MADEN MEVZUATI KAPSAMINDA ALINMASI GEREKEN İZİNLER Nusret GÜNGÖR MİGEM 28/12/2010

ÇEVRESEL ETKİ DEĞERLENDİRMESİ (ÇED) Projelerin; çevreye olabilecek olumlu ya da olumsuz etkilerinin belirlenmesinde, olumsuz yöndeki etkilerin önlenmesi ya da en aza indirilmesi, yer ve teknoloji alternatiflerinin değerlendirilmesi sürecidir.

ÇED’in amacı Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED), Ekonomik ve sosyal gelişmeyi önlemeden, Çevre değerlerini ekonomik politikalar karşısında koruyarak, Planlanan bir faaliyetin yol açabileceği bütün olumsuz çevresel etkilerin önceden tespit edilerek, gerekli önlemlerin alınmasını sağlamaktır.

ÇED’in amacı Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED), kalkınmanın bir gereği olan faaliyetlerin çevre üzerinde olabilecek olumsuz etkilerini daha baştan belirleyebilmek ve bu olumsuzlukları ortaya çıkmadan önlemek için gerekli önlemleri tespit etmek ve böylelikle kalkınmanın sürdürülebilirliğinin sağlanması için geliştirilmiş olup, 1970 yılından beri dünyada kullanım alanı bulmaktadır. Ülkemizde ise, 1983’de Çevre Kanununun çıkarılmasıyla, Çevre Bakanlığı’nın politikasının ana unsurlarından birisi; salt kirlenme sonrası temizleme yerine, günümüzde kabul gören çağdaş yaklaşımla, tamamlayıcı fonksiyon olarak kirlenmeden önce araştırma ve inceleme yaparak gerekli tedbirleri almak ve aldırmak olmuştur.

ÇED’in amacı Çevresel Etki Değerlendirmesi’nin (ÇED) en önemli amaçlarından biri de; kirlenme sonrası temizleme yerine, günümüzde kabul gören çağdaş yöntemlerle, kirlenmeden önce araştırma ve inceleme yaparak gerekli tedbirleri almak, aldırmak ve sürdürebilir kalkınmayı sağlanmaktır. Ülkemizde ÇED; 07 Şubat 1993 tarihinden itibaren uygulanmaktadır. Bu tarihten önce yapılan ya da izin, ruhsat almış, projesi onaylanmış olan faaliyetlere uygulanmaz.

ÇED izin değil, işlemdir. Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED), plan yaparken yardımcı olur. Gereksiz zaman israfını önler, yatırımcıyı yönlendirir. Amaca ulaşmak için önemli bir araçtır. ÇED bir izin değil, bir izin belgesi değildir, bir ön incelemedir, bir işlemdir, bir karardır. Ortalama % 95 civarında AB mevzuatına ve direktiflere uygundur.

ÇED ile İlgili Özet Bilgiler Çevre konusundaki kanun ve yönetmeliklerinin sayısı 50 civarındadır. ÇED Yönetmeliği düşey mevzuattır. Diğer yönetmelikler (Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği, Sulak Alanlar Yönetmeliği, Gürültü Kirliliği Yönetmeliği vb…) yatay mevzuattır. Bu nedenle, ÇED Yönetmeliği en önemli yönetmelik konumundadır. ÇED Raporu hazırlanırken faaliyetin yeri, türü ve özelliğine göre format belirlenir. Belirlenen formata göre hazırlanan rapor, nihai ediliyor ve rapor taahhüt ediliyor. Daha sonra, bu taahhüt edilen raporlar, merkez ve il teşkilatları tarafından taahhütlerin yerine getirilip getirilmediği hususunu değerlendirmek için mahalline gidilerek izleniyor. Taahhütlere uymayanlara 12.000 YTL ceza kesilir.

ÜLKEMİZDE UYGULANAN ÇED YÖNETMELİĞİ, DİĞER BAKANLIKLARIN MEVZUATLARINDA DA ALINACAK İZİN PROSEDÜRÜNÜN İLK ADIMI OLMASI NEDENİYLE ÖNEMLİDİR. TÜM YATIRIMLAR İÇİN İZİN, ONAY VE/VEYA RUHSAT ALMADAN ÖNCE ÇED YÖNETMELİĞİNE GÖRE KARAR/GÖRÜŞ ALINMASI GEREKMEKTEDİR. ÇED kararı olmadan; -MADEN KANUNUNA GÖRE İŞLETME İZNİ, -ORMAN KANUNUNA GÖRE ARAZİ TAHSİS İZNİ, -HAZİNE MÜSTEŞARLIĞININ YÖNETMELİĞİNE GÖRE İTHALAT İZNİ, -EPDK YÖNETMELİĞİNE GÖRE LİSANS İZNİ, -İŞYERİ AÇMA VE ÇALIŞTIRMA YÖNETMELİĞİNE GÖRE İŞYERİ AÇMA İZNİ - EMİSYON DEŞARJ İZNİ VERİLMEMEKTEDİR.

MADENCİLİĞİN ÇEVREYE OLAN ETKİLERİ yeryüzünün genel yapısının bozulması bitki örtüsünün/ormanın ortadan kaldırılması, Görsel kirlilik meydana getirmesi Toz oluşumu/dağılımı Vibrasyon Gürültü Atık/artık/moloz Oluşumu

BAŞTA MADENCİLİK OLMAK ÜZERE FAALİYETTE BULUNULMASINA İZİN VERİLMEYEN YA DA ÖZEL İZİN ALINMASI GEREKEN ALANLAR 1.Doğal Sit Alanları, Arkeolojik Alanlar Milli Parklar Av ve Yaban Hayatı Koruma Alanları Özel Çevre Koruma Bölgeleri Gençleştirme Yapılan Orman Alanları Özel Ormanlar, Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliğine Göre Mutlak Koruma Alanı, Kısa Mesafeli Koruma Alanı, Orta Mesafeli Koruma Alanı ve Uzun Mesafeli Koruma Alanı, Sulak Alanlar Tarım Alanları

ÇEVRE MEVZUATI + 3 Yönetmelik-Kimyasallar Yönetimi, PCB/PCT ve Elektronik eşyalarda kısıtlı kimyasallar

ÇED Yönetmeliği ile İlgili Kanunlar Maden Kanunu Uygulama Yönetmeliği (03/02/2005, 2007 Rev) +Yönetmelikler Su Ürünleri Yönetmeliği (10/03/1995, 2003 Rev) Madencilik Faaliyetleri İzin Yönetmeliği (21/06/2005, 2007 Rev) Doğal Varlık Koruma Geliştirme/İstihsal Doğal kaynak Kullanım/İstihsal

MADENCİLİK SEKTÖRÜNÜ DOĞRUDAN İLGİLENDİREN ÇEVRE MEVZUATI Çevre Kanunu ÇED Yönetmeliği Su Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği, Madencilik Faaliyetleri Sonucu Bozulan Arazilerin Doğaya Geri Kazanım Yönetmeliği, Kum Çakıl Ve Benzeri Maddelerin Alınması, İşletilmesi Ve Kontrolü Yönetmeliği, Gürültünün Değerlendirilmesi Ve Yönetimi Yönetmeliği Endüstri Tesislerinden Kaynaklanan Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği, Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği, Evsel Katı Atık Yönetmeliği, Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği, Sulak Alanların Korunması Yönetmeliği, Yaban Hayatı Korunması Ve Yaban Hayatı Geliştirme Sahaları İle İlgili Yönetmelik Özel Çevre Koruma Bölgeleri Plan Hükümleri Çevre Düzeni Plan Notları

MADENCİLİK PROJELERİNE İLİŞKİN İZİN RUHSAT VE İZİN SÜRECİ MÜLKİYET VE YERE İLİŞKİN İZİNLER -ÖZEL ARAZİ İSE MÜLK SAHİBİ İLE ANLAŞMA ORMANLIK ALAN İSE ORMAN TAHSİS İZNİ TARIM ALANI İSE TARIM VE KÖYİŞLERİ BAKANLIĞININ ALANIN TARIM DIŞI KULLANILMASINA DAİR İZNİ MERA ALANI İSE MERA VASFININ KALDIRILMASI KÜLTÜR VE TURİZM BAKANLIĞI OLUMLU GÖRÜŞÜ PLANLI ALANDA İSE PLAN NOTLARINA GÖRE İLGİLİ İDAREDEN OLUMLU GÖRÜŞ VEYA İZİN ALINMASI, YA DA PLAN DEĞİŞİKLİĞİ İMAR İZNİ SAĞLIK BAKANLIĞI YER SEÇİMİ İZNİ İŞLETME İZNİ SU VE ELEKTRİK KULLANIM İZİNLERİ MADENLERİN ÇIKARILMASI VE ZENGİNLEŞTİRİLMESİ Ruhsat Alınması ÇED KARARI BELGESİ Muafiyet ÇED Gerekli Değildir ÇED Olumlu EMİSYON VE DEŞARJ İZİNLERİ ATIK BERTARAFI İLE İLGİLİ İZİNLER GSM (İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatı)

YÖNETMELİK ÇED YÖNETMELİĞİ Çevresel Etki Değerlendirmesi Raporu ile proje tanıtım dosyasının hangi tür projeler için isteneceği ve içereceği konuları, Çevresel Etki Değerlendirmesi sürecinde uyulacak idari ve teknik usul ve esasları, Çevresel Etki Değerlendirmesi için Kapsam Belirleme ve İnceleme Değerlendirme Komisyonunun oluşturulması ile ilgili çalışmaları, Yönetmelik kapsamına giren projelerin işletme öncesi, işletme sırası ve işletme sonrası dönemde izlenmesi ve denetlenmesini, Çevresel Etki Değerlendirmesi sisteminin, çevre yönetiminde etkin ve yaygın biçimde uygulanabilmesi ve kurumsal yapısının güçlendirilmesi için gerekli eğitim çalışmalarını KAPSAMAKTADIR.

ÇED, gelişmiş toplumlara özgü bir süreçtir ÇED, gelişmiş toplumlara özgü bir süreçtir. ÇED teknik ve bilime dayalı çevre yönetiminin temel taşlarındandır. Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED) Yönetmeliği kapsamında projeler,EK-I ve EK-II Listesi olarak iki grupta toplanmıştır. ÇED Yönetmeliği, EK-I ve EK-II Listeleri, AB 97/11/ec direktifi göz önüne alınarak hazırlanmıştır.

ÇED YÖNETMELİĞİ EK-I PROSEDÜRÜ   EK-I’ de yer alan projelere, EK-II’ de bulunup ÇED Gereklidir Kararı verilen projelere. Bu Yönetmelik kapsamında ya da kapsamı dışında bulunan projelere ilişkin kapasite artırımı ve/veya genişletilmesi halinde, kapasite artışı toplamı bu Yönetmeliğin EK-I’inde belirtilen eşik değer veya üzerindeki projelere, UYGULANIR

