YENİDOĞAN KLAVUZU

Yapılan bir çalışmada en çok gereksinim duydukları bilgiler: Doğum sonu dönem ailede fiziksel,sosyal ve duygusal değişimlerin oluştuğu bir süreçtir. Anne babanın yeni rol ve sorumluluklarına hazırlanması ve uyumu için desteklenmesi gerekir. Yapılan bir çalışmada en çok gereksinim duydukları bilgiler: Silme banyo,banyo,isilik bakımı, konak bakımı,ağız bakımı,göz bakımı, idrar ve dışkı miktarının izlenmesi, sarılık yönünden izlenmesi olarak belirlenmiştir (başer ve ark.2005)

YENİDOĞAN DÖNEMİ Doğumdan sonraki ilk 4 haftaya (0-28gün) “yenidoğan dönemi” denir. Doğumdan sonra yaşamın ilk günü , ilk haftası ve ilk ayı bebeğin dış ortama uyumunu düzenlemesi bakımından çevrenin yardımına en fazla gereksinim duyduğu ve zararlı etmenlere karşı en fazla duyarlı olduğu dönemdir.

SAĞLIKLI YENİDOĞAN KİMDİR? Normal gebelik süresi sonunda ve 2500-4000g ağırlığında doğan, dış ortama uyum yeteneği iyi olan, hastalık belirtileri göstermeyen bebek olarak tanımlanır.

GENEL ÖZELLİKLER Baş gözler kollar Doğal Pozisyon:Fleksiyon gövde göbek bacaklar

PRİMER İHTİYAÇLARI SEVGİ BOŞALTIM BESLENME SEVGİ UYKU

Sorun sinyalleri ve nedenleri AĞLAMA sevilmeye ihtiyacım var acıktım altım kirli gazım var sev beni

EN YAKIN BAKIM SERVİSLERİ Yenidoğan Bakım Servisine Hosgeldiniz.. Tüm Sorunlarınız Garanti Kapsamında Değerlendirilir AÇS ‘LER SAĞLIK OCAKLARI HASTANELER

RUTİN BAKIM PERİYODLARI 1.HAFTA(ilk 10 günde) 1.ay 2.ay 3.ay 4.ay 5.ay 6.ay 9.ay 12.ay 15.ay 18.ay 24.ay Yılda 1 RUTİN BAKIM PERİYODLARI

Yenidoğan’ In Genel BakImI

Güvenli çevrenin sağlanması Uyaranlar

Güvenli Çevrenin Sağlanması Bebeğin bulunduğu ortamda sigara içilmemesi Enfeksiyondan koruma El yıkama Anne sütü ile besleme Gözlem Vücut ısısını koruma Oda ısısı Giyimi Yatağının yeri

Güvenli tutma ve taşıma Başın desteklenmesi Beslenme sonrası pozisyonu Uyku sırasında pozisyonu Yemek yaparken ve sıcak şeyler yiyip içerken bebeğin kucağa alınmaması.

Kazalardan koruma Bebek yüksek bir yerde iken ve banyo yaptırılırken yalnız bırakılmamalıdır. Yatağın yumuşak olmaması ve yastık kullanılmaması

Uygun Uyaranların Sağlanması Uygun uyaranlar bebeğin sosyalleşmesini ve zeka gelişimini olumlu etkiler. Bebeğin sakin uyanıklık dönemi uyaran vermek için en uygun zamandır. Çok fazla uyaran bebeğin rahatsız olmasına ve uykuya zor dalmasına neden olabilir. Bebeğin beslenmesi ve bakımı sırasında onunla konuşulmalıdır.

Bebeğin çevresi ilginç hale getirilmelidir . Odasında parlak ışık olmaması Büyük renkli, hareketli oyuncaklar şeçilmesi Renkli resimlerle yatağın kenarının süslenmesi Renkli şekilli yatak örtüleri ve perdeler kullanılması Hafif sesli müzikli oyuncaklar ya da radyo dinletilmesi İnsan yüzü ve sesi önemlidir, bebekle konuşulması ve okşanması. Uygun zamanlarda dışarı çıkartılıp gezdirilmesi

Vücut Isısının Korunması Oda ısısının 22-24 C olması Nem oranının %55-60 olması Hava akımı olmaması Başlık giydirilmesi Yatağın soğuk duvar, pencere yanına konmaması Kıyafetlerinin oda sıcaklığında ısıtılarak giydirilmesi Bebeğin yüzünün kızarması vücut ısısının yükseldiğini, soluk yada morumsu olası ise vücut ısısının düştüğünü gösterir.

