MADENLER  Maden, diğer adıyla cevher yer kabuğunda iç ve dış doğal etkenlerle oluşan, ekonomik yönden değer taşıyan minerallere verilen addır. Her maden.

... konulu sunumlar: "MADENLER  Maden, diğer adıyla cevher yer kabuğunda iç ve dış doğal etkenlerle oluşan, ekonomik yönden değer taşıyan minerallere verilen addır. Her maden."— Sunum transkripti:

1 MADENLER  Maden, diğer adıyla cevher yer kabuğunda iç ve dış doğal etkenlerle oluşan, ekonomik yönden değer taşıyan minerallere verilen addır. Her maden (cevher) bir mineraldir, ancak her mineral cevher değeri taşımaz. Bir mineralin cevher değeri taşıması için piyasa şartları gibi bir takım ekonomik etkenlerce belirlenen Tenör değerlerine sahip olması gerekir.  Madenlerin ekonomiye kazandırılması süreci, jeoloji mühendislerinden, maden mühendisleri ve metalurji ve malzeme mühendislerine kadar çeşitli mühendislik dallarında çalışan mühendisleri içine alan uzun bir süreçtir. Birçok maden çeşidi vardır. Bunlardan yüzeye yakın olanlar açık işletme, derindekiler ise kapalı işletme teşekkülleri ile çıkartılır. Elmas madeni bu gruba örnek olarak verilebilir. Haydi şimdi de bazı maden çeşitlerini inceleyelim.  Maden, diğer adıyla cevher yer kabuğunda iç ve dış doğal etkenlerle oluşan, ekonomik yönden değer taşıyan minerallere verilen addır. Her maden (cevher) bir mineraldir, ancak her mineral cevher değeri taşımaz. Bir mineralin cevher değeri taşıması için piyasa şartları gibi bir takım ekonomik etkenlerce belirlenen Tenör değerlerine sahip olması gerekir.  Madenlerin ekonomiye kazandırılması süreci, jeoloji mühendislerinden, maden mühendisleri ve metalurji ve malzeme mühendislerine kadar çeşitli mühendislik dallarında çalışan mühendisleri içine alan uzun bir süreçtir. Birçok maden çeşidi vardır. Bunlardan yüzeye yakın olanlar açık işletme, derindekiler ise kapalı işletme teşekkülleri ile çıkartılır. Elmas madeni bu gruba örnek olarak verilebilir. Haydi şimdi de bazı maden çeşitlerini inceleyelim.

2 DEMİR  Ağır sanayinin en önemli hammaddesi olan demir, inşaat, makine ve araçların üretiminde kullanılır. Türkiye demir rezervleri bakımından zengindir. En zengin demir yataklarımız, Divriği ve Kangal (Sivas), Hekimhan ve Hasan çelebi (Malatya), Havran (Balıkesir), Torbalı (İzmir) ve Simav (Kütahya) çevresinde bulunmaktadır. Ayrıca Kayseri, Niğde ve Adana illerinin Orta Toroslar’daki Aladağ’lara yakın kesimleri, K.Maraş, Hatay, Çamdağı ( Adapazarı) demir yatakları da önemlidir. Çıkarılan demir cevheri Ereğli (Zonguldak), Karabük, İskenderun, Kırıkkale, Sivas ve İzmir’deki demir- çelik fabrikalarında işlenir. 2005 yılı verilerine göre 6,4 milyon ton demir üretimi yapılmasına karşılık, bu üretim fabrikaların ihtiyacını karşılayamamıştır. Bu sebeple aradaki açık dış alımla karşılanır. Ereğli ve Karabük demir-çelik fabrikalarının kuruluş yerlerinin belirlenmesinde bu yörelerde çıkarılan taşkömürü etkili olmuştur. İskenderun demir-çelik fabrikası için gerekli enerji kaynağı gemilerle Güney Afrika Cumhuriyeti’nden gelmektedir. Liman şehri olduğundan ulaşım kolay ve ucuz.

3

4 BAKIR  Bakır yumuşak bir maden olduğundan yurdumuzda ilkçağlardan beri işletilmektedir. Bakır, üstün fiziksel ve kimyasal özelliklerinden dolayı endüstride yaygın olarak kullanılmaktadır. Başlıca kullanım alanları; elektrik ve elektronik sanayi, inşaat, ulaşım sanayi, boya sanayi ve turistik eşya gibi. Bakır yatakları, çoğu kez kurşun ve çinko ile birlikte bulunur. En önemli bakır yataklarımız Karadeniz Bölgesi’nde bulunur. Murgul (Artvin), Küre (Kastamonu), Çayeli (Rize) ve Köprübaşı (Giresun) bu bölgedeki başlıca yataklardandır. Ayrıca Maden (Elazığ) ve Ergani (Diyarbakır)'de de bakır yatakları mevcuttur. Çıkarılan bakır cevheri Samsun, Murgul ve Maden’deki işletmelerde işlenir. Samsun’da işletmenin kurulmasında iç kesimlere ulaşımın düzgün olması etkili olmuştur.

