İNOVASYON VE İŞLETME YÖNETİMİ HAZIRLAYANLAR AHMET TİNGÜL AYKUT DAĞ YUSUF DİNÇER

İnovasyon Nedir? Latince “innovare” kökünden türetilmiş “yeni ve değişik bir şey yapmak” anlamına gelen bir kelimedir. İşletmelerin, işletmeler içerisindeki kişilerin varlıklarını devam ettirmek adına fikirlerin, faaliyetlerin, nesnelerin yenilenmesi ve bu yenilik içerisinde bir ekonomik ve sosyal değer oluşturulmasıdır. Drucker’a göre; girişimcinin yeni kaynaklar oluşturarak refah üretmesi veya mevcut kaynakların kullanım potansiyelini artırarak refah üretmesidir Schmookler (1966): “Bir işletme, kendisi için yeni bir ürün veya hizmet geliştirirse ya da kendisi için yeni bir yöntem veya girdi kullanırsa teknik bir değişiklik yapmış olur. Belli bir teknik değişikliği ilk yapan işletme inovasyonu yapandır ve yaptığı bu eylem inovasyondur.” Becker/Whisler (1967): “Bir fikrin, benzer hedefleri olan organizasyonlardan biri tarafından ilk defa uygulanmasıdır.” Knight (1967): “İnovasyon bir organizasyon ve onun çevresi için yeni olan bir değişikliğin gerçekleştirilmesidir.” Downs/Mohr (1976): “Organizasyonlardaki farklı uygulamalardır.” Goldhar (1980): “Fikirlerin ortaya atılmasından ticarileştirmeye kadarki süreci kapsayan inovasyon, tanımlı kaynak ayırma karar noktalarıyla bağlantılaşan organizasyon el ve bireysel davranış kalıpları dizisidir.” Freeman (1982): “Endüstriyel inovasyon, yeni (veya iyileştirilmiş/gelişkin) bir ürünün pazarlanması ya da yeni (veya iyileştirilmiş/gelişkin) bir sürecin veya ekipmanın 6 ilk defa ticari kullanımı için yürütülen tasarım, üretim, yönetim ve ticari faaliyetleri kapsar.” Moore/Tushman (1982): “İnovasyon, pazardaki bir gereksinimin sentezlenmesi ve bu gereksinime yanıt veren ürünün üretilmesidir.” Rogers (1983): “İnovasyon, yeni olarak algılanan bir fikir, uygulama veya bir nesnedir.” Drucker (1985): “İnovasyon, girişimcilerin farklı bir iş veya hizmet ortaya koymak için değişiklik yapmalarını sağlayan araçtır. Bir disiplin, öğrenme yeteneği, uygulama yeteneği olarak gösterilme özelliğine sahiptir.” Rothwell/Gardiner (1985): “…inovasyon sadece teknolojik açıdan önemli bir ilerlemenin ticarileştirilmesi anlamına gelmez (radikal inovasyon), aynı zamanda teknolojik bilgide küçük çaplı değişikliklerin kullanımını da içerir (iyileştirme veya artımsal inovasyon). Rickards (1985): “İnovasyon, yeni fikirlerin uygulamaya konmasıdır. Sistemlerin problemlerinin (gereksinimlerinin) bu gereksinimlerle ilgili yeni çözümlerle çözülmesidir.” Roberts (1987): “İnovasyon = icat + kullanım. İcat, yeni fikirler yaratmak ve bunları işler hale getirmek için ortaya konan tüm çabaları ifade eder. Kullanım süreci, ticari geliştirme, uygulama ve transferi kapsar; belli hedeflere yönelik fikirlere ve icatlara odaklanmayı, bu hedefleri değerlendirmeyi, araştırma ve/veya geliştirme sonuçlarının transferini ve teknolojiye dayalı sonuçların geniş bir alanda kullanımını, yayılmasını ve yaygınlaştırılmasını da içine alır”. Porter (1990): “Şirketler, inovasyon ile rekabet avantajı yakalar. İnovasyona, hem yeni teknolojileri hem de yeni iş yapış şekillerini kapsayacak şekilde geniş bir açıdan yaklaşırlar. ”

