İlköğretim Kurumları Standartları “ÇOCUKLARLA ÇOCUKLAR İÇİN”

İ K S  Çocuk dostu öğrenme ortamlarının oluşturulması için;  Okulda çocuğa yönelik sunulan eğitim hizmete ilişkin verilerin okul, il, ilçe ve merkezi düzeyde toplanmasını, N E D İ R  Toplanan verilerin analiz edilmesini, ve mevcut durum ile olması gereken durum arasındaki farkın ortaya çıkarılmasını bu yolla; İKS’nin bir sistem, bir ölçütler dizini olduğu vurgulanır. Ölçütlerin değerlendirilmesinin sağlayan bir yazılımlı olduğu, aynı zamanda raporlamalarla okula dönüt veren bir uygulama olduğu vurgulanır.  Sürekli izleme ve değerlendirmeye odaklanan, okulların iç denetim ve öz değerlendirmesine olanak sağlayan bir sistemidir.

İKS Ne Değildir ?  Okulların rekabet etmesini sağlamaz.  Bir ödül ve ceza sistemi değildir.  Sürdürülebilir bir sistem olup bir proje değildir.  TKY ve OGYE’nin alternatifi değildir.  Okulu olduğundan daha iyi ya da daha kötü göstermez.  “İKS bir sıralama veya yargılama aracı değildir!..”

Çocuk haklarına duyarlılık İKS’ NİN İLKELERİ Çocuk haklarına duyarlılık Katılımcılık Geliştirme odaklılık ÇOCUK ODAKLILIK Ölçülebilirlik Kanıt tabanlılık İKS Temelini çocuk hakları sözleşmesi ile temel eğitim kanunu, eğitim kanunu gibi yasal metinlerden alır ve bu dayanaklarda geçen eğitime erişim, eğitim hakkı, dezavantajlı çocukların eğitim hakları gibi uygulamalara dayanılarak geliştirilmiştir. Katılımcılık: Yapılan değerlendirme çalışmaları tüm paydaşların katılımıyla gerçekleşir (çocuk, veli, öğretmen, yönetici) Kanıt tabanlılık: Kurumun mevcut durumunu ifade eden gözlenebilir ve ölçülebilir somut verilere dayalı olarak çalışır. Eğitim sisteminin temel hedeflerini, eğitim uygulamalarını destekleyicilik: İKS eğitim sisteminin çağdaş uygulamalarına (öğrenci merkezli eğitim, dezavantajlı grupların eğitim hakları vs.) aracılık eder. Tutarlık: Kurumlarda uygulanmakta olan diğer STRATEJİK PLANLAMA, TKY, OTMG gibi uygulamalara veri tabanı sunar ev bunlarla bütünleşir. Ölçülebilirlik: İKS yazılımında yer alan mevcut durumlar ve performans göstergeleri ile kurumun durumu kanıta dayalı olarak ölçülmektedir. Geliştirme odaklık: İKS’nin var olma amacı kurumsal gelişimin sağlanmasıdır. Tutarlılık Eğitim sisteminin temel hedeflerini, eğitim uygulamalarını destekleyicilik

İLKÖĞRETİM KURUM TÜRLERİNE GÖRE İKS  İkili öğretim yapan ilköğretim okulları  Tekli öğretim yapan ilköğretim okulları  Yatılı ilköğretim bölge okulları (YİBO)  Taşımalı eğitim merkezi okullar  Birleştirilmiş sınıf uygulaması yapılan okullara duyarlı olarak geliştirilmiştir YİBO ya özgü alt standartlar hariç diğer tüm alt standartlar, Alt standartlardaki mevcut durum girdileri ve performans göstergelerinin de taşımalı ve birleştirilmiş sınıf uygulamasındaki okullara özgü olanları hariç, diğer tüm girdileri Kurumsal ve hukuki açıdan YİBO; “ebeveyn bakımından yoksun çocuklar için kurumsal bakım ve koruma” Ebeveyn bakımından Yoksun Çocuklar İçin Minimum Bakım Standartları (Uluslar arası ve SHÇEK) YİBO’ da çocuklar açısından temel hizmetlerde yeni ufuk; eşdeğer “EĞİTİM, BAKIM ve KORUMA” unsurları Eğitimin yanı sıra kurumsal Bakım ve Korumanın iyileştirilmesi Taşımalı eğitim uygulaması kapsamındaki okullar, YİBO’ na özgü alt standartlar hariç diğer tüm alt standartlardan kendilerini öz-değerlendirmeye tabi tutacaklardır. Taşımalı eğitim kapsamındaki okullara özgü mevcut durum veya performans girdileri düzenlemeleri bulunmaktadır. Birleştirilmiş sınıf uygulamasında yer alan okullar, YİBO’ na özgü alt standartlar hariç diğer tüm alt standartlardan kendilerini öz-değerlendirmeye tabi tutacaklardır. Birleştirilmiş sınıf uygulamasında yer alan okullara özgü mevcut durum veya performans girdileri düzenlemeleri bulunmaktadır.

