DIŞ TİCARET VE PROJE UZMANI YETİŞTİRME KURSU PROJESİ TÜRKİYE-AB İLİŞKİLERİ

I. AVRUPA BİRLİĞİ 1) AB Nedir ve Kısa Tarihçe: Avrupa Birliği; ilk olarak 1957 yılında Belçika, Almanya, Fransa, Hollanda, Lüksemburg ve İtalya tarafından Roma Antlaşması'nın imzalanmasıyla Avrupa Ekonomik Topluluğu adı altında kurulmuş topluluktur. Bu topluluğun temelini, II. Dünya Savaşı sonrasında sanayi açısından özellikle önem kazanan iki temel hammadde olan kömür ve çelik sektörünü güçlendirmek amacıyla 1951’de kurulan Avrupa Kömür ve Çelik Topluluğu oluşturmaktadır.

I. AVRUPA BİRLİĞİ 1958 - Roma Antlaşması İlk genişleme - 1973 (İngiltere, Danimarka, İrlanda) 1981 - Yunanistan 1986 – İspanya, Portekiz 1995 - Avusturya, Finlandiya, İsveç 2000 - son ve en geniş kapsamlı genişlemesi. 10 yeni aday ülkenin üyelik antlaşmalarını imzalamalarıyla AB üyesi ülke sayısı Mayıs 2004’te 25’i buldu.

I. AVRUPA BİRLİĞİ Avrupa Birliği’ni oluşturan temel değerler kalıcı barışın sağlanması, birlik, eşitlik, özgürlük, güvenlik ve dayanışmadır. Avrupa Birliği’nin amaçları özgürlük ve demokrasi ilkelerini korumak ve tüm üyeler tarafından insan haklarına saygı ve temel haklar ile birlikte hukukun üstünlüğü kuralının uygulanmasını sağlamaktır.

I. AVRUPA BİRLİĞİ 2) AB Kurumları Avrupa Parlementosu Avrupa Birliği Konseyi Avrupa Komisyonu Avrupa Topluluğu Adalet Divanı Sayıştay Ekonomik ve Sosyal Komite Bölgeler Komitesi Avrupa Merkez Bankası (AMB) Avrupa Yatırım Bankası (AYB) Ombudsman

I. AVRUPA BİRLİĞİ 3) AB’nin Temel Politika Alanları 1.      Adalet ve İçişleri 2.      Balıkçılık 3. Bilgi Toplumu 4. Bilim ve Araştırma 5.      Bölgesel Politika 6.      Çevre 7.      Eğitim 8.      Ekonomik ve Parasal Birlik 9. Enerji 10.   Gümrük Birliği

I. AVRUPA BİRLİĞİ 3) AB’nin Temel Politika Alanları 11. KOBİ’ler 12. Ortak Dış ve Güvenlik Politikası 13. Rekabet 14.      Sanayi Politikası 15. Sosyal Politika 16.      Tarım 17.      Taşımacılık Politikası 18. Ticaret Politikası 19.      Vergilendirme

I. AVRUPA BİRLİĞİ 4) AB’nin Genişlemesi Avrupa Kömür ve Çelik Topluluğunun (AKÇT) kurulmasına ilişkin Paris Anlaşması (1951) ile Avrupa Ekonomik Topluluğunun (AET) ve EURATOM’un kurulmasına ilişkin Roma Anlaşması (1957) altı kurucu üye tarafından imzalanmıştır: Belçika, Fransa, Almanya, İtalya, Lüksemburg ve Hollanda. AB bundan sonra ardarda dört genişleme sürecinden geçmiştir:

I.  AVRUPA BİRLİĞİ 1957 Belçika, Fransa, Almanya, İtalya, Lüksemburg ve Hollanda (Kurucu Üyeler) 1973 Danimarka, İrlanda ve İngiltere 1981 Yunanistan 1986 Portekiz ve İspanya 1995 Avusturya, Finlandiya ve İsveç 2004 Estonya, Litvanya, Letonya, Çek Cumhuriyeti, Polonya, GKRY, Slovakya, Slovenya, Malta ve Macaristan

I.  AVRUPA BİRLİĞİ Aralık 1997- Lüksemburg Zirvesi: Bulgaristan, Güney Kıbrıs Rum Yönetimi, Çek Cumhuriyeti, Estonya, Macaristan, Letonya, Litvanya, Malta, Polonya, Romanya, Slovak Cumhuriyeti ve Slovenya aday statüsü almıştır. Aralık 1999- Helsinki Zirvesi: Bulgaristan, Letonya, Litvanya, Malta, Romanya ve Slovak Cumhuriyeti ile resmi katılım müzakerelerini başlatmaya karar vermiştir. Türkiye’nin diğer aday ülkelere uygulanan aynı kriterlere göre Birliğe katılma yolunda bir aday olduğunu da teyit etmiştir. 1 Mayıs 2004- 10 yeni üye ülkenin (Çek Cumhuriyeti, Macaristan, Polonya, Slovakya, Slovenya, Litvanya, Letonya, Estonya, Malta ve GKRY) AB’ye resmen katıldı. AB, tarihinin en kapsamlı genişlemesini tamamlamış oldu.

