İ K S İlköğretim Kurumları Standartları Pınar PARLAK Ömer Faruk ÖZER

GİRİŞ Eğitim öğretim faaliyetlerinde birebir hizmet üreten öğretmenlerdir. Öğrenciler ile direkt ilişki içinde olarak sınıf içindeki eğitim düzeninden sorumlu olan öğretmenlerin çalışmalarında, müfredatın istediği günlük ve yıllık öğretim hedeflerine ne derecede ulaşabildiklerini bilmek için değerlendirmeler yapmak gerekir.

Yönetim süreçlerinin önemli ve ayrılmaz bir öğesi olarak kabul edilen değerlendirmenin amacı, örgütün etkililiğini arttırmaktır. Örgütsel etkililiğin arttırılabilmesi, örgütün önceden belirlenen amaçlara ulaşabilmesi, örgütsel çabaların denetlenmesi ile olasıdır.

Türk eğitim sisteminde denetim görevi yasalarla Milli Eğitim Bakanlığı’na verilmiştir. 1739 sayılı Milli Eğitim Temel Kanunu’nda eğitim öğretim hizmetlerinin yürütülmesinden, gözetim ve denetiminden Milli Eğitim Bakanlığı sorumlu tutulmuştur. Eğitimde denetim bir anlamda değerlendirme ile aynı şeyi ifade eder.

Milli Eğitim Bakanlığı’nda uygulanan klasik performans değerlendirme sisteminde; okul müdürleri 1. sicil amiri olarak öğretmenlerin Sicil Raporlarını düzenleyerek ve ilköğretim müfettişleri ile bakanlık müfettişleri de öğretmenlerin denetim raporlarını doldurarak performans değerlendirmesini yaparlar.

Çağdaş ve bilimsel denetim anlayışına göre denetim, sadece kontrol amaçlı değil, aynı zamanda sistemi ve eğitim öğretim sürecini geliştirmek amacıyla yapılır.

Bu amaç doğrultusunda eğitimde performans değerlendirme, kurumun ve kurumda çalışanların, önceden belirlenen standart kriterlere göre iş başarım düzeyinin ölçülerek analiz edildiği ve gelişime yönelik geri bildirimlerin sunulduğu süreç olmalıdır. Önceki yıllarda geliştirilen ancak tam olarak uygulamaya konulmayan ‘Okulda Performans Yöntemi Modeli’ ile günümüzde kullanılan İlköğretim Kurumları Standartları da çağdaş denetim anlayışına göre geliştirilmiş uygulamalardır.

İlköğretim Kurumları Standartları (İKS) Millî Eğitim Bakanlığına bağlı ilköğretim okullarında çocuğa yönelik sunulan her türlü hizmete ilişkin verilerin toplanmasına ve gerekli planlamaların yapılmasına kaynak oluşturacak bir iç denetim ve öz değerlendirme sistemidir.

İKS'yle amaç okullardaki veli öğrenci ve öğretmenlerin kurumlarıyla ilgili doldurdukları anketlerle kurumun genel durumuna dair fikirler edinmek ve ileride okullardaki teftişi kaldırmaktır. 

İ K S  Çocuk dostu öğrenme ortamlarının oluşturulmasını sağlar.  Çocuğa sunulan hizmete ilişkin verilerin okul, il, ilçe ve merkezi düzeyde toplanmasını sağlar. N E D İ R  Toplanan verilerin analiz edilmesini ve mevcut durum ile olması gereken durum arasındaki farkın ortaya çıkarılmasını sağlar. İKS’nin bir sistem, bir ölçütler dizini olduğu vurgulanır. Ölçütlerin değerlendirilmesinin sağlayan bir yazılımlı olduğu, aynı zamanda raporlamalarla okula dönüt veren bir uygulama olduğu vurgulanır.  Sürekli izleme ve değerlendirmeye odaklanan, okulların iç denetim ve öz değerlendirmesine olanak sağlayan bir sistemdir.

Ne Değildir ?  Okulların rekabet etmesini sağlamaz.  Bir ödül ve ceza sistemi değildir.  Bir proje değildir.  TKY ve OGYE’nin alternatifi değildir.  Okulu olduğundan daha iyi ya da daha kötü göstermez.  “İKS bir sıralama veya yargılama aracı değildir!..”

Çocuk haklarına duyarlılık İKS’ NİN İLKELERİ Çocuk haklarına duyarlılık Katılımcılık Gelişim Tabanlılık ÇOCUK ODAKLILIK Ölçülebilirlik TKY,OGYE Odaklılık Çocuk haklarının, çağdaş eğitim ve gelişimsel yaklaşımın uygulamaya yansıtılmasına aracılık, Eğitimin diğer uygulamaları STRATEJİK PLANLAMA, TKY, OTMG…….. Tutarlılık Eğitim sisteminin temel hedeflerini, eğitim uygulamalarını destekleyicilik

İKS’ NİN GENEL AMACI İlköğretim Kurumları Standartları (İKS) Kurumlarca verilen eğitim öğretim hizmetlerinin mevcut durumu hakkında kendilerini değerlendirebilmeleri ve okul gelişim çalışmalarına kullanılmak üzere bir temel oluşturabilmek amacıyla hazırlanmıştır.