EK-I ÇEVRESEL ETKİ DEĞERLENDİRMESİ UYGULANACAK PROJELER LİSTESİ 1- Rafineriler:              a) Ham petrol rafinerileri,              b) 500 ton/gün üzeri taşkömürü ve bitümlü maddelerin gazlaştırılması ve sıvılaştırılması projeleri,              c) Doğalgaz sıvılaştırma ve gazlaştırma tesisleri. 2- Termik güç santralleri:              a) Toplam ısıl gücü 300 MWt (Megawatt termal) ve daha fazla olan termik güç santralları ile diğer yakma sistemleri,              b) Nükleer güç santralleri ve diğer nükleer reaktörlerin kurulması ve sökümü (max. gücü sürekli termik yük bakımından 1 kilovatı aşmayan, atom çekirdeği parçalanabilen ve çoğalan maddelerin dönüşümü, üretimi amaçlı araştırma projeleri hariç) 3- Radyasyonlu nükleer yakıtlar:              a) Nükleer yakıtların yeniden işlenmesi,              b) Nükleer yakıtların üretimi veya zenginleştirilmesi,              c) Radyasyondan arınmış nükleer yakıtların veya sınır değerin üzerinde radyasyon içeren atıkların işlenmesi,              ç) Radyasyonlu nükleer yakıtların nihai bertarafı işlemi,              d) Yalnız radyoaktif atıkların nihai bertarafı işlemi,              e) Yalnızca radyasyonlu nükleer yakıtların (10 yıldan uzun süre için planlanmış) veya nükleer atıkların üretim alanından farklı bir alanda depolanması,              f) Radyasyondan arınmış nükleer yakıtların nihai bertarafı. 4- Demir ve çeliğin ergitilmesi ile ilgili tesisler:              a) Cevherden hadde mamulü üreten tesisler,              b) Hurdaya dayalı sıvı çelik üreten tesisler (50.000 ton/yıl ve üzeri),              c) Haddehaneler (50.000 ton/yıl ve üzeri),              ç) Döküm tesisleri (50.000 ton/yıl ve üzeri),              d) Demir dışı metal tesisleri (ergitme veya haddeleme veya döküm) (25 000 ton/yıl ve üzeri). 5- Konsantrelerden ya da ikincil ham maddelerden metalurjik, kimyasal ya da elektrolitik prosesler vasıtası ile demirli olmayan ham metallerin üretilmesi tesisleri. 6- Asbest çıkartılması ve asbest içeren ürünleri işleme veya dönüştürme projeleri:              a) Asbest madeni işletmeleri ve zenginleştirme tesisleri,              b) Son ürün olarak friksiyon (sürtünme) maddesi üreten 50 ton/yıl ve üzeri kapasiteli tesisler,              c) 200 ton/yıl ve üzeri asbest kullanan diğer tesisler,              ç) 10.000 ton/yıl ve üzeri kapasiteli, son ürünü asbestli beton olan tesisler. 7- Fonksiyonel olarak birbirine bağlı çeşitli birimleri kullanarak endüstriyel ölçekte üretim yapan kimya tesisleri              a) Organik kimyasalların üretimi,              b) İnorganik kimyasalların üretimi,              c) Fosfor, azot ve potasyum bazlı basit veya bileşik gübrelerin üretimi.              8- Patlayıcı ve parlayıcı maddelerin üretildiği tesisler.              9- Yollar, geçişler ve havaalanları:              a) Şehirlerarası demiryolu hatları,              b) Pist uzunluğu 2.100 m ve üzeri olan havaalanları,              c) Otoyollar, ekspres yollar ve devlet yollarının yapımı,              ç) Dört ve üzeri şeritli yolların yapımı, iki ya da daha az trafik şeridi bulunan mevcut yolların dört ya da daha fazla şeritli olacak şekilde yenilenmesi ya da genişletilmesi, yeniden yapılan ya da genişletilen bölümün sürekli uzunluğunun 10 km ya da daha uzun olacak şekilde uzatılması. 10- Suyolları, limanlar ve tersaneler:              a) 1.350 DWT ve üzeri ağırlıktaki deniz araçlarının geçişine izin veren kıta içi suyollarının yapımı ve kıta içi su trafiği için yapılacak olan limanlar,              b) 1.350 DWT ve üzeri ağırlıktaki deniz araçlarının yanaşabileceği ticari amaçlı liman, iskele ve rıhtımlar (güneşlenme ve sportif amaçlı iskeleler hariç),              c) Yük ve yolcu gemilerinin yapım, bakım, söküm ve onarımı amaçlı tersaneler ile  24 m üzerinde yat imalatı yapan tesisler,              ç) Yat Limanları.              11- Tehlikeli ve Özel İşleme Tabi Atıklar:              a) Tehlikeli ve Özel İşleme Tabi Atıkların geri kazanılması ve/veya nihai bertarafını yapacak tesisler,              b) Yakma kapasitesi 1000 kg/gün ve üzerinde olan tıbbi atıklar için projelendirilen yakma tesisleri,              c) Günlük 1 ton ve üzeri depolama kapasitesine sahip olan tıbbi atık düzenli depolama tesisleri,              ç) Yıllık işleme kapasitesi 2000 ton ve üzeri olan atık yağ geri kazanımı için projelendirilen tesisler,              d) Tehlikeli atık ihtiva eden atık barajları, atık havuzları.

Ruhsat hukuku ve aşamasına bakılmaksızın, 12- Günlük kapasitesi 100 ton ve üzeri katı atıkların yakma, kompost ve diğer tekniklerle ara işleme tabi tutulması ve bertaraf edilmesi için kurulan tesisler ve/veya alanı 10 hektardan büyük veya hedef yılı da dahil depolanacak katı atık miktarının günlük 100 ton ve üzeri olan katı atık depolama tesisleri, atık barajları, atık havuzları. 13- 10 milyon m3/yıl ve üzeri yeraltı suyu çıkarma veya suyu yeraltında depolama projeleri. 14- Boru ile içme suyu taşımaları dışında kalan büyük su aktarma projeleri:              a) Olası su sıkıntısını önlemek amacı ile akarsu havzaları arasında, 100 milyon m3/yıl ve üzeri su aktarma projeleri,              b) (a) bendi dışında uzun dönemli yıllık ortalama akışı 2 milyar m3 ü aşan bir akarsu havzasından söz konusu akışın % 5’i ve üzeri miktarda su aktarma projeleri. 15- Su depolama tesisleri (Göl hacmi 10 milyon m3 ve üzeri olan baraj ve göletler.). 16- Kurulu gücü 25 MW ve üzeri olan nehir tipi santraller. 17- Kapasitesi 150 000 eşdeğer kişi ve/veya 30.000 m3/gün üzeri kapasiteli atık su arıtma tesisleri. 18- Et Ürünleri Üretim Tesisleri (Kesimin ve et ürünleri üretiminin birlikte yapıldığı tesisler):              a) Büyükbaş hayvan kesimi ve et ürünlerinin üretildiği tesisler (500 adet/gün ve üzeri),              b) Küçükbaş hayvan kesimi ve et ürünlerinin üretildiği tesisler (1500 adet/gün ve üzeri),              c) Kanatlı hayvanların kesimi ve et ürünlerinin üretildiği tesisler (200.000 adet/gün ve üzeri tavuk ve eşdeğeri diğer kanatlılar). 19- Büyükbaş ve/veya küçükbaş hayvan besi tesisleri (10000 adet ve üzeri büyükbaş, 20000 adet ve üzeri küçükbaş kapasiteli). 20- Kümes hayvanları ve domuzun yetiştirildiği kapasitesi aşağıda belirtilen tesisler:              a) Tavuk veya piliç yetiştirme tesisleri (Bir üretim periyodunda 60.000 adet ve üzeri tavuk, 85.000 adet ve üzeri piliç veya eş değeri diğer kanatlılar),              b) Domuz besi çiftlikleri (30 kg ve üzeri, 3.000 baş üzeri),              c) Dişi domuz üretim çiftlikleri (900 baş ve üzeri). 21- Kültür balıkçılığı projeleri, (1000 ton/yıl ve üzeri). 22- Entegre yağ üretim projeleri (Bitkisel ürünlerden hamyağ eldesinin ve rafinasyon işleminin birlikte yapıldığı tesisler). 23- Entegre süt ürünleri üretim tesisleri (50 ton/gün ve üzeri sütten peynir, yağ, yoğurt gibi süt ürünlerinden en az ikisinin üretildiği tesisler).              24- Maya fabrikaları.              25- Şeker fabrikaları.              26- Orman ürünleri ve selüloz tesisleri;              a) Selüloz üretim tesisleri,              b) Kereste veya benzeri lifli maddelerden kâğıt hamuru üretim tesisleri,              c) Her çeşit kâğıt üretim tesisleri (40.000 ton/yıl ve üzeri kapasiteli). 27- Terbiye işlemlerinden kasar (haşıl sökme, ağartma, merserizasyon, kostikleme ve benzeri.) veya boyama birimlerini içeren iplik, kumaş veya halı fabrikaları, (3.000 ton/yıl ve üzeri). 28- Madencilik projeleri;              Ruhsat hukuku ve aşamasına bakılmaksızın,              a) 25 hektar ve üzeri çalışma alanında (kazı ve döküm alanı toplamı olarak) açık işletme ve cevher hazırlama tesisleri,              b) 150 hektarı aşan (kazı ve döküm alanı toplamı olarak) çalışma alanında açık işletme yöntemi ile kömür çıkarma ve cevher hazırlama tesisleri,              c) Biyolojik, kimyasal, elektrolitik ya da ısıl işlem yöntemleri uygulanan cevher zenginleştirme tesisleri,              ç) 1 inci ve 2 nci grup madenlerin her türlü işleme sokulması (kırma-eleme, öğütme, yıkama ve benzeri) 100.000 m3/yıl ve üzeri kapasitede olanlar. 29- 500 ton/gün ham petrol ve 500 000 m3/gün doğal gazın çıkarılması. 30- Petrol, Doğalgaz ve kimyasalların 40 km’den uzun 600 mm ve üzeri çaplı borularla taşınması. 31- Çimento fabrikaları veya klinker üretim tesisleri. 32- 154 kV (kilovolt) ve üzeri gerilimde 15 km’den uzun enerji iletim tesisleri (iletim hattı, trafo merkezi, şalt sahaları). 33- 50.000 m3 ve üzeri kapasitede olan petrol, doğalgaz, petrokimya ve kimyasal madde depolama tesisleri. 34- Ham deri (işlenmiş ham deriden son ürün elde eden tesisler hariç) işleme tesisleri (500 ton/yıl ve üzeri). 35- Turizm konaklama tesisleri (500 oda ve üzeri) tatil köyleri ve/veya turizm kompleksleri. 36- İhtisas Sanayi Bölgeleri (EK-I ve EK-II Listelerinde yer alan faaliyetler). 37- Pil ve Akü üretim Tesisleri (montaj yapılan tesisler hariç). 38- Tarım İlaçları ve/veya farmasötik ürünlerin etken maddelerinin üretildiği tesisler. 39- Motorlu taşıtların üretimi. 40- Demiryolu taşıtlarının üretimi. 41- Hava taşıtlarının üretimi. 42- Cam, cam elyafı veya taş yünü üretim tesisleri (100 000 ton/yıl ve üzeri). 43- Lastik üretim tesisleri (iç ve dış motorlu taşıt ve uçak lastikleri, kolon, sırt kauçuğu, kord bezi ve benzeri). 44- Seramik, kiremit, tuğla veya porselen üretimi yapan tesisler (ana hammadde kapasitesi 100.000 ton/yıl üzerinde olanlar).

28- MADENCİLİK PROJELERİ. RUHSAT HUKUKU VE AŞAMASINA BAKILMAKSIZIN; EK-I ÇEVRESEL ETKİ DEĞERLENDİRMESİ UYGULANACAK PROJELER LİSTESİNDE MADENCİLİK PROJELERİNİN YERİ 28- MADENCİLİK PROJELERİ. RUHSAT HUKUKU VE AŞAMASINA BAKILMAKSIZIN; A) 25 HEKTAR VE ÜZERİ ÇALIŞMA ALANINDA (KAZI VE DÖKÜM ALANI TOPLAMI OLARAK) AÇIK İŞLETMELER, B) 150 HEKTARI AŞAN (KAZI VE DÖKÜM ALANI TOPLAMI OLARAK) ÇALIŞMA ALANINDA AÇIK İŞLETME YÖNTEMİ İLE KÖMÜR ÇIKARILMASI, C) BİYOLOJİK, KİMYASAL, ELEKTROLİTİK YA DA ISIL İŞLEM YÖNTEMLERİ UYGULANAN CEVHER ZENGİNLEŞTİRME TESİSLERİ, Ç) 1 İNCİ VE 2 NCİ GRUP MADENLERİN HER TÜRLÜ İŞLEME SOKULMASI (KIRMA, ELEME, ÖĞÜTME, YIKAMA VB) 100.000 M3/YIL VE ÜZERİ KAPASİTEDE OLANLAR." 29- 500 TON/GÜN HAM PETROL VE 500.000 M3/GÜN DOĞALGAZIN ÇIKARTILMASI 30- PETROL, DOĞALGAZ VE KİMYASALLARIN 40 KM’DEN UZUN VE 600 MM VE ÜZERİ ÇAPLI BORULARLA TAŞINMASI