Beslenmesi İlk beslenme doğum sonu birinci evrede (ilk 1 saat) yapılmalıdır. Emzirme sıklığı; bebeğin isteğine göre ayarlanmalıdır. İlk günlerde en az 10-12kez/gün emzirilmelidir. Anne sütü dışında su dahil hiçbir besin verilmemelidir. ilk günlerde salgılanan sütün (ağız sütü) 1 damlası bile ziyan edilmemelidir. Anne ile aynı odada kalan bebeklerin daha fazla emzirildiği bulunmuştur (Çınar ve ark.2010)

Gaz’ın Çıkarılması

Uyku Yenidoğan bebekler zamanının çoğunu uyuyarak geçirir (18-20saat), zamanla uyanık olduğu süre artar. Gece gündüz ayırımı yoktur. Bazen uykularında vücutlarını oynatırlar,emme hareketi yaparlar,irkilirler ve gülümseyebilirler (aktif uyku ). Bazen de düzenli nefes alır ve kıpırdamadan uyurlar (sessiz uyku). Bu uykuda bebekler dinlenir ve büyürler.

Yd uykusu&yatağı,pozisyonu Sırt üstü pozisyon Bebek yattığında çökmeyen yatak Yastık kullanılmaması Uyurken yüzünün direkt örtülmemesi Çok kalın yorgan ve örtü kullanılmaması

Sessiz uyurken baş pozisyonu değiştirilmelidir. Düzenli bir uyku alışkanlığı kazanması için her beslemeden sonra uykuya yatırılmalıdır. Sessiz uyurken baş pozisyonu değiştirilmelidir. Uyku güvenliği sağlanmalıdır. Işık ,ses ve gürültünün azaltılması Sırt üstü ve baş yanda pozisyonu Yastık kullanmama Sert yatak Kalın battaniye ve yorgan kullanılmaması

Ani bebek ölümü 06.04.2017 Görünürde sağlıklı olan bir bebeğin uykusu sırasında aniden ölmesi İlk bir yaşta sıktır. Sanıldığından daha sıktır. Kolaylaştırıcı faktörler: Birlikte uyuma Yüzü koyun uyuma Uygunsuz uyku takımları

Yatak paylaşma / oda paylaşma 06.04.2017 Yatak paylaşma: Bir başka kişiyle aynı yatakta uyuma Oda paylaşma: Bebek, annenin ulaşabileceği mesafede ancak aynı yatakta değil. Yatak paylaşma / oda paylaşma

Hijyen Uygulamaları Göbek bakımı Göz-burun-kulak bakımı Alt temizliği Giyim Banyo Masaj

Göbek Bakımı Mikropların çoğalmasını önlemek ya da en az düzeye indirmekte en önemli yöntemdir. Özellikle bakteriler göbek kordonunda hızla çoğalıp kana karışır. Doğumdan sonraki ilk saatlerde göbek kordonu kanama ve akıntı yönünden kontrol edilmelidir. Göbeğin etrafı kızarmışsa, kötü kokuyorsa veya akıntı varsa enfeksiyon gelişmiştir.

Yenidoğanda göbek kordonu 5-14 günler arasında kuruyarak düşer. Göbek düşene kadar günde 3 kez %70 alkol ya da mersol ile bakım verilmelidir. Göbek kordonunun kuru tutulması, enfeksiyonu önlemek açısından oldukça önemlidir. Göbek düştükten sonra kabarıksa granülom oluşmuştur. Gümüş nitrat granüloma dokundurularak yakılır. Bunun için göbek alt bezinin üstünde kalmalı, alt bezi göbeğe değmemelidir. Göbek düşene kadar silme banyo yapılmalıdır. Göbek kordonundaki mandalla oynanmamalıdır.

Göz-Burun-Kulak Temizliği Yenidoğanın gözlerinde çapaklanma yoksa özel bir bakım gerekmez. Çapaklanma varsa; kaynatılmış ılık suda ısıtılmış steril gazlı bez ile fazla bastırmadan içten dışa doğru silinir. Her göz için başka bir tampon kullanılır. Kulak ve burun ise; bükülmüş bir tülbent ucu ile dıştan ve ucundan temizlenir. Burnu tıkalıysa birer damla serum fizyolojik damlatılmalıdır. Burun ve kulağa süt veya yağlı maddeler damlatılmamalıdır. Bunlar solunum yolunu tıkayabilir. Burun ve kulak içten temizlenmemeli sadece dışarı gelen pislikler temizlenmelidir.

