KARABÜK ÜNİVERSİTESİ SAFRANBOLU MESLEK YÜKSEKOKULU YAT TURİZMİ 2007015207077 YELDA AYDIN Safranbolu,2009

İÇİNDEKİLER GİRİŞ 1.YAT TURİZMİ 1.1.Yat Turizminin Tarihçesi 1.2.Yat Turizminin Unsurları 1.3.Yat Tipleri 1.4.Yat Kiralama Esasları 1.5.Yat İşletmelerinin Olduğu Yerler 1.6.Yat Turizmi İle İlgili Kanuni Hükümler 1.7.Yabancı Yatlarla İlgili Hususlar SONUÇ KAYNAKÇA

GİRİŞ Ülkemiz hem doğal hem de tarihi zenginliği ile önemli bir turizm potansiyeli oluşturur. Üç tarafı denizlerle çevrili olan ülkemiz, yat turizmi açısından elverişli koy ve körfezlere sahiptir. Özellikle Ege ve Akdeniz kıyıları yat turizmi için elverişlidir. Bu kıyılarda yatçılıkla ilgili gerekli düzenlemelerin yapılmasıyla turizm açısından önemli bir gelir kaynağı oluşmuştur. Bunun daha da geliştirilmesi mevcut durumu daha da olumlu hale getirip ülkemizin tanıtımına katkı sağlayacaktır.

YAT TURİZMİ Yat, yatçı,deniz yolculuğu ve marina unsurlarından oluşan komple bir turizm faaliyetidir.

YAT TURİZMİNİN TARİHÇESİ Halikarnas Balıkçısı,Bodrumlu balıkçıların tekneleri ile Gökova’ya yelken açarken ve Azra Erhat ile bu yolculuğu “MAVİ YOLCULUK” olarak adlandırdı. 1970’li yılların sonlarlına doğru,Datça yarımadasında,Rodos’tan filolar halinde gelen yatların,Gökova ve Hisarönü körfezinde yelken açtıkları ve Yunanlı Yat İşletmelerinin Türkiye kıyılarında yat turizmi pazarlamaya başladıkları gözlenmiştir.

1983/1992 yılları arasında hızla gelişmiş ve Deniz Turizmi Sektörü 2000/2002 yıllarında ortalama olarak geçmiş yıllarda olduğu gibi; 2 milyar 500 milyon dolar döviz girdisi sağlayarak, ülke ekonomisi ve turizm sektörü içerisinde, kendini kanıtlamıştır. Ancak bürokratik yapı, 1992 yılından sonra sektörün yeni yatırımlarının önünde büyük ve aşılamaz bir engel oluşturmuştur.

1992/2002 yılları arasında ülkemiz kıyılarında Yüksek Planlama Kurulu kararlarına ve kamu tarafından yap-işlet-devret modelinde yapılan ihalelere yeni bir yat limanı yapılamamıştır. Yaklaşık 5 ile 7 yıllık bürokrasi sistemimizde bir uğraşı sonunda Bodrum Turgut Reis ve Yalıkavak yat limanları 2003 yılında işletmeye açılabilecek bir konuma gelmiştir.

YAT TURİZMİNİN UNSURLARI YAT : Gezi ve spor amacıyla kullanılan,yat tipinde inşa edilmiş yük ve yolcu gemisi niteliğinden olmayan,belgelerinde yat olduğu belirlenmiş,denizde hareket etme kabiliyetine sahip ve denize elverişli,deniz araçlarıdır.

YATÇI : Gezi ve spor amacıyla geçici bir süre mürettebatlı yat kiralayan veya yeterli ehliyeti olduğu taktirde,kendine ait veya kiraladığı yatı kullanabilen kişi ve kişilerdir. DENİZ YOLCULUĞU : Bir limandan,diğer bir limana yapacağı yolculuğun muhtemel deniz rizikolarına karşı koyacak nitelikte bir deniz aracı ile yapılan yolculuktur.