ÇEVRESEL ETKİ DEĞERLENDİRMESİ YÖNETMELİĞİ AKIM ŞEMASI EK-III’ de yer alan ÇED Genel Formatına EN AZ ÜÇ FARKLI MESLEK DİSİPLİNİNCE ÇED BAŞVURU DOSYASININ HAZIRLANMASI GEREKMEKTEDİR ÇED PROSEDÜRÜ EK-I ( 45 İŞ GÜNÜ) İDK üyeleri belirlenir, Dosya üye sayısı kadar çoğaltılır, HKT ve Bilgilenme Toplantı tarihi bildirilir. BAŞVURU DOSYASI HAZIRLANIR BAKANLIĞA SUNULUR(2 adet) Uygunluk yönünden inceleme 3 gün HKT tarihi Bakanlıkça, yeri ve saati yatırımcı ve Valilikçe belirlenir. Toplantı tarihi, yeri ve konusu yatırımcı tarafından yerel ve ulusal düzeyde yayım yapan gazetelerde en az 10 gün öncesinden ilan edilir. BAŞVURU DOSYASININ BİR NÜSHASI VALİLİĞE GÖNDERİLİR. (VALİLİK PROJEYİ DUYURUR)   BAKANLIK PROJE TANITIM DOSYASINI İNCELER VE İDK KURULUR ( 3 İŞ GÜNÜ) /Çoğaltma istenir. Komisyonun Toplantısında; Projenin değerlendirmesi yapılır, HKT Toplantısında belirlenen hususları da dikkate alarak proje için “Özel Format” hazırlama çalışmaları başlatılır.  ÇED Raporunu kimlerin hazırlayacağı belirlenir, Bakanlık, 12 işgünü içerisinde hazırlanan “ÇED Raporu Özel Formatı” yatırımcıya verir. HALKIN KATILIM TOPLANTISI YAPILIR (10 gün önce yerel-ulusal gazetede ilan verilir) BİLGİLENDİRME VE KAPSAMLAŞTIRMA TOPLANTISINDA İNCELEME DEGERLENDİRME KOMİSYONU TARAFINDAN OLUŞTURULAN FORMAT YATIRIMCIYA VERİLİR ( 12 İŞGÜNÜ) Hazırlanan ÇED Raporu bir dilekçe ekinde Bakanlığa sunulur, Bakanlıkça 3 işgünü içerisinde, ÇED Raporunun Özel Formata uygunluk incelemesi yapılır, Uygun bulunmayan ÇED Raporu yatırımcıya iade edilir.  Uygun bulunan rapor üye sayısı kadar yatırımcı tarafından çoğaltılır, Çoğaltılan rapor, toplantı tarih ve yerini belirten bir yazı ile İDK üyelerine gönderilir. ÇED RAPORU BAKANLIĞA SUNULUR (2 Adet) (Uygunluk yönünden inceleme 3 gün) Çoğaltma istenir İNCELEME DEGERLENDİRME KOMİSYONU (İDK) ÜYELERİNCE İNCELEME VE DEĞERLENDİRME YAPILIR ( 10 İŞ GÜNÜ) NİHAİ ÇED RAPORU BAKANLIĞA SUNULUR(2 adet) 5 İŞGÜNÜ Komisyon salt çoğunluk ile toplanır, Yönetmeliğin 12. maddesi (a, b, c, d, e) çerçevesinde inceleme değerlendirme yapılır, Komisyonun çalışmaları üyeler tarafından imzalanan bir tutanak ile rapor nihai edilir. NİHAİ ÇED RAPORU HALKIN GÖRÜŞÜNE SUNULUR 10 İŞ GÜNÜ ÇOĞALTMA İSTENİR (3 iş günü) NİHAİ EDİLEN ÇED RAPORU 10 İŞ GÜNÜ HALKIN GÖRÜŞÜNE AÇILIR. BAKANLIKÇA ÇED OLUMLU / ÇED OLUMSUZ KARARI VERİLİR ( 5 İŞ GÜNÜ) Bakanlıkça;İDK’nın görüşünün yanında halkın görüşü de dikkate alınarak 5 iş günü içerisinde “ÇED Olumlu” yada “ÇED Olumsuz” kararı verilir. Karar, komisyon üyelerine yazılı olarak bildirilir. 7 YIL İÇERİSİNDE YATIRIMA BAŞLANMALIDIR YATIRIM YAPILAMAZ 21

ÇED SÜRECİNE HALKIN KATILIMI ÇED Yönetmeliğinde, Halk: Türkiye Cumhuriyeti vatandaşları, Türkiye’de ikamet eden yabancılar ile ulusal mevzuat çerçevesinde bir veya daha fazla tüzel kişi veya bu tüzel kişilerin birlik, organizasyon veya grupları. İlgili Halk: Gerçekleştirilmesi planlanan projeden etkilenen veya etkilenmesi muhtemel olan halk, olarak tanımlanmıştır. ÇED SÜRECİNDE HALKIN KATILIMI TOPLANTISI Kapsam ve özel format belirleme toplantısından önce halkı proje hakkında bilgilendirmek, projeye ilişkin görüş ve önerilerini almak üzere yapılan toplantıdır. Toplantı için projeden en çok etkilenmesi beklenen ilgili halkın kolaylıkla ulaşabileceği merkezi bir yerin seçilmesine özen gösterilir. Toplantı tarihi Bakanlıkça, toplantı yeri ve saati Valilik ve proje sahibi tarafından belirlenir. Proje sahibi, toplantı tarihini, saatini, yerini ve konusunu belirten bir ilanı ulusal düzeyde yayımlanan bir gazete ile o yörede yayımlanan yerel bir gazetede toplantı tarihinden en az on gün önce yayınlatır.

ÇED SÜRECİNDE HALKIN BİLGİLENDİRİLMESİ Proje ile ilgili inceleme değerlendirme sürecinin başladığı ve Çevresel Etki Değerlendirmesi Raporunun halkın görüşüne açıldığı Bakanlık ve Valilik tarafından anons, askıda ilan, internet gibi uygun araçlarla halka duyurulur. Çevresel Etki Değerlendirmesi Raporunu incelemek isteyenler, Bakanlık merkezinde veya İl Çevre ve Orman Müdürlüğünde duyuru tarihinden itibaren raporu inceleyerek zamanlama takvimi içerisinde proje hakkında Bakanlığa veya Valiliğe görüş bildirebilirler. Valiliğe bildirilen görüşler Bakanlığa iletilir. Bu görüşler komisyon tarafından dikkate alınır ve Çevresel Etki Değerlendirmesi Raporuna yansıtılır.

ÇED SÜRECİNDE HALKIN BİLGİLENDİRİLMESİ Komisyonun nihai ettiği Çevresel Etki Değerlendirmesi Raporu halkın görüş ve önerilerini almak üzere İl Çevre ve Orman Müdürlüğünde ve Bakanlıkta on işgünü görüşe açılır. Bakanlıkça projeyle ilgili karar alma sürecinde bu görüşler de dikkate alınmaktadır. ÇED Yönetmeliği Kapsamında projelere ilişkin alınan karar içeriği, karara esas gerekçeleri ve halkın görüş ve önerilerinin nihai Çevresel Etki Değerlendirmesi Raporuna yansıtıldığını uygun araçlarla halka duyurulmaktadır.

ÇED YÖNETMELİĞİ EK-II PROSEDÜRÜ EK II listesinde yer alan projelere, Bu Yönetmelik kapsamında ya da kapsamı dışında bulunan projelere ilişkin kapasite artırımı ve/veya genişletilmesi halinde, kapasite artış toplamı bu Yönetmeliğin EK-II’sindeki eşik değer veya üzerindeki projeler, UYGULANIR

EK- II SEÇME, ELEME KRİTERLERİ UYGULANACAK PROJELER LiSTESİ ( Ek I EK- II SEÇME, ELEME KRİTERLERİ UYGULANACAK PROJELER LiSTESİ ( Ek I. Listesinde yer alan alt sınırlar bu listede üst sınır olarak alınır.) Kimya, petrokimya, ilaç ve atıklar              1- a) Kimyasalların üretimi, petrolden yağlama maddesi üretimi veya ara ürünlerin işlenmesi için projelendirilen tesisler (proses kaynaklı atığı ve yan ürünü olmayan sadece karışım yapan tesisler bu kapsamın dışındadır.),              b) Atık yağ geri kazanımı için projelendirilen tesisler (Yıllık işleme kapasitesi 2000 ton’dan az olanlar),              c) Yakma kapasitesi 200-1000 kg/gün arasında olan tıbbi atık yakma tesisleri, günlük 1 tondan az olan depolama kapasitesine sahip tıbbi atık düzenli depolama tesisleri ve tıbbi atıkların fiziksel ve kimyasal olarak ara işleme tabi tutulması amacıyla kurulan tesisler,              ç) Tehlikeli ve özel işleme tabi atıkların fiziksel yöntemlerle geri kazanılması.              2- Toplam depolama kapasitesi 500-50000 m3 arası olan doğalgaz, petrokimya, petrol ve kimyasal ürün depoları (Perakende satış istasyonları bu kapsamın dışındadır.).              3- Tarım ilaçları ve farmasotik ürünlerin, boya ve cilaların, elastomer esaslı ürünlerin ve peroksitlerin üretildiği veya elastomer esaslı ürünlerin işleme tabi tutulduğu tesisler, bitki gelişim düzenleyiciler.              4- Katı Atıkların yakılması, kompostlaştırılması ve depolanması için yapılan tesisler, atık barajları, atık havuzları.              5- Sabun veya deterjan üretimi yapan tesisler (hammaddesini hazır alıp sadece karışım yapan tesisler bu kapsamın dışındadır.).              6- Kümes ve ahır gübrelerinin geri kazanılması ve bertaraf edilmesine yönelik tesisler.              7- Toplam depolama kapasitesi 500 ton ve üzeri kapasitede olan patlayıcı ve parlayıcı madde depoları. Sanayi tesisleri              8- Demir çelik veya demir dışı metal tesisleri (1.000 ton/yıl ve üzeri kapasiteli):              a) Demir çeliğin veya demir dışı metallerin ergitildiği, üretildiği tesisler,              b) Haddeleme tesisleri (sıcak veya soğuk) veya Haddeleme işlemi yapılmayan anma ısıl gücü ≥10 MW olan tavlama fırınını içeren tesisler,              c) Döküm fabrikaları,              ç) Boru üretimi yapan tesisler,              d) Metal tozu üreten veya işleyen tesisler.              9- Kaplama tesisleri:              a) Elektrolitik veya kimyasal proseslerle metal veya plastiklerin yüzeylerinin metalle kaplandığı tesisler, metallere yüzey işlemi (mekanik işlem hariç) yapılan tesisler,              b) Sırlama veya emayeleme yapılan tesisler,              c) Lastik kaplama tesisleri.              10- Tekstil Tesisleri              a) Boyama (kimyasal veya kök boya kullanılarak), kasar veya baskı işlemi yapan iplik, kumaş veya halı fabrikaları,              b) Yün veya tiftiğin ovalanması, yağının alınması veya ağartmasının yapıldığı endüstriyel tip tesisler,              c) Denim (Kot) veya konfeksiyon ürünleri yıkama tesisleri              11- Cam, cam elyafı veya taş yünü üretim tesisleri.              12- Her çeşit kâğıt üretim tesisleri.              13- Selüloz işleme tesisleri.              14- Ham deri (işlenmiş ham deriden son ürün elde eden tesisler hariç) işleme tesisleri.              15- Hava Taşıtları Onarım Tesisleri.              16- İçten yanmalı motor üretimi.              17- Beyaz eşya üretimi veya boyamasının yapıldığı tesisler.              18- Damper, karoser vb. araç üstü ekipmanların boyanarak üretildiği tesisler.              19- Hazır Beton Tesisleri, çimento veya diğer bağlayıcı maddeler kullanılarak sıkıştırma, darbe, sarsma veya titreşim yoluyla şekillendirilmiş malzeme üreten tesisler, ön gerilimli beton elemanı, gaz beton, betopan ve benzeri üretim yapan tesisler.              20- Tuğla veya kiremit üretimi yapan tesisler.              21- Seramik veya porselen üretimi yapan tesisler. (Fırınlama işleminin yapıldığı tesisler)              22- Klinker öğütme tesisleri.

