OTİZM (AUTISM)

OTİZM NEDİR? Yaşamın ilk üç yılı içinde ortaya çıkan, ve yaşam boyu devam eden iletişim ve sosyal etkileşim yetilerinde şiddetli bozukluk gösteren ve gelişmede bir uyumsuzluk ortaya çıkaran özürlülük durumudur.

Otizm ilk olarak 1943 yılında Amerikalı çocuk psikiyatristi Leo Kanner tarafından “Erken Çocukluk Otizmi” olarak adlandırılmıştır. Kanner’a göre otistik çocuklar; Kendine yöneltilen sözel ifadeleri sıklıkla aynı şekilde tekrar eden “ben” yerine “sen” gibi şahıs zamirlerini ters kullanan, ekolalisi ve gecikmiş dil gelişimi olan,

Stereotip hareketleri bulunan yada belli hareketlere aşırı bağlılık gösteren Aynılığı koruma isteği olan İnsanlarla ilişki kurmada zorluk çeken Cansız nesne veya resimleri tercih eden çocuklardır.

Otizmin Nedenleri Otizmin genetik tabanlı olduğu yönünde ipuçları olsa da bu kesin bir kanıt değildir. Otizmin nedenleri arasında annenin hamileyken geçirdiği hastalıklar, çocuğun beyninin zedelenmesi de yer almaktadır.

Otizmin çocuk yetiştirme özellikleriyle veya ailenin sosyo-ekonomik koşullarıyla ilişkisi yoktur. Otizme her çeşit toplumda, ırkta ve ailede rastlanmaktadır.

Otizmin Belirtileri Sosyal ilişkilerde güçlük İletişimde zorluk Sınırlı ve tekrarlayıcı davranışlar

Otistik Çocukların Özellikleri Duyusal özellikler İşitsel uyarılara karşı tepkiler Görsel uyarılara karşı tepkiler Acı,sıcak,soğuğa karşı tepkiler Dokunulmaya karşı tepkiler

Motor gelişim özellikleri Sosyal gelişim özellikleri Dil ve iletişim özellikleri Sözel olmayan iletişim Sözel iletişim Zihinsel gelişim özellikleri

Davranış özellikleri Duygusal tepkiler Özel korkular Tehlikelerin farkında olmama Nedensiz gülme ve ağlama Değişikliklere karşı tepki gösterme Davranış problemleri Özel beceriler

Otizmin Seviyeleri Ağır Otistik Dönem Orta Otistik Dönem Hafif Otistik Dönem Normal Dönem

Ağır Otistik Dönem : Ağır otistik dönemde kalanlar bedenleri gelişmesine rağmen sosyal seviyede bebeklik veya ilk çocukluk döneminde kalırlar.

Orta Otistik Dönem: Bu dönemde otistik davranışların hemen hepsi görülür. Çok hızlı ya da yavaş konuşan, ses tonları yüksek ya da alçak olan, vurguları cümle içinde yanlış kullanan çocuklardır.

Hafif Otistik Dönem: Bu dönemde otistik davranışlar giderilir,çocuk kendisiyle ve çevresiyle uyumlu bir birey olarak ortaya çıkar.

Normal Dönem: Hafif otistik dönemden sonra gelen dönemdir. Otistik uzantılar ya da izleri görülebilir fakat bu sosyal hayatı sınırlamaz.

Otizm Tanısı Koyma Otistik bir çocuğun dış görünümü diğer çocuklardan farklı değildir. Otistik çocukların davranışlarında farklılıklar vardır.

Çocuklara otizm tanısı uzman kişiler tarafından konulur. Çocuklara otizm tanısı konulduktan sonra nasıl bir eğitim alınması gerektiğine karar verilir.

OTİSTİK ÇOCUKLARIN EĞİTİMİ

Eğitimde Kullanılan Teknikler Yardım Fiziksel Yardım İşaret Yardımı Sözel Yardım

Ödül Birincil ödül İkincil ödül Etkinlik ödülleri

Ayırıcı Uyarıcı Normal konuşma ifadelerinden farklı ses tonu ve vurgulamayla çocuğa verilen sözel uyarıdır.

EĞİTİMDE KAZANDIRILMASI AMAÇLANAN BECERİLER Öğrenmeye Hazırlık Becerileri Göz Kontağı Kurma Uygun Oturma Basit Emirlere Uyma

Öz bakım Becerileri Tuvalet Eğitimi Giyinme-Soyunma Beslenme Vücut Temizliği

Dil ve Konuşma Becerilerinin Kazandırılması Alıcı Dil Becerileri İfade Edici Dil Becerileri Konuşmanın Sürekliliği ve Geliştirilmesi Ekolaliyi Azaltma

Sosyal Becerilerin Kazandırılması Uygun sosyal tepkilerin öğretilmesi Bağımsız yaşam becerilerinin önemi Kardeşler ile oyun Hayali oyun etkinliklerinin gelişimi

DAVRANIŞ PROBLEMLERİNİN AZALTILMASI Problem Davranışın Belirlenmesi Öğrenmeyi engelleyici davranışlar Kazanılmış becerileri engelleyici davranışlar Aile ilişkilerini bozucu davranışlar

Ortam- Davranış-Sonuç İlişkisi Bir davranışın ortaya çıkma nedenini anlayabilmek için, tek başına o davranışı incelemek yerine bu davranışa neden olan ortamı değerlendirmek gerekir.

Problem Davranışlarının Azaltılmasında Kullanılan Teknikler Görmezlikten gelme Ödülü geri çekme Ara verme (timeout)

Otistik Çocukların Ailelerinde Gözlenen Duygusal Problemler Birincil Tepkiler Şok Reddetme Acı Çekme Ve Depresyon

İkincil Tepkiler Suçluluk Duyma Kararsızlık Kızgınlık Duyma Utanma- Mahçup Olma

Üçüncül Tepkiler Pazarlık Etme Davranışı Uyum Sağlama Ve Her Şeye Yeniden Başlama