İlköğretİm KurumlarI StandartlarInIn amaçlarI İlköğretim kurumları için katılımcı bir süreç ile geliştirilen standartların e-okul veri tabanı destekli bir yazılım ile ilköğretim kurumlarının öz değerlendirmelerini ve planlamalarını yapabilecekleri verileri sağlamak,

İlköğretim kurumları için “niteliklilik” tanımını yapmak; böylelikle, ilköğretim kurumlarının çocuğu odak alarak ve destekleyerek örgütlenmesi; kültür, öğrenim hedeflerine ulaşma, aktif öğrenme ve öğretme, teknoloji kullanımı, mesleki ortam, liderlik, okul, aile ve toplum ortaklığı ve başarı göstergeleri konusunda standartlarda birleşmelerini sağlamak,

İlköğretim kurumlarına tanımlanan bu “niteliklilik” durumuna ulaşabilmek için yol göstermek, ilköğretim kurumlarının tanımlanan niteliklere ulaşmak için neleri, nasıl yapmaları gerektiği konusunda hedef oluşturmak,

Her bir okulun “niteliklilik” durumunun öz- değerlendirmesini yapabileceği bir sistem geliştirmek, bu yolla ölçme ve değerlendirme araçlarını içerecek biçimde oluşturulan bu sistemle esas olan okulun kendisini geliştirmesi gereken alanları olabildiğince objektif ve katılımcı olarak belirlemesini sağlamak. Okulun bunu zemin alarak, bakanlığın mevcut kalite modelleri çerçevesinde gelişim planını hazırlamasını ve uygulamasını sağlamak, 

Bakanlığın merkezi planlamalarına esas oluşturmak, böylece, öz değerlendirme sonuçlarından yola çıkılarak bakanlığın ilgili birimlerinin merkezi planlamalarını daha objektif ve niteliksel verilere göre yapabilmesini sağlamak, 

Okul, ilçe, il ve merkezi düzeylerde yapılacak planlamalar ile kaynakların etkin kullanımını sağlamak, okullar arası kalite farklılıklarını belirlenen standartlar dikkate alınarak gidermek, okulları politika üreten merkezler haline getirmektir. 

Yukarıdaki genel ilke ve amaçlar çerçevesinde Genel Müdürlük tarafından oluşturulan bu standartlar; 1. Eğitim Yönetimi 2. Öğrenme-Öğretim Süreçleri 3. Destek Hizmetler olarak 3 Standart Alanda toplanmıştır.

Sisteme Getireceği Yenilikler İKS Okullara ait bilgiler bilgisayar ortamında saklı tutulacak ve okulların kat ettiği mesafe bu kayıtlardan izlenecektir.

Okul çevresinin okulun kaynaklarından yararlanmasını destekleyerek okul ve toplum bütünleşmesi sağlanacaktır.

 Kaynakların öncelikli ihtiyaç duyulan alanlara yönlendirilmesinde etkili bir araç olacaktır.  Okulların politika üreten merkezler haline gelmelerinde etkili olacaktır.

 Okullarımızın kendilerini geliştirmelerinde pusula görevi görecek ve eğitimin kalitesini artırmada ülke düzeyinde belirlenmiş standartları ortaya koyabilecektir.

Çeşmelerden bardağın Doldurmadan kor isen, Bin yıl dahi beklesen Kendi dolası değil Yunus Emre

SORULARINIZ

Kaynakça: ALAY, Güray. İlköğretim ve Ortaöğretim Kurumlarında Görev Yapan Öğretmenlerin Performans Değerlendirme Sistemine İlişkin Görüşleri, Yüksek Lisans Tezi, Ankara, 2006. 2. TAYMAZ, Haydar. Teftiş: Kavramlar-İlkeler-Yöntemler. Pegem A Yayıncılık, Ankara, 2002. 3. BURSALIOĞLU, Ziya. Okul Yönetiminde Yeni Yapı ve Davranış. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Yayını no:154, Ankara, 1984. 4. http://www.kazimsanoz.k12.tr/iks.ppt 5. http://www.kisikli.k12.tr/db/dokumanlar 6. http://teftis.edirnemeb.tk 7. http://sulakyurt.meb.gov.tr/docs/arsiv/mevzuat_ek36.ppt 8. http://tokatteftis.gov.tr/dosya/iks/

TEŞEKKÜR EDERİZ Pınar PARLAK Ömer Faruk ÖZER