Tarım, orman, su kültürü ve gıda              23- Bitkisel ürünlerin üretimi ile ilgili projeler:              a) Bitkisel ham yağ veya rafine yağ elde eden tesisler,              b) Nişasta üretimi yapan tesisler,              c) Fermantasyon ile alkollü içki üreten tesisler veya malt tesisleri,              ç) Sigara fabrikaları.              24- Hayvansal ürünlerin üretimi ile ilgili projeler:              a) Hayvansal yağların üretimini yapan tesisler,              b) Su ürünleri işleme tesisleri,              c) Süt işleme tesisleri (5 ton/gün–50 ton/gün kapasiteli),              ç) Kültür balıkçılığı projeleri (30 – 1.000 ton/yıl ),              d) Balık kuluçkahaneleri (40 milyon adet/yıl ve üzeri yavru üretimi),              e) Büyükbaş (50 adet/gün ve üzeri) ve/veya Küçükbaş (300 adet/gün ve üzeri) hayvanların kesiminin yapıldığı tesisler,              f) Kanatlı hayvanların kesiminin yapıldığı tesisler (10.000 adet/gün ve üzeri),              g) Rendering tesisleri.              25- Arazi kullanım vasfını değiştirmeyi amaçlayan projeler:              a) Kullanım amacı değiştirilmeksizin tarım arazilerinin yeniden yapılandırılması ile ilgili projeler, (500 hektar ve üzeri)              b) İşlenmemiş veya yarı işlenmiş alanların, tarım ve orman amacı ile kullanımını amaçlayan projeler, (500 hektar ve üzeri)              c) Orman alanlarının başka amaçla kullanıma dönüştürülmesi projeleri (500 hektar ve üzeri),              ç) Tarımsal amaçlı su yönetimi projeleri (1000 hektar ve üzeri).              26- Hayvan Yetiştirme Tesisleri:              a) Büyükbaş ve/veya küçükbaş hayvan besi tesisleri (500–10000 adet büyükbaş, 1000–20000 adet küçükbaş kapasiteli),              b) Tavuk veya piliç yetiştirme tesisleri (Bir üretim periyodunda 20.000 ile 60.000 adet arası tavuk, 30.000 ile 85.000 adet arası piliç veya eş değeri diğer kanatlılar),              c) Kürk Hayvanı Yetiştiriciliği yapılan tesisler (5000 adet/yıl ve üzeri),              ç) Domuz besi çiftlikleri (30 kg ve üzeri, 1.000 – 3.000 baş arası),              d) Dişi domuz üretim çiftlikleri (300 – 900 baş arası). Ulaşım, altyapı ve kıyı yapıları              27- Alt yapı tesisleri:              a) Akarsu havzaları arasında su aktarma projeleri (EK-I’de yer almayanlar),              b) Kıta içi suyollarının yapımı (EK-I’de yer almayanlar),              c) Akarsu yataklarının düzenlenmesi (kuru dereler ve mevsimsel akış gösteren dereler hariç),              ç) Limanlar, iskeleler, rıhtımlar (EK-I’de yer almayanlar),              d) Balıkçı barınakları, römorkör barınakları,              e) Denizden 10.000 m2 ve üzerinde alan kazanılması projeleri,              f) Erozyonla mücadele etmek için kıyılarda yapılan çalışmalar ve kıyının değişimine neden olabilecek deniz kenarında yapılan çalışmalar; dalgakıran, mahmuz, mendirek, set vb. (bunların bakımı onarımı hariç),              g) Demiryolu hatları (EK-I’de yer almayanlar),              ğ) Demiryolu taşımacılığında kullanılan aktarma amaçlı tesisler, demiryolu terminallerinin yapımı,              h) Tramvaylar, yükseltilmiş ve yeraltından geçen demiryolu hatları, yolcu taşıma için kullanılan benzer hatlar (metrolar, hafif raylı taşıma sistemleri, ve benzeri.),              ı) Havaalanları (Ek-I’de yer almayanlar),              i) İl yolları,              j) Dip tarama projeleri,              k) Çekek Yerleri (Yat ve teknelere karaya çekme, bakım, onarım, konaklama, denize indirme hizmetleri sunan, tekne veya 24 m uzunluğa kadar yat imalatı yapan tesisler),              l) 1 milyon m3/yıl ve üzeri yeraltı suyu çıkarma veya yeraltında depolama projeleri,              m) Su depolama tesisleri (göl hacmi 5 milyon m3 ve üzeri baraj ve göletler),              n) Derin deniz deşarjı projeleri.

42- Madencilik projeleri Ruhsat hukuku ve aşamasına bakılmaksızın; Enerji, turizm, konut              28- Kurulu gücü 0,5 MW ve üzeri olan nehir tipi santraller.              29- 10 MW ve üzeri Rüzgâr enerji santralleri.              30- Jeotermal kaynağın çıkartılması ve jeotermal enerji kullanan tesisler (Isı kapasitesi 5MWt-megawatt termal ve üzeri).              31- Elektrik, gaz, buhar ve sıcak su elde edilmesi ve/veya nakledilmesi için kurulan endüstriyel tesisler (10 MW ve üzeri).              32- 154 kV üzeri gerilimdeki enerji iletim tesisleri (5 Km ve üzeri).              33- Toplu halde projelendirilen konutlar (200 konut ve üzeri).              34- Turizm konaklama tesisleri (100 oda ve üzeri oteller, tatil köyleri, turizm kompleksleri, ve benzeri.).              35- Eğitim kampusleri.              36- 50.000 m2 ve üzeri daimi kamp ve karavan alanları.              37- Temalı parklar (halkın eğlenmek amacı ile para ödeyerek girdiği, geniş alanlara kurulu parklar).              38- Kayak alanları ve mekanik tesisler.              39- Arabalar ve motosikletler için kalıcı yarış ve test sahaları.              40- Spor kompleksleri ve hipodromlar.              41- Golf tesisleri. Madencilik              42- Madencilik projeleri              Ruhsat hukuku ve aşamasına bakılmaksızın;              a) Madenlerin çıkarılması (Ek-I’de yer almayanlar),              b) 5.000 m3/yıl ve üzeri kapasiteli blok ve parça mermer, dekoratif amaçlı taşların çıkartılması, işlenmesi ve yıllık 250.000 m2 ve üzeri kapasiteli mermer kesme, işleme ve sayalama tesisleri,              c) 1.000.000 m3/yıl ve üzerinde metan gazının çıkartılması ve depolanması,              ç) Karbondioksit ve diğer gazların çıkartıldığı, depolandığı veya işlendiği 10.000 ton/yıl ve üzeri kapasiteli tesisler,              d) 1 inci ve 2 nci grup madenlerin her türlü işleme sokulması (kırma-eleme, öğütme, yıkama ve benzeri) Ek-I’de yer almayanlar,              e) Cevher hazırlama veya zenginleştirme tesisleri (Ek-I’de yer almayanlar).              43- 50.000 ton/yıl ve üzeri tuzun çıkarılması ve/veya her türlü tuz işleme tesisleri.              44- Kömür işleme tesisleri              a) Havagazı ve kok fabrikaları,              b) Kömür briketleme tesisleri,              c) Kömür yıkama tesisleri.              45- Petrokok, kömür ve diğer katı yakıtların depolama, sınıflama ve ambalajlama tesisleri (perakende satış birimleri hariç).              46- Kireç fabrikaları ve/veya alçı fabrikaları.              47- EK-I’de yer alan projeler kapsamında bulunmakla birlikte, yeni bir metot veya ürün denemek ve geliştirmek amacı ile hazırlanan ve iki yıldan uzun süreli olmayan projeler.

EK-II SEÇME, ELEME KRİTERLERİ UYGULANACAK PROJELERİ LİSTESİNDE MADENCİLİK PROJELERİNİN YERİ 42-MADENCİLİK PROJELERİ: RUHSAT HUKUKU VE AŞAMASINA BAKILMAKSIZIN; A) MADENLERİN ÇIKARILMASI (EK-I’DE YER ALMAYANLAR), B) 5.000 M3/YIL VE ÜZERİ KAPASİTELİ BLOK VE PARÇA MERMER, DEKORATİF AMAÇLI TAŞLARIN ÇIKARTILMASI, İŞLENMESİ VE YILLIK 250.000 M2 VE ÜZERİ KAPASİTELİ MERMER KESME, İŞLEME VE SAYALAMA TESİSLERİ, C) 1.000.000 M3/YIL VE ÜZERİNDE METAN GAZININ ÇIKARTILMASI VE DEPOLANMASI, Ç) KARBONDİOKSİT VE DİĞER GAZLARIN ÇIKARTILDIĞI, DEPOLANDIĞI VEYA İŞLENDİĞİ 10.000 TON/YIL VE ÜZERİ KAPASİTELİ TESİSLER D) 1 İNCİ VE 2 NCİ GRUP MADENLERİN HER TÜRLÜ İŞLEME SOKULMASI (KIRMA, ELEME, ÖĞÜTME, YIKAMA VE BENZERİ) (EK I’DE YER ALMAYANLAR), E) CEVHER HAZIRLAMA VEYA ZENGİNLEŞTİRME TESİSLERİ (EK-I’ DE YER ALMAYANLAR),"

43) 50.000 TON/YIL VE ÜZERİ TUZUN ÇIKARILMASI VE/VEYA HER TÜRLÜ TUZ İŞLEME TESİSLERİ, 44-KÖMÜR İŞLEME TESİSLERİ A) HAVAGAZI VE KOK FABRİKALARI, B) KÖMÜR BRİKETLEME TESİSLERİ, C) KÖMÜR YIKAMA TESİSLERİ, 45-PETROKOK, KÖMÜR VE DİĞER KATI YAKITLARIN DEPOLAMA, SINIFLAMA VE AMBALAJLAMA TESİSLERİ (PERAKENDE SATIŞ BİRİMLERİ HARİÇ) 46-KİREÇ FABRİKALARI VE/VEYA ALÇI FABRİKALARI

a) Hektar başına 500 m³’ün üzerinde yapılan yarmalı aramalar, ARAMA FAALİYETLERİ 19 ARALIK 2009 TARİH VE 27437 SAYILI RESMİ GAZETEDE YAYIMLANARAK YÜRÜRLÜĞE GİREN ÇEVRESEL ETKİ DEĞERLENDİRMESİ YÖNETMELİĞİNDE DEĞİŞİKLİK YAPILMASI HAKKINDA YÖNETMELİK” İLE ÇED YÖNETMELİĞİ KAPSAMINA ALINMIŞTIR 48. Arama Faaliyetleri: a) Hektar başına 500 m³’ün üzerinde yapılan yarmalı aramalar, b) Ruhsat alanı içerisinde toplam 5000 m.’nin üzerindeki maden arama sondajları, c) Ruhsat alanı içerisinde toplam 10 000 m.’nin üzerindeki jeotermal arama sondajları, ç) Ruhsat alanı içerisinde hektar başına 10 adet sondaj ve üzerinde yapılan Petrol ve doğalgaz arama sondajları.”

17.07.2008 tarih ve 26939 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren ÇED Yönetmeliği 15. madde (b) bendi “Bu Yönetmelik kapsamında ya da kapsamı dışında bulunan projelere ilişkin kapasite artırımı ve/veya genişletilmesi halinde, kapasite artış toplamı bu Yönetmeliğin EK-II’sindeki eşik değer veya üzerindeki projeler” hükmü kapsamında Madencilik projeleri değerlendirilirken; Çalışmakta olan maden ocaklarında (ruhsat hukukuna bağlı olarak) alan olarak yapılacak kapasite artışlarında; Artış yapılacak alan 25 hektar ve üzerinde ise Çevresel Etki Değerlendirmesi Uygulanacak Projeler Listesi (EK I), Artış yapılacak alan 25 hektarın altında ise Seçme-Eleme Kriterleri Uygulanacak Projeler Listesi (Ek II), kapsamında değerlendirme yapılması gerekmektedir.