Ağız bakımı Sağlıklı bebekte ağız bakımına gerek yok Emzirme öncesi meme ucu kaynamış ılık suyla temizlenmeli Pamukçuk yaygın değilse emme güçlüğü yaratmaz Tedavi: Nistatin 100.000 Ü/gün * Karbonatlı suyla ağız temizlenir (1 çay bardağı kaynamış ılımış suya 1 çay kaşığı karbonat konur)

Alt Temizliği Alt temizliği kız ve erkek çocuklarda önemlidir. Erkek çocuklarda;sünnet derisi geriye doğru çekilerek penis ucu temizlenmelidir. Kız çocuklarda;dudak kıvrımları ayrılarak ıslak bir bezle önden arkaya doğru bölge temizlenmelidir.

Yenidoğanın çiş ve kaka özellikleri; Yenidoğan doğar doğmaz çişini yapar İlk 24 saatte çişini yapmayan bebeklerin idrar yolu ya da böbrek hastalığı olabilir. Bebek günde 6-8 kez idrarını yapar. Günde 6 defadan az idrar yapma yeterli beslenmediğini gösterir.

Bebeğin ilk yaptığı kaka sulu, yapışkan ve siyah renktedir, bu ilk 24 saat devam eder. İlk 48 içinde kaka yapmadıysa barsaklarda bir tıkanıklık olabilir. Bebeğin ilk günlerde kakası çok yapışkandır bunun için hemen temizlenmelidir, temizliği gecikirse kurur ve cildi tahriş eder. Kakanın rengi 2-3 günden sonra siyah-yeşil’den sarıya doğru açılır (geçiş kakası). Daha sonra beslenme şekline göre normale döner. Dışkılama alışkanlığı bireysel farklılık gösterir.

Pişik oluşumunu engellemek için Sık bez değişimi Havalandırma Yüksek emme kapasiteli bez kullanımı Alkol içermeyen su emdirilmiş mendiller kullanımı yada ılık su ile temizleme Koruyucu kremlerin ince bir tabaka halinde uygulanması(cinko oksit içeren) Yapılan çalışmalarda ayçiçek yağı önerilmektedir.

Cilt bakımı Doğum sonu bebeğin cildinin yeni ortama alışması zaman alır Gereken tek şey cildin ılık su ile yıkanmasıdır Banyo suyuna az miktarda parfümsüz banyo yağı ilave edilebilir. Antibakteriyel ve parfümlü sabun gereksizdir Soğuk havalarda cilt kuruyabilir günde 2-3 defa nemlendirici kullanılabilir Nemlendiriciler stratum korneum bütünlüğünü korur bariyer oluşturur.Çatlamış kurumuş ciltte cilt bütünlüğünü onarmak için boya ve parfüm içermeyen nemlendiriciler kullanılabilir. Bebek cildi kimyasalları yetişkinden daha fazla emer cilde sürülen ürün sayısını az tutunuz

Çiller en fazla güneş ışığı gören alanlarda oluşabilir Çiller en fazla güneş ışığı gören alanlarda oluşabilir.iyi bir koruma ile çiller engellenebilir. Saçlar ; bazı bebekler fazla saçlı doğabilir, bunlar birkaç ay içinde dökülebilir. Konak oluşmuş ise banyo öncesi bebek yağı ile yağlanarak taranır ve iyi bir durulama ve kurulama gerektirir. İsilik fazla giyinmekte ve sıcaktan oluşur bu nedenle bebek ortam ısısına göre giydirilmelidir.

giyim Bebeği sıcak tutun – kaynatmayın! Uyurken odası serin olsun. Özellikle hasta bebeklerin üzerine fazla örtmeyin ve fazla giydirmeyin. Bebeğin ensesine elinizle dokunun –Terleme olmamalı. Bebeğin elleri ve ayakları normalde soğuktur. Saçların ıslanması, sıcaktan kızarma, hızlı nefes alma, huzursuzluk ve ateş, bebeğin aşırı ısındığının belirtileridir.

BEBEK BANYOSU Göbeği düşene kadar vücudu silme şeklinde banyo yapılmalıdır, sonra küvette banyoya başlanır Bebeklere yazları günaşırı, kışları üç günde bir banyo genellikle yeterlidir Regürjitasyon ve bez değişimi sonrası ayrıca banyo yaptırmak gerekmez

SİLME BANYO 1: Banyodan önce gerekli gereçler toplanır Sabun kullanılacaksa yumuşak, alkali olmayan tercih edilir Banyo sıcak, hava akımı olmayan, rahat ve güvenli bir odada yaptırılır Temizliğe yüzden başlanır, temiz, ılık su ile ıslatılmış bir yumuşak bezle gözler yavaşca silinir Her göz için ayrı pamuk kullanılmalı, gözler içerden dışarı doğru silinmeli

SİLME BANYO 2: Temiz havlu bez ile yüz ortadan dışarıya silinir. Regürjitasyon sonrası kulakların iç ve çevresi silinir. Göz-burun temizliğinde pamuk, yünlü ve sünger parçalar kullanılmamalı. İçine sardığımız havluyu açmadan bebeği futbol topu pozisyonunda tutarken baş, sıcaklığı önceden kontrol edilmiş suyla ıslanır, önden arkaya doğru masaj yaparak şampuanlanıp durulanır. Isı kaybını önlemek için saç iyice kurulanır.

