SANAYİNİN ÜLKE EKONOMİSİNDEKİ YERİ VE ÖNEMİ

Sektörlerin Gayri Safi Yurt İçi Hasıla İçindeki Payları(2011) -İhracatımızın %90’ını sanayi ürünleri oluşturur. -İstihdam sağlar. -Hammadde kaynaklarımız değer kazanmıştır. -Ülkemizde sanayi daha çok tarıma dayalıdır. Tarım: % 8,1 Sanayi: % 20,1 Hizmetler: % 71,8 2011 yılı GSMH: 772.3 milyar $

Endüstrini kollarının dağılışında; Hammaddeye yakınlık Ulaşım ağlarına yakınlık Enerjiye yakınlık Pazara yakınlık önemli rol oynamaktadır. Sermaye de sanayinin dağılışını etkileyen faktörlerden biridir.

Besin Sanayisi Ülkemizde en yaygın sanayi koludur.Sebep:Bol miktarda ve çeşitli tarım ürünlerinin üretilmesi. Un mamülleri; İç Anadolu Bölgesi ve büyük kent çevrelerinde Süt ve süt ürünleri; Büyük baş hayvancılığının geliştiği illerle büyük kent çevrelerinde

Yağ Sanayisi Zeytinyağı; Ege bölgesinde Ayçiçek Yağı; Marmara Bölgesi’nde yaygındır.

Konserve sanayisi Marmara, Ege ve Akdeniz bölgesinde yaygındır.Sebep; yaş sebze ve meyve üretiminin yoğun olması. Ülkemizde konserve tüketimi beklenilen kadar artmamıştır. Sebep; - Halkımızın meyve ve sebzeleri daha çok yaş olarak tüketmesi - Türkiye’de hemen her mevsimde taze sebze ve meyve bulunması - Halkımızın önemli bir bölümünün konserve ihtiyacını kendi üretimleriyle (salça yapma, sebze kurutma vb.) karşılamasıdır.

ŞEKER SANAYİSİ Ülkemizde kıyı kesimlerinin dışında şeker fabrikaları, şeker pancarının üretildiği yerlere yakın olarak, ülke geneline dağılmıştır.

Çay sanayisi Doğu Karadeniz kıyı kesimleri

Tütün Fabrikaları Türkiye’de üretilen tütünün bir bölümü ihraç edilirken, bir bölümü de sigara fabrikalarında işlenmektedir. Samsun, Tokat, Adana, İzmir, Malatya ve İstanbul’da sigara fabrikaları vardır.

Alkollü İçecekler Arpa, mısır, çavdar ve üzüm gibi bitkilerden ispirtolu(alkollü) içki imal eden küçük imalathanelerin yanısıra; İstanbul, İzmir, Ankara, Yozgat ve Tekirdağ’da rakı ve şarap fabrikaları vardır.

. Dokuma, Deri ve Giyim Sanayisi Türkiye’ de işyeri ve çalışan işçi sayısı bakımından dokuma, deri ve giyim sanayi ilk sırada yer almaktadır. Dokumacılık sanayisinin ülkemizde en gelişmiş kolu pamuklu dokumadır.

Dokuma Sanayisi; Yünlü dokumacılık; Daha çok iç pazar için üretim yapmaktadır ve fazla gelişmemiştir. Örme işleri (trikotaj); Başta İstanbul olmak üzere büyük kentlerdeki atölyeler de yapılmaktadır. Kazak, çorap, iç çamaşırı başlıca trikotaj ürünleridir.

İpekli Dokuma; İpek dokumacılığı; Gemlik, Bursa ve İstanbul’da toplanmıştır. Suni ipek kullanımının giderek yaygınlaşması üzerine ipek dokumacılığı gerilemektedir. Ancak son zamanlarda ipek halı ticareti ipek dokumacılığını biraz da olsa hareketlendirmiştir.

Hazır Giyim Sanayisi; Hazır giyim sanayisi (konfeksiyonculuk); Son yıllarda büyük gelişme göstermiştir. Başta İstanbul olmak üzere, Bursa, İzmir, Ankara ve Adana’da büyük fabrikalar vardır.

Halıcılık; Ülkemizde dokumacılığın önemli üretim, alanlarından biri de halıcılıktır. Gerek el yapımı, gerekse makina üretimi halılarımız çok ünlüdür. Kula(Manisa), Uşak, Gördes(Manisa), İsparta, Bünyan(Denizli), Konya, Sivas, Hereke(İzmit) başlıca halı üretim merkezleridir. El halıları daha çok Avrupa ve A.B.D’ye, makina halıları ise Orta Doğu ülkelerine ihraç edilmektedir.

Deri Sanayisi Deri ürünleri sanayi; istanbul’da yoğunlaşmıştır. Deri sanayi tesisleri; İstanbul, İzmir, Kayseri, Erzincan ve Erzurum’da toplanmıştır.

A) Demir-Çelik tesisleri; Türkiye’de kurulan ilk demir-çelik tesisi Kırıkkale’de hizmete girmiştir. Bu tesis daha sonra Makina ve Kimya Endüstrisi Kurumu’na devredilmiştir. Kırıkkale’deki fabrikada silah, çelik, pirinç, elektrik makinaları ve barut üretilmektedir. ikinci önemli tesis Karabük Demir-Çelik Fabrikası’dır. Daha sonra Ereğli Demir-Çelik Fabrikası ile İskenderun Demir-Çelik Fabrikası işletmeye açılmıştır. Batı Karadeniz Bölümü’ndeki Karabük ve Ereğli Demir-Çelik fabrikalarının yanında demir madeni çıkarılmadığı halde demirin işlenmesinde enerji kaynağı olarak kullanılan taşkömürünün burada olmasından dolayı fabrikalar bu bölüme kurulmuştur. Maden Sanayisi;

Maden Sanayisi; Demir-çelik fabrikalarının dışında Seydişehir’deki alüminyum, Elazığ ve Antalya’daki ferro-krom, Ergani, Murgul ve Samsun’daki bakır tesisleri önemli maden sanayi tesislerimizdir. Ferro-Krom Tesisi Alüminyum işleme tesisi Bakır işleme tesisi

Makine Sanayisi; Türkiye’de makine sanayinin en gelişmiş kolu otomotiv sanayidir. Bu sanayide traktör, kamyon, kamyonet, minibüs, otomobil gibi ulaşım araçlarının üretimi gerçekleştirilir. Otomotiv sanayisi Bursa, İstanbul, İzmit, Adapazarı, Adana, İzmir ve Gaziantep illerinde yoğunlaşmıştır. Ülkemizde demiryolu araçları üretimi Eskişehir, Adapazarı ve Ankara illerinde yapılmaktadır. Ülkemizde gelişme gösteren sanayi kollarından biri de gemi yapımıdır. Bu sektöre ait tersaneler İstanbul, İzmit ve İzmir’de yoğunlaşmıştır.

Kimya Sanayisi İlaç sanayi İstanbul, İzmir ve Ankara’da faaliyet göstermektedir. Suni gübre sanayi, Kütahya, İskenderun, İzmit, Elazığ, Gemlik, Samsun, Karabük, Bandırma, Mardin (Mazı dağı) ve Mersin’de gelişmiştir. petro-kimya endüstrisi kuruluşları da Batman, Mersin, İzmir, İzmit ve Kırıkkale çevresinde yoğunlaşmıştır. Batman Rafineri’sinin kurulmasında hammaddeye yakınlık etkili olurken diğerlerinin kuruluş yerlerinin belirlenmesinde ulaşım ve pazar şartları etkili olmuştur. İlaç üretim tesisi Petrokimya tesisi

Orman Sanayisi; Odunun hammadde olduğu en önemli üretim alanı kağıt endüstrisidir. Türkiye’de kâğıt üretimi tüketimi karşılamadığı için kağıt ihtiyacının bir kısmını ithalat yoluyla karşılar. Sanayileşmiş ülkelerin çoğunda, hammadde kaynaklarının önemli bir bölümünü kullanılmış kâğıt oluşturmaktadır. Böylece, orman kaynakları korunduğu gibi, çevre kirlenmesine de daha az meydan verilmiş olmaktadır. Ülkemizde bir yıllık bitkilerden kâğıt üretilebilecek tesislerin kurulması ve kâğıt üretiminde kullanılmış kâğıt kullanım oranının arttırılması yolunda çalışmalar sürdürülmektedir.

Orman Sanayisi; Batı Karadeniz Bölümü’nde Bolu, Kastamonu ve Sinop çevresinde orman sanayisi oldukça gelişmiştir. Bu durum hammaddeye yakınlıkla ilgilidir. Başlıca kâğıt fabrikaları: - Giresun-Aksu - Zonguldak-Çaycuma - Muğla-Dalaman - Afyon-Çay - Kastamonu-Taşköprü - Silifke-Taşucu(Mersin) - Balıkesir’de bulunmaktadır.

H. Çimento, Cam, Seramik Endüstrisi İnşaat sektörünün gelişmesi ile çimento endüstrisi hızlı bir gelişme göstererek tüm yurda dağılmıştır. Çimentonun ham maddesi her yerde bulunduğundan ve tüketimi fazla olduğundan fabrikaları ülkemizin her bölgesinde mevcuttur. Üretilen çimento ülke ihtiyacını karşıladıktan sonra bir kısmı da ihraç edilmektedir. Çimento ihracatı en çok Orta Doğu ve Afrika ülkelerine yapılmaktadır. Çimento tesisi

H. Çimento, Cam, Seramik Endüstrisi seramik endüstrisi; Çanakkale (Çan), Bilecik (Bozüyük), Kütahya, Tekirdağ, Bursa(İznik) seramik endüstrisinin yoğun olduğu yerlerdir. Cam sanayi tesisleri ise daha çok İstanbul, Gebze, Mersin, Kırklareli, Denizli’de toplanmıştır. Cam ürünlerinin bir kısmı ihraç edilir. Cam Fabrikası Seramik Fabrikası