ÇEVRESEL ETKİ DEĞERLENDİRMESİ YÖNETMELİĞİ AKIM ŞEMASI EK-II ( 25 İŞ GÜNÜ) Yeterlik Belgesi almış firmalar/kurumlarca hazırlanan Proje Tanıtım Dosyası ile ilgili İl Çevre ve Orman Müdürlüğüne başvurulur. PROJE TANITIM DOSYASI HAZIRLANIR VALİLİĞE SUNULUR 5 iş günü içerisinde uygunluk yönünden incelenir. Uygun bulunmayan Proje Tanıtım Dosyası proje sahibine iade edilir. VALİLİK UYGUNLUK YÖNÜNDEN İNCELER 5 İŞ GÜNÜ PROJE TANITIM DOSYASINDA İNCELEME VE DEĞERLENDİRME YAPILIR – 15 İŞ GÜNÜ 15 işgünü içerisinde EK IV ‘de yer alan kriterler çerçevesinde incelenir ve değerlendirilir. Bu değerlendirme sırasında gerekli görülürse; Proje sahibinden ek bilgi talep edilebilir, İlgili kurum ve kuruluşlardan görüş alınabilir, Proje alanı yerinde tetkik edilebilir. VALİLİKÇE (İL ÇEVRE VE ORMAN MÜDÜRLÜĞÜ) KARAR VERİLMESİ 5 İŞ GÜNÜ ÇED GEREKLİDİRKARARI Bakanlık (İl Çevre ve Orman Müdürlüğü); yapılan değerlendirmelerin sonucunda, 5 işgünü içerisinde “ÇED Gereklidir” veya “ÇED Gerekli Değildir” kararı verir. “ÇED Gerekli Değildir” kararı Valiliğe ve Proje sahibine bildirilir. “ÇED Gereklidir” kararı verilen projelere ÇED prosedürü uygulanır. ÇED GEREKLİ DEĞİLDİR KARARI ÇED PROSEDÜRÜ UYGULANIR 5 YIL İÇERİSİNDE YATIRIMA BAŞLANMALIDIR ÇED Gerekli Değildir Kararı Valilik tarafından ; taşra teşkilatlarına bildirilir, uygun araçlarla yöre halkına duyurulur. “ÇED Gerekli Değildir” kararı verildiği tarihten itibaren 5 yıl içerisinde yatırıma başlanılmalıdır. 33

ÇED YÖNETMELİĞİ HÜKÜMLERİ UYGULANMAZ Yönetmeliğin ÇED Uygulanacak Projeler (EK I) ve Seçme Eleme Kriterleri Uygulanacak Projeler (EK II) Listesinde yer almayan projeler 7/2/1993 tarihli ve 21489 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliğinden önce uygulama projeleri onaylanmış veya çevre mevzuatı ve ilgili diğer mevzuat uyarınca yetkili mercilerden izin, ruhsat veya onay ya da kamulaştırma kararı alınmış veya yatırım programına alınmış veya mevzi imar planları onaylanmış veya bu tarihten önce üretim ve/veya işletmeye başladığı belgelenen projelere (Çevre Kanunu ve ilgili diğer yönetmeliklerde alınması gereken izinler saklı kalmak kaydıyla) (GEÇİCİ 3. MADDE) ÇED YÖNETMELİĞİ HÜKÜMLERİ UYGULANMAZ

07.02.1993 TARİHİNDEN ÖNCE ÖNİŞLETME VEYA İŞLETME RUHSATI ALMIŞ OLAN YA DA ARAMA RUHSAT DÖNEMİNDE ÜRETİM YAPTIĞINI BELGELENDİREN OCAKLARIN ÇED YÖNETMELİĞİ KAPSAMI DIŞINDA DEĞERLENDİRİLMESİ GEREKMEKTEDİR.(GEÇİCİ 3. MADDE) 07.02.1993 TARİHİNDEN ÖNCE TAŞ OCAKLARI NİZAMNAMESİNE GÖRE RUHSAT ALMIŞ DAHA SONRA İŞLETME ALANINDA DEĞİŞİKLİK YAPILMADAN 5177 SAYILI KANUN İLE DEĞİŞİK 3213 SAYILI MADEN KANUNUNA İNTİBAK ETTİRİLMİŞ OLAN OCAKLARIN ÇED YÖNETMELİĞİ KAPSAMI DIŞINDA DEĞERLENDİRİLMESİ GEREKMEKTEDİR. (GEÇİCİ 3. MADDE) 23.06.1997 TARİHİNDEN ÖNCE KURULUP FAALİYETE BAŞLADIĞINI BELGELENDİREN KIRMA-ELEME-YIKAMA-ÖĞÜTME VB. İŞLERİ YAPAN TESİSLERİN ÇED YÖNETMELİĞİ KAPSAMI DIŞINDA DEĞERLENDİRİLMESİ GEREKMEKTEDİR. RUHSAT ALANINA DİKKAT EDİLMEKSİZİN 5.000M³/YIL KAPASİTENİN ALTINDA BLOK MERMER ÜRETİMİ YAPAN OCAKLAR ÇED YÖNETMELİĞİ KAPSAMI DIŞINDA DEĞERLENDİRİLMEKTEDİR.

İZLEME VE KONTROL ÇED Yönetmeliği uyarınca ÇED Olumlu ya da ÇED Gerekli Değildir Kararı verilen projelerin izlenmesi ve denetlenmesi; Yönetmeliğin 18. Maddesinde yer alan “Bakanlık, “Çevresel Etki Değerlendirmesi Olumlu/ÇED Olumlu” kararı veya “Çevresel Etki Değerlendirmesi Gerekli Değildir” kararı verilen projelerle ilgili olarak, Çevresel Etki Değerlendirmesi Raporu veya Ek-IV’e göre hazırlanan proje tanıtım dosyasında öngörülen ve proje sahibi tarafından taahhüt edilen hususların yerine getirilip getirilmediğini  izler ve kontrol eder. Bakanlık bu görevi yerine getirirken gerekli görmesi durumunda ilgili kurum ve kuruluşlarla işbirliği yapar. Proje sahibi veya yetkili temsilcisi, “Çevresel Etki Değerlendirmesi Olumlu” veya “Çevresel Etki Değerlendirmesi Gerekli Değildir” kararını aldıktan sonra ilgili mevzuat uyarınca aldığı diğer izin ve ruhsatlar ile yatırımın başlangıç, inşaat, işletme ve işletme sonrası dönemlerine ilişkin izleme raporlarını valiliğe iletmekle yükümlüdür. Valilik halkı bilgilendirir ve Bakanlığa bilgi verir.” hükmü doğrultusunda yapılmaktadır.

ÇED YÖNETMELİĞİ Yatırımcı proje uygulamasının başlangıcını, ilk işletmeye geçiş dönemini ve işletmenin sona erdiriliş dönemine ait raporları Bakanlığa bildirir. · Bakanlık ÇED Raporu ve taahhütname kapsamında gerekli izleme ve kontrolünü yapar, · Gerekli görüldüğünde diğer kurum kuruluşlarla işbirliği yapılır, · ÇED Raporu ve taahhütnameye aykırı uygulamalar için Bakanlıkça uygun görülmesi halinde Valilikçe bir kereye mahsus yeteri kadar süre verilir bu süre sonunda taahhütlere uyulmaması durumunda faaliyet durdurulur.

ÇED YÖNETMELİĞİNE AYKIRI DURUMLARDA UYGULANAN İŞLEMLER Yönetmeliğin 19. Maddesi gereğince; “Çevresel Etki Değerlendirmesi Olumlu” ya da “Çevresel Etki Değerlendirmesi Gerekli Değildir” kararı alınmadan (ÇED işlemi yapılmadan) yatırıma başlandığı tespit edilen projelerde faaliyet,  Valilik tarafından durdurulur. “Çevresel Etki Değerlendirmesi Olumlu” ya da “Çevresel Etki Değerlendirmesi Gerekli Değildir” kararı alınmadıkça durdurma kararı kaldırılmaz. “Çevresel Etki Değerlendirmesi Olumlu” kararı ya da “Çevresel Etki Değerlendirmesi Gerekli Değildir” kararı verildikten sonra (ÇED işlemi tamamlandıktan sonra), proje sahibi tarafından ÇED Raporu veya proje tanıtım dosyasında taahhüt edilen hususlara uyulmadığının tespit edilmesi durumunda söz konusu taahhütlere uyulması için Bakanlıkça da uygun görülmesi halinde Valilikçe bir defaya mahsus olmak üzere süre verilebilir. Bu süre sonunda taahhüt edilen hususlara uyulmaz ise yatırım durdurulur. Yükümlülükler yerine getirilmedikçe durdurma kararı kaldırılmaz.

PROJE SAHİBİNİN DEĞİŞMESİ ÇED YÖNETMELİĞİ PROJE SAHİBİNİN DEĞİŞMESİ Proje sahibinin herhangi bir nedenle değişmesi (devir, intikal gibi) durumunda yeni sahibi, önceki sahibinin taahhüt ve yükümlülüklerini başka bir işleme gerek kalmaksızın yüklenmiş sayılır ve bunu bir yazı ile Bakanlığa bildirir.

MADENCİLİK SEKTÖRÜNDE VERİLEN ÇED KARARLARI 1993-2008

ÇEVRESEL ETKİLERİN KAYNAĞINDA ÖNLENMESİ İÇİN SON DURUM ÇED YÖNETMELİĞİ ÇEVRESEL ETKİLERİN KAYNAĞINDA ÖNLENMESİ İÇİN SON DURUM 1) Çevresel etkilerin kaynağında önlenmesi kurulması planlanan kırma-eleme/konkasör tesislerinde ÇED raporu ve/veya proje tanıtım dosyaları değerlendirilirken; Tesisteki toz kaynağı olan her bir ünitenin (bunker, kırıcılar, elekler, bantlar) kapalı ortam içerisine alınmasının taahhüt edilmesi Kapalı ortam içerisine alınan ünitelere toz indirgeme sisteminin (torbalı filtre) kurulmasının taahhüt ettirilmesi hususları İDK sürecinde dikkate alınmaktadır.

ÇEVRESEL ETKİLERİN KAYNAĞINDA ÖNLENMESİ İÇİN SON DURUM ÇED YÖNETMELİĞİ ÇEVRESEL ETKİLERİN KAYNAĞINDA ÖNLENMESİ İÇİN SON DURUM 2) Önceden ÇED Kararı verilmiş ve halen faaliyette olan tesislerle ÇED Yönetmeliği kapsamı dışında değerlendirilen tüm kırma eleme tesislerinde; Tesisteki toz kaynağı olan her bir ünitenin (bunker, kırıcılar, elekler, bantlar) kapalı ortam içerisine alınması, Kapalı ortam içerisine alınan ünitelere toz indirgeme sisteminin (torbalı filtre) kurulması hususları 31/12/2012 tarihine kadar sağlanması ve bunun için firmalardan yazılı taahhüt alınması,

MADENCİLİK FAALİYETLERİNDE İŞLEM VE İZİNLER ÇED ile ilgili işlemler Muafiyet yazısı/belgesi (yazı ile talep ediliyor) EK-I kapsamında ise ÇED Olumlu kararı belgesi (rapor ile) EK-II kapsamında ise ÇED gerekli değildir kararı/belgesi (rapor ile) 43 MİGEM 43

MADENCİLİK FAALİYETLERİNDE İŞLEM VE İZİNLER 2. Mülkiyet/arazi izinleri a) Orman arazisi (Orman Genel Müdürlüğü) b) Mera arazisi (İl Tarım Müdürlükleri) c) Hazine mülkiyetindeki araziler d) Devletin hüküm ve tasarrufundaki araziler e) Özel şahıs/tapulu araziler 3. İşyeri açma ve çalışma ruhsatı (GSM) 44 MİGEM 25 KASIM 2010 44

MADENCİLİK FAALİYETLERİNDE İZİNLER (1) Yeni verilecek ruhsat alanlarına maden işletme yöntemi, faaliyetin yapıldığı bölge, madenin cinsi, yapılacak yatırımın çevresel etkileri, şehirleşme ve benzeri hususlar dikkate alınarak, temdit talepleri dahil ruhsat verilen alanlarda kazanılmış haklar korunmak kaydıyla, ilgili kurumların görüşleri alınarak Bakanlık tarafından kısıtlama getirilebilir. İlk müracaat veya ihale yolu ile yapılacak ruhsatlandırmalarda müracaatın yapılacağı alanlar diğer kanunlar ile getirilen kısıtlamalar göz önüne alınarak Bakanlıkça ruhsat müracaatına kapatılabilir. Bu Kanun dışında madencilik faaliyetleri ile ilgili olarak yapılacak her türlü kısıtlama ancak kanun ile düzenlenir. 45 MİGEM 45

MADENCİLİK FAALİYETLERİNDE İZİNLER (2) Özel çevre koruma bölgeleri, Milli parklar, Yaban hayatı koruma ve geliştirme sahaları, Muhafaza ormanları, Kıyı Kanununa göre korunması gerekli alanlar, 1.derece askeri yasak bölgeler, 1/5000 ölçekli imar planı onaylanmış alanlar, 1.derece sit alanları ile madencilik amacı dışında tahsis edilen ve MİGEM tarafından uygun görüş verilen elektrik santralleri, organize sanayi bölgeleri, petrol, doğalgaz ve jeotermal boru hatları gibi yatırım alanlarına ait koordinatlar ilgili kurumlar tarafından MİGEM’e bildirilmektedir. İlgili kurumlar tarafından özel alan olarak MİGEM’e bildirilen alanlarda değişiklik yapılması halinde bu değişiklik ilgili kurum tarafından MİGEM’e bildirilmek zorundadır. Aksi takdirde doğabilecek hukuki sorumluluk ilgili kuruma aittir.             46 MİGEM 46

