Bilimsel sınıflandırma Familya: Caprifoliaceae Alem: Plantae Bölüm: Magnoliophyta Sınıf: Magnoliopsida Takım: Dipsacales Familya: Caprifoliaceae (Hanımeligiller)
Morfolojik özellikleri Hanımeligiller (caprifoliaceae) Dipsacales takımına ait genellikle çalı bazıları tırmanıcı veya otsu bitkilerdir. Genellikle kuzey yarımkürede yayılmış 18 cins ve yaklaşık 400 türü vardır. Türkiye’de ise 3 cins 13 türle temsil edilir.
Yapraklar,basit veya bileşik opposit dizilişlidir. Çiçekler erdişi,aktinomorf ve Zigomorf simetrilidir. Stamen 4-5 tane olup korolloya biieşiktir.
Yaprak döken ya da her dem yeşil, sarılıcı ve çalı karakterinde bitkilerdir. Gösterişli çiçekleri vardır Her koşulda hızlı büyürler. Pek çok türü yurdumuzda doğal olarak yetiştirilir. Güzel kokarlar. Nektarı ve meyveleri pek çok kuş türünü ve kelebekleri kendine çeker. Süslü meyveleri siyah ya da kırmızı renktedir.
BAZI TÜRLERİ Lonicera caprifolium(Bahçe Hanımelisi) Lonicera caucasica(Kafkas Hanımelisi) Lonicera etrusca(Çoban Asması) Lonicera tatarica Lonicera periclymenum(Orman Hanımelisi) Viburnum opulus(Adi kartopu)
Lonicera Caprifolium (Bahçe Hanımelisi) Sarılıcı Hanımelilerin'den birisidir. Kışın yaprağını döker. sürgünleri tüysüzdür Ortalama boy 5,00 m.'den fazladır :
Yaprakları kısa saplı, eliptik - ters yumurta biçimindedir.4 - 10 cm. boyundadır. Ucu küt, tam kenarlı, tüysüz ve alt yüzü mavi yeşildir.
Koyu kırmızı meyveler serbesttir. Meyvesi müshil ve kusturucu olarak kullanılır.
Lonicera Caprifolium (Bahçe Hanımelisi) Çiçekler ,sürgünlerin ucunda veya en üstteki yaprakların koltuğunda yer almıştır. İç kısmı tüysüz, dışı biraz tüylüdür. Ovaryum testi biçimindedir Çiçeklerin rengi sarımsı beyazdır, üzerinde çoğu kez kırmızı yollar bulunur.
Lonicera caucasica (Kafkas Hanımelisi) 2-3 m. boyunda dik duran bir çalıdır. Ortalama 1,5-3m boylanabilir. Sürgünleri tüysüzdür. Endemiktir.özellikle karadeniz sahilindeki orman alanlarında ladin meşcerelerinde çok görülür. (Trabzon,Çoruh,Artvin) Lonicera caucasica (Kafkas Hanımelisi)
(Kafkas Hanımelisi) Lonicera caucasica Yapraklar yumurta biçiminde yumurtamsı-mızrak gibi, ender olarak da eliptik bir yapıdadır. Ucu sivri, dip tarafı çoğu kez yuvarlak, boyu 4-10 cm. dir. Üst yüzü koyu yeşil, alt yüzü gri yeşildir.
Lonicera etrusca ( Çoban asması) 4-5 m. ye kadar sarılıp yükselen odunsu bir bitkidir. Kışın yaprağını döker. Sarılıcı çok yıllık bitkidir. Türkiyenin hemen bütün ormanlarında rastlanır.İstanbul civarında adalarda sık görülür.
Lonicera etrusca ( Çoban asması) Yapraklar ters yumurta biçiminde, kısa saplı, küt, üst yüzü koyu yeşil, alt yüzü mavi yeşil ve yumuşak tüylüdür. Boyu 3 - 8, genişliği 3 -6 cm. dir. Sürgünün en ucunda bulunan bir çift yaprak dip taraflarından birbiri ile kaynaşmıştır.
Çiçekler 3 lü başaklar halinde uzun bir sap üzerinde terminal olarak toplanırlar. Sarımsı beyaz taç 4 - 5 cm. uzunluğundadır. tüb narindir. etaminler çok kısa saplıdır .
Lonicera etrusca ( Çoban asması) Olgun meyve kırmızı kiraz rengindedir
Lonicera tatarica Sarılıcı çalı yada küçük ağaçlardır. Açık kahverengi ve kabuklu bir gövdeye sahiptir. Ilıman ve soğuğa dayanıklıdır. Güneşi sever. Çok yıllık bir bitkidir.
Lonicera tatarica 3-5 cm. boyundaki sivri uçlu eliptik yaprakların üst yüzü mavimsi yeşil, alt yüzü soluk yeşil renktedir. Kenarları dişsiz, ya da çok ince dişlidir.
Lonicera tatarica 2-4 cm. boyundaki pembe çiçeklerin taç yaprakları yarısından sonra düzensiz parçalanmış dar bir huniyi andırır. Taç yapraklar çoğunlukla dört, bazen 3-5 parçalıdır.
Lonicera tatarica 4-5 mm. çapındaki kırmızıya yakın koyu turuncu renkteki sulu meyveler sonbahara doğru olgunlaşırlar ve uzun süre ağaç üzerinde kalırlar.
Lonicera periclymenum (Orman Hanımelisi) Koyu kırmızımsı genç sürgünler tüylü veya çıplaktır. Sürgünlere karşılıklı olarak dizilmiş olan yapraklardan hiçbirisi, en uçtakiler de dahil olmak üzere, dip taraflarında birbirleriyle kaynaşmamışlardır. Kıvrık ve cılız bir gövdesi vardır.
Lonicera periclymenum (Orman Hanımelisi) Çiçekler kısa tüylü ve yapışkan saplı, hermafrodit, 3-5 çevreli, başaklar halinde dizilmişlerdir Sarımsı beyaz, dış taraflarında kırmızı yollar vardır .
Lonicera periclymenum (Orman Hanımelisi) Yaprakları eliptik veya uzun yumurta biçiminde, 4-6 cm. boyundadır. Üst yüzü koyu, alt yüzü mavi yeşil, çoğu kez tamamen çıplak veya gençlikte biraz tüylüdür.
Lonicera periclymenum (Orman Hanımelisi) Üzümsü meyve yuvarlak, 5-6 mm çapında koyu kiraz rengindedir . Sığ ve yüzeysel kök sistemi geliştirir.