Oslo Kılavuzu Teknolojik yenilik verilerinin toplanması ve yorumlanmasına yönelik ilkeleri içerir. İnovasyon, Oslo Kılavuzu’ndaki tanımı itibariyle “işletme içi uygulamalarda, işyeri organizasyonunda veya dış ilişkilerde yeni veya önemli derecede iyileştirilmiş bir ürün (mal veya hizmet), veya süreç, yeni bir pazarlama yöntemi ya da yeni bir organizasyonel yöntemin gerçekleştirilmesidir OECD ’Bilim ve Teknoloji Göstergeleri Hakkında Ulusal Uzmanlar Çalışma Komitesi*’, 40 yılı aşkın süredir bilim ve teknoloji göstergeleri kavramı üzerinde çalışmaktadır ve ’Frascati Ailesi’ olarak tanınan bir dizi yöntembilimsel kılavuz geliştirmiştir. Bu kapsamda yer alan Frascati, Oslo ve Canberra Kılavuzları, uluslararası genel kabul görmüş bilim, teknoloji ve yenilik sistemi kavramlarını içermektedir.

İnovasyon Ne Değildir? Buluş (icat) Ar-Ge “SİNGER Isaac SİNGER, dikiş makinasını icat eden ve dolayısıyla adını veren kişi değildir. Dikiş makinasını 1846 yılında, Boston'lu bir mucit Elias Howe icat etti.” Ar-Ge İnovasyon tek başına buluş (icat) değildir. İnovasyon tek başına Ar-Ge demek değildir.

İnovasyon Ne Değildir? Elektrik ampülünü bulma, interneti icat etme, atom bombasını keşfetme gibi dünyayı değiştirecek radikal buluşlar içermesinin gerekmediğidir. İnnovasyon, başkalarının düşünmediğini düşünüp ciro ve kar artışı getirecek yenilikleri pazara sunmak olarak tanımlandığına göre, bu sonucu getirebilecek en küçük buluşlar bile innovasyon kapsamı içine girer.

İnovasyon Neden Gereklidir? Küreselleşme sonucu işletmeler varlıklarını sürdürmek için inovasyon yapmak zorunda kalmışlardır. Kalkınmanın ve rekabet gücü kazanmanın Yaşam kalitesini yükseltmenin Üretkenliği, istihdamı arttırmanın Sürdürülebilir ekonomik büyümenin Toplumsal refahın sağlanması. Bunları tetikleyen en önemli şey küreselleşme sürecidir. Dünyanın hızla hem tek bir pazar, hem de tek bir üretim platformu haline geliyor olmasıdır. Önceleri herhangi bir sektörde rakipler yalnızca iç piyasa firmaları iken, artık yedi düvelden yepyeni rakipler çıkmaktadır. Eskiden üretilen bir ürün veya hizmetin sadece birkaç benzeri satılırken, şimdi ürün olsun hizmet olsun her şey hızla birbirine benzemektedir. Üstelik taklit yetenekleri inanılmaz artmış taklit süreleri son derece kısalmış durumdadır. Tüm bunların sonucunda piyasada mal bollaşıyor, aynı zamanda da bu mallar birbirlerine çok benzedikleri için müşteri fiyat kıyaslamasına başlıyor. Bu kıyaslama da ne yazık ki çoğu zaman ucuz fiyatlı, en uygun ödeme ve teslimat koşulları olan mallar lehine gelişiyor. Bir diğer deyişle ürün ve hizmetler ‘aynılaştığı’, yani emtialaştığı ölçüde işletmeler üzerindeki fiyat baskısı artıyor. Ayrıca sizden alım yapan müşteriler ne denli güçlü ise, bu fiyat baskısını her gün daha da arttırarak işletmelere uygulamaktadır. Sonuçta fiyatlar düşmekte, karlar azalmaktadır