MADENCİLİK FAALİYETLERİNDE İZİNLER (3) Arazi izinleri; Devlet ormanları ve muhafaza ormanlarında madencilik faaliyetleri: Devlet ormanları içinde maden aranması ve işletilmesi ile madencilik faaliyeti için zorunlu; tesis, yol, enerji, su, haberleşme ve alt yapı tesislerine, fon bedelleri hariç, bedeli alınarak Çevre ve Orman Bakanlığınca izin verilmektedir. Ancak, temditler dahil ruhsat süresince müktesep haklar korunmak kaydı ile Devlet ormanları sınırları içindeki tohum meşcereleri, gen koruma alanları, muhafaza ormanları, orman içi dinlenme yerleri, endemik ve korunması gereken nadir ekosistemlerin bulunduğu alanlarda maden aranması ve işletilmesi, Çevre ve Orman Bakanlığının muvafakatine bağlıdır. Arama dönemi üretim izni veya işletme izni düzenlenen ruhsat sahalarında, ruhsat sahibince taahhüt edilen hususlara uyulmadığı veya gerekli izinler alınmadan faaliyette bulunulduğunun Çevre ve Orman Bakanlığınca tespit edilmesi halinde, faaliyetin durdurulması için MİGEM’e bilgi verilir. MİGEM’çe faaliyet durdurulur. MİGEM’çe verilen durdurma kararı, yükümlülükler yerine getirilmedikçe kaldırılmaz. Maden ruhsat sahalarına isabet eden özel ağaçlandırma taleplerinde MİGEM’in görüşü alınır.   47 MİGEM 47

MADENCİLİK FAALİYETLERİNDE İZİNLER (4) Mera alanlarında madencilik faaliyetleri Maden arama ruhsat sahibi, mera, yaylak ve kışlakların bulunduğu alanlarda; sondaj, yarma, galeri gibi fiziki müdahale gerektiren maden arama faaliyetleri yapılmadan önce mera tahsis amacı değiştirilmeden izin verilir. Arama faaliyetleri sonunda rezervi belirlenen madenlerin üretim ve üretime yönelik tüm faaliyetlerin yapılacağı alanların tahsis amacı; MİGEM’in, il tarım müdürlüğüne yapacağı bildirime müteakip, valilikçe değiştirilebilir ve söz konusu yerlerin hazine veya ait olduğu vakıf adına tescili yapılır. İşletme ruhsatının, yürürlük tarihinden sonra mera alanı içine alınması halinde, ÇED kararı dahil gerekli izinlerin alınarak işletme izni düzenlenen ruhsat sahalarında, mevcut izinler çerçevesinde işletme faaliyetleri sürdürülür. Arama dönemi üretim izni veya işletme izni düzenlenen ruhsat sahalarında, ruhsat sahibince mera tahsis değişikliği yapılmadan faaliyette bulunulduğunun tespit edilmesi halinde, ilgili kurum tarafından faaliyetin durdurulması için MİGEM’e bilgi verilir. MİGEM’çe müktesep haklar korunarak faaliyet durdurulur. MİGEM’çe verilen durdurma kararı yükümlülükler yerine getirilmedikçe kaldırılmaz. Arama dönemi üretim izni veya işletme izni talep edildiğinde tapu kayıtlarında mera tescili yapılmamış alanlarda, mevcut tapu kayıtlarına göre işlem yapılır. MADENCİLİK FAALİYETLERİNDE İZİNLER (4) 48 MİGEM

MADENCİLİK FAALİYETLERİNDE İZİNLER (5) Hazinenin özel mülkiyetinde veya Devletin hüküm ve tasarrufundaki yerlerde madencilik faaliyetleri Hazinenin özel mülkiyetinde veya Devletin hüküm ve tasarrufundaki yerlerde yapılan madencilik faaliyetleri için kira ve ecrimisil alınmaz. Bu alanlar madencilik faaliyetleri yapıldığı sürece madencilik faaliyetleri için ayrılmış sayılır. Hazinenin özel mülkiyetinde veya Devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunan taşınmazların madencilik faaliyetleri dışında kiraya verilmesi ya da satışı için; I (a) Grubu ruhsat alanlarına yönelik taleplerde il özel idarelerinin, diğer grup maden ruhsat alanlarına yönelik taleplerde ise MİGEM’in görüşü alınır. 49 MİGEM

MADENCİLİK FAALİYETLERİNDE İZİNLER (6) Yaban hayatı koruma ve geliştirme sahalarında madencilik faaliyetleri; Yaban hayatı koruma ve geliştirme sahalarında, ÇED raporunda yaban hayatına olumsuz etkisinin giderileceği yönünde bilimsel rapor bulunan maden arama ve işletme faaliyetleri ile alt yapı tesislerine ilgili kurum tarafından izin verilir. Alınan izinler, temditler dahil ruhsat hukuku sonuna kadar devam eder. Yaban hayatı koruma ve geliştirme sahalarında projesinde belirtilen şartların dışında bir faaliyetin tespit edilmesi durumunda, ruhsata dayalı faaliyetler durdurulur. 50 MİGEM 50

MADENCİLİK FAALİYETLERİNDE İZİNLER (7) Yer altı madencilik faaliyetlerindeki izinler Madencilik faaliyetinin yeraltı işletme yöntemi ile yapılması halinde; yeraltı madencilik faaliyetlerine bağlı yerüstü tesisleri ile galeri ağzı, kuyu, nefeslik gibi yeraltı yapılarının isabet ettiği alan için gerekli izinlerin alınması zorunludur. Uygulanan yöntem, teknoloji ve derinliğe bağlı olarak projesi Genel Müdürlükçe uygun bulunan yeraltı madencilik faaliyetlerinin tekabül ettiği yüzey alanı için herhangi bir izin alınmaz. Projesinde belirtilen şartlara uyulmadığının ve yüzeyde tasman oluşumunun tespit edilmesi halinde, Kanunun 29.maddesi kapsamında işlem tesis edilerek, tasman oluşum alanındaki üretim faaliyetleri durdurulur. Ancak özel mülkiyete tabi alanlarda mülk sahibinin izni olmadan, özel mülke zarar verildiğinin tespiti halinde ise Kanunun 7.maddesinin son fıkrası gereğince işlem yapılır. 51 MİGEM 51

MADENCİLİK FAALİYETLERİNDE İZİNLER (8) Madencilik faaliyeti yapılan alanların, izne tabi alan olmaları halinde, ilgili olduğu kanun hükümlerine göre gerekli izinlerin alınması zorunludur. Ancak, MİGEM’çe işletme ruhsatı verildikten sonra, işletme ruhsat alanının diğer kanunlara göre izne tabi alan haline gelmesi durumunda ilgili kanunların öngördüğü yükümlülüklerin yerine getirilmesi suretiyle kazanılmış haklar korunarak faaliyetler sürdürülür. Diğer kanunlara göre izne tabi alanlar, MİGEM’in görüşü alınarak belirlenir.  Bakanlıklar ile kamu kurum ve kuruluşları, maden ruhsat sahiplerinin izin taleplerini; Kanun, MFUY ve ilgili kanunların hükümlere göre sonuçlandırır. 52 MİGEM 52

MADENCİLİK FAALİYETLERİNDE İZİNLER (9) İçme ve kullanma suyu havzalarında madencilik faaliyetleri; 5995 sayılı Kanunun yürürlük tarihinden önce, içme ve kullanma suyu rezervuarının maksimum su seviyesinden itibaren 1000 metre içerisinde bulunan ve ilgili kurumlardan izin alınmış olan maden işletme ruhsat sahalarında, kazanılmış haklar çerçevesinde faaliyetler sürdürülür. Kazanılmış haklar korunmak kaydıyla içme ve kullanma suyu rezervuarının maksimum su seviyesinden itibaren 1000-2000 metre mesafe genişliğindeki şeritte galeri usulü patlatma yapılmaması, alıcı ortama arıtma yapılmadan doğrudan su deşarj edilmemesi şartıyla çevre ve insan sağlığına zarar vermeyeceği bilimsel ve teknik olarak belirlenen maden arama ve işletme faaliyetleri ile altyapı tesislerine izin verilir. 2000 metreden sonraki koruma alanı içinde çevresel etki  değerlendirmesi raporuna  göre yapılması uygun bulunan  maden istihracı ve her türlü tesis yapılabilir. Ancak faaliyet sırasında alıcı ortama yapılacak deşarjlarda ilgili yönetmelikte belirtilen limitlere uyulması zorunludur. MFUY’da belirtilen yükümlülüklere uyulmaması ve gerekli iznin alınmaması halinde, gerekli tedbir ve izin alınıncaya kadar sahadaki üretim faaliyetleri durdurulur. 53 MİGEM 53

MADENCİLİK FAALİYETLERİNDE İZİNLER (10) İşyeri açma ve çalışma ruhsatı (GSM) Maden üretim faaliyetleri ile bu faaliyetlere dayalı ruhsat sahasındaki tesisler için işyeri açma ve çalışma ruhsatları il özel idareleri tarafından verilir. Bu ruhsatların verilmesi sırasında 2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanunu hükümlerine göre belediyelerin tahsil ettiği işyeri açma izni harcı il özel idaresi tarafından tahsil edilir. 54 MİGEM 54

MADENCİLİK FAALİYETLERİNDE İZİNLER (11) Faaliyeti durdurma İlgili bakanlıkların mevzuatı gereği yapacakları inceleme ve denetimlerde; ruhsat alanlarında izni veren kamu kurum ve kuruluşlarının ilgili kanun esaslarına uygun çalışılmadığının tespiti halinde, mevzuat çerçevesinde yapılacak işlemler MİGEM’e bildirilmekte, çevre ve insan sağlığına zarar verdiği tespit edilen madencilik faaliyetleri gerekli önlemler alınıncaya kadar durdurulmaktadır. 55 MİGEM 55

MADENCİLİK FAALİYETLERİNDE İZİNLER(12) İzinler ve işlemler için müracaat yeri Çevresel etki değerlendirmesi işlemleri Çevre ve Orman Bakanlığı tarafından, Diğer izinlere ilişkin işlemler de ilgili bakanlıklar ve diğer kamu kurum ve kuruluşlarınca çevresel etki değerlendirmesi sürecinde en geç üç ay içinde bitirilir. 56 MİGEM 56

MADENCİLİK FAALİYETLERİNDE İZİNLER(13) İmarlı veya imarı bulunmayan alanlarda madencilik faaliyetleri İmar alanları içinde kalan madencilik faaliyetleri, ilgili yerel merciden izin alınarak yapılır. Ruhsat alındıktan sonra imar alanları içine alınan maden sahalarına bu hüküm uygulanmaz. İmar planı bulunmayan alanlarda yapılan veya yapılacak olan madencilik faaliyetleri ile bu faaliyetlere bağlı geçici tesisler ve bunların müştemilatı için imar planı yapılmaz. İşletme ruhsatları çevre düzeni ve imar planları notuna işlenir. İmarsız alanlarda yürütülen madencilik faaliyetleri için gerekli olan geçici tesisler ve bunların müştemilatı, inşaat ve yapı kullanma iznine tabi değildir. Ancak, yapıların fen ve sağlık kurallarına uygun olması ve ilgili il özel idaresine bildirilmesi zorunludur. İmar planlarında orman arazisi olarak görülen ve orman idaresinden izin alınarak madencilik faaliyet sürdürülen alanlar için imar planı istenmez. 57 MİGEM 57

MADENCİLİK FAALİYETLERİNDE İZİNLER(14) 7.madde ve korunması gereken Mesafe izinleri 7.madde ve korunması gereken mesafeler 20 m. 60 m. 58 MİGEM 58

II (a) Grubu ve patlatma yapılarak üretim yapılan I (b) Grubu madenlerin ruhsatlandırılması, izin verilmesi ve işletilmesi ile ilgili genel ilkeler Projesinde talep edilen izin alanı ve kırma-eleme tesis yerlerinin; Karayolları Genel Müdürlüğü sorumluluğunda olan yollar, 1/5000 ölçekli imar planı onaylanmış alanlar, Organize hale gelmiş tarım ve hayvancılık bölgeleri, Birinci derece arkeolojik sit alanlarında fiziki olarak ortaya çıkarılmış kültürel varlıkların ön görünüm alanında yatay olarak en az 300 metre mesafede, ön görünüm alanı dışında ise en az 150 metre mesafe dahilinde izin verilmez. Ancak, Karayolları Genel Müdürlüğünün sorumluluğunda olan yol kenarlarında, alternatif alan bulunamaması veya coğrafik ve bölgesel şartlar dikkate alınarak, Karayolları Genel Müdürlüğünden izin alınması durumunda izin verilebilir. Kamu hizmeti veya umumun yararına ayrılmış binalardan yatay olarak en az 300 metre mesafe dahilinde izin düzenlenmez. Kırma-eleme tesislerinde toz indirgeme sistemi olacak şekilde ve bunker, kırıcılar, elekler, bantlar ve malzeme dökülme noktalarının en az ünite bazında kapatılması yönünde işletme projesi hazırlanması ve işletilmesi esastır. Ruhsat sahasında galeri atımı yöntemi ile patlatma yapılamaz.

