Tamarix L. Ilgınlar

Takım :Caryophyllales Sınıflama Alem :Plantae Bölüm :Magnoliophyta Sınıf :Magnoliopsida Takım :Caryophyllales Aile :Tamaricaceae Cins :Tamarix

Bilinen Türleri Tamarix africana Tamarix androssowii Tamarix aphylla Tamarix arceuthoides Tamarix austromongolica Tamarix boveana Tamarix canariensis Tamarix chinensis Tamarix dalmatica Tamarix dioica Tamarix laxa Tamarix elongata Tamarix gallica Tamarix gansuensis Tamarix gracilis Tamarix hampeana Tamarix hispida Tamarix hohenackeri Tamarix indica Tamarix jintaenia Tamarix juniperina Tamarix karelinii Tamarix meyeri Tamarix mongolica Tamarix parviflora Tamarix ramosissima Tamarix sachuensis Tamarix smyrnensis Tamarix taklamakanensis Tamarix tarimensis Tamarix tenuissima Tamarix tetrandra Tamarix leptostachys

Tamarix L. Ilgınlar Çalı ya da küçük boylu ağaçlar halinde odunsu bitkilerdir. Çok ince sürgünleri vardır. Yapraklar ise çok küçülmüştür ve pul halini almışlardır. Sonbaharda yan sürgünlerle birlikte düşerler.

Çiçekler erseliktir. Çanak ve taç 4-5 parçalı, etamin ise 4 veya daha çok sayıda, karpelde 2-5 kadardır. Etaminlerin filamentleri serbesttir. Tohumlarının tüy demetlerinin sapı yoktur.

Ilgınlar azman bir su tüketicisi olarak da ün salmışlardır Ilgınlar azman bir su tüketicisi olarak da ün salmışlardır. Büyükçe bir ılgın ağacı tek başına günde 750 lt su tüketmektedir. Ilgınların, yer altı su seviyesini düşüren, bataklıkları kurutan bu yüksek su tüketimi diğer doğal bitki örtüsünü de strese sokar. Bununla birlikte ılgınlarla ilgili değişik bir paradoks söz konusudur. Ilgınlar çok su tüketmelerine rağmen, yayıldıkları yerlerde su baskınlarına neden olurlar. Çok uzayabilen ılgın kök sisteminin yer altı su akıntılarını tıkamasının bu tip baskınlara neden olduğu düşünülmektedir.

Ilgınlar derinlere inen kökleriyle toprak tabakanın alt kısımlarındaki tuzu çekip yapraklarında biriktirirler. Bundan dolayı ılgınlara “tuz sediri” (salt cedar) de denilmektedir. Ilgın yapraklarının dökülmesiyle de toprak yüzeyindeki tuzluluk oranı artar. Bitki çevresinde artan yüzey tuz oranı, diğer çoğu bitkinin yaşamasına engel olacaktır. Bazı botanikçi yazarlar, bu nedenle ılgın ağaçlarını, “istilacı” ve “diğer bitkilerin yaşamını sınırlayıcı”ağaçlar olarak tanımlarlar.

Yayılışı Batı Avrupa’dan akdeniz ve Doğu Asya’ya değin yayılan tam 75 taksonu bulunur. Ilgınlar genellikle kumulları önlemekte, çorak ve tuzlu çöl alanlarının özellikle Kuzey Afrika çöllerinin yeşillendirilmelerinde büyük önem taşır.

Sultansazlığı bataklığı, Fırat nehri ve çevresi erozyon alanı ağaçlandırmasında ve doğal florasında ayrıca Türkiye’nin genelinde yayılışını yapmıştır. Tuzu sevmesi fakat toprağın derinliklerinden aldığı tuzu yapraklarını dökerek tekrar toprağa iletmesi onu juglanslar gibi alleopatik bir özelliğe bürümüştür.

Ayrıca, kenar erozyonlarında, rüzgar perdesi olarakta kullanılır. Macaristan’da baz karakterli step alanlarının ağaçlandırılmalarında büyük hizmet vermiş, öncü ağaç türü olarak kullanılmıştır. Türkiye’de ise Anadolu ve Trakya’da nehir yataklarında doğal olarak yetişen Tamarix parviflora, T. tetrandra, T. smyrnensis, T. ramossima, T. gracilis gibi türleri vardır.

Tamarix parviflora Tamarix parviflora, (küçük çiçekli ılgın)Türkiye, Yunanistan ve Balkan devletlerinin dahil olduğu güneydoğu Avrupa’nın yerli bitkisidir. Genellikle kuru, çölümsü bölgelerde, kuru dere yataklarında, tuzlu toprağa sahip iç bölgelerde ve Akdeniz sahillerinde yayılım göstermektedir.

Tamarix tetrandra

Tamarix smyrnensis (İzmir Ilgını)

Tamarix ramossima

Tamarix aphylla Amerika’da da yayılımı yüksek olan ılgın ağaçları istilacı olarak kabul edildiğinden fidancılarda satışı yasaklanmıştır. Ilgınlar arasında “Tamarix aphylla” yaprak dökmeyen, 15 metreye kadar uzayabilen bir ılgın türü olup, diğer ılgın türleri gibi eşeyli üreme yapamamaktadır. Tohum üretemeyen bu ılgının yayılımı azdır ve Amerikan kaynakları bu ılgının istilacı olmadığını söyler.

Tamarix gracilis