İKS YOLCULUĞU (MEB & UNICEF) Revize çalışmaları ile minimum standartlara dönüştürüldü İKS İKS Kasım 2007’de İGM tarafından İKS’ ye dönüştürülme kararı verildi İKS 2003 yılında çalışmalara başlanılan “çocuk dostu okul uygulamaları” sonuçlarından okulların çocuk dostu okul olabilmesi için taşıması gereken minumum yeterlikler göstergeler olarak belirlenmiştir. Bu göstergelerin tüm okullara taşınabilmesi amacıyla İKS sistemi 2007 yılında geliştirilmeye başlanmıştır ve çalışma ilköğretim kurumları standartlarına dönüştürülmüştür. İKS Oluşturulan göstergeler 326 okulda pilotlandı 2003-2006 Çocuk Dostu Okul

İKS GELİŞTİRME SÜRECİ KASIM 2007-ARALIK 2009 UNİCEF ve EDUSER Danışmanlık temsilcileri ve uzmanlarından oluşan bir Teknik Grup ile çalışmaya başladı. TEGM İKS Birimi Genel Müdürlük bünyesinde kuruldu.

İKS GELİŞTİRME SÜRECİ KASIM 2007-ARALIK 2009 MEB birimlerinden ilgili uzmanların görevlendirilmesiyle bir İKS çalışma ekibi oluşturuldu. İlk taslak için;  MLO ve Planlı Okul Gelişimi çalışmaları Öğrenci Merkezli Eğitim çalışmalarından yararlanıldı.  Öğretmen Yeterlikleri,  Okul Temelli Mesleki Gelişim ve Okulda Performans Yönetimi çalışmaları  Toplam Kalite Yönetimi ve Eğitimde Kalite Ödülü çalışmaları  Çocuk Dostu Okul çalışmaları referans noktalarımız oldu. Toplam 600’ün üzerinde uygulamacı ve uzmanlar, yöneticiler, öğretmenler, rehber öğretmenler, il eğitim denetmenleri, MEB uzmanları, çocuklar, veliler ve STK’ larla çalıştaylar yapıldı.

İKS GELİŞTİRME SÜRECİ 2009 -2012  İKS Göstergeler Tablosu oluşturuldu.  Yazılım oluşturuldu ( EĞİTEK),  Pilotlama yapılacak örneklem grubu oluşturuldu (Ülke düzeyinde 100 okul belirlendi) ve uygulama tamamlandı.  Pilotlamaya dair sonuçlar alınarak sistem revize edildi.  Okul, ilçe, il ve merkezi düzeyinde raporlama sistemi geliştirildi.  Formatör Eğitimleri aracılığı ile 81 İl düzeyinde 476 formatör yetiştirildi. 2011 yılında 1. faz ve Mart 2012’de 2. faz eğitimleri tamamlandı  Yaygınlaştırma süreci planlandı ve Nisan 2011’de ülke genelinde uygulanmaya başlandı.

İKS GELİŞTİRME SÜRECİ 2009 -2012  Genelge yayımlandı ve görüşler alındı.  İlköğretim Kurumları Standartları Kılavuzu hazırlandı.  İKS yönerge taslağı hazırlandı, son şeklinin verilmesi amacıyla ilgili tüm kesimlerin görüşüne sunuldu ve 29/06/2011 tarih ve 8051 sayılı Makam Onayı ile yürürlüğe girdi. İKS’nin tanıtım çalışmalarında kullanmak üzere materyaller (İletişim Strateji Dokümanı, broşür, logo,slogan, film vb.) geliştirildi.

İKS’NİN YASAL DAYANAKLARI * İlköğretim Kurumları Standartlarının temel dayanağı “İlköğretim Kurumları Standartları Uygulama Yönergesi”dir. * İKS Uygulama Yönergesi “Çocuk Haklarına Dair Sözleşme”de yer alan, çocuğun hakkı olarak vurgulanan hükümlerle uygunluk içindedir. *Aynı zamanda 2009/83 sayılı genelge ile yönerge öncesi yasal zemin hazırlanmıştır. İKS’nin ortaya çıkışında yol gösteren ve yürürlüğünü sağlayan yasal dayanaklarına yer verilmiştir. 5018sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu Kamu İdarelerinde Stratejik Planlamaya İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmeliği 1739 sayılı Milli Eğitim Temel Kanunu 222 sayılı İlköğretim ve Eğitim Kanunu

Neler Yapılacak? Yazılım 6287 no’lu kanun çerçevesinde değişikliğe uğrayan eğitim sistemine uygun hale getirilmektedir. 30 Hazirandan sonra raporlama sayfaları alınacak şekilde düzenleme yapılmıştır. İKS ile ilgili tanıtım araçları (veli, çocuk broşürleri) ve İKS kılavuz kitaplarının hazırlanarak onaylanması beklenmekte.