MADENCİLİK FAALİYETLERİNDE İZİNLER(15) Maden arama faaliyetleri, bu Kanunda sayılanlar dışında herhangi bir izne tâbi değildir. Bir ruhsat sahasında hektar başına 500 m3’ün üzerinde yapılan yarmalı aramalar, Ruhsat alanı içerisinde toplam 5000 metrenin üzerindeki maden arama sondajları, yapılması için ÇED ÇED Gerekli Değildir kararı alınması zorunludur. Bu metraj ve miktar ve altı ÇED prosedürüne tabi değildir. Maden arama faaliyetleri için işyeri açma ve çalışma ruhsatı istenmez. Analiz, test ve teknolojik araştırma amaçlı numune alma işlemleri, arama faaliyetleri kapsamındadır. . 60 MİGEM 60

MADENCİLİK FAALİYETLERİNDE İZİNLER(16) Kamu Yatırımları ile Madencilik Faaliyetlerinin Çakışması Madencilik faaliyetleri ile Devlet ve il yolları, otoyollar, demir yolları, havaalanı, liman, baraj, enerji tesisleri, petrol, doğalgaz, jeotermal boru hatları, su isale hatları gibi kamu yararı niteliği taşıyan yatırımların birbirlerini engellemesi, maden işletme faaliyetinin yapılamaz hale gelmesi, yatırım için başka alternatif alanların bulunamaması durumunda, madencilik faaliyeti ve yatırımla ilgili karar, Devlet Planlama Teşkilatının bağlı olduğu bakanın başkanlığında Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı, diğer yatırımcı kurum ya da kuruluşun bağlı olduğu bakan/bakanlar ve yatırım kararına onay veren kurumun ilgili olduğu bakan olmak üzere asgari üç kişiden oluşan Kurul tarafından verilir.             . 61 MİGEM 61

MADENCİLİK FAALİYETLERİNDE İZİNLER(17) Kamu Yatırımları ile Madencilik Faaliyetlerinin Çakışması Herhangi bir yatırım yapılmamış I. Grup madenler, mıcır, kaba inşaat, baraj, gölet, liman, yol gibi yapılarda kullanılan her türlü yapı hammaddeleri için verilen ruhsatlar ile görünür rezervi belirlenmemiş diğer grup maden ruhsat sahaları ile çakışan aynı yerdeki diğer yatırımlara MİGEM’çe izin verilir. . 62 MİGEM 62

MADENCİLİK FAALİYETLERİNDE İZİNLER(18) Kamu Yatırımları ile Madencilik Faaliyetlerinin Çakışması Ruhsatlı sahalarda görünür rezervi belirlemek üzere yapılan sondaj, kuyu, galeri, desandre gibi işler için yapılan yatırımların ve maden varlığının  belgelenmesi  durumunda tespit edilen  görünür rezerv alanı dışındaki  alanlar için, diğer yatırımların madencilik faaliyetlerini engellemeyeceğine MİGEM’çe karar verilmesi halinde diğer yatırım için izin verilir. Bu alanlarda ruhsat sahibi tarafından yapılmış yatırımı etkileyen bir husus var ise bu alanla ilgili karar Kurul tarafından verilir. İşletme ruhsat alanı içerisinde ancak işletme izni veya görünür rezerv alanı dışındaki bir alanda diğer yatırımlara MİGEM’çe izin verilebilir. Yatırımın işletme izni veya görünür rezerv alanı ile çakışması durumunda, Kurul tarafından karar verilir. Arama ruhsatı döneminde hiçbir yatırım yapılmamış ise diğer yatırımlara engel teşkil etmez.             . 63 MİGEM 63

MADENCİLİK FAALİYETLERİNDE İZİNLER(19) Kamu Yatırımları ile Madencilik Faaliyetlerinin Çakışması Kurul, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı veya ilgili taraf bakanlardan herhangi birinin daveti üzerine toplanır ve kararlarını üye tamsayısının salt çoğunluğuyla alır. Kurul tarafından alınan karar, kamu yararı kararı yerine geçer. Kurulun sekretaryası, MİGEM tarafından yürütülür. Kurul tarafından verilecek kararlarda; görünür rezerv alanı ile diğer yatırımın çakışması halinde öncelikle madenin makul bir sürede üretilebilme imkanının olup olmadığı,  ara ve uç ürüne yönelik madenciliğe dayalı sanayi tesislerinin hammadde ihtiyacını karşılayan ruhsatlı sahalarda, tesisin hammadde ihtiyacını karşılayacak şekilde alternatif alanların bulunup bulunmadığı dikkate alınarak değerlendirme yapılır. Kamu yatırımları nedeniyle kurul kararı ile faaliyeti kısıtlanan maden işletmecisinin yatırım giderleri lehine karar verilen tarafça tazmin edilir. . 64 MİGEM 64

MADENCİLİK FAALİYETLERİNDE İZİNLER(20) Müktesep Haklar Madencilik faaliyetleri ile bu faaliyetlere bağlı tesisler için verilmiş olan izinler, müktesep hak olarak ruhsat hukuku devam ettiği sürece geçerlidir. Alınan izinler, ruhsatın temdit edilmesi halinde uzatılır. İşletme ruhsatı sınırları dahilinde işletme izni genişletilen diğer alanlar için de diğer kamu kurum ve kuruluşları tarafından izin verilir. Madencilik faaliyetlerinin yapılması ve ruhsatlandırma işlemlerinin yürütülmesi ile ilgili olarak yeni verilecek ruhsat alanlarına maden işletme yöntemi, faaliyetin yapıldığı bölge, madenin cinsi, yapılacak yatırımın çevresel etkileri, şehirleşme gibi hususlar dikkate alınarak, temdit talepleri dahil ruhsat verilen alanlarda Bakanlık tarafından kısıtlama getirilirken kazanılmış haklar korunur. İşletme ruhsatı yürürlük tarihinin, Kanunun 7.maddesinin ikinci fıkrasında belirtilen izne tabi alanın MİGEM’e bildirildiği tarihten önce olması durumunda, ilgili kanunların öngördüğü yükümlülüklerin yerine getirilmesi suretiyle kazanılmış haklar korunarak faaliyetler sürdürülür. Aksi halde üretim faaliyetleri durdurulur. . 65 MİGEM 65

MADENCİLİK FAALİYETLERİNDE İZİNLER(21) Madenin işletilmesi Ruhsat sahibince, işletme ruhsatı yürürlük tarihinden itibaren üç yıl içinde Kanunun 7.maddesine göre alınması gerekli olan ÇED kararı, mülkiyet izni, işyeri açma ve çalışma ruhsatı ile MİGEM’in kayıtlarına işlenmiş alanlar ile ilgili izinlerin alınarak MİGEM’e verilmesini müteakip işletme izni düzenlenir. Süresi içinde yükümlülükleri yerine getirilmeyen ruhsatların teminatı irat kaydedilerek ruhsat iptal edilir. 66 MİGEM

MADENCİLİK FAALİYETLERİNDE İZİNLER(22) İzinsiz Faaliyete Yaptırım Çevresel etki değerlendirmesi ile ilgili karar, İşyeri açma ve çalışma ruhsatı, Mülkiyet izni olmadan veya özel mülkiyete veya kamu hizmeti/umumun yararına ayrılmış yerlere Kanunda belirtilen mesafeden fazla izinsiz olarak faaliyette bulunulduğunun tespiti halinde ruhsat teminatı irat kaydedilerek bu alandaki faaliyet durdurulmaktadır. Bu ihlallerin üç yıl içinde üç kez yapıldığının tespiti halinde ise teminat irat kaydedilerek ruhsat iptal edilmektedir. Tarım toprağı, sit alanı, milli parklar, tabiat parkları, tabiat anıtı ve tabiatı koruma alanları, orman sayılan alanlar, mera alanları ve sulak alanlar gibi izne tabi alanlarda izin alınmadan veya ÇED, gayrisıhhi müessese izinlerinin sınıfı dışındaki izinlerle faaliyette bulunulduğunun tespiti halinde faaliyetler durdurulur. 67 MİGEM 67

MADENCİLİK FAALİYETLERİNDE İZİNLER(23) I. ve II (a) Grubu madenler ile ilgili düzenlemeler(1) Bir alanın, I. ve II (a) Grubu madenlerle ilgili olarak il genelinde madencilik faaliyetleri için müracaatlara kapalı alan haline getirilebilmesi için; Valilik tarafından il bazında çalışma yapılması için MİGEM’e talepte bulunulması veya MİGEM’çe işlemlerin başlatılmasına karar verilmesi, Talep yazısında, mevcut yerleşim alanları, yerleşime uygun olan/olmayan alanlar, uydu kent alanları, park, bahçe, rekreasyon alanları, turizm, korunması gereken kültür ve tabiat varlıkları, milli parklar ve su havzası gibi alanlar, mevcut ağaçlandırma alanları, katı atık depolama alanları, otoyollar, karayolu, I (b), II (a) Grubu madenler ile ilgili kısa, orta ve uzun vadeli ihtiyacı gösteren arz/talep öngörüsünü belirten rapor, özel ve kamuya ait her türlü tesis, organize sanayi bölgesi alanları, diğer hususları içeren bilimsel ve teknik çalışma ile müracaatta bulunulur. Bu maddede belirtilen kurumlardan kurulacak komisyonda yer alacak yetkililerin isimleri ile komisyonun sekretaryası ve koordinasyondan yetkili bir isim ve kurum da bildirilir. 68 MİGEM

MADENCİLİK FAALİYETLERİNDE İZİNLER(24) I. ve II (a) Grubu madenler ile ilgili düzenlemeler(2) Bilgilerin tamamlanmasını müteakip MİGEM tarafından belirlenen yetkililer ile valilikçe belirlenen isimler ve gerektiğinde üniversiteler, araştırma kuruluşları, diğer kamu kurum ve kuruluşlarından görevlendirme ile oluşan bir komisyon kurulur. Görevlendirilen komisyonun başkanlığını MİGEM tarafından görevlendirilen yetkili, mahallindeki yapılacak sekretarya ve koordinasyonu ise valiliğin görevlendirdiği yetkili kurum yapar. Komisyon nazari ve mahallindeki çalışmalarını en geç altı ay içinde tamamlar. Zaruri durumlar nedeniyle bu süre içinde çalışmaların tamamlanmaması halinde üç ay daha ek süre verilir. Komisyonda; il özel idaresi, il çevre ve orman, il kültür ve turizm, il tarım, sanayi ve ticaret il müdürlüğü, DSİ, TCK yetkilileri ile valiliğin bildirdiği diğer yetkililer yer alır. Komisyon dayanak ve içeriği ile birlikte il raporunu hazırlayarak MİGEM’e sunar. MİGEM tarafından rapor ile ilgili tespit edilen eksiklikler komisyona tamamlattırılır. İlk müracaatlarda I. ve II (a) Grubu madenlere kapalı hale getirilen alanları içeren il raporu Bakan Oluruna sunulur. Bakanlıkça onaylanan alanlar kapalı alan haline getirilir. Kısıtlama  gerekçesi  ortadan  kalkan alanlar ihale  yoluyla aramalara açılır. İl raporunda yapılacak revize işlemlerinde de aynı süreçte işlem tesis edilir.   69 MİGEM

MADENCİLİK FAALİYETLERİNDE İZİNLER(26) Özel alanlar ile ilgili olarak; 5995 sayılı Kanunla değişik yapılan 3213 sayılı Maden Kanununun 7. maddesinde “Özel çevre koruma bölgeleri, milli parklar, yaban hayatı koruma ve geliştirme sahaları, muhafaza ormanları, 4/4/1990 tarihli ve 3621 sayılı Kıyı Kanununa göre korunması gerekli alanlar, 1 inci derece askeri yasak bölgeler, 1/5000 ölçekli imar planı onaylanmış alanlar, 1 inci derece sit alanları ile madencilik amacı dışında tahsis edilen ve Genel Müdürlük tarafından uygun görüş verilen elektrik santralleri, organize sanayi bölgeleri, petrol, doğalgaz ve jeotermal boru hatları gibi yatırım alanlarına ait koordinatlar ilgili kurumlar tarafından Genel Müdürlüğe bildirilir.” hükmü yer almaktadır. Bu çerçevede kullanılmak ve maden işletme faaliyetleri ile diğer yatırımların kamu yararı açısından önceliğini ve önemini tespit etmek amacı ile Kanunda yer alan alanların sayısal değerlerine ihtiyaç duyulmaktadır. Bu nedenle aşağıda listesi verilen kurumlara, ilgili oldukları alanları Genel Müdürlüğümüze iletmeleri amacıyla yazılar yazılmıştır. Söz konusu kurumların listesi aşağıda belirtilmiştir.   70 MİGEM