5

6 KROM  Krom, dünyamızın güneş sisteminden koparak ilk yoğunlaşmaya başladığı sıralarda kristalleşen elemandır. Bu sırada krom demir taşı (kromit) halinde ayrılmıştır. Bundan dolayı, krom filizleri çoğunlukla kayalar içinde ince kristaller halinde bulunur.  Kromun birçok filizleri bilinmektedir. Bunlardan en önemlisi en çok bulunanı «kromit» tir. Yurdumuzun birçok bölgelerinde zengin kromit yatakları vardır. Kromun filizlerinden olan zümrüt, yakut, safir aynı zamanda değerli taşlardandır, süs eşyası olarak kullanılır.  Krom, gümüş gibi parlak ve hafif mavimtırak beyaz, kolay kırılan sert bir madendir. Havaya karşı çok-dayanıklıdır, nemli havada bile bozulmaz. Isıtılınca yüzeyi oksit tabakasıyla örtülür. Krom üzerine hidroklorik asit etki edilebilir.  Krom, dünyamızın güneş sisteminden koparak ilk yoğunlaşmaya başladığı sıralarda kristalleşen elemandır. Bu sırada krom demir taşı (kromit) halinde ayrılmıştır. Bundan dolayı, krom filizleri çoğunlukla kayalar içinde ince kristaller halinde bulunur.  Kromun birçok filizleri bilinmektedir. Bunlardan en önemlisi en çok bulunanı «kromit» tir. Yurdumuzun birçok bölgelerinde zengin kromit yatakları vardır. Kromun filizlerinden olan zümrüt, yakut, safir aynı zamanda değerli taşlardandır, süs eşyası olarak kullanılır.  Krom, gümüş gibi parlak ve hafif mavimtırak beyaz, kolay kırılan sert bir madendir. Havaya karşı çok-dayanıklıdır, nemli havada bile bozulmaz. Isıtılınca yüzeyi oksit tabakasıyla örtülür. Krom üzerine hidroklorik asit etki edilebilir.

7

8 TUZ  Türkiye tuz yatakları bakımından son derece zengindir. Kaya tuzu yatakları üçüncü jeolojik zamanda, kapalı göl havzalarında suların buharlaşması ile oluşmuştur. Ülkemizde tuz denizlerden, göllerden ve kaya tuzu yataklarından elde edilir. Deniz ve göllerde tuz elde edilen alanlara tuzla adı verilir. Türkiye’deki tuz üretiminin çoğu, Tuz Gölü ile İzmir Çamaltı Tuzlası’ndan sağlanır. Kaya tuzu yatakları, Çankırı, Kırşehir, Nevşehir, Kars, Erzurum ve Iğdır çevresinde bulunmaktadır. Tuz, kimya sanayii, dericilik, konserve ve salça sanayiine kadar bir çok alanda kullanılır.

9

10 ANTİMON  Antimon, endüstride metalik ya da türevleri şeklinde kullanılmaktadır. Ancak türevleri şeklinde kullanımı çoğunluktadır. Metalik antimon sağladığı avantajlar sebebiyle kurşun ve diğer metallerle alaşım oluşturmakta yoğun olarak kullanılmaktadır. Akümülatör imali, lehimcilik, matbaa harfi imali, askeri amaçlı malzemeler imalinde, metal kaplamada, seramikte ve emayede yaygın olarak kullanılmaktadır. Antimon yatakları; Balıkesir, İzmir, Kütahya ve Tokat illerinde bulunmaktadır.

11

12 FOSFAT  Fosfat kayasının % 85’i gübre olarak kullanılmaktadır. % 15’lik bölümü ise yem, gıda, deterjan, alaşım metalürjisi, kağıt, kibrit, su tasfiyesi, harp sanayi ve kimya sanayinde kullanılmaktadır. Türkiye’de fosfat yatakları sınırlı sayıda olup bunlar Adıyaman, G.Antep, Mazıdağı-Mardin, Bingöl ve Bitlis illerindedir. Buralardan elde edilen fosfat Mazıdağı (Mardin) fosfat işletmelerinde işlenmektedir. Üretimimiz tüketimimizi karşılamamaktadır. Bu nedenle fosfat ithal edilmektedir.

13

14 ELMAS  Elmas, bilinen en sert maddelerden biridir ve diğer tüm mineraller (cam gibi) üzerinde çizik oluşturabilir. Sertliğinden dolayı endüstriyel aletlerde kesici olarak kullanılması büyük önem kazanmıştır. Ayrıca dayanıklılığından ve ışığı çok iyi kırıp güzel ışıltılar oluşturmasından en önemlisi de doğada az olmasından dolayı kıymetli bir ziynet eşyası olmuştur. Elmas yine elmas kullanılarak kesilir ve elmasın 57 fasetli (yüzeyli) özel kesilmiş haline de pırlanta denir.

15

16 BENİ DİNLEDİĞİNİZ İÇİN TEŞEKKÜR EDERİM.