Neler Yapılacak? İKS Yurt genelinde tanıtım faaliyetlerinin yapılması. Teftiş sisteminin İKS felsefesi ile uyumlu hale getirilmesi. İKS İl,ilçe düzeyindeki ARGE birimleri okul düzeyindeki OGYE ekipleri içerisinde çalışma birimlerinin oluşturulması. Birimlerce raporlama sayfalarının analiz edilmesi ve sonuçların okul gelişiminin sağlanmasına yönelik çalışmalarda kullanılması.

İKS SONUÇLARI NEREDE KULLANILACAK?  Eğitim kalitesinin yükseltilmesi için merkezi ve yerel düzeyde destek alınmasında,  Bütçe kaynaklarının etkili kullanımında, yatırım planlamalarında,  İKS verilerinden elde edilecek raporların sonuçları, ile hizmet içi eğitimlerin planlanmasında,  İl, ilçe, okul düzeyinde oluşturulan kurul, komisyon ve ekip çalışmalarının yönlendirilmesinde KULLANILACAKTIR Önemli Not: Verilerin gerçeği yansıtır biçimde girilmesi son derece önem arz etmektedir.

Sisteme Getireceği Yenilikler Merkezi ve yerel düzeydeki kurumlar kendi öz değerlendirmelerini yaparak öz denetim mekanizmalarını hayata geçirecektir. İKS Okul aktörleri (çocuk, öğretmen, veli, yönetici) okulun değerlendirmesinde etkili olacaktır. Eğitime etki eden her türlü kaynağın mevcut durumlarının tespitinin yanı sıra bu kaynakların eğitimde ne derece etkili olarak kullanılabildiği ilk defa sistematik olarak ölçülecektir.

Sisteme Getireceği Yenilikler İKS Okullara ait bilgiler ve bilgisayar ortamda saklı tutulacak ve okulların kat edilen mesafe bu kayıtlardan izlenecektir.

Sisteme Getireceği Yenilikler İl Eğitim Denetmenlerimiz kurum denetimlerinde İKS raporlarından yararlanarak , okullarımızı çok boyutlu olarak görebilecek verilere sahip olacak ,

Sisteme Getireceği Yenilikler Okul çevresinin okulun kaynaklarından yararlanmasını destekleyerek okul ve toplum bütünleşmesini sağlamaktadır.

Sisteme Getireceği Yenilikler  Kaynakların öncelikli ihtiyaç duyulan alanlara yönlendirilmesinde etkili bir araç olacaktır.  Okullarımızın kendilerini geliştirmelerinde pusula görevi görecek ve eğitimin kalitesini artırmada ülke düzeyinde belirlenmiş standartları ortaya koyabilecektir.  Dolayısıyla okulların kendi gelişimleri için çaba gösteren merkezler haline gelmelerinde etkili olacaktır.  Gelişim MEM ve Merkez tarafından takip edilip desteklenecektir.

Sonuç olarak İKS;  Çocuk odaklı yaklaşım ve çocuğun yüksek yararını esas alır.  İlköğretimin genel amaç ve hedefleriyle tutarlıdır.  Karar alma, uygulama ve değerlendirme süreçlerinde toplumsal cinsiyete duyarlıdır.  Dezavantajlı çocukların eğitim ve gelişim haklarına duyarlıdır.  Tarafsız, şeffaf ve gelişmelere açıktır.

Sonuç olarak İKS;  Eğitimde niteliği artırmaya yönelik geçmiş ve mevcut çalışmalardan yararlanır.  İKS verilerini öz değerlendirme anlayışıyla okulun sürekli gelişimi için kullanır.  İKS verilerini okullar arası rekabet yerine, okulun kendi içinde bu standartlara erişimini hedefleyen bir yaklaşımla kullanır.  İKS verilerini okulun denetiminde esas alınacak bir ödül ya da ceza aracı olarak görmemek, okulu geliştirmenin, desteklemenin ve rehberlik etmenin bir aracı olarak kullanır.

TEŞEKKÜR EDERİZ MEB Temel Eğitim Genel Müdürlüğü Eğitim Ortamlarının ve Öğrenme Süreçlerinin Geliştirilmesi Grup Başkanlığı İlköğretim Kurumları Standartları Komisyonu İletişi Bilgileri: Tel : 0312 413 16 08- 4131319 Faks : 0312 417 71 05 e-mail: tegm_ortamgelistirme@meb.gov.tr