1)Konu: Askeri Yasak Bölgeler   1)Konu: Askeri Yasak Bölgeler MİLLİ SAVUNMA BAKANLIĞI (İnşaat Emlak ve NATO Enfrastrüktür Dairesi Başkanlığına) ve GENELKURMAY BAŞKANLIĞI (Plan Harekat Dairesi Başkanlığına) 2)Konu: Devlet orman alanları ve muhafaza ormanları ÇEVRE VE ORMAN BAKANLIĞINA (Ağaçlandırma ve Erozyon Kontrolü Genel Müdürlüğü) 3)Konu: Milli Park, Tabiat Parkı, Tabiatı Koruma Alanı Ve Tabiat Anıtları, Yaban Hayatı Koruma ve Geliştirme Sahaları ile Sulak Alanlar ÇEVRE VE ORMAN BAKANLIĞI (Doğa Koruma Ve Milli Parklar Genel Müdürlüğüne) 4)Konu: OSB Alanları SANAYİ VE TİCARET BAKANLIĞI (Küçük Sanatlar ve Sanayi Bölgeleri Ve Siteleri Genel Müdürlüğü) 5)Konu: Sit ve Turizm Alanları KÜLTÜR VE TURİZM BAKANLIĞINA (Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü) 6)Konu: Kıyı Alanları BAYINDIRLIK VE İSKAN BAKANLIĞINA (Teknik Araştırma ve Uygulama Genel Müdürlüğü) 71 MİGEM

BOTAŞ GENEL MÜDÜRLÜĞÜNE 8)Konu: HES ve RES Alanları   7)Konu: Boru Hatları BOTAŞ GENEL MÜDÜRLÜĞÜNE 8)Konu: HES ve RES Alanları ELEKTRİK İŞLERİ ETÜT İDARESİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜNE 9)Konu: Özel Çevre Koruma Alanları ÇEVRE VE ORMAN BAKANLIĞI (Özel Çevre Koruma Kurumu Başkanlığına) 10)Konu: Su Koruma Havzaları ÇEVRE VE ORMAN BAKANLIĞI (Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğüne) 11)Konu: 1/5000 Ölçekli İmar Alanları İÇİŞLERİ BAKANLIĞI (Mahalli İdareler Genel Müdürlüğüne) ve VALİLİKLERE 12)Konu: Karayolları KARAYOLLARI GENEL MÜDÜRLÜĞÜ 72 MİGEM

5995 sayılı Kanunla değişik 3213 sayılı Maden Kanununun 7. maddesinde;   5995 sayılı Kanunla değişik 3213 sayılı Maden Kanununun 7. maddesinde; Özel çevre koruma bölgeleri, milli parklar, yaban hayatı koruma ve geliştirme sahaları, muhafaza ormanları, 4/4/1990 tarihli ve 3621 sayılı Kıyı Kanununa göre korunması gerekli alanlar, 1 inci derece askeri yasak bölgeler, 1/5000 ölçekli imar planı onaylanmış alanlar, 1 inci derece sit alanları ile madencilik amacı dışında tahsis edilen ve Genel Müdürlük tarafından uygun görüş verilen elektrik santralleri, organize sanayi bölgeleri, petrol, doğalgaz ve jeotermal boru hatları gibi yatırım alanlarına ait koordinatlar ilgili kurumlar tarafından Genel Müdürlüğe bildirilir. Bu alanlara yapılan ruhsat müracaatlarının hak sağlaması halinde iki ay içinde harç ve teminatın yatırılmasından sonra bu alanlara ilişkin ilgili kurumlardan izin alınması için müracaat sahibine bir yıl süre verilir. Bu süre içinde izin alınması durumunda Kanunun 16 ncı maddesine göre ruhsat düzenlenir, izin alınamaması halinde müracaat reddedilir. Müracaat alanının bir kısmının bahse konu alanlarla çakışması halinde, çakışan alan dışındaki serbest alana ilişkin olarak iki aylık süre içinde Kanunun 16 ncı maddesine göre müracaatta bulunulması halinde ruhsat düzenlenir. Aksi halde tüm müracaat alanı bu süre sonunda müracaatlara açık hale gelir” hükümleri yer almaktadır. 73 MİGEM

ÇEVRE İLE UYUMLU HALE GETİRME/REHABİLİTASYON (1)   ÇEVRE İLE UYUMLU HALE GETİRME/REHABİLİTASYON (1) Yeni yasa ile (5995 sayılı Kanun) bilim ve tekniğin daha teknik aramanın dolayısıyla mühendisliğin ağırlık kazanması yolunda adımlar atılmıştır. Rehabilitasyon çevre ile uyum teminatı ile beraber zorunlu hale getirilmiştir. Bu çerçevede Orman Kanununun 16 ncı maddesinin Uygulama Yönetmeliğinin (30/09/2010) 18nci maddesinde, Madencilik faaliyetlerinin sona ermesi neticesinde idareye teslim edilen veya terk edilen doğal yapısı bozulmuş orman sayılan alan, rehabiliteye hazırlık maksadıyla orman yetiştirilmek üzere inşaat, yıkıntı ve hafriyat atıkları ile doldurularak ağaçlandırılmaya hazır hale getirilmesi için izne konu edilebilir. 74 MİGEM

ÇEVRE İLE UYUMLU HALE GETİRME/REHABİLİTASYON (2)   ÇEVRE İLE UYUMLU HALE GETİRME/REHABİLİTASYON (2) b) Rehabiliteye hazırlık maksatlı dolgu izni için büyükşehir mücavir alanlarında büyükşehir belediyelerine, diğer yerlerde ise il ve ilçe belediyelerine bedeli karşılığında izin verilebilir. c) Madencilik faaliyetlerinin sona ermesi neticesinde idareye teslim edilen veya terk edilen doğal yapısı bozulmuş rehabiliteye hazırlık maksatlı dolgu yapılacak alan hakkında koordinatları ile birlikte bölge müdürlüğünce Maden İşleri Genel Müdürlüğünün uygun görüşü istenir. d) Ayrıca, orman idaresi rehabiliteye hazırlık maksadıyla dolgu işlemini kendisi yapabileceği gibi genel hükümler çerçevesinde de yaptırabilir” Hükümleri yer almaktadır. Orman Genel Müdürlüğü tarafından son 2 ay içerisinde 21 farklı alana rehabilitasyona hazırlık amaçlı dolgu/döküm yapılması için başvurulmuştur. Başvurusu yapılmış olan 10 alan (yaklaşık 1,40 km2) için Genel Müdürlüğümüzce ruhsat sahiplerinin de uygun görüşü alınarak olumlu görüş verilmiştir. 75 MİGEM

ÇEVRE İLE UYUMLU HALE GETİRME/REHABİLİTASYON (3)   ÇEVRE İLE UYUMLU HALE GETİRME/REHABİLİTASYON (3) Rehabilitasyon, 2000li yıllarda ortaya çıkan ve kabul gören yeni bir yaklaşım olup, maden arama projelerinden başlayarak madenciliğin her aşamasında insan sağlığı ve çevre etkilerini göze alan, risk ve tehlikleri azaltan kabul edilebilir bir kapatma planlaması yapılması gelişmiş ülkelerde yasal zorunluluk hale gelmiştir. Gelişmiş ülkelerdeki bu uygulama, 5995 sayılı kanun(24.6.2010) ile zorunlu hale gelmiş ve ülkemizde uygulanmaya başlamıştır. Bundan böyle sürdürülebilir madencilik için maden kapatma ve doğaya yeniden kazandırmaya yönelik görüş, izin ve değerlendirme işlemleri MİGEM ve ilgili kurumlarca yürütülmektedir. 76 MİGEM 25 KASIM 2010

ÇEVRE İLE UYUM TEMİNATI İlgili düzenlemeler: 5995 sayılı Kanunla değişik Maden Kanununun 13. maddesi; Ruhsatların verilmesi için harç ve teminatın yatırılması zorunludur. Ruhsat teminatı, ruhsat aşamasına ve ruhsat süresine bağlı olarak hektar başına yıllık ruhsat harcının % 1' idir. Bu oranı % 50'si oranında artırmaya veya aynı oranda eksiltmeye Bakanlar Kurulu yetkilidir. Teminat miktarı 10.000 TL'den az olamaz. Bu miktar her yıl yeniden değerleme oranı nispetinde artırılır. Arama dönemi üretim izni ve üretim için işletme izni talep edildiğinde çevre ile uyum teminatı alınır. Bu teminat, özel kanunlarında belirtilen hükümler hariç yıllık işletme ruhsat harç bedeli kadar her yıl Haziran ayının son günü mesai saati bitimine kadar yatırılır. Bu teminatın süresi sonuna kadar yatırılmaması halinde ruhsat teminatı irad kaydedilir. Faaliyet sonrası sahanın çevre ile uyumlu hale getirilmesini müteakip, çevre ile uyum teminatı iade edilir. .   77 MİGEM

ÇEVRE İLE UYUM TEMİNATI Madencilik Faaliyetleri Uygulama Yönetmeliğinin 35. maddesi; (1) Arama dönemi üretim izni ve işletme izni düzenlenmiş sahalarda çevre ile uyum teminatı, özel kanunlarında belirtilen hükümler hariç yıllık işletme ruhsat harç bedeli kadar her yıl Haziran ayının son günü mesai saati bitimine kadar yatırılır. Bu teminatın süresi sonuna kadar yatırılmaması ya da eksik yatırılması halinde ruhsat teminatı irat kaydedilir. (2) Çevre ile uyum teminatının tam olarak yatırılmasını müteakip arama dönemi üretim izni veya işletme izni düzenlenir. (3) Ruhsat hukukunun sona ermesi durumunda, faaliyet yapılan alanların çevre ile uyumlu hale getirildiğinin tespitini müteakip, çevre ile uyum teminatı iade edilir. Ancak, ruhsat sahasında faaliyet gösterilen alanın taksir edilmesi ve bu alanın çevre ile uyumlu hale getirildiğinin tespit edilmesi halinde yatırılan toplam çevre ile uyum teminatının yarısı iade edilir. (4) Çevre ile uyum teminatı, ruhsat bazında alınır. .   78 MİGEM

ÇEVRE İLE UYUM TEMİNATI Madencilik Faaliyetleri Uygulama Yönetmeliğinin Geçici 12. maddesi; 01/07/2000 tarihinden önce arama dönemi üretim izni ve üretim için işletme izni verilen ruhsatlar için 2010 yılı haziran ayı sonuna kadar yatırılması gereken çevre ile uyum teminatı, 2010 yılı sonuna kadar yatırılır. Aksi halde teminat irat kaydedilir. (2) 01/07/2010 tarihinden bu Yönetmeliğin yürürlük tarihine kadar arama dönemi üretim izni ve üretim için işletme izni verilen ruhsatlar için çevre ile uyum teminatı, 2010 yılı sonuna kadar yatırılır. Aksi taktirde teminat irat kaydedilir. .   79 MİGEM

10 yılık ruhsatlar için; 3.269,40 TL Geçiş dönemi sonrası çevre ile uyum teminatı tüm işletme izinleri alındıktan sonra, üretim faaliyetinde bulunulmadan önce Vakıflar Bankası Ankara Bahçelievler Şubesinin TR67 0001 5001 5800 7297 3888 58 nolu hesabına yatırılmaktadır. Daha sonra arama dönemi üretim izni ve işletme izni düzenlenir. Çevre ile uyum teminat tutarı işletme ruhsat harcı kadar olup, 2010 yılı itibariyle işletme ruhsat harç bedelleri; 10 yılık ruhsatlar için; 3.269,40 TL 15 yıla kadar ruhsatlar için; 3.814,10 TL 40 yıla kadar olan ruhsatlar için; 5.449,25 TL 60 yıla kadar olan ruhsatlar için; 8.283,75 TL 61-99 yıllık ruhsatlar için; 10.899,55 TL’dir. .  Bu miktarlar yılbaşında işletme ruhsat harcına bağlı olarak değişecektir.   80 MİGEM

TEŞEKKÜRLER