I.  AVRUPA BİRLİĞİ Bulgaristan ve Romanya’nın üyeliğinin ise 2007 yılında gerçekleşmesi öngörülmektedir. Hırvatistan’ın yaptığı üyelik başvurusu da Haziran 2004 Brüksel Zirvesinde kabul edilmiş ve Hırvatistan ile 2005 yılı içerisinde müzakerelere başlanmasına karar verilmiştir. Türkiye, Hırvatistan ile birlikte tam üyelik müzakerelerine 3 Ekim 2005 tarihinde başlamıştır.

II. TÜRKİYE-AB İLİŞKİLERİ 1. 1963-1999 Dönemi a) Tarihçe Ortaklık başvurusu - 31 Temmuz 1959 12 Eylül 1963 - Ankara Anlaşması hazırlık dönemi geçiş dönemi ve son dönem olmak üzere üç devreden oluşan bir entegrasyon modeli öngörmüştür 1971 – Katma Protokol 14 Nisan 1987 – Türkiye’nin başvurusu 1 Ocak 1996 tarihinde Gümrük Birliği Anlaşması: Türkiye-AB Ortaklık İlişkisi’nin “Son Dönem”ine geçilmiştir. Gümrük Birliği’nin tamamlanması ile Türkiye-AB ilişkileri ayrı bir boyut kazanmıştır. Zira, Gümrük Birliği Türkiye’nin Avrupa Birliği ile bütünleşme hedefine yönelik ortaklık ilişkisinin en önemli aşamalarından birini oluşturmaktadır.

II. TÜRKİYE-AB İLİŞKİLERİ Temmuz 1997-“Gündem 2000” Raporu: Türkiye’nin siyasi ve ekonomik sorunları nedeniyle genişleme sürecine dahil edilmeyeceği ifade edilmiştir 1997 Lüksemburg Zirvesi: Türkiye’nin adaylığı resmen teyit edilmemiş, ancak bir “strateji” önerilmiştir 1999 Helsinki Zirvesi: Türkiye’nin Avrupa Birliği’ne adaylık statüsü ve Türkiye’nin AB’nin Yeni Genişleme Politikası çerçevesinde oluşturulan sisteme, diğer aday ülkelerle eşit statüde katılacağı teyit edilmiştir.

II. TÜRKİYE-AB İLİŞKİLERİ Ortaklığı Destekleyen Kuruluşlar: Ortaklık Konseyi: Ankara Anlaşmasının 23. Madde hükmü uyarınca kurulmuştur. AB üyesi devletler ve Türkiye Hükûmeti temsilcileriyle, Konsey ve Komisyon yetkililerinden oluşur. Ortaklık Komitesi  : Ankara Anlaşması’nın 24. Maddesinin 3. Paragrafının Ortaklık Konseyi’ne verdiği yetkiyle kurulmuştur. Görevi, Ortaklık Konseyi’ne yardım etmek ve özellikle, Anlaşma’nın yürütülmesi için gerekli işbirliğinin devamlılığını sağlamaktır. Karma Parlamento Komisyonu  : Türkiye-AB ortaklığının denetim organıdır. Görevi, Ortaklık Konseyi’nin kendisine sunduğu yıllık faaliyet raporlarını incelemek ve Türkiye- AB ortaklığına ilişkin konularda tavsiyelerde bulunmaktır.

II. TÜRKİYE-AB İLİŞKİLERİ Karma İstişare Komitesi : AB ile Türkiye arasında işbirliğinin güçlendirilmesi ve sosyal-ekonomik diyoloğun kurumsallaşması amacıyla kurulmuş bir komitedir. AB Ekonomik ve Sosyal Komitesi’nin 18 üyesi ile, Türkiye’den çeşitli ekonomik ve toplumsal çıkar gruplarını temsil eden (TOBB; TÜRK-İŞ; DİSK; HAK-İŞ, TOZB, TESK, YÖK, TMMOB, TÜRKOPEN) 18 üyeden oluşur. Gümrük Birliği Ortak Komitesi  (GBOK) : GBOK’un ana görevi, Türkiye-AB arasındaki gümrük birliğinin işleyişiyle doğrudan ilgili alanlarda öngörülen mevzuat uyumunu gerçekleştirebilmek için bir danışma prosedürünün oluşturulmasıdır.

II. TÜRKİYE-AB İLİŞKİLERİ 1964-1999 Döneminde AB Mali Yardımları: 1. Mali Protokoller 2. Diğer Mali Yardımlar 3. Avrupa-Akdeniz Programları 4. Deprem Yardımları 5. Gümrük Birliği Yardımı 6. Makro-ekonomik mali yardım (ödemeler dengesine destek)  

II. TÜRKİYE-AB İLİŞKİLERİ 2) Helsinki Sonrası Dönem -1999-2005 . a) Katılım Öncesi Strateji - Strateji Araçları - 2003 Katılım Ortaklığı Belgesi - 2004 İlerleme Raporu b) Müzakereler - Müzakere Süreci - Tarama - Müzakere Konu Başlıkları c) Sivil Toplum Diyalogu