İnovasyon Neden Gereklidir? İşletme içi gereklilikler ve İşletme dışı gereksinimler olarak iki aşamada incelenebilir:

İşletme İçi Nedenler: Karı yükseltmek İnovatif tanınma ve bunu sürekli kılmak Seçilebilecek bir ürün yelpazesi oluşturmak Karı yükseltmek Moral ve motivasyonu arttırmak ve yüksek tutmak

İşletme Dışı Nedenler: Pazar ile ilgili nedenler Öncü olmak ve korumak Teknik üstünlük sağlamak Pazarda tek satıcı olmak Sosyal nedenler Tüketici tatmini sağlamak İşletmenin toplumsal yararlılığını kanıtlamak Kamuoyunda olumlu izlenimler yaratmak Avrupalıların % 57’si inovasyonlu ürünler ve hizmetler aradığını, bunlardan etkilendiğini söylüyor. Müşterinin ve kullanıcıların değişen görüş ve ihtiyaçlarına cevap verecek inovasyon kabiliyetinin varlığı rekabet yarışında çok önemli. Bunun temelinde de araştırma, teknoloji geliştirme ve eğitim yatıyor OECD’nin bir tespiti ilginçtir: 1970 ve 1995 yılları arasında gelişmiş ekonomilerde büyümenin yarıdan fazlasının inovasyona dayandığı belirlenmiştir. İnovasyon yeteneğindeki artış, verimlilik artışını ve rekabetçilik düzeyindeki ilerlemeyi ve kaydedilen bu ivmelenmenin sonunda da, yüksek bir yaşam standardına ulaşmayı getirmektedir

İnovasyon Türleri Ürün İnovasyonu Hizmet İnovasyonu Pazarlama İnovasyonu Organizasyonel İnovasyon Süreç İnovasyonu

Ürün inovasyonu Farklı ve yeni bir ürünün geliştirilmesi Varolan bir üründe değişiklik, farklılık ve yenilik yapılması Görüntülü telefon, LCD televizyon, i phone, i pad, Navigasyon Cihazı, İ-phone i pad Sony walkman 1946’da radyo tamir şirketi olarak kurulan Sony, dört yıl sonra kendi özgün ürünlerini üretip satmaya başladı. Takip eden yıllarda, transistorlu radyo, televizyon, renkli video kaydedici gibi ilklere imza atan Sony, 1979’da en önemli inovasyonlarından birini yapıp Walkman’ı geliştirdi. CD Walkman, Minidisc, DVD oynatıcılar gibi pek çok ürün Sony imzasını taşıyan inovasyonlar arasında yer alıyor

Ücret toplama oranı % 3 ile % 30 arası artmıştır. Görüntülü telefon Navigasyon Cihazı ÖNCE SONRA Ücret toplama oranı % 3 ile % 30 arası artmıştır. Bilet basımdan kaynaklanan maliyetler sıfırlanmıştır. Vatandaş memnuniyeti artmıştır.

Hizmet İnovasyonu Bir işletmenin yeni, farklı ve değişik bir hizmet geliştirip bunu müşterilerine sunması Örnek: İnteraktif Bankacılık Sunulmakta olan hizmetlerin daha çok müşteri çekecek şekilde değiştirilmesi ve farklılaştırılması Bir işletmenin yeni, farklı ve değişik bir hizmet geliştirip bunu müşterilerine sunması hizmet inovasyonudur. Ürün inovasyonun da olduğu gibi, hizmet inovasyonunda da daha önce sunulmayan bir hizmeti sunmak şart değildir. Zaten sunulmakta olan hizmetleri daha çok müşteri çekecek şekilde değiştirmek ve farklılaştırmak da hizmet inovasyonu yapmak anlamına gelir.

Her koltukta ayrı televizyon Her Koltukta Ayrı TV Hızlı Tren Her koltukta ayrı televizyon Hastane Randevu Sistemi E-Beyanname

Pazarlama İnovasyonu Yeni pazarlama yöntemlerinin ve yeni pazarlama kanallarının geliştirilmesi, yeni ambalaj ve boyutlama gibi yeniliklerin geliştirilip uygulanması Örnek: Sanal ortamda satış yapma Yemeksepeti.com Ve diğer internetten indirimli satış yapan firmalar Grupfoni vb...

Organizasyonel İnovasyon Bir işletmenin rekabet avantajı yakalayıp koruyabilmesi için çalışma ve iş yapma yöntemlerini geliştirmesi ya da farklılaştırması Örnek: 6 Sigma kalite yönetimi, toplam kalite yönetim modelleri Dell’in sipariş üzerine üretim modeli de güzel bir organizasyonel inovasyonu örneğidir. 1994 yılında uygulanmaya başlanan, stok tutmadan müşterinin isteği doğrultusunda konfigüre edilmiş sistemleri satma yöntemi Dell’e büyük kazançlar sağladı. SONUÇ: Bu yeni iş modeli sayesinde Dell’in yıllık gelirleri 2 milyar dolardan 16 milyar dolara çıktı.

Süreç İnovasyonu Farklı yeni bir üretim veya dağıtım yöntemlerinin geliştirilmesi veya varolan yöntemlerin iyileştirilip daha gelişkin hale getirilmesi üreç inovasyonu birim üretim maliyetlerini ya da dağıtım maliyetlerini azaltmayı hedefler Teknolojik süreç inovasyonunun en klasik örneği, Toyota tarafından 1950’lerde geliştirilen “tam zamanında üretim” sistemidir. Bu sistem sayesinde sadece ihtiyaç duyulan ürünler ve parçalar, ihtiyaç duyuldukları anda ve miktarda üretilir. Sistem, stok miktarını minimumda tutarken verimliliği artırır ve değişikliklere hızla cevap verme esnekliği sağlar. Toyota’nın diğer bir süreç inovasyonu olan ‘jikoda’ otomobillerin yüksek kalitede üretilmesine olanak sağlar. Bu sistem sayesinde, üretim sırasında bir arıza veya normal olmayan bir durumla karşılaşılırsa, arıza tespit sistemi otomatik veya manuel olarak üretimi veya ilgili ekipmanı durdurur. Durdurulan ekipmana ya da sistemi durduran işçiye ulaşılarak arıza giderilir. Jikoda sistemi tüm işçilere ihtiyaç olması durumunda çalıştıkları hatta üretimi durdurma olanağı verdiğinden aynı zamanda işçiye güvenin bir göstergesidir. Bu da işçilerin işe bağlılıklarını artırır ve sorumluluk duygularını güçlendirir 18

İşletmelerde Kurum Kültürü Kurum tarafından benimsenen temel  değerler, Kurumda işlerin nasıl yapıldığına ilişkin temel görüşler, Paylaşılan inançlar, tutumlar, tahminler ve beklentilerdir.

İnovasyon için gerekli Kültür ve Anlayış İnovasyon, farklı bir kültür ve anlayış gerektirir. Bu farklı kültür ve anlayış, geniş bir vizyona sahip, değişime ve gelişmeye açık bireylerle oluşabilir.

İnovasyon için gerekli Kültür ve Anlayış 1. Geniş vizyon (farklı görmek) 2. Risk almak 3. Üretkenlik 4. Değişim ve gelişmeye açık olmak 5. Sorgulama becerisi 6. Başarısızlığı hoş görmek 7. Müşterinin değerini bilmek 8. İyi iletişim becerisi 9. İşbirliği 10. Öğrenme ve bilgi yönetimi

Inovasyon Kültürünün gelisimine etki eden faktörler Eğitim Serbest bilgi akışı Fikri Mülkiyet Sistemi Buluşların ve buluşçuların ödüllendirilmesi Destekleyici devlet politikaları Destekleyici yasal düzenlemeler Yeterli endüstriyel, teknolojik ve Ar-Ge (R&D) altyapısı Müteşebbislik çabalarının desteklenmesi Başarısızlıklara karşı olumlu yaklaşım İnovasyon projeleri için fon ve finansal kaynaklara kolay erişim

23

1- Fırsatların yakalanması İşletme çalışanlarının inovatif fikirleri Müşterilerin değişen gereksinimleri Rakiplerin alandaki çalışmaları Yeni geliştirilen teknolojiler Ar-Ge çalışmalarının sonuçları 24

2- Stratejik seçimin yapılması Müşterilerin gereksinimleri ve istekleri En büyük rekabet avantajını sunan fırsatı seçip inovasyona dönüştürebilmek en büyük hedeftir. 25

3- Gerekli bilginin edinilmesi Yazılı olan bilginin yanında yazılı olmayan bilgiye de kolaylıkla erişilebilmesi (online veritabanları) İnovasyon faaliyetinin yürütüleceği konuda yetkin, bir uzman veya danışman görevlendirilmesi Yurt içindeki veya dışındaki üniversite veya Ar-Ge kurumlarından hizmet alınması 26

4- Çözümün geliştirilmesi ve ticarileştirme Uygulama aşaması Pazardan sürekli olarak alınan bilgilerle desteklenen geliştirme çalışmaları Ürünün, hizmetin pazarlanması veya sürecin ticari kullanıma sunulması 27

5- Öğrenme Başarı ve başarısızlıklar değerlendirilir. Geri bildirimlerle desteklenmiş bilgilerin üretilmesine ve bunların inovasyon sürecini daha iyi yönetmek amacıyla kullanılmasına olanak sağlanır. Öğrenmenin etkisi diğer tüm inovasyon aşamalara yansıdığından, işletmenin rekabet gücünün sürekliliği açısından büyük önem taşımaktadır. 28

29

30

31

1- Fikir Üretme ve Geliştirme İhtiyacı karşılama Mevcut durumu (statüko) korumaya çalışanların gösterdikleri direncin üstesinden gelmek Teknik ve bilimsel engeller. Yeni çözümün ilk masraf –fayda analizi Ör: daha ucuz, daha etkin, kullanımı kolay Geliştirmeye devam etme ya da projeden vazgeçme kararı Fikri mülkiyet ile teknolojik bilgi ve pazar bilgilerini kullanarak geliştirilmesi öngörülen ürünü karşılaştıracak ölçütlerin (performans göstergeleri) belirlenmesi 32

2- Teknoloji Fizibilitesi Teknik ve işlevsel fizibilitenin analiz edilmesi Mevcut ürünler / süreçlerle karşılaştırmalı analizler Avantaj / sakıncaların teyit edilmesi. Geliştirmeye devam etme ya da projeden vazgeçme karar IP Koruması-–patent, marka, tasarım, yazılım Daha fazla ilave kaynağa ihtiyaç var. 33

3- Prototip/ Ölçek büyütme &Ürün geliştirme İşlevsel prototiplerin yapımı/ laboratuar test süreçleri Potansiyel kullanıcılara ürün /teknolojinin demonstrasyonu Buluşun sonuçlandırılması–sadece teknoloji adaptasyonu Ürün -üretim yönteminin adapte edilmesi ve pazarlamaya ilişkin dönüt elde edilmesi Geliştirmeye devam etme ya da projeden vazgeçme karar IPR koruması–pazarlamaya ilişkin veriler ışığında korumanın coğrafi kapsamının belirlenmesi Girişim sermayesi ve üretim kredilerinin aranması. 34

4- Endüstriyel Üretim Artan geliştirmelerle ürünün değişen pazar ihtiyaçlarına adaptasyonu için gerekli izlemelerin yapılması Geliştirmeler için patent başvurularının yapılması Yeni kazanılan bilgilerin yeni buluşlar ve çözümlere açılım yapacak şekilde uygulanması Yeni bir inovasyon döngüsünün başlatılması Rekabeti devam ettirebilmek için elde edilen faydaların yeni inovasyon projelerine yatırım olarak kullanılması 35

İnovasyon Süreci Buluşun pazarlanabilir bir ürüne dönüştürülebilmesi için gereksinim duyulan süre ortalama 3-5 yıldır. Patentlenen buluşların sadece % 5-8’i pazarlanabilir ürün haline dönüşebilmekte ve bunların da sadece yarısı önemli düzeyde fayda sağlayabilmektedir. Rekabeti devam ettirebilmek için elde edilen faydaların yeni inovasyon projelerine yatırım olarak kullanılması 36

Albert Einstein Hayatında hiç hata yapmamış bir insan hiçbir zaman yeni bir Şey denememiş demektir. Büyük cesaretler genellikle zayıf akıllardan çıkan Şiddetli engellemelerle karşılaşırlar. 37

İNOVASYON ÖRNEKLERİ 38

Başarı Hikayeleri - 1 Arçelik’in, geleneksel Türk Kahvesi Makinesi Telve, dünyanın en prestijli ödüllerinden biri olan iF Tasarım Ödülü’nü aldı. Telve, 2005 yılı ürün tasarımı kategorisinde, endüstriyel tasarım alanında ödüle layık görüldü. Ürün, kullanış kolaylığı ve getirdiği yenilikler sayesinde büyük başarı sağladı.

Başarı Hikayeleri - 2 1986’da Tuzla’da kurulan Yonca-Onuk, teknolojik yenilik çalışmalarıyla geliştirdiği ileri kompozit malzemelerden üretilen hızlı tekneleriyle alanında dünyanın en iyileri arasına girdi. Böylelikle, bir firmanın sektöründe ulaşabileceği en üst konuma, standart belirleyiciliğe yükseldi.

Başarı Hikayeleri - 3 Türkiye’nin ilk çevrimiçi (online) yemek sipariş sitesi olan “yemeksepeti.com”dan binlerce insan faydalanmakta. Sitede siparişler tamamen etkileşimli bir ortamda gerçekleşiyor. Bilişim teknolojilerinin son imkânları ile desteklenerek hata payı sıfıra yaklaştırılan yemeksepeti.com’da verilen bir siparişin en kısa zamanda ve en doğru şekilde kullanıcıya ulaştırılması sağlanıyor.

Başarı Hikayeleri - 5 Arçelik, 1998 yılında adapte ederek kullanmaya başladığı ürün, hizmet ve süreçleri iyileştirmeyi hedef alan 6 Sigma yöntemi sayesinde, 2004 yılı sonuna kadarki dönemde yaklaşık 14 milyon avro’luk kazanç elde etti.

Başarı Hikayeleri - 6 Filiz Gıda’nın bir çalışması sonucu, TÜBİTAK Marmara Araştırma Merkezi ile geliştirip ürettiği Filiz Fizi’nin farklı şekilleri ve ambalajları bulunuyor. Çocukların günlük besin ihtiyaçlarının neredeyse tamamını içeren ürün, bu sayede hedef kitlenin (çocukların ve çocuklu ailelerin) ilgisini çekme ve rakiplerinin önüne geçme avantajını yakalıyor.

Başarı Hikayeleri - 7 İpek Kağıt’ın, mevcut ürünlerde yaptığı yaratıcı değişiklikler, getirdiği ticari başarıyla kıyaslandığında oldukça küçük çaplı kalıyor. Kağıt mendil sözcüğüyle özdeşleşmiş olan Selpak’ın “cep” boyu bunun güzel bir örneği. Mendilin yaprak boyutunda ve sayısında bir değişiklik yapılmadan, yalnız katlama biçimi değiştirilerek, paketin boyutu küçültülmüş oldu. Selpak Cep, yeni boyutu ve pratikliği ile müşterilerin daha çok tercih ettiği bir ürün halini aldı.

Bizi dinlediğiniz için teşekkür ederiz...