SİLME BANYO 3: Omuzların altından tutularak kaldırılır, baş geriye düşünce boyun kıvrımları silinir Vücuda sarılan havlu açılır, sabun/banyo köpüğü ve ılık temiz suyla ıslatılan havlu bezle vücut silinir Ilık suyla ıslatılmış başka bir havlu bezle durulanıp yumuşak hareketlerle kurulanır En son bez bölgesi temizlenir, önden arkaya doğru silinir, havluya sarılıp giydirilir

KÜVET BANYOSU 1: Oda sıcaklığı 24-26C olmalıdır Küçük plastik küvet veya lavabo kullanılır Dibine havlu veya köpük yastık yerleştirilir Küvete ~ 7-8 cm ılık su konur Bebek yerleştirilmeden önce yüz-saçı silme banyosundaki gibi yıkanır Üşümesini önlemek için saçı yıkadıktan sonraya kadar elbiseleri çıkarılmaz

KÜVET BANYOSU 2: Bebek yerleştirilirken bir kol başının altından geçirilir, koltuk altından sıkıca kavranır, diğer elle iki bacağının altından tutulur. Isısı önceden kontrol edilmiş suya önce bebeğin vücudunun alt kısmı, sonra tüm vücudu sokulur. Bebeğin uyum sağlamasına yardım edilmelidir Bebeği emniyetli bir şekilde tutarken yumuşak, sakin bir ses tonuyla konuşulmalıdır.

Bebeğin ilk banyosu anne baba için stress kaynağı olabilir. Bu nedenle ilk banyosu için ebeveunlerin desteklenmesi ve cesaretlendirilmesi önemlidir.

Yenidoğan masajI Bebek masajı bebek gelişimini destekleyen BASİT, UCUZ, ETKİLİ bir tekniktir.

Masaj anne bebek arasındaki duygusal bağı güçlendirir ve psikososyal gelişimi destekler. Dokunma duyusu özellikle yenidoğan ve bebeklik döneminde çevreyi algılama açısından önemlidir. Bebek kucağa alındığında, okşandığında, dokunma duyusu aracılığıyla çevresiyle iletişim kurar ve çevresini tanır. Bebeğin dokunma duyusunun uygun uyarılması psikososyal gelişimi etkiler.

Yapılan çalışmalara göre masaj: Yapılan bir çalışmada masaj yapılan bebeklerde 2 ve 14 hafta sonra kontrol gruba göre boy ve tartı artışı anlamlı bulunmuştur. (Yılmaz H.,Conk Z.Journal of Human Sciences,2009) Yapılan çalışmalara göre masaj: Anne bebek etkileşimini güçlendirir Bebeğin seratonin düzeyini artırır ve stress hormonlarını düzenler Uykuyu düzenler Tartı alımını destekler (Gürol P:A:Preventiv Medical Bulltin,2010)

Sık sorulan sorular..?????

Bebeğimin gazı var ne yapmalıyım? Bazı bebekler daha gazlı olur. Bebeğiniz prematüre (erken doğmuş) ise gaz çıkarma işlemini beslenme sırasında da tekrarlayın. Bebeğin beslenirken hava yutması gazın en önemli nedenidir. 6. aydan sonra geçecektir. (İnfantil Kolik) Bebeğiniz yaşamın ilk haftalarında kilo verecektir. Daha sonra günde ortalama 20-30 gr. almalıdır.

Emzik vermeli miyim? Bu konuda farklı fikirler vardır. Özellikle prematüre bebeklerde emme refleksinin geliştirilmesi açısından önerilebilir.

Emzirmek için uyandırmalı mıyım? Bebek günde en az 8-12 kez emzirilmeli. Anne açlık belirtilerine dikkat etmeli Bebek uyanmıyorsa en geç 4 saat sonra uyandırılmalı

Yeterli beslendiğini nasıl anlarım? Genelde günde en az 6-8 kez açık renk idrar, Günde 3-5 kez gaita yapmalı, 2. haftanın sonunda doğum ağırlığına ulaşmalı, İlk 6 ay boyunca ayda en az 500 gr veya haftada 125 gr almalı,

İnek sütü verilebilir mi? İnek sütü proteinleri açısından bebeğin sindirebilmesi açısından uygun değildir. Ayrıca inek sütü alerjisi riski nedeniyle ilk 1 yaşta inek sütü önerimemektedir (hatta 2 yıl önermeyen kaynaklar bile vardır)