MARİNA : Yatlara güvenli bir bağlama ve her yata doğrudan yürüyerek çıkılmasına olanak sağlayan,her zaman yeteri derinlikte su bulunan ve yatlara çekek,bakım ve onarım hizmetleriyle yatçılara sosyo-kültürel ve her çeşit turizm hizmeti sunan komple turistik tesislerdir.

KRUVAZİYER GEMİ: Gezi, spor ve eğlenme amacıyla önceden belirlenmiş program ve rotada seyreden turizm hizmet ticaretinde kullanılmaya uygun denize elverişli yolcu gemileridir.

GÜNÜBİRLİK GEZİ TEKNESİ: Belli bir noktadan hareket ederek liman veya 100 mil ile sınırlı liman seferi bölgeleri içerisinde önceden belirlenmiş bir rotada turist gezdiren ve aynı gün içerisinde turunu tamamlayan, denizde hareket etme kabiliyetine sahip ve denize elverişli deniz araçlarıdır.

YAT TİPLERİ Yelkenli Yat: Rüzgar gücü ile seyreden, bunun yanında acil durumda kullanılmak üzere motoru da bulunan yatlardır. Motorlu Yat: Motor gücü ile seyreden yatlardır. Karma Yat: Yelkenli ve motorlu yatların özelliklerini taşıyan yatlardır.

YAT KİRALAMA ESASLARI Yat işletmeciliği belgesine sahip teşebbüsler yabancılara ait yatları Turizm Bakanlığının izni ile 5yıla kadar kiralayabilirler. İznin verilebilmesi için yatların; Mevsimde en az 4ay kullanımları ve bu sürede en az 60gün bu amaçla çalıştırılmaları Sağlanacak dövizin,asıl yat sahibine yapılacak ödemelerin bir katını geçeceğinin taahhüt edilmesi

Türkiye’de kışlamaları,kışlama yapılmaması halinde Turizm Bakanlığınca belirlenen miktarın Turizm Geliştirme Fonu’na yatırılması Sözleşmelerin Turizm Bakanlığınca tasdik edilmesi Sadece yabancı yatçılara ve yurtdışında oturan Türk vatandaşlarına döviz karşılığı kiralanabilmeleri,Türkiye’de oturan Türk vatandaşlarına kiralanmaması şartları aranmaktadır

YAT İŞLETMELERİNİN OLDUĞU YERLER Ülkemizde, Turban Turizm A.Ş. tarafından işletilmekte olan Bodrum, Kemer, Kuşadası limanları; özel kuruluşlarca işletilen Marmaris, Ataköy, Fenerbahçe-Kalamış yat limanları bulunmaktadır.

YAT TURİZMİ İLE İLGİLİ KANUNİ HÜKÜMLER A)YAT LİMANI İŞLETMECİLİĞİ Gerçek veya tüzel kişiler, Turizm Bakanlığı’ndan gerekli belgeyi almak kaydı ile işletmeciliği yapabilmektedir. B)YAT İŞLETMECİLİĞİ Gerçek veya tüzel kişiler, Turizm Bakanlığı’ndan gerekli belgeyi almak kaydı ile işletmeciliği yapabilmektedir. Türk bayrağı çekemeyen yatlara 6762 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun 823. maddesine bağlı kalınmaksızın Türk bayrağı çekilmesine izin vermeye Turizm Bakanlığı yetkili kılınmıştır.

C)KARA SULARINDA SEYİR ESASLARI Yabancı limanlardan gelip Türk limanlarına giren veya yabancı limanlara gitmek üzere Türk karasuları dışına çıkan yatların, hudut kapılarında giriş ve çıkış yapmaları gerekmektedir. D)YATLARIN TÜRKİYE’DE KALIŞ SÜRELERİ VE KABOTAJ HAKLARI Yabancı bayraklı yatlar; bakım, onarım, kızaklama ve kışlama amacıyla Türkiye’de 2 yıla kadar kalabilmektedir. Bu süre Bakanlar Kurulu’nun belirleyeceği esaslara göre uzatılabilmektedir.

YABANCI YATLARLA İLGİLİ HUSUSLAR Yabancı bayraklı yatların Türk sahillerinde Türk limanları arasında turizm amacı ile kullanılmasına ilişkin esaslar Bakanlar Kurulu kararı ile belirlenmektedir. Yabancı limanlardan gelip Türk limanlarına giden veya Türkiye’de kışlayan yatlar için, Gümrük Kanunu’nun ilgili maddeleri uyarınca ilk vardıkları Türk limanında veya kışlamak üzere kalınan son bağlama yerinde yapacakları beyan ve işlemler, sonradan uğrayacakları Türk limanlarında da geçerli bulunmaktadır.

Yatlara Türk limanında yapılan sıhhi muamele, yabancı bir limana uğramadıkları sürece belgesinde belirtilen süre geçerli olup, bunlara vize uygulanmamaktadır. Yabancı bayraklı yatlar ile yabancıların kullandıkları yatlar Bakanlar Kurulunca tespit edilen bölgelerde, seyir evrakında gösterilen güzergah üzerinde seyredip, bu güzergah üzerinde gümrük idaresi bulunmayan yerlere de başka bir kayıt bulunması şartıyla, gezi amacıyla yanaşıp demirleyebileceklerdir.

Yabancı bayraklı yatlar bakım,onarım,kızaklama ve kışlamak amacıyla Türkiye’de iki yıla kadar kalabilmektedir.Bu süre Bakanlar Kurulunun belirleyeceği esaslara göre uzatılabilmektedir. Özellikleri,Ulaştırma Bakanlığı ile Turizm Bakanlığınca belirlenecek Türk Bayraklı Yatlar, Türk ve yabancı uyruklu kişilere gezi,spor,eğlence amacıyla kullanmak üzere kiraya verilebilmektedir.

Yabancı bayraklı yatların,gezi,spor ve eğlence amacıyla kullanılması yolcu taşımacılığı sayılmamaktadır. Yat turizmi gördüğü rağbetin yanı sıra,getirdiği döviz ile de önem kazanmaktadır.Bugün Amerika dışında birçok Avrupa Ülkesinde yat kiralayan firmalar bulunmaktadır.

SONUÇ Bu potansiyel pazar,sağlıklı koruma kullanım dengesi içinde değerlendirilirse daha etkili ve daha verimli fiziksel şartlar oluşturulursa yat turizmi yararlı ve etkili gelişimini sürdürecektir.Dünyada gelişen pazar konumu itibariyle yatçılığa talep giderek artmaktadır.Bizim de bu pazardan gerekli verimi alabilmemiz için yat turizmini teşvik edici gerekli düzenlemeleri yapmamız, yapısal düzenlemelere önem vermemiz kıyılarımızın çekiciliğinin artmasına neden olur.

KAYNAKÇA Arkın Kültür Ansiklopedisi, Arkın ve Orhan Ofset Basımevi A’dan Z’ye Tarih Ansiklopedisi(1984), Serhat Dağıtım Yayınevi Turizm Eğitimi Yorum Basın Yayın San. Ltd.Şti Sölev,Selçuk V.(1998), Turizmde yapısal Gelişim, Ankara. http://images.google.com.tr/images?hl=tr&client=firefox-a&channel=s&rls=org.mozilla:tr:official&um=1&q=yat+l%C4%B1manlar%C4%B1&sa=N&start=20&ndsp=20 http://images.google.com.tr/images?client=firefoxa&rls=org.mozilla:tr:official&channel=s&hl=tr&q=yat%20tur%C4%B1zm%C4%B1&um=1&ie=UTF-8